Američki bojni brodovi u Drugom sv. ratu

[duje]

USA kapitalni brodovi u II. Svj. ratu

I Amerikanci su poput Britanaca, Talijana i Japanaca vodili rat s flotom bojnih brodova koja je bila sastavljena djelomično od  znatno rekonstruiranih starijih a djelomično od novih brodova. I stari i novi brodovi najviše vremena korišteni  kao teška protuavionska pratnja nosačima, te kao brodovi za bombardiranje obale, više nego što su bili korišteni  u svojoj tradicionalnoj namjeni – da se bore s drugim brodovima. Jedini sukob u pacifičkom ratu u koje su se bojni brodovi borili jedni protiv drugih u površinskoj akciji bila je bitka u Tjesnacu Surigao, kao dijelu ogromne bitke kod Zaljeva Leyte, a ironično je da su tu učestvovali baš stariji američki bojni brodovi, tj. oni za koje se smatralo da ima je jedini posao bombardiranje obale. Postigli su premoćnu  pobjedu, uglavnom zbog upotrebe radara, što je u noćnoj borbi eliminiralo prvobitni japansku nadmoćnost.

Najstariji američki bojni brodovi u službi tokom  II. svj. rata bila su dva broda klase Wyoming(BB-32). Brod nosilac tog imena bio je djelomično razoružan prije rata; koristili su ga kao školski brod poput britanskog Iron Duke-a, pa ga se više nije moglo smatrati za pripadnika flote bojnih brodova. Njegov blizanac Arkansas(BB-33) zadržao je svojih dvanaest topova kalibra 305mm, premda je ostao bez svoje pomoćne baterije od 127mm. Opremljen s novim i mnogo efikasnijim naoružanjem  od 76mm i još lakšim topovima, on se dobro držao tokom čitavog rata. Arkansasu  su povećali kut elevacije njegovih 305mm topova zbog povećanja dometa.

[duje]

Slijedeća klas bojnih brodova koja se sastojala od New York-a (BB-34)i Texas-a (BB-35), bila je u glavnom slična Wyomingu, osim što su ovi brodovi imali deset topova od 356mm. Kao posljedica prepirke  između Odsjeka za mornaricu i američkih proizvođača turbina, ti su brodovi bili neobični zbog vraćanja na pogon klipnim mašinama. Rezultat toga je bio taj da su proizvođači snizili cijene svojih turbine  do razumne granice, dočim su ovi brodovi dokazali da posve dobro funkcioniraju uprkos svojoj staromadnoj mašineriji. Oba su broda poput Arkansasa bila prepravljena tokom rata, izgubivši svoje antikvarno pomoćno naoružanje s kazematima, koje je nadomješteno s boljom  protuavionskom opremom. I ovim brodovima je povećan kut elevacije zbod povećanaj dometa na njihovim 356mm topovskim kulama.

[duje]

Mornarica SAD težila je k tome da svojim bojnim brodovima dade tešku oklopnu zaštitu, dajući prednost čvrstim, plovno sposobnim brodovima s dobrim oklopom  pred  bržim brodovima s manje oklopa. S klasom Nevada (koja se sastojala od  broda  nosioca imena Nevada BB-36 i Oklahome BB-37, koji je kasnije bio potopljen u Perl Harbouru) načinjen je odličan korak  naprijed u tehnici oklopne zaštite ratnih brodova. To je bila razrada metode oklopnog zaštićivanja poznete pod pojmom “sve ili ništa”; to je bio logiča princip, ali bezvrijedan ako se brodove prekriva srednjim ili tankim oklopom koji mogu probiti teške granate, pa tako može više da škodi nego što koristi. Umjesto toga treba da su  oklopom  zaštićeni samo najvitalniji dijelovi, a taj okolp treba da bude toliko debeo koliko god je to moguće. Ovi su se brodovi pojavili početkom prvog svjetskog rata, pa je njihov način oklopnog  zaštićivanja  bio usvojen i kod drugih sila. Poput prethodnih klasa, oba broda su imala po deset topova  od 356mm, ali ovi su bili porazmješteni u dvije dvocijeve i dvije trocijevne topovske kule, umjesto pet dvocijevnih, kao što je bio slučaj ranijih brodova.
Bojni brod Nevada je prživio Pearl Harbour, ali je bio znatno rekonstruiran, dobivši sva poboljšanja ranijih klasa tokom drugog svjetskog rata, kao i novo pomoćno naoružanje od dvocijevnih 127mm univerzalnih topova.

