19. avgust

[Brok]

636. Arapi u bici kod Jarmuka, u Siriji, pobedili vizantijsku vojsku i potom osvojili sve persijske oblasti koje je držala Vizantija.

1587. Sigismund III, sin švedskog kralja Džona III i Katarine Jagelo, postao kralj Poljske. Posle očeve smrti, pripala mu i švedska kruna. Njegovo nastojanje da stvori uniju Poljske i Švedske izazvalo rat dveju država, a posle poraza primoran da se odrekne nasledstva na švedski presto.

1601. Ubijen rumunski nacionalni junak Mihajlo Hrabri, gospodar Vlaške od 1593, kasnije Transilvanije i Moldavije. Uz pomoć rimsko-nemačkog cara Rudolfa oslobodio zemlju od Turaka. Ubijen po nalogu carskog generala Baste.

1691. Austrijanci pod komandom Ludviga Badenskog potukli Turke, kod Slankamena, i naneli im teške gubitke. U bici poginuo i veliki vezir Mustafa Čuprilić.

1819. Umro škotski inženjer i fizičar Džejms Vat, izumitelj parne mašine, 1765. Uveo jedinicu za merenje snage, koju je nazvao konjska snaga i koja se nije znatnije razlikovala od kasnije uvedene KS. U Sohou kod Birmingena 1782. osnovao prvu fabriku parnih mašina.

1871. Rođen američki pilot i konstruktor aviona Orvil Rajt. 1903. s bratom Vilburom, u avionu koji su sami proizveli, izveo prvi let u istoriji vazduhoplovstva.

1878. Posle žestokih uličnih borbi, austrougarske trupe ušle u Sarajevo i uspostavile svoju upravu. Odlukom Berlinskog kongresa 13. jula Austro-Ugarska dobila pravo da na 30 godina okupira Bosnu i Hercegovinu, a 1908. je anektirala.

1936. Pripadnici Frankove civilne garde u Granadi streljali, na početku Španskog građanskog rata, Federika Garsiju Lorku, jednog od najvećih španskih pesnika. Pripadao grupi pesnika koja je u špansku poeziju unela novi, moderan izraz.

1942. Britanske i kanadske trupe izvele desant na francusku luku Đep, gde su, uz velike gubitke, razorili nemačke vojne objekte. Od oko 6.000 savezničkih vojnika, više od 4.000 poginulo, ranjeno ili zarobljeno.

1945. U Vijetnamu, pod rukovodstvom Ho Ši Mina i oslobodilačkog pokreta Vijetmin, počela Avgustovska revolucija protiv francuskih kolonijalnih trupa.

1953. U vojnom udaru, uz podršku SAD, zbačen premijer Irana Mohamad Mosadek, a šah Mohamad Reza Pahlavi vratio se iz egzila u Italiji da preuzme vlast.

1960. Pilot američkog špijunskog aviona U2, oborenog iznad sovjetske teritorije, Geri Pauers, osuđen na 10 godina zatočeništva. Pauers se spasao iskakanjem iz aviona, ali potom uhapšen i osuđen, a 1962. razmenjen.

1979. Ruski kosmonauti Vladimir Ljakov i Valerij Rjumin vratili se na Zemlju vasionskim brodom Sojuz 34, posle rekordnih 175 dana provedenih u svemiru.

1991. U Sovjetskom Savezu izveden državni udar kojim su pristalice tvrde linije pokušale da zbace Mihaila Gorbačova, tvorca sovjetske glasnosti i perestrojke. Ključnu ulogu u suzbijanju udara odigrao tadašnji predsednik Rusije Boris Jeljcin, koji je potom postao Gorbačovljev glavni politički rival.

1995. U saobraćajnoj nesreći na Igmanu, blizu Sarajeva, poginuli izaslanik SAD za bivšu Jugoslaviju Robert Frejžer i tri njegova saputnika.

1996. Šest ruskih, francuskih i američkih kosmonauta srelo se na ruskoj kosmičkoj stanici Mir, uključujući Klaudiju Andre-Dešaj, prvu Francuskinju u kosmosu, koja je tog dana na rusku kosmičku stanicu stigla ruskom raketom Sojuz U.

2000. Posmrtni ostaci, kako se veruje, 14 Amerikanaca proglašenih nestalim u Korejskom ratu, vraćeni vojnim vlastima SAD.

2003. U bombaškom napadu na sedište Ujedinjenih nacija u Bagdadu, u Iraku, poginule 23 osobe, među njima izaslanik UN za Irak Serđo Vijero de Melo. Odgovornost za napad preuzela Al kaida.