dexy
kapetan korvete
 Offline
Gender: 
Posts: 6 662
|
 |
« Reply #720 on: September 14, 2012, 11:43:24 am » |
|
Beta: Mig 21 već pola veka čuva nebo Srbije
14. septembar 2012. 11:12 > 11:14
Na današnji dan, pre tačno 50 godina, na batajnički aerodrom sleteo je prvi primerak legendarnog sovjetskog lovca "mig-21", aviona koji i danas čini okosnicu lovačke avijacije Vojske Srbije.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
U godini u kojoj srpska vojna avijacija slavi 100 godina postojanja, gotovo nezapaženo prolazi 50. godišnjica od dolaska u Srbiju jednog od najboljih i najdugovečnijih aviona u svetu, aviona koji je bio najbrojniji u domaćoj avijaciji i koji se najduže zadržao u eksploataciji.
U trenutku kada su stigli u Jugoslaviju, "mig 21" su bili najmoderniji lovci u svetu i predstavljali su veliko pojačanje za Jugoslovensku narodnu armiju (JNA), jer su to bili prvi supersonični (nadzvučni) presretači koji su mogli da obavljaju zadatak u svim vremenskim uslovima i noću.
Uz "mig-21" u JNA je u upotrebu ušla i "k-13", prva IC vođena raketa vazduh-vazduh koja je korišćena u Jugoslaviji.
Prvih pet aviona "mig-21 tipa f-13", sletelo je na batajnički aerodrom 14. septembra 1962. godine, nakon što je otopljavanje odnosa sa Sovjetskim Savezom u vreme vladavine Nikite Hruščova omogućilo Jugoslaviji da svoju armiju ponovo oprema oružjem iz socijalističkog bloka.
Nabavka je izvedena pod šifrovanim imenom "Zadatak Romanija" i obavljena je u najvećoj tajnosti. Članovi jugoslovenske delegacije koji su putovali na pregovore verovali su da će razgovarati o kupovini licence za izradu 200 aviona Mig-19 a za postojanje ponude za nabavku novog sovjetskog lovca saznali su tek po dolasku u Moskvu.
Kako se proces preorjentisanja sa NATO zemalja na Sovjetski Savez desio na vrhuncu Hladnog rata, prošlo je gotovo dve godine pre nego je Jugoslavija objavila da je nabavila te, u to vreme najmodernije lovce - presretače.
Za njih je uvedeno i posebno jugoslovensko ime "l-12" (lovac 12), kako bi se sakrilo njihovo prisustvo u zvaničnoj dokumentaciji, što je ustanovilo tradiciju označavanja aviona u jugoslovenskom vazduhoplovstvu domaćim oznakama, koja se zadržala i do danas.
Dugo vremena su se obuka letačkog i mehaničarskog sastava i letovi obavljali u tajnosti za ostale pripadnike baze, a kuriozitet tog vremena predstavlja činjenica da su na batajničkom aerodromu, u okviru istog puka i na istoj stajanci, bili parkirani američki lovci "f-86 e sejbr" i sovjetski "migovi 21", po čemu je Jugoslavija bila jedinstvena u svetu.
U svojoj pedesetogodišnjoj istoriji upotrebe, "mig-21" na jugoslovenskom i srpskom nebu leteo je u devet različitih verijanti, odnosno u tri razvojne generacije.
Za potrebe Jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva (JRV), u periodu od 1962. do 1986. godine, nabavljen je ukupno 261 lovac tog tipa a avioni su popunjavali šest eskadrila 204. lovačkog puka na Batajnici, 117. puka u Bihaću i 83. puka u Prištini, kao i po jednu eskadrilu za obuku pilota, izviđačku i eskadrilu školskog puka u Puli.
Ukupno je nabavljen 41 "mig-21 f-13" (domaća oznaka "l-12"), 36 aviona "pmf" verzije ("l-14"), 12 izviđačke verzije "r" ("l-14i"), 25 verzije "m" ("l-15"), šest verzije "mf" (takođe "l-15"), i 91 avion u najnaprednijoj verziji "bis" ("l-17").
