Pioniri vazduhoplovstva
Љуба:
само који минут ме је колега претекао у отварању овог поглавња
PIONIRI VOJNE AVIJACIJE
Mnogi se slažu u tvrdnji da je prvi svetski rat bio“najromantičnije“ razdoblje u istoriji vojne avijacije. Tadašnji su se piloti „viteški“ borili. Leteli su bez padobrana, avionima, koji su za današnje pojmove i merila „smešni“. U početku su se samo pozdravljali, mašući jedan drugom rukom posle su jedni po drugima pocali iz revolvera (!) i pušaka (!) ali su se onda pojavili mitraljezi i zagustilo je.
Prvi svetski rat stvorio je instituciju „vazdušnog asa“, romantičnu „vitešku“ figuru sa specijalnim kodeksom ponašanja i smislom za „fair-play“, što se, doduše, posle izgubilo. Budući da, barem u početku, avioni nisu bili opasni za pešadiju u blatnjavim rovovima, njihove su vazdušne borbe bile spektakli poput fudbalskih utakmica u kojima se naveliko navijalo, sklapale su se opklade, lično prepoznavali učesnici duela, itd. Kada su avioni počeli mitraljirati i bombardovati pešadiju, zabava je prestala.
- PRVA PRILIKA KADA JE AVION UPOTREBLJEN U RATU dogodila se:
PRVI IZVOR 2.oktobar 1912.godine.(izvor FOKUS)
DRUGI IZVOR: 23.oktobar 1911.godine
Jedan je „Bleriot XI“ sa pilotom Georgiom Piazzom (Talijanom) obavio izviđački let od Tripolisa do Azizije u italijansko-turskom ratu, koji se tada vodio. Piazza je osmatrao turske položaje i navodno svašta video.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika - October 23, 1911, Captain Carlo Piazza
http://blogs.airspacemag.com/daily-planet/2011/10/the-worlds-first-warplane/
Ovo bi moglo i da se proveri i oko datuma i oko imena.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika – Italijanski Blerio XI u Libiji 1912.godine
- PRVA BOMBA „BAČENA“ IZ AVIONA 30.jun 1910.godine kada je čuveni američki pilot-konstruktor Glen Hammond Curtis bacio rukom (!) dve lažne bombe na maketu ratnog broda na jezeru Keuka u SAD. Pogodio je maketu. (Bombe je bacio iz visine od 15 metara!)
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika – priprema za let na jezeru Keuka na avionu sopstvene konstrukcije LOON
http://www.aviation-history.com/early/curtiss.htm
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika – Glenn Hammond Curtiss, May 21, 1878 – July 23, 1930
Љуба:
- PRVA AMERIKANKA PILOT. Prva žena pilot u SAD je najverovatnije Blanche Stuart Scott (April 8, 1885 – January 12, 1970), poznata i kao Betty Scot.
Rođena u Rochester, New York, u porodici poznatog biznismena. Prvo intereosovanje za vožnju bilo je prema automobilima, ali je brzo zavolela i avijaciju. Već 24.oktobra 1910.godine postaje profesionalni pilot. Uspešno je letela, čak i na mlaznoj avijaciji. Bila je prva amerikanka koja je letela u TF-80C, ali kao kopilot u ekipi sa poznatim pilotom Chuck Yaeagerom.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika - Blanche Stuart Scott
http://en.wikipedia.org/wiki/Blanche_Stuart_Scott
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika - Blanche Stuart Scott i njen mentor Glenn Curtiss)
Љуба:
- PRVI ČETVOROMOTORNI BOMBARDER U OPERATVNOJ UPOTREBI bio je „Ilja Muromec“ - (ruski: Илья Муромец), konstruktora Igora Sikorskog, konstruisan neposredno pre prvog svetskog rata. Ime Ilya Muromets dobio je po heroju iz ruske mitologije.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika - Илья Муромец
Ilya Muromets (Sikorsky S-22) je osmišljen i izgrađen prema projektu Igora Sikorskog 1913. godine u rusko-baltičkoj firmi u Rigi. Zasnovan je na predhodnom projektu, S-21 Russky Vityaz, koji je igrao važnu ulogu u razvoju ruskog vazduhoplovstva i više-motornih aviona u svetu.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika - Sikorsky Ilya Muromets strategijski bombarder
RUSIJA JE TAKO POSTALA PRVA ZEMLJA SA LINIJSKIM PUTNIČKIM AVIONOM za prevoz više putnika i s više motora. Ilya Muromets je prvobitno zamišljen i izgrađen kao luksuzni putnički avion. Po prvi put u istoriji vazduhoplovstva putnički dеo je bio odvojen, sa udobnim sedištima ispletenim od pruća, imao je spavaću sobu, dnevni boravak pa čak i kupatilo. Avion je imao grejanje i električno osvetljenje. Dana 10. deembra 1913. godine Ilya Muromets je poletio po prvi put a 25. februara 1914. s 16 putnika u avionu imao je svoj demonstracioni let. Od 21. do 23. juna avion postavlja povratnim letom iz Sankt Peterburga u Kijev svetski rekord, preletevši tu udaljenost za 14 sati i 38 minuta uz samo jedno slijetanje. Putničke letove koji su trebali početi te godine prekinuo je Prvi svjetski rat.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika – unutrašnji deo putničke kabine
S početkom rata, Sikorsky je odlučio promeniti dizajn aviona kako bi on postao prvi svjetski, namenski izrađen četvoromotorni bombarder. Avion je na svojim nosačima mogao poneti 800 kg bombi, a za samoobranu je predviđeno devet pozicija (uključujući i repnu) za ugradnju mitraljeza. Motori su bili zaštićeni s 5 mm debelim oklopom.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika – u muzeju Monino
U avgusu 1914. godine Ilya Muromets ulazi u flotu Ratnog vazduhoplovstva Ruskog Carstva a već u decembru te godine Rusi formiraju svoju prvu eskadrilu od 10 ovih bombardera. Njihov broj se do leta 1916. povećao na 20. Tokom Prvog svetskog rata Nemci su sa svojom odbranom često uspjeli odbiti napad Ilya Murometsa. 12. septembra 1916. Rusi su u borbi s četiri nemačka Albatrosesa (nakon što su uspjeli oboriti tri njemačka aviona) izgubili prvi Ilya Muromets. To je bio i jedini gubitak ruskog bombardera tokom ovog rata. Još tri aviona su oštećena ali su se uspela vratiti u bazu te su popravljena.
