Bosansko Hercegovački ustanak
ML:
Vođe ustanka [ Attachment: You are not allowed to view attachments ] slika iz http://sh.wikipedia.org/wiki/Datoteka:BMM-LeadersOfBosniaHerzegovinaUprising1975.JPG
Vojvoda don Ivan Musić vojvoda hercegovačkih hrvata borio se zajedno sa Srpskim ustanicima i Crnogorcima. [ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Hajdučki harambaša Pero Tunguz [ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
ML:
Pored nevesinjskog ustanak je uskoro zahvatio bilećki i stolački kraj a nešto kasnije i gatački kraj i granično područje prema Crnoj Gori. Pale se begovske kule i granične karaule. [ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Turci su u Hercegovini na početku ustanka imali 4 bataljona nizama, oko 1800 vojnika, koji se bili raspoređeni po večim gradovima( Mostar, Trebinje , Nikšić, Foča) i graničnim karaulama. Uz nizame tu je i veći broj bašibozuka.
Tim snagama komanduje Selim-paša.
Ustanici su organizovani u čete (50-300 boraca) i odrede (500-2000 boraca)
Po izbijanju ustanka Porta šalje svoje predstavnike u Nevesinje da pokušaju pregovorima riješii spor, a i da pridobije na vremenu kako bi mogli doturiti pojačanja.
Ustanici su tražili ukidanje carskog danka i smanjenje drugih tereta, što Turci nisu prihvatili i borbe se nastavljaju.
U augustu je Derviš-paša kmandant turske vojske u Bosni i Hercegovini prebacio 4000 nizama iz Bosne u Hercegovinu, a pomoč Turcima stiže i direktno iz Turske preko Kleka u Trebinje, još dodatna 4 bataljona nizama.
Ustanici su popalili veliki broj karaula i blokirali Trebinje koje su držali u blokadi od 05-30. augusta.
Krajem augusta stigla je vjest o početku ustanka u Bosni i o odluci Srbije i Crne gore da podrže ustanak.
Knjaz Nikola dugo je okljevao i zavlačio odluku ali se ipak boječi se gubitka svog uticaja na ustanike i tok događaja , krajem augusta uputio Petra Vukotića da rukovodi ustankom. Inače u ustanku je pod Pekom Pavlovićem već učestvovalo
Veliki broj crnogorskih dobrovoljaca.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
ML:
Crnogorci na maršu. [ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
ML:
Srpska vlada se nije usudila da ustanak javno pomaže, ali je u redovima ustanika imala svog eksponenta Miću Ljubibratića. Suparništvo među Crnom Gorom i Srbijom se odražavalo na odnose Peka Pavlovića i Miće Ljubibratića i njihovih sljedbenika što se u mnogome odražavalo na brojne neuspjehe ustanika. [ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Prvi veči uspjeh bio je napad na Nevesinje, koje je branjeno od 370 nizama i večeg broja bašibozuka, a nedaleko u Odžacima još 300 konjanika. Ustanici su u jednodnevnoj borbi zauzeli varoš nanjeli Turcima velike gubitke, zapljenili veču količinu municije , vatrenog i hladnog oružja. Napad je izvelo 700 Crnogoraca i 2700 ustanika pod vodstvom Petra Vukotića.
Ovaj uspjeh ustanika potencirao je ponovnu diplomatsku akciju i pritiske na Portu da uvede reforme.
Brojčano stanje Turske vojske u Hercegovini je raslo tako da je početkom septembra
Iznosilo 15000 askera i 48 topova, naspram 10000 ustanika brez dovoljno oružja i municije i brez teškog naoružanja. To je ustanike primoralo na napade iz pozadine i iz zasjeda. Iako slabiji ustanici su u septembru blokirali turske garnizone u Nikšiću;Nevesinju, Goranskom, Gacku i Bileći.
Turcima se šalje pomoć od 4 bataljona iz Carigrada koja su preko Kleka trebala da stignu u Hercegovinu. Dočekani od odreda Peke Pavlovića i Miće Ljubibratića koji su predvodili 2000 boraca na potezu Klek-Stolac pretrpjeli su težak poraz. Naime ustanici su dva bataljona razbili, nanjevši jim teške gubitke i zapljenivši više stotina pušaka..