Za potrebe obuke letačkog sastava nabavljeni su i dvosedi prve, druge i treće generacije, odnosno 18 aviona "mig-21 u" ("nl-12"), sedam "mig-21 us" ("nl-14") i 25 "mig-21 um" ("nl-16").
Kratko vreme u JRV je korišćeno desetak aviona "mig-21" iračkog vazduhoplovstva, koji su krajem osamdesetih godina prošlog veka stigli na remont u Jugoslaviju i koji nikada nisu isporučeni vlasniku zbog ratnih zbivanja u obe zemlje.
Više aviona tog tipa je prebačeno u Srbiju po izbijanju rata u Jugoslaviji a pojedini su čak i korišćeni u borbenim dejstvima, leteći s jedinstvenom pustinjskom maskirnom šemom. Nakon par godina oni su rashodovani i izbrisani iz evidencijske liste ali se i danas nalaze u Remontnom zavodu "Moma Stanojlović" u Batajnici.
Za vreme NATO agresije lovci "mig-21", zbog tehnološke ali brojčane inferiornosti u odnosu na protivnika, nisu bili korišćeni u svojoj osnovnoj lovačkoj nameni a nakon povlačenja Vojske Jugoslavije sa Kosova preostali avioni tog tipa iz 83. puka iz Prištine su preleteli u Batajnicu gde su priključeni 204. puku.
I danas avioni "mig-21" lete u sastavu 101. lovačke avijacijske eskadrile Vojske Srbije.
U ovom trenutku Vojska Srbije raspolaže 21 avionom tipa "bis" i sedam dvosedih aviona "um", ali je jedan broj proglašen suvišnim zbog isteka vremenskih resursa dok se na mlađim primercima kroz remont obavlja produžetak resursa.
Dva aviona tog tipa neprestano su u dežurstvu sistema PVO, naoružani i spremni da polete u roku od nekoliko minuta. Iako su vremešni i tehnološki zastareli, svoju vrednost pokazali su 9. maja kada su iznad Vojvodine presreli i naterali na sletanje italijanski ultralaki avion, koji je zalutao u vazdušni prostor Srbije.
Zbog isteka vremenskih i radnih resursa, kao i zbog problema sa nabavkom rezervnih delova, budućnost upotrebe "miga-21" u srpskoj avijaciji je neizvesna ali je teško verovati da će i jedan drugi avion u budućnosti uspeti da po broju primeraka i dužini trajanja prevaziđe čuveni sovjetski lovac.
(MONDO, foto: Salinger Igor/Aermedia.com/Vojska Srbije)
|
|
|
« Last Edit: September 14, 2012, 12:29:02 pm by dexy »
|
Logged
|
|
|
|
airbag
mladji vodnik
Offline
Posts: 267
|
|
« Reply #721 on: September 14, 2012, 06:40:39 pm » |
|
Uz Mig-21 u JNA je u upotrebu ušla i K-13, prva IC vođena raketa vazduh-vazduh koja je korišćena u Jugoslaviji. Po mojim evidencijama, 1958. dogovoreno je da se 1040 komada AIM-9B Sidewinder-1A SRAAM isporuči između 1959.-1961. za JRV i F-86D, a to je VV raketa IC vodjena... po njoj je napravljena K-13 e sad ? NIR za kiseljenje kupusa AB |
|
|
|
« Last Edit: September 14, 2012, 06:45:42 pm by airbag »
|
Logged
|
|
|
|
dexy
kapetan korvete
Offline
Gender:
Posts: 6 662
|
|
« Reply #722 on: September 14, 2012, 07:02:11 pm » |
|
E upravo sam to krenuo da te pitam na temi o Hamerima, pošto je i mene zbunilo. Da li su te rakete i stigle ili nisu? Imamo li negde slike naših aviona sa AIM-9B, ne mogu da se setim, a nemam sada vremena da tražim po temama?
