FREGATA, (eng. frigate, fr. fregate, ital. fregate, nem. Fregatte) ratni brod za pratnju (eskortnu službu) ratnih i trgovačkih brodova (plovnih sastava). Prvi put se pominje u XIII v. kao mala brza galija na 8 vesala, jarbolom sa latinskim jedrom i bacačem kamena na pramcu. Sredinom XIV v. su imale 10—12 vesala, a na pokrivenom pramcu 2—3 bacača. Služile su za prenošenje zapovesti i izviđanje i kao pomoćni brodovi uz galije. Fregata na jedra, kao nova vrsta ratnog broda, razvila se sredinom XVII v. iz gusarskih brodova. Radi postizanja veće brzine i bolje stabilnosti, Englezi su počeli graditi duže fregate (odnos dužine prema širini 4 : 1), sa nižim bokovima, manjim nadgrađima i skladnijim linijama podvodnog dela. Jedna od prvih takvih fregata bio je dvopalubni gusarski brod Constant Warwick, sagrađen 1646. koji je 1649. otkupila engleska RM. Imao je deplasman 379 t, dužinu oko 27.5, širinu 8.5 m i 30 topova. Francuzi su 1681. imali 24 fregate sa po 15—20 topova, a Holanđani 23 fregate sa po 10—46 topova u perioda 1688—97. Britanci su početkom XVIII v. imali 57 fregate sa po 18—48 topova. Klasični tip fregate na jedra ustalio se tek krajem XVIII v.
To su bili ratni brodovi brži od linijskih i trgovačkih brodova, naoružani sa 28—44 topa. Glavna artiljerija je bila smeštena na glavnoj pokrivenoj palubi, a imala je 3 jarbola. Bile su uglavnom namenjene za izvidanje, za borbu protiv gusara i eskortnu službu u prekomorskim posedima. Oko 1830. počele su se na fregate montirati parne mašine sa bočnim točkovima. Prva takva parna fregata, Penelope, uvrštena je u britansku flotu 1830. Na fregate se od 1843. ugraduje i propeler. Sve parne fregate imale su i jedra kao pomoćni pogon. Oklopne fregate, nazvane u nekim RM oklopnjače, pojavile su se skoro istovremeno u drugoj polovini XIX v. u francuskoj i britanskoj RM. Prva francuska oklopna fregata La Gloire (1859), deplasmana 5670 t, brzine 12.5 čv, imala je 36 topova kalibra 160 mm, smeštenih u glavnoj bateriji i na gornjoj palubi, i oklop od 78-120 mm. Krajem XIX v. iz oklopnih fregata razvile su se krstarice, a naziv fregata se gubi sve do II SR.
Sve intenzivnije prekomorsko prevoženje ljudstva, naoružanja, opreme, hrane, kao i masovna primena podmornica i aviona u II SR, posebno od strane Sila Osovine, presudno je uticalo na sve veću primenu eskortiranja ratnih i trgovačkih brodova. Zbog toga vodeće zemlje Saveznice posebno V. Britanija i SAD, ubrzano rade na rekonstrukciji razarača i drugih brodova u fregate, kao i na gradnji novih fregata. Osnovna namena fregata je protivpodmornička i protivvazdušna odbrana konvoja i ratnih brodova, a po potrebi angažovane su u izvidanju i podršci pri napadu manjih ratnih brodova (torpednih čamaca). U početku se grade fregate do 1600 t deplasmana, brzine oko 20 čv, naoružane sa 2—6 topova 102-127 mm i do 8 topova 20-40 mm, po više bacača i klizača dubinskih bombi, ježeva ili sipa, češće i sa torpednim cevima. Sve se više opremaju novim sredstvima i za otkrivanje zaronjenih podmornica. Teži se da fregate budu što boljih pomoračkih osobina i većeg radijusa dejstva. Britanci su u toku rata izgradili oko 270 fregata (tipova: River, Вау, Black Swan), a Amerikanci oko 520 raznih eskortnih brodova (fregate tipa Colony). To je prinudilo protivničke podmornice da se sve više zadržavaju pod vodom i napadaju u podvodnoj vožnji. Saveznički gubici u brodovimaod neprijateljevih podmornica u drugom delu rata sve su se više smanjivali.
Posleratni nagli razvoj avijacije, podmornica i nuklearnog oružja, još više je potencirao dalju rekonstrukciju i novogradnju kvalitetnijih fregata. Prema ekonomskim mogućnostima mnoge zemlje, posebno u vodećim RM, teže stvaranju što većeg broja fregati koje će odgovarati uslovima borbe protiv savremenih podmornica i avijacije, i što veće zaštite posada od dejstva nuklearnog, hemijskog i biološkog oružja. Zbog toga se fregate sve više naoružavaju automatskim artiljerijskim oruđima, raketama, raketnim bacačima i drugim protivpodmorničkim oružjem i avionima - helikopterima, i opremaju najsavremenijom elektronskom i drugom opremom. Izgraduju se i hermetički izolovane prostorije za zaštitu posade od nuklearnog, hemijskog i biološkog dejstva. Oko 1950. u V. Britaniji otpočela je rekonstrukcija oko 32 razarača iz II SR u brze (preko 30 čv) protivpodmorničke fregate. Pored najnovijeg protivpodmorničkog naoružanja i opreme dobili su i specijalno nadgrađe i sistem pregrada za zaštitu od toplotnog i radioaktivnog dejstva nuklearnog oružja. Od 1954-58. izgrađeno je i oko 30 protivpodmorničkih fregata - I klase (Quality Typ) i tipa Whitby, prvenstveno namenjene za eskortiranje ratnih brodova i II klase (Utility Type) tipa Blackwoods namenjene za eskortiranje konvoja. U istom periodu izgrađene su i 4 protivavionske fregate.
tipa Leopard i 3 fregate za navodenje aviona tipa Salisbury. Slična orijentacija bila je i u RM SAD i nekih drugih zemalja. Novoizgrađene fregate iz perioda posle 1960. sve se više naoružavaju i opremaju kao brodovi višestruke namene, ali prvenstveno za borbu protiv podmornica i aviona. Zbog povećanja broja i složenosti sistema njihovog raketnog, artiljerijskog i torpednog oružja i druge opreme, deplasman nekih fregata već dostiže 10 000 t. Sve veći je broj fregata sa protivpodmorničkim helikopterima, automatskim sistemima za praćenje taktičke situacije na moru, pod vodom i u vazduhu.
Pogon na fregatama je kao i naoružanje: vrlo raznovrstan, i kreće se od čisto turbinskog (parne turbine), preko motornog (dizel-motori) i kombinovanog (parna i gasna turbina, dizel-motor i gasna turbina) do nuklearnog (amer. Truxtun).