Bozo13
Stručni saradnik - KoV
kapetan bojnog broda
 Offline
Gender: 
Posts: 16 530
|
 |
« Reply #29 on: February 09, 2012, 10:29:56 pm » |
|
PRIMENJENA KONCEPCIJA
DOPRINOS DOKTRINI ONO ZNAČAJNA OPERATIVNO-TAKTlCKA ISKUSTVA
Sigurno je da najvažnija iskustva s manevra nisu iz taktike i operatike, iako bi se moglo reći da opšti fon na kome je izveden manevar — po prostoru koji je obuhvaćen, po obimu snaga koje su učestvovale itd. — nije prevazilazio do-men taktike i operativne veštine. Najdragocenija iskustva s manevra su, bez sumnje, s područja koncepcije vođenja rata. U tome je, također, jedna od njegovih bitnih specifičnosti, na prvi pogled protivurečnih, osobito ako se cene sa stanovišta konvencionalnih normi o frontalnom vođenju rata.
No i pored toga, operativno-taktička iskustva s manevra su veoma raznovrsna i sa stanovišta daljeg osavremenjavanja naše ratne veštine — izuzetno značajna. Zbog toga izučavanje i korištenje tih iskustava zahtevaju potpuno angažovanje svih struktura opštenarodne odbrane na svim stepenima, posebno svih komandnih stepena naših oružanih snaga. Kao mali doprinos tome značajnom poslu želim da bude ovaj prilog u kojem ću se ograničiti na to da, neposredno posle manevra, istaknem nekoliko veoma karakterističnih operativno-tak-tičkih postupaka obeju strana koje su učestvovale na manevru.
Što se tiče dejstava i postupaka »plavih«, posmatrajući ih sa operativno-taktičkog stanovišta, mislim da posebnu pažnju zaslužuje nekoliko stvari.
Na prvom mestu to je celokupna, izvanredno uspela, interpretacija principa, mera i postupaka doktrine munjevitog rata, dakle one doktrine prema kojoj bi, u okviru osnovnih vojno-političkih pretpostavki za manevar, nastupao svaki agresor, bez obzira na to ko je on. Ta okolnost je značajna i zbog toga što je omogućila da se što približnije stvarnim ratnim uslovima proveri naša koncepcija odbrane u sudaru sa savre-meno opremljenim i obučenim agresorom, a JNA je u isto vreme pokazala sposobnost da se obuči da efikasno primeni bilo koji oblik rata.
Primena različnih posebnih principa doktrine munjevi-tog rata bila je raznovrsna i poučna. Mislim da osobito zaslužuju da se razmotre princip masovne upotrebe raznovrsnih vazdušnih desanata radi povećanja tempa napada i princip forsiranja prodora u obliku klinova. Oba ta principa su suštinska za savremenu doktrinu munjevitog rata i oba su jedinice »plavih« na manevru uspešno demonstrirale. Osnovna pouka iz primene tih principa u sukobu s koncepcijom opšte-narodnog rata jeste da se oni pretvaraju u svoju suprotnost, zapravo da postaju gotovo najranjivija tačka te doktrine.
Efikasna upotreba vazdušnih desanata pretpostavlja postojanje relativno slobodnog prostora, jer u protivnom ne postoje ušlo vi da se svi rejoni desantiranja vatrom pripreme. Kao što se zna, takvog, relativno slobodnog prostora prema našoj koncepciji nema, jer su svi prostori na koje bi desanti mogli biti bačeni pripremljeni za borbu protiv desanta. Zato su i na manevru svi vazdušni desanti »plavih« napadnuti odmah, još dok su se spuštali i dobar deo njih je uništen pre nego što su uspeli da se srede. Na taj način je gotovo potpuno paralisan neprijateljev plan zasnovan na jednom od principa bez kojih se ne može ni zamisliti uspešna primena savremene doktrine munjevitog rata.
Što se tiče prodora u obliku klinova, pokazalo se da su klinovi utoliko više ranjivi ukoliko su više izduženi. To je posledica ne samo proširenja fronta sukoba već i velikog broja »obrnutih« i »izmešanih« frontova, za čim u osnovi teži taktika opštenarodnog rata. Tako klinovi u sukobu s taktikom opštenarodnog rata, umesto da sekući odbranu stvaraju uslove za njeno počesno tučenje, sami dolaze u situaciju da budu po-česno tučeni.