U 1916. se pojavilo još nekoliko teških bombardera, svi nalik na ruski. Ruske vlasti i Sikorsky su projekat prodali Britancima i Francuzima a Nemci su pokušali kopirati projekat prema srušenom avionu u septembru 1916. godine.
Do kraja 1916. Odustalo se od novih inovacija na ovom projektu. S modifikacijama kao što su dodatni oklop, avion je postao pretežak i više se nisu isplatile nove nadogradnje. Iako su engleski, francuski i nemački bombarderi bili brži, Sikorsky se odlučio za prelaz na novi tip aviona kojeg je nazvao Alexander Nevsky.
Rusi su između 1913. i 1918. godine izgradili 73 Ilya Muromets bombardera. Do ovog perioda rusi su bili prvi u istoriji vazduhoplovstva koji su koristili teški bombarder za obavljanje bombardovanja neprijateljskih ciljeva, prvi su izveli napad s više aviona kao i noćno bombardiranje. Također su razvili i odbrambenu taktiku za jedan bombarder angažovan u vazdušnoj borbi s neprijateljskim lovcima. Radi strukturne nadogradnje oružja efikasnost bačenih bombi dostigla je 90%. Bombarderi Ilya Muromets izveli su više od 400 borbenih letova tokom Prvog svetskog rata i bacili su 65 tona bombi.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika - Ilya Muromets tip B s motorima Salmson
(preuzeto sa Wikipedije)
Љуба:
- PRVI SLOVENAČKI PILOT bio je Edvard Rusjan (Trst, 6. jul 1886 – Beograd, 9. januar 1911). Bio je prvi slovenački pilot, vazduhoplovni pionir i konstruktor.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
slika - Eduardo Rusijan
U mladosti se zanimao za biciklizam, zainteresujući se kasnije za avijaciju. Konstruisao je svoj prvi avion sa slabim motorom Anazini od 28 KS. Godine 1910. pututovao je sa Mihajlom Merčepom u Pariz, po motor tipa Gnôme i elisu Integral i konstruisao avion jednokrilac.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
slika - Eduardo Rusjan in the workshop of Cappella street
Tim avionom Edvard Rusjan je probno poleteo, na vojnom vežbalištu Črnomerec u Zagrebu., a zatim i javno. Godine 1911. zakazao je let u Beogradu. Pri dosta jakom vetru, poleteo je sa poljane u Donjem gradu ispod Kalemegdana i uspešno je preleteo zidine beogradske tvrđave i obleteo željeznički most na reci Savi. Usled pojačanog vetra i naglog zaokreta, avion se zatresao, preopterećeno krilo se odvojilo od trupa i palo u Savu. Ostatak aviona sa Rusjanom munjevitom brzinom stropoštao se preko tvrđevskog zida u jarak pored koloseka železničke pruge.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
slika - Giuseppe and Eduardo Rusjan postavljaju propeler na avionu EDA I
O ovom događaju piše Aleksandar Deroko u knjizi „A ondak je letio jeroplan nad Beogradom“.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
slika - mesto pogibije Rusijana
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
slika - Replika Rusjanovog aviona Eda V
(preuzeto i dorađeno sa Wikipedije)
Љуба:
- PRVI PILOT SA PROSTORA BALKANA Mihailo Merćep (Dubrovnik, 1864.— Beograd 1937. godine) je bio svestrani sportista, svetski putnik i avanturista; inteligentan, okretan, preduzimljiv i uspešan poslovni čovek; glava mnogobrojne porodice i jedan od pionira avijacije na prostorima Balkana. Bavio se pilotiranjem i konstruiranjem aviona.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika - Михаило Мерћеп је један од пионира ваздухопловства у Србији
Mihailo Merćep je izučio fotografski zanat, prvih godina XX veka i otvorio fotografsku radnju u Zagrebu, gde je živeo do 1934, kada se preselio u Beograd.