[duje]

Od dva broda sljedeće klase, Arizona (BB-39) je bio potopljen u Pearl Harbouru, gdje mu je i sada podrtina, dok je drugi Pennsylvania (BB-38) prošao uobičajene ratnodobne preinake poput Nevade, s novom pomoćnom baterijom 127mm topovskih kula. U osnovi povećana verzija ranije klase, Pensylvania i njegov blizanac imali su dva topa od 356mm više, ali tako da su svi topovi bili u trocijevnim kulama. Imali su i nešto deblji oklop i poboljšanu podvodnu zaštitu.

[duje]

Razlog što su bila u sljedećoj klasi tri broda, umjesto uobičajena dva je, što su SAD neočekivano zaradile novac prodajom dvaju starih izvanstandardnih BB Grcima, a to su bili Mississipi(BB-41) i Idaho(BB-42) pa su ta dva imena bila prenesena na nove brodove. Treći je dobio ime New Mexico (BB-40) baš tad je taj teritorij podignut  na status države. Brodovi klase New Mexico razlikovali su se od svojih prethodnika kliperskim pramcem umjesto kljunastog, kao i s povećanom oklopnom zaštitom, te s novim i snažnijim tipovima topova od 356mm. Dok su brodovi bili u gradnji, kazematirane topove od 127mm premjestili su za jednu palubu prema gore, tj. na pramčanu palubu, što je bio razumniji položaj jer su vjerojatno bili manje izloženi prskanju mora. Sam New Mexico  imao je jedan eksperimentalni oblik mašinerije, na turbo-električni pogon, ali je ovaj, iako zadovoljavajući, bio nadomješten tokom rekonstrukcije.

Sva tri broda ove  klase bila su rekonstruirana početkom tridesetih godina. Ogromni  rešetkasti jarboli, do sada “zaštitni znak” svih američkih bojnih brodova, bili su skinuti (većina starijih bojnih brodova nije ih izgubila sve do iza početka II. svjetskog rata). Dobili su nove kotlove, a stavljena im je nova, mnogo veća struktura komandnog  mosta. Bili su dodani i katapulti za avione, te montirano posebno protuavionsko naoružanje.

To što  ovi brodovi nisu bili opsežno modernizirani u drugom svjetskom ratu može se objasniti njihovom odsutnošću iz Pearl Harbora u času japanskog napada. Pa ipak, sva tri broda dobila su naknadno snažne 40 i 20mm protuavionske baterije, a Idaho je jedini izmjenio svoje originalne topove  od 127mm jednocjevnim kulama.

Ovi su brodovi bili u interesantnom kontrastu s britanskom klasom Queen Elizabeth jer su imali veći broj lakših topova, manju brzinu, ali prilično bolju oklopnu zaštitu. Premda nisu odigrali tako  spektakularnu ulogu u ratu kao njihovi britanski ekvivalenti, oni su ipak bili moćni i pouzdani brodovi.   

[duje]

Isti brodovi poslije rekonstrukcije.

[duje]

Brodovi  klase New Mexico bili su dovršeni potkraj I.svj. rata, dok su prvi poslijeratni brodovi bili       California (BB-44) i Tenessee (BB-43) imali su pogon istog tipa turbo-električnih postrojenja kojima je bio opremljen i  New Mexico, a i inače su bili slični svojim prethodnicima, ali različiti po izgledu, budući da su imali po dva dimnjaka. Oba su broda bila oštećena u Pearl Harbouru, pa je poslije toga jedan generalni remont ptpuno izmjenio njihov izgled. Od dva dimnjaka, postao je jedan, a topovi od 356mm bili su jedini dio naoružanja koji nije bio izmjenjen.

[duje]

Brodove klase Tenessee sljedila su četri broda klase Colorado (BB-45) na kojima su  umjesto  dvocijevnih 406mm topovskih kula stavljene trocijevne od 356mm, kao kod ranijih brodova. Jedan od tih brodova nije bio nikad dovršen zbog Vašingtonskog pomorskog sporazuma; ostala tri su bila prilično rekonstruirana tokom drugog svjetskog rata. Washington(BB-47) je bio 75% završen, kad je prekinuta gradnja.
Vašingtonski pomorski sporazum bio je uzrokom što je jedna čitava klasa od šest bojnih brodova, s topovima kalibra 406mm bila starnirana, te razrezana na navozima. Ni druga klasa od šest brodova nije nikad završena, a to je bio prvi i posljednji pokušaj SAD da gradi bojne krstaše. To odstupanje je na sreću  bilo okončano pomorskim sporazumom, premda su dva od tih brodskih trupova bila monogo pametninje iskorištena, pa su postali nosači aviona Lexingtoni Saratoga.