Operativno-taktička iskustva »crvenih« u primeni naše doktrine vođenja rata toliko su raznovrsna i značajna da je veoma teško reći koja su najvažnija, na koja bi trebalo posebno ukazati. Ipak, osim istaknutih iskustava u efikasnom paralisanju glavnih principa doktrine munjevitog rata, mislim da među posebno značajna operativno-taktička iskustva, koja zaslužuju da budu istaknuta spadaju uspešno operativ-no-taktičko sadejstvo svih struktura opštenarodne odbrane, kao i taktika jedinica operativne armije u borbi radi para-lisanja glavnih agresorovih snaga i njegove taktike.
Iako je to i pre bilo jasno, na manevru se vrlo uverljivo potvrdilo da je i moguće i neophodno potrebno ostvariti vrlo precizno taktičko sadejstvo ne samo između jedinica obeju komponenata naših oružanih snaga (JNA i TO) već i između svih struktura opštenarodne odbrane. Sva dejstva »crvenih« na manevru bila su zasnovana zapravo na tom sadejstvu. Ipak, mislim da posebno zaslužuju da se istaknu ovi primeri: odbrana Slunja, borbe za Vojnić i borbe protiv vazdušnog desanta u rejonu Drežnika. Bez prisnog i preciznog sadejstva svih struktura opštenarodne odbrane i u izvršavanju taktičkih a ne samo operativnih i strategijskih zadataka nema uspešne primene naše koncepcije.
Svakako je od izuzetnog značaja iskustvo iz taktike jedinica JNA kojom su se suprotstavljale taktici brzih i dubokih prodora zasnovanih na kombinaciji vatre, oklopa i vazdušnih desanata. Osnovna poenta toga iskustva je da su i glavne snage operativne armije aktivne u odbrani, dejstvujući zajedno s jedinicama TO na neprijateljeve bokove i pozadinu, dok se ispred čela njegovih klinova postavljaju uglavnom ojačane protivoklopne snage oslonjene na dobro organizovano zaprečavanje.
Primena ovog taktičkog principa upotrebe jedinica operativne armije ne samo što je u tesnoj vezi s principom prisnog taktičkog sadejstva svih struktura opštenarodne odbrane već se može uspešno ostvariti jedino oslanjanjem na njega. Ta dva principa su nedeljiva, čine jedinstvo i osnovni su principi na kojima se zasniva uspešna primena naše doktrine na području taktike, što se i na manevru nedvosmisleno potvrdilo.
Veljko Kadijević
SINTEZA SVIH OBLIKA OTPORA
Manevar je stvarniji od ratnih igara po karti. Ratna praksa je stvarnija od manevra. To znači da je manevar i realan i nerealan, ali je najpogodniji oblik mirnodopske provjere opšte i vojnostrategijske koncepcije opštenarodne odbrane, ostavljajući objektivnom predviđanju sve ono što će se u ratu desiti a u miru se ne može simulirati. Već je sa mjerodavnog mjesta rečeno da je manevar ubjedljivo potvrdio vitalnost i opravdanost zamisli opštena-rodne odbrane i rješenja koja su do danas iz nje proizašla.
Najjači utisak je ostavila potvrda o opravdanosti društvenih osnova opštenarodne odbrane i snažnom ispoljavanju nekih indikatora koji su to objektivno pokazali: motivisanosti, spremnosti, jedinstvu i sposobnosti svih elemenata društvene strukture, radnih ljudi i građana da u manevru djeluju kao u ratu, i to na način koji ne ostavlja sumnju da bi to u ratu omogućilo opšti narodni otpor. Manevar je dao dosta građe za opsežnu studiju ove teme. Njena fundamentalna teza je to da se mjera homogenizacije našeg društva (i sposobnosti njegovog modela takođe) pokazala dovoljnom za uspješno vođenje narodnog rata. Vrijednost ovog saznanja je, očigledno, prevashodna; ona uliva povjerenje, veoma mnogo obavezuje i vjerovatno pomaže da se i neka svakodnevna politička i psihološka raspoloženja i neke ocjene o nama samima promijene nabolje. Štaviše, manevar je pokazao da se odbrana u skali vrijednosti nalazi među onim vrijednostima, opštim i zajedničkim, koje su primarne za većinu građana, za sve narode, za sve odgovorne činioce političke strukture.