Sportom se bavio od mladih dana, vozeći bicikl prvo sa velikim prednjim točkom, a zatim na oba jednaka točka. Na takvom biciklu preduzimao je sportska putovanja po Evropi i učestvovao na međunarodnim biciklističkim trkama. Za sreme Svetske izložbe u Čikagu 1893., otputovao u SAD, vozeći bicikl od Beograda do Hamburga i od Njujorka do Čikaga. U SAD boraveći uglavnom u Dalasu, učestvovao je na biciklističkim trkama i pratio pokušaje letenja aparatom bez motora. Tu se oduševio tadašnjom avijacijom i počeo da se zanima za vazduhoplovstvo.
Posle četiri godine boravka u SAD, vratio se u domovinu 1897.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika - Merćep 1912 aka Merćep-Rusjan Military-Monoplane of 1912 or Rusjan-Novak No.2.
Sa dvojicom beogradskih sportista Svetolikom Savićem i Ljubom Stanojevićem, napravio je 1898. biciklističku turu od Beograda (kroz Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru) do Dubrovnika.
Vazduhoplovstvo:
U Zagrebu je imao prvi motocikl, a zatim automobil, na kojima je izvodio sportske vožnje. Na jednoj biciklističkoj trci u Zagrebu 1908, saznao je da se takmičar Edvard Rusijan iz Slovenije, kojeg je poznavo od ranije bavi i avijatičarskim sportom.
Sa njim je stupio u vezu u leto 1910, kada su njih dvojica odlučila da zajedno izrade avion-monoplan tipa „Merćep-Rusijan“. Avionski motor marke Gnome (fr. Gnome et Rhône) kupljen je u Parizu. Izrada i izgradnja hangara u Zagrebu, pri kojoj je pomagao Edvardov brat Josip Rusijan, završena je početkom decembra 1910. Merćepovim inicijativom je 29. novembra 1910. u Zagrebu osnovan Klub avijatičara, čiji su članovi bili pored zagrebačkih sportista i braća Edvard i Josip Rusijan.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika - ZAJEDNIČKI PODUHVAT: Merćep i Rusjan u avionu
Polovinom decembra Rusijan je njihovim avionom izveo prvo javno letenje u Zagrebu, koje je bilo i prvo letenje avionom sa motorom na području Jugoslavije.[2] Drugo javno letenje ovim avionom izveo je Rusijan 9. januara u Beogradu kada je poginuo, jer se avion srušio u donjem gradu na Kalemegdanu
Posle pogibije Rusijana, Merćep je nastavio rad na polju avijacije, pa je iz svojih sredstava konstruisao još tri aviona 1911, 1912. i 1914, pri čemu mu je i dalje pomagao Josip Rusijan. Na ovim avionima obučio je nekoliko pilota. Priredio je javna letenja u Zagrebu, Osijeku, Budimpešti i Gracu, po kojima je učestvovao on sam ili njegovi piloti. Na avijatičarskim takmičenjima održanim u Budimpešti 20. i 21. avgusta 1912, na kojima je učestvovao 16. takmičara iz Austro Ugarske, a prisustvovalo 100 000 gledalaca, pobedio je i osvojio nagradu jedan od njegovih pilota, Dragutin Novak vozeći avion njegove konstrukcije. Avion je bio raspona krila 10 metara i dužine 7,8 metara, a bio je opremljen motorom Gnom od 50 konjskih snaga i ukupne težine 300 kilograma.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika - Pripreme za jedini pokušaj leta aviona koji je po narudžbini uradio Mihailo Merćep
Kao Srbin iz Hercegovine sa radionicom za izradu aviona u Zagrebu isporučio je po narudžbini maja 1912. srpskim patriotama iz Beograda avion „Mrećep-Komitski“ za korišćenje u borbi za oslobođenje južnih delova Srbije.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika - Zagreb, Eduardo and Giuseppe working. After the agreement with Merćep, they had no more financial problems and a large hangar is available for their planes
Početkom Prvog svetskog rata bio je uhpšen od strane austrougarskih vlasti zbog svog angažovanja u sokolskim društvima. Predat je vojnom sudu i odležao šest meseci u zatvoru gde je sa njim neljudski postupano samo zato što je bio Srbin. Za to vreme nepoznati počinioci razrušili su njegov hangar i uništili avion koji je konstruisao pred početak rata 1914.
Nakon završetka rata bio je jedan od inicijatora osnivanja aerokluba. Na osnivačkoj skupštini u Zagrebu 30. juna 1925. izabran je za člana uprave. Od 1934. Mihailo Merćep je živeo u Beogradu gde je i umro 1937.
http://www.vesti-online.com/Stampano-izdanje/29-10-2010/Feljton/92590/Krila-za-srpske-komite-
http://www.politikin-zabavnik.rs/pz/tekstovi/prvi-srpski-avion
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page
[*] Previous page