Signalna knjiga

[Rade]

SIGNALNA KNJIGA, zbirka često upotrebljavanih pojmova, reči i rečenica pomoračke ili druge terminologije sa odgovarajućim šiframa, kodnim kombinacijama u vidu skupa brojki, slova, ili drugim signalima. Služi za jednostavnu i brzu predaju i prijem kodiranih saopštenja sredstvima veze. Upotrebljava se za vezu signalizacijom u ratnoj i trgovačkoj mornarici, ili železnici. Vojne S. delom obezbeđuju i tajnost prenosa saopštenja; u nekima, uz signale ili šifre data su i neka objašnjenja za izvesne taktičke postupke (evolucije, manevri) ili obuhvataju druga uputstva za kodiranje i signalizaciju. Takva S. upotrebljava se najviše u ratnoj mornarici (kao što se u drugim vidovima oru-žanih snaga upotrebljavaju razni kodovi, pregovorne ili tablice signala. Za ograničenu upotrebu nekih jedinica RM postoje i specijalne S., npr. za torpedne ili desantne čamce, konvoje i dr. Jedan od najstarijih signalnih kodeksa izložen je u knjizi Black Book of the Admiralty engleske RM iz prve polovine XIV v. U XV i XVI v. razrađen je veći broj signalnih kodeksa koji su tumačili značaj različitih signala zastavama, jedrima, fenjerima, konusima i priručnim sredstvima (burad, kante za vodu, vesla itd.). Neki komandanti flota su, izdavajući instrukcije za manevre i borbena dejstva flota, odredivali za njih i odgovarajuće zastavne signale (kodne kombinacije). U engleskoj RM za vreme anglo-holandskih ratova (1652—74) admiral V. Pen (William Penn) radi na S. prilagodenoj za daljinsku i blisku signalizaciju. U Francuskoj je Ot 1696, uz svoje delo o taktici RM (L'Art des Armees navales), predložio signalni kod koji je, uglavnom, primenjivan za zastavnu i zvučnu signaliaaciju francuske RM u XVII i XVIII v. Početkom XVIII v. u francuskoj i engleskoj RM javlja se nekoliko izdanja neslužbenih S. Britanski komandant flote, admiral R. Hau (Richard Howe), izdao je 1777. S. koja je bila nezavisna od borbenih instrukcija. U drugom poboljšanom izdanju (Signal Book for the Ships ofWar, 1782) značenje signala još uvek je zavisilo i od mesta gde je signal bio istaknut. U 1790. Hau uvodi zastavne znake za brojke (o-9), a signale obrazuje kombinacijama brojeva 1 - 999. Prema S. adm. R. Kempenfelta (Richard Kampenfelt) iz 1782, signali su nezavisni od mesta njihovog isticanja. Za veće daljine, u S. bili su predviđeni i signali ubiranjem, dizanjem i spuštanjem jedara, kombinacijama signalnih tela (kocki. kugla, valjak, kupa), zvučni signali od 1 do 7 pucnjeva iz topa a za noć signali sa 2 do 4 fenjera, bakljama i raketama. Signalni knjiga (Signal Book for Ships) ratne flote V. Britanije, izdata 1796. deli signale na zastavne, signale jedrima i svetlosnim sredstvima, a 1799. izašlo je službeno izdanje S. Admiraliteta. Admiral H. Popem (Home Popham) pristupio je 1800. reviziji S.: dodao rečnik s odgovarajućim brojčanim signalima (Telegraphic Signal and Marine Vocabulary), čime je omogućena slobodna predaja saopštenja. Sa 10 brojčanih i 4 pomoćna zastavna znaka moglo se sastaviti oko 11 000 signala u kombinacijama do 3 zastave. Sli čan je bio razvoj S. i u drugim RM.
Za britansku trgovačku mornaricu kapetan bojnog broda F. Merijet (Frederick Marryat) izradio je 1717. S. (Code of Sig nals for the Merchant Service) uglavnom sa brojčanim kombinacijama. Od 15 zastava kombinovano je 9000 signala. Glavna poglavlja te S. obuhvatala su pomorske signale, geografska imena i rečnik. Upotrebljavana je i u nekim drugim zemljama. U franc. RM prihvaćen je 1855. Renoov (Charles Reynold de Chauvancy) kodeks kojim su razvrstani signali komandovanja i obaveštavanja i razraden sistem primene svetlosti raznih boja i signalnih tela u vezama brod-brod i brod-kopno. Admiral F. Kolom je 1858. uveo sistem platnenih konusa, a kasnije i signalnih fenjera. Javljaju se i druge S. što stvara zabunu, pa je na podsticaj Ministarstva trgovine V. Britanije izdat 1857. Trgovački signalni kod Comercial Code of Signals) koji je, upotrebom samo pojedinih slova azbuke, omogućio 70000 signala. U 1870. naziv je izmenjen u Medunarodni signalni kod (International Code of Signals).Zbog njegove nepraktičnosti i zastarevanja, posle odluke medunarodne konferencije u Vašingtonu 1889, usvojena je 1902. nova Medjunarodna S. koja upotrebljava svih 26 slova azbuke za sastavljanje signala; prevedena je na 38 jezika.