I još nešto. Manevar je otkrio, slično kao i svaki revolucionarni i oslobodilački rat, da su u takvim uslovima neophodno potrebne posebne norme moralnog ponašanja i posebni odnosi, koji će učvrstiti jedinstvo, i jednakost ljudi u otporu. Treba reći da je u tom pogledu ideja da svi iz »grupe 110« budu u istim vojničkim odijelima odrazila (iako je to samo pojedinost) težnju da se ta zakonitost narodnih ratova poštuje. Možda bi se i o toj temi mogla napraviti ozbiljnija analiza i možda bi se mogle predvidjeti norme koje bi upotpunile kodeks morala opštenarodnog otpora.
O našoj »plavoj« vojsci na manevru može mnogo da se govori najčešće u superlativima: o izvrsnom radu njenih komandi i štabova, umješnoj upotrebi moderne tehnike, korektnom izvođenju najtežih taktičkih radnji (forsiranje rijeke oklopnim snagama, masovno desantiranje, brzi prodori i si.). Ona je doprinijela da se provjere naša protivdejstva u jednom modelu moguće agresije na našu zemlju. Ipak, čini se da je njen doprinos najveći u tom smislu što je pokazala da je naša armija sposobna da izvodi moderne ofanzivne operacije grupisanim snagama, primjenom masovne ratne tehnike i usmjerenim dejstvima u brzim prodorima. Ovo iskustvo je veoma značajno, jer se, vjerovatno, mogu pretpostaviti i takvi ratni slučajevi u kojima bi naša armija upravo tako dejstvo-vala. Time se ističe i ona specifična dimenzija strategije opštenarodnog otpora, po kojoj se naš oblik otpora agresiji najviše razlikuje od prošlog rata naših naroda i od drugih oslobodilačkih ratova. To je, u isto vrijeme, i značajna dimenzija naše strategijske kombinacije, koja čini suštinu i sadržaj sinteze svih oblika otpora, i to ne samo u odbrani već i u ofanzivi.
Efekti dejstva »plave« strane su ukazali, rječitije nego ikada do sada, s kakvim se opasnostima mora računati u relativno težim oblicima agresije. Istina, sve opasnosti nisu mogle biti potpuno dočarane, ali jedna od njih, vjerovatno i jedna od najvećih — masovna upotreba helikopterskih de-sanata — dobila je približno pravi izgled. »Plavi« je isforsirao maksimalno angažovanje helikoptera, krajnje naprezanje desantnih snaga, a desantiranje je izvodio taktički umješno i tehnički besprijekorno. S obzirom na primjenu masovnih de-sanata gotovo da bi se moglo reći: oprez! Desanti su bili kost u grlu braniocu; pojavljivali su se u njegovoj bližoj i daljoj taktičkoj dubini, na najosjetljivijim tačkama, u odbrambenim rejonima gradova i rejonima boravka i dejstava partizanskih jedinica. Stvarna slika opasnosti bila bi nešto drugačija, jer se na manevru pravi efekat braniočeve protivvazdušne odbrane nije mogao potpuno izraziti, ali to samu opasnost bitno ne umanjuje. Manevar je pokazao da bismo pred tom opasnošću bili prilično nemoćni da ne raspolažemo gustom mrežom teritorijalnih i partizanskih jedinica, koje su uvijek bile u prilici da prve stupe u okršaj sa desantnim snagama. Ima se utisak da je upravo taj zadatak naše teritorijalne komponente ovog puta efikasno došao do izraza. Ne treba sumnjati da bi u stvarnoj ratnoj situaciji teritorijalne snage, a i stanovništvo, bolje iskoristile sva prevozna sredstva, naročito motorna, koja bi im bila pri ruci da što prije stignu na de-santni prostor. A i dalji proces tehničke modernizacije teritorijalne odbrane sigurno će još više poboljšati snagu njene vatre, što je u borbi s desantima veoma potrebno. Međutim, u borbi s većim desantima sve naše jedinice nisu mogle, očigledno, računati na brz uspjeh i konačan obračun bez intervencije snaga operativne armije, naročito oklopnih. Dakle, i u borbi s desantima kombinacija dejstava oba dijela oružane sile, uz podršku sopstvene avijacije, ukazala je na najprikladniji način borbe s njima.
Izgleda, ipak, da je najveća vojnostrategijska vrijednost manevra iskustvo da je protiv nadmoćnog napadača moguće primijeniti elastičnu odbranu i, u isto vrijeme, da se ofanzivna aktivnost može usmjeriti na njegove bokove, krila i u pozadinu, i to ne samo partizanskim jedinicama već i dijelovima snaga operativne armije.
