BOJNI KRSTAŠ (eng. Battle cruiser, fr. croiseur de bataille, ital. incrociatore da bataglia, nem. Schlachtkreuzer), vrsta ratnog brodavelikog deplasmanai brzine (do 30 čv), vrlo jakog artiljerijskog naoružanja a relativno slabe oklopne zaštite. Namenjen prvenstveno za nasilno izvidjanje u prethodnici glavnine flote, za obuhvatne i druge taktičke manevre, gonjenje protivnika, podršku sopstvenih i sprečavanje dejstava neprijateljskih krstarica.

Ideju za gradnju bojnih krstaša dao je Prvi pomorski lord britanskog Admiraliteta admiral Dž. Fišer na osnovu iskustva iz kinesko-japanskog (1898) i rusko-japanskog rata (1904-05), u kojima su se ispoljile slabosti oklopnih krstaša. Za njihovu zamenu Velika Britanija 1905. gradi tri bojna krstaša tipa Invincible, a za njom Nemačka tip Von der Tann. Ti bojni krstaši bili su slični bojnim brodovima, ali im je brzina bila veća za 5-6 čv, a glavna artiljerija (305 odnosno 280 mm) imala je 2-4 orudja manje. Povećanje brzine broda postizalo se ugradjivanjem jakog pogonskog postrojenja a smanjenjem debljine i površine oklopnog pojasa. Postojale su osetne razlike izmedju britanskih i nemačkih bojnih krstaša. Kalibar glavne artiljerije nemačkih bojnih krstaša bio je manji, ali zbog boljih balističkih osobina orudja domet je bio kao i britanskih (oko 13 700 m), dok je nemačka granata imala veću probojnu i razornu moć. Raspored glavne artiljerije na britanskim i nemačkim bojnim krstašima bio je linijski ili ešeloniran po pravcu (na istoj palubi). Pomoćna artiljerija nemačkih bojnih krstaša bila je većeg kalibra, ali je broj orudja bio manji nego u britanskih. Ušteda u težini artiljerije iskorišćena je za deblji oklop povećane površine, a boljompodvodnom zaštitom broda postignuta je veća otpornost. Japan je pre Prvog svetskog rata izgradio četiri bojna krstaša još bolje podvodne zaštites linijski rasporedjenim topovima kalibra 356 mm. Oklop je bio površine kao u nemačkih bojnih krstaša, ali tanji. Ostale države nisu gradile bojne krstaše.

U bici kod Foklandskih ostrva, 1914. godine, došla je do punog izražaja nadmoćnost britanskih bojnih krstaša nad nemačkim oklopnim krstašima u brzini i u artiljeriji. U Jilandskoj bici, 1916. godine Britanci i Nemci upotrebljavali su bojne krstaše kao prethodnicu. Zahvaljujući velikoj brzini i nadmoći artiljerije, bojni krstaši su uspešno sprečili izvidjanje krstarica, a u boju glavnina upotrebljeni su za obuhvat čela glavnine, podršku torpednih napada razarača i druge manevre. Britanci su izgubili tri bojna krstaša zbog slabije oklopne i podvodne zaštite. Nemački bojni krstaši održali su se u stroju i pored jačih oštećenja, zahvaljujući upravo boljoj zaštiti. Iskustva iz Jilandske bitke pokazala su da bojni krstaši u osnovi odgovaraju svojoj nameni, ali da samo jačom oklopnm zaštitom može uspešno odoleti bojnom brodu. Velika Britanija je stoga još u toku rata izgradila tri bojna krstaša (Hood, Repulse i Renown), Nemačka jedan (Hindenburg), a Rusija je počela ali nije dovršila gradnju četiri (tipa Borodino) koji su po taktičko- tehničkim osobinama trebali da nadmaše sve dosadašnje tipove bojnih krstaša.

Posle Prvog svetskog rata odredbe Sporazuma petorice o pomorskom naoružanju na Vašingtonskoj konferenciji 1922. ograničile su izmedju ostalog, i ukupnu tonažu bojnih krstaša i bojnih brodova. U okviru dozvoljene kvote, velike pomorske zemlje odlučile su da na račun bojnih krstaša zadrže što veći broj bojnih brodova. Tako je Velika Britanija zadržala samo tri bojna krstaša, Japan četiri, a SAD su odustale od gradnje šest bojnih krstaša početih 1921. godine. Velika Britanija i Japan rekonstruisali su preostale bojne krstaše pojačanjem oklopne i podvodne zaštite (na Hood-u oklop je pojačan za 6 000 tona) i opremili ih modernim uredjajem za upravljanje vatrom, avionima na katapultima i jačom PAA. Ovim su se bojni krstaši u pogledu zaštite i naoružanja približili bojnim brodovima.

U početku Drugog svetskog rata u sastavu svih ratnih mornarica bilo je svega sedam bojnih krstaša (Velika Britanija 3, Japan 4); u toku rata SAD su izgradile dva broda tipa Alaska sa karakteristikama bojnih krstaša, ali su službeno nazivani velikim krstaricama. I nemački bojni brodovi Scharnhorst i Gneisenau ponekad se zbog svoje velike brzine ne pominju kao bojni krstaši. Bojni krstaši su u Drugom svetskom ratu upotrebljavani i kao bojni brodovi, uglavnom za zaštitu pomorskih komunikacija, osiguranje nosača aviona, artiljerijske napade na neprijateljevu obalu i gonjenje rejdera. Sve masovnije i efikasnije učešće avijacije u dejstvima na moru tokom Drugog svetskog rata slabi značaj teškog artiljerijskog naoružanja, kao i namene bojnih krstaša. Posle Drugog svetskog rata rashodovana su zadnja tri bojna krstaša (britanski Renown i američki Alaska i Guam).