U oktobru 1975 ustanici su osvojili veči broj karaula i kontrolisali komunikaciju Gacko-Nikšić.
Turci su ubrzano dovlačili pojačanja, u Hercegovinu dolazi i novi komandant Reuf paša, koji pri prvom pokušaju deblokiranja Goranskog 10-11. novembra doživljava teški poraz na Muratovici, gdje su imali velike gubitke 800 poginulih , a ustanici su i zapljenili 1300 pušaka. Tek kasnije 22.decembra Reuf paša je sa 8000 askera uspio da se probije iz Gackog u Nikšić izvrši snabdjevanje tamošnjeg garnizona i vrati se u Gacko, što mu je uspjelo zahvaljući radi rasturenosti ustaničkih snaga i nesuglasica među ustaničkim vođama.
Zimu 1875 na 1876 obje strane su iskoristile da se što bolje pripreme za nastavak borbe.
Ustanička vojska je doživila reorganizaciju i organizovana je u vodove, čete i bataljone. Komandant cjelokupne vojske postao je Petar Vukotić.
ML:
Početkom 1876 Turci su u Hercegovin doturili već 30 000 vojnika, ali je samo polovica bila sposobna za borbu, ostali ili su izbačeni iz stroja u ranijim borbama ili su bili bolesni. Za komandanta snaga postavljen je Muktar paša.
Krajem januara nastavljene su borbe na komunikaciji Klek-Trebinje i Dubrovnik-Trebinje. U borbi kod Gluhe Smokve 18-20 januara Peko Pavlović je sa 1500 boraca napao 5 turskih bataljona nizama i veči broj bašibozuka i nanio jim težak poraz. Skupivši 16 bataljona u Trebinju
Muktar paša je 29/30 noču prebacivši jih na Popovo Polje obkolio odred Peka Pavlovića, koji je ipak posle cjelodnevne borbe probio obruč i odstupio prema Zupcima, izgubivši 100 boraca.
U međuvremenu su u toku diplomatske akcije za prestanak neprijateljstava. A-U šalje u dogovoru sa Velikim silama 31 januara novi prjedlog za uvođenje reformi. Porta ga je prihvatila međutim ustanici su ga odbili. A-U pregovara i sa knjazom Nikolom u namjeri da je odvrati od pomoći ustanku, međutim kada se ne prihvataju Nikolini uslovi ( proširenje granica Crne Gore i priznanje neodvisnosti) koji su za A-U bili neprihvatljivi pregovori su prekinuti i borbe se nastavljaju.
U martu Turci doživljavaju još jedan poraz kod Muratovice. 13 aprila Muktar paši osuječen pokret prema Nikšiću iz Gacka. Uprkos jačini Turskih snaga 20 bataljona nizama i 2000 bašibozuka, Muktar paša je posle dvodnevnih borbi prinuđen na povlačenje u Gacko. Posle popunjavanja snaga , 29 bataljona i 5000 bašibozuka uspijo se probiti u Nikšić 29 aprila i vračajuči se u Gacko pretrpio velike gubitke, ali je uspjeo snabdjeti posadu u Nikšiću koja je bila pred predajom zbog gladi.
Velike sile se sastaju u Berlinu radi rešavanja ustanka i kao mjeru predlažu dvomesječno primirje. U isto vijeme teku pregovori Srbije i Crne Gore, koji dovode 30.juna 1876 do objave rata Turskoj.
Nadalje su ustanici dejstvovali u sklopu crnogorske vojske i doprinjeli pobjedama na Vučjem dolu, na Krscu i osvajanju Nikšića septembra 1977. U 1978 ustanici su samostalno dejstvovali na području Hercegovine, vezujuči za sebe znatne Turske snage, omogučujuči dejstva Crnogoraca prema Baru, Ulcinju i Skadru.
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page
[*] Previous page