Ratne mornarice upotrebljavale su međunarodne i svoje poverljive S. koje su se razlikovale, uglavnom, sadržajem, značenjem signala i različitim zastavnim znacima. Za čuvanje S. propisivane su posebne mere (neke S. imale su u koricama olovo da bi potonule ako padnu u more). Kad bi bile kompromitovane S. su menjane ili je menjano značenje zastavnih znakova. Tako je, npr., britanska RM 1803. izmenila značenja brojčanih zastava kad je S. pala u ruke Francuza. Glavna poglavlja tih S. obuhvatala su signale za borbu i upotrebu oružja, izviđanje, osiguranje, manevrovanje u napadu i odbrani itd., a zatim su dolazili signali za razne pomorske manevre, sidrenje, tegljenje, meteorološke, geografske pojmove i dr. Te S. menjale su se zavisno od tehničkog razvoja fiotnih jedinica, vojne doktrine i taktičkih načela. Npr. prva S. američke RM izašla je 1813, a već 1858. izdata je nova sa signalima za manevre parnih brodova, ali je i ona 1876. i kasnije više puta preradena. U I SR izašla je i S. KoV {Signal Book. United States Army, 1916). — Prva S. nemačke RM iz 1873. imala je 360 signala za manevre jedrima, što je smanjeno u izdanju iz 1882. Naredne godine izdata je specijalna S. za čamce i desant s odgovarajućim taktičkim pravilima  (Reelement filr Bootsexerzieren und Landungsmandver). Posle rusko-japanskog rata i uvo-3mja radio-telegrafije, izašla je nova S. (1906), prerađena 1913. i 1918. — Po S. britanske RM iz 1827, oko 1867. su F. Kolom iz RM i F. Bolton (Francis Bolton) iz KoV izradili zajedničku S. Army and Navy Signal Book) koja je uspešno upotrebljavana u britanskoj vojnoj ekspediciji u Etiopiji. Novo izdanje S. RM iz 1889. koje je, s većim dopunama (uvedeno 86 zastavnih znakova i uz manje izmene upotrebljavano i u I SR. Između I i II SR posle višegodišnjeg proučavanja, usvojena je S. u više delova. Imala je više priručnih svezaka. U osnovnoj od njih bila je Bridge Book (ili Conduct of the Fleet) sa signalima za vodenje flotnih jedinica i manevrovanje. U Italiji je izdata posebna S. zemaljske artiljerije (Codice di segnalazioni per l'artiglieria, 1932). — Jugoslovenska mornarica je između I i II SR imala jedinstvenu 5 . s opštim delom (uputstvom) i više poglavlja signala koji su sepredavali posebnim skupom mornaričkih zastavnih znakova. Zbog nedostataka koji su otežavali održavanje veze trgovačkih brodova, naročito u I SR, međunarodna komisija radila je dve .godine novo izdanje medunarodne S. (kodeksa) koje je stupilo na snagu 1. januara 1934. Ona omogućava međusobno sporazumevanje brodova, vazduhoplova i signalnih stanica na kopnu, i predaju saopštenja brodogradilištima, prevoznim preduzećima i agentima, lučkim vlastima i dr. Izrađena na 7 (eng., fr., nem., ital., japanski, norveški, švedski), a kasnije je prevođena i na druge jezike. Da bi se obezbedio azbučni red sve, sem osnovnog, engleskog originala, imaju posebno sređeni deo za predavanje i drugi za čitanje (primanje) signala. Prvi tom obuhvata optičku i zvučnu, a drugi radio-tehničku signalizaciju. Za optičku služi prvenstveno 40 zastavnih znakova (26 za slova, 10 za brojeve, 3 rošca za ponavljanje prethodnih znakova i plamenac koda). Kombinacijama po 4 zastavna znaka mogućna su 475 254 signala. Sa jednim i dva  zastavna znaka (ukupno 665 signala) daju se hitni, ili najčešće upotrebljavani signali za traženje pomoći, spasavanje i manevrovanje. Sa 3 zastavna znaka predaju se, uglavnom, navigacijski signali i signali iz opšteg rečnika, a sa 4 geografski signali. Uvedeni su i novi pozivni ili signali raspoznavanja po 4 slova (za vazduhoplove 5 slova); prvi ili prva dva znaka označavaju državu, a druga dva brod. Odbačena su signalna tela kao signali za daljinu. Posebna poglavlja detaljno propisuju metode signalizacije morzeovim znacima i ručnim semaforom ili daju specijalne signale za čamce, sigurnost plovidbe, za opasnost, meteorološku službu i dr. Za radio-telegrafiju signalne kombinacije imaju 5 znakova.
Posle II SR, u nadležnosti međunarodne pomorske savetodavne organizacije (IMCO), posle temeljne revizije i dopune od 1. IV 1969, usvojeno je novo izdanje međunarodne S. — Ratne mornarice su prilagodile svoje S. iskustvima iz rata i uvele nove signale prema potrebama nuklearnog raketnog i dr. oružja, elektronike, automatike itd., a zemlje savezničkih blokova medusobno su ih velikim delom izjednačile ili uvele posebne, zajedničke S. Tako je u RM sevemoatlantskog pakta (NATO) u upotrebi S. koja ima karakter međunarodne S. Razvojem novih sredstava za vezu i šifriranje, S. u RM sve više predstavlja pomoćni priručnik za optičku i akustičku signahzaciju, a gde je to predviđeno, upootrebljava se i za radio-signalizaciju.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Vojna enciklopedija,  izdanje 1974. godine, tom 8, strana 564