Čini se da su četiri momenta prije svih drugih omogućila uspješno izvođenje elastične odbrane: prvo, uspješna protiv-oklopna odbrana, koja je posebno na nekim pravcima bila dobro organizovana; drugo, izvrsno zaprečavanje, naročito minsko-eksplozivno, za koje se, izgleda, može reći da je najveći domet u cjelokupnoj našoj posijeratnoj inžinjerijskoj praksi; treće, cjelishodna upotreba sopstvenih oklopnih snaga u pokretnoj odbrani; četvrto, redovno funkcionisanje veza komandovanja i sadejstva, koje su, poslije naših ne uvijek dobrih iskustava poslije rata, ovom prilikom dejstvovale, otvoreno da kažemo, iznad očekivanja. Ovome treba dodati i dosta snažnu podršku avijacije.
U stvari, izvođenje elastične odbrane su omogućile i napadne aktivnosti na bokove i pozadinu »plavih«. Dijelovi operativne armije su u tome manje učestvovali nego što se moglo očekivati, ali se to može objasniti time što je manevar počeo s presjekom situacije u kome nisu primarne (i nisu učestvovale) snage koje su do tada izvodile dejstva u operacijama, a upravo bi one bile nosioci takvih napada. Od relativno skromnih snaga »crvenih« na frontu, pritisnutih u teškim od-brambenim borbama, izgleda da nije bilo lako odvojiti jače jedinice za izvršavanje napadnih zadataka, pa, ipak, takve zadatke su izvršavali i cijeli oklopni i drugi bataljoni, i to i noću i danju. Ova praksa, iako je po obimu ograničena, vjerovatno ima principijelan značaj, jer je na određen način potvrdila to da se može računati i s mogućnošću izvođenja masovnijih protivnapada, naročito u većoj dubini operacije (a ne samo na 130 kilometara, koliko je ona na manevru iznosila).
Glavni nosioci ofanzivne aktivnosti na manevru bile su partizanske i teritorijalne jedinice. Za jedinice koje su bile u dubljoj pozadini, u ovom slučaju za slovenačke, može se bez dvoumljenja reći da im je takva uloga potpuno odgovarala i da su je, i s obzirom na modernije naoružanje, veoma uspješno izvršile. Oslobađanje gradova u pozadini »plavih« o tome rječito svjedoči. No odgovor koji smo na taj način dobili nije predstavljao iznenađenje, jer o dejstvima u dubljoj pozadini mi imamo dovoljno iskustva.
Zbog toga je veće interesovanje privlačio odgovor na pitanje kako će se snalaziti jedinice u protivnikovoj taktičkoj dubini. Sudeći prema prvim utiscima, reklo bi se da je njihov zadatak znatno teži, naročito u borbama sa oklopnim kolonama. U stvari, bio im je mnogo teži zbog toga što su protiv sebe imale ratne komandante »plave« strane, starješine vične partizanskom ratovanju. Za mlađe rezervne starješine partizanskih i teritorijalnih jedinica bio je to hendikep od samog početka, kojega u borbi protiv pravog agresora vjerovatno ne bi bilo. Pa ipak, pokazalo se da su za relativno kratko vrijeme, otkako se intenzivno izvodi obuka u teritorijalnoj odbrani, postignuti zadovoljavajući rezultati u izvršavanju zadataka i umješnom iskorišćavanju još dosta ograničenog broja protivtenkovskih sredstava. Na osnovi pozitivnih i negativnih iskustava sa manevra mnogo šta se u radu tih jedinica može znatno poboljšati. Međutim, najvažnije je saznanje — što je praksa i pokazala — da je moguće izvoditi dejstva i u taktičkoj dubini protivnikovoj. Pokazalo se, naime, to da za partizanske i teritorijalne jedinice ima i dovoljno taktičkog i operativnog prostora, i dovoljno pogodnih objekata za napad, i dovoljno sigurnosti za opstanak i živu aktivnost, jer je protivnik toliko intenzivno zauzet na frontu da se u toj fazi operacije i s relativno ograničenim pješadijskim snagama teško može upustiti u veće okršaje protiv tih jedinica. U takvim uslovima inicijativa pripada njima, pogotovu ako uspiju da obezbijede tajnost prisustva i da se prikriveno kreću i ako sprovedu mjere bezbjednosti i iznenadnost dejstva.
Dušan Dozet
|