|
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
Љуба
In memoriam
potporučnik
Offline
Gender:
Posts: 2 274
|
|
« Reply #723 on: September 14, 2012, 08:36:49 pm » |
|
Prvih pet od ukupno 41 aviona L-12, upisani su u registar JRV 14.09.1962.godine.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
MiG-21 F-13 JRV
Љуба
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
Zaslon
Moderator
stariji vodnik
Offline
Gender:
Posts: 843
|
|
« Reply #724 on: September 14, 2012, 08:50:39 pm » |
|
Ja takvu sliku video nisam, nisma nikada ni pričitao ništa tako u mnogim publikacijama, knjigama i časpoisima. Znači od AIM-9B na našim "Sabljama" nije bilo ništa, možda samo želja, preliminarni dogovor?
|
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
Љуба
In memoriam
potporučnik
Offline
Gender:
Posts: 2 274
|
|
« Reply #725 on: September 14, 2012, 08:53:17 pm » |
|
Ja takvu sliku video nisam, nisma nikada ni pričitao ništa tako u mnogim publikacijama, knjigama i časpoisima. Znači od AIM-9B na našim "Sabljama" nije bilo ništa, možda samo želja, preliminarni dogovor?
Ја мислио ово тема о МиГ-21  Љуба |
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
airbag
mladji vodnik
Offline
Posts: 267
|
|
« Reply #726 on: September 14, 2012, 09:25:25 pm » |
|
U fiskalnom izvjestaju stoji da su isporucene. e sad, jel ih JRV nekom preprodala ili, odgovorit ce neki suvremenik tog doba, nadam se.. (1040) AIM-9B Sidewinder-1A SRAAM (1958) 1959-1961 (1040) For F-86D combat aircraft Popustanjem "klime" u odnosima sa SSSR-om 1955, polako pocinje i napustanje i "izvlacenje" drzave iz okrilja severnoatlanskog pakta. Od tada od strane SAD pocinje polako da sve manje i manje pristize vojna pomoc. Iako je FNRJ sa SAD 1951-ve zakljucila sporazum na 28 godina, taj program je obustavljen mnogo pre roka. Poslednja isporuka iz programa MDAP bila je u februaru 1958 i od tada definitivno prestaje. |
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
proxy1969
potporučnik
Offline
Posts: 2 170
|
|
« Reply #727 on: September 14, 2012, 10:18:45 pm » |
|
Prije bih rekao da se nismo "izvlačili iz NATO zagrljaja" već smo dobili po repu jer smo nešto od pomoći preprodavali nekome kome nije bilo zgodno  usput za razliku od nekih CCCP-ovskih saveznika ex juga je svu opremu kupovala od CCCP-a. Kolega Dexy napisali ste lijep članak, ali ima malo slabije argumentiranih tvrdnji recimo da je MiG 21 f13 kad se pojavio bio najmoderniji avion na svijetu, malo je nategnuto, za JRV je bio sigurno veliko pojačanje, ali nije bio baš najbolji, istina je da je predstavljao veliku nepoznanicu za zapad kad se pojavio, ali ni to nije dugo potrajalo. Označavanje tog aviona s oznakom L nema veze s prikrivanjem od zapada jer je juga zapravo svo vrijeme šurovala s NATO-m (Tile se plašio više prodora s istoka i to s razlogom), zapravo suprotno ta nomenklatura i potječe iz zapadnih (USAF) krugova, zato su i Galeb 2 i 4 bili N (nastavni - USAF -T), Jastreb i Orao J (jurišni - USAF - A), MiG -ovi L (lovački - USAF - F), An - ovi i DC 3 T (transportni - USAF - C) itd... |
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
ZuluDelta
mladji vodnik
Offline
Posts: 202
|
|
« Reply #728 on: September 14, 2012, 10:38:40 pm » |
|