[duje]

Brodovi klase Colorado sredinom 40-tih godina, naravno bez Washingtona jer nij ni bio završen.

[duje]

U vrijeme kad je Amerika  porinula svoju sljedeću  klasu od dva bojna broda,  grupu                            North Calorina (BB-55), i Washington (BB-56) izbio je drugi svjetski rat, premda SAD njime još nisu bile obuhvaćene. Ovi brodovi nisu bili tako brzi kao večina njihovih stranih vršnjaka, ali sa svoja 28čv bili su u znatnoj prednosti pred svojim prethodnicima koji su postizali 21čv. Oklopna zaštita bila im je solidna, dok je glavno naoružanje od trocijevnih  410mm topovskih kula , kao i pomoćno naoružanje s dvocijenim univerzalnim 127mm kulama, bilo impresivno. Šteta je što su Amerikanci izabrali za lako protuavionsko oružje pouzdani top od 30mm, ali srećom, u vrijeme Pearl Harboura ta su oruđa bila nadomještena “boforsima” i “oerlikoinima” rađenim po licencama.

[duje]

 
Poslije klase North Carolina slijedila su četri broda klase South Dakota (BB-57), Indiana (BB-58), Massachusetts (BB-59) i  Alabama (BB-60), koji su bili krača i šira vrzija prethodnih. To su bili izvrstni brodovi naročito s odličnom  podvodnom  zaštitom. Zbog njihove posebne širine bila im je potrebna veća snaga strojeva da bi se postigla ista brzina, ali sve u svemu, u njima su bile sažete vrijednosti  američkog projektiranja bojnih brodova, pa su u borbi opravdali nade koje su u njih polagali.

[duje]

Ista klasa kasnijih godina (South Dakota)

[duje]

Poslije zdepaste klase South Dakota, s piramidalnim nadgrađem i jednostrukim dimnjakom, došla je lijepa u upečatljiva klasa Iowa (BB-61) sap o dva velika dimnjaka. Bilo je naručeno šest brodova, ali su do 1945. bila dovršena samo četri. S britanskim Vanguardom oni su predstavljali  poslednju  generaciju bojnih brodova. Pa ipak, ako ih usporedimo s britanskim brodovima i s prethodnim američkim klasama, oni su bili prilično “slab posao”. Njihovo naoružanje, izuzevši lake protuavionske topove, nije bilo bolje nego kod brodova South Dakota. Da bi postigli veliku teoretsku brzinu od 33čv morali su žrtvovati veoma mnogo prostora za mašineriju, a takđer su morali biti produljeni za 61 metar više, od brodova klase South Dakota. Pa ipak je po nevremenu manji britanski Vanguard, teoretski znatno sporiji, mogao da drži korak sa tim američkim divovima, brzinom od 29,5čv, zahvaljujući to svom boljem plovnom trupu. Britanski brod je imao deblji oklop, naročito na palubama gdje je bio to najpotrebnije, od bilo kojeg američkog kapitalnog broda, a da je ta zaštita bila isto tako dobro i  raspoređena. Zbog duljine brodova klase Iowa njihova je zaštitta bila lošija od one kod klase South Dakota, te mnogo tanja nego što je to prikazano u većini objavljenih podataka. Priča o tome da je bio upotrebljen znatno bolji  tip oklopa bio je samo pokušaj da prikrije tu relativno slabu zaštitu.  Ali to ne znači da su ti američki brodovi bili slabo projektirani; bili su to korisni i strahoviti u borbi i sigurno bolje izveden projekt od klase Yamato, ali se svojom tehničkom vrsnoćom ne mogu usporediti s Vanguardom ili s brodovima klase South Dakota, uprkos starim topovima na Vanguardu i nedovljnoj brzini South Dakota.

[duje]

-Alabama
-Arizona
-California

[duje]

-Colorado
-Idaho
-Mississipi
-New Mexico