Prije bih rekao da se nismo "izvlačili iz NATO zagrljaja" već smo dobili po repu jer smo nešto od pomoći preprodavali nekome kome nije bilo zgodno usput za razliku od nekih CCCP-ovskih saveznika ex juga je svu opremu kupovala od CCCP-a. Kolega Dexy napisali ste lijep članak, ali ima malo slabije argumentiranih tvrdnji recimo da je MiG 21 f13 kad se pojavio bio najmoderniji avion na svijetu, malo je nategnuto, za JRV je bio sigurno veliko pojačanje, ali nije bio baš najbolji, istina je da je predstavljao veliku nepoznanicu za zapad kad se pojavio, ali ni to nije dugo potrajalo. Označavanje tog aviona s oznakom L nema veze s prikrivanjem od zapada jer je juga zapravo svo vrijeme šurovala s NATO-m (Tile se plašio više prodora s istoka i to s razlogom), zapravo suprotno ta nomenklatura i potječe iz zapadnih (USAF) krugova, zato su i Galeb 2 i 4 bili N (nastavni - USAF -T), Jastreb i Orao J (jurišni - USAF - A), MiG -ovi L (lovački - USAF - F), An - ovi i DC 3 T (transportni - USAF - C) itd... Nisi u pravu, SSSR je nametnuo naziv L-12 a Tile je vješto balansirao to je druga tema, no da se vratimo avionu Mig-21F-13 taj avion je za to vrijeme bio novost za zapad i rusi su samo iz tog razloga tražili da se koristi kodna kratica. Pozdrav ZD |
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
proxy1969
potporučnik
Offline
Posts: 2 170
|
|
« Reply #729 on: September 14, 2012, 11:00:36 pm » |
|
Nisi u pravu, SSSR je nametnuo naziv L-12 a Tile je vješto balansirao to je druga tema, no da se vratimo avionu Mig-21F-13 taj avion je za to vrijeme bio novost za zapad i rusi su samo iz tog razloga tražili da se koristi kodna kratica.
Pozdrav ZD
A što onda reći za Aero S-106 i niemu su iz CCCP-a nadjenuli ime ? [ Attachment: You are not allowed to view attachments ] |
|
|
|
Logged
|
|
|
|
dexy
kapetan korvete
Offline
Gender:
Posts: 6 662
|
|
« Reply #730 on: September 15, 2012, 03:31:22 am » |
|
Kolega Dexy napisali ste lijep članak, ali ima malo slabije argumentiranih tvrdnji recimo da je MiG 21 f13 kad se pojavio bio najmoderniji avion na svijetu, malo je nategnuto, za JRV je bio sigurno veliko pojačanje, ali nije bio baš najbolji, istina je da je predstavljao veliku nepoznanicu za zapad kad se pojavio, ali ni to nije dugo potrajalo.
Članak sam preuzeo sa portala Mondo, piše u dnu ispod teksta  |
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
proxy1969
potporučnik
Offline
Posts: 2 170
|
|
« Reply #731 on: September 15, 2012, 06:01:58 pm » |
|
Članak sam preuzeo sa portala Mondo, piše u dnu ispod teksta Kolega, primite moju ispriku, moja greška..........  |
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
Kljun
vodnik
Offline
Posts: 446
|
|
« Reply #732 on: September 16, 2012, 01:13:15 am » |
|
Posto je juce bilo tacno 50 godina od sletanja prvog 21-ca na nasu teritoriju, Dimitrije Ostojic je na svom blogu postavio slike ovog lepotana. Link ka Blogu : http://dimitrijeostojic.com/blog/?p=1671&lang=srI jedna prelepa fotografija da ulepsa temu: |
|
|
|
Logged
|
|
|
|
topalovicdj
vodnik
Offline
Posts: 395
|
|
« Reply #733 on: September 16, 2012, 12:09:04 pm » |
|
tih prvih pet sto su sleteli 14 sept. proizvedeni su u Gorkom a ostali f13/racunajuci i 41 koji je izgoreo,pilot Angel Oncevski preziveo/ u Moskvi
pozdrav Djordje
|
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
proxy1969
potporučnik
Offline
Posts: 2 170
|
|
« Reply #734 on: September 17, 2012, 10:20:25 am » |
|
HRZ-ovi iz boljih dana.......
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
|
