Macchi M.C.200

[MOTORISTA]

Po završetku kampanje protiv Etiopije Regia Aeronautica je krenula sa programom modernizacije svoje lovačke avijacije, kojim je bila predviđeno konstruisanje potpuno novih lovačkih aparata i objavljuje konkurs pod imenom Caccia I. Prema specifikacijama RA, od 10. februara 1936. godine, novi lovac je trebalo da bude opremljen zvezdastim motorom, da ima brzinu od 500 km/h, da se na 5.000 metara visine penje za 6 minuta, da može da provede u vazduhu dva sata i da bude naoružan sa jednim mitraljezom kalibra 12,7 mm. Posednja stavka iz specifikacije je uskoro promenjena, tako da se sada tražilo da avion bude naoružan sa dva mitraljeza istog kalibra. Na ovaj konkurs su se javile firme Fiat, Reggiane, Aeronautica Umbra Trojani, IMAM, Caproni-Vizzola i Macchi.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Glavni konstruktor firme Macchi, Mario Kastoldi, se odmah bacio na posao i konstruisao moderni lovački avion jednokrilac, napravljen u potunosti od metala, sa uvlačećim stajnim trapom i zatvorenom pilotskom kabinom. Iako je Kastoldi bio ljubitelj rednih motora, bio je primoran da za svoje novo čedo koristi Fiatov zvezdasti motor A.74. Naime, direktivom ministarstva vazduhoplovstva, iz 1932. godine, svim konstruktorima je bilo naređeno da za lovce koriste zvezdaste motore, jer su oni bili lakši za održavanje  i otporniji na oštećenja od rednih motora. Sam motor A.74 je bio modifikovana verzija motora Pratt & Whitney R-1830 Twin Wasp, sa 870 KS. Prototip ( MM.336) je prvi put poleteo 24. decembra 1937. godine, dok ga je drugi sledio početkom sledeće godine. Sam avion se pokazao odlično, i probni pilot firme Macchi, Đuzepe Burei je sa njim postigao brzinu od 500 km/h u horizontalnom letu, dok je u obrušavanju avion bio stabilan do brzine od 805 km/h. Komanda RA je bila oduševljena novom letelicom i proglasila je za pobednika konkursa Caccia I. Odmah je naručeno 99 komada, iako je major Ugo Borgonjo upozoravao da letelica ume da bude veoma nestabilna pri oštrim skretanjima i da u tim trenutcima ima tendenciju svaljivanja na krilo i postavljanja u leđni let sa velikom verovatnoćom pada u kovit. Osim M.C. 200 naručen je i njegov takmac Fiatov G.50 jer je njegova proizvodnja i isporuka mogla da započne ranije. Radi bržeg ulaska u naoružanje, proizvodnja je raspoređena u fabrikama Macchi, Amrosini i Breda. Prvi primerci serijskih aviona izlaze iz fabrika u junu 1939. godine.

Lovački avion Macchi M.C. 200 je bio klasični niskokrilac potpuno metalne konstrkcije sa uvlačećim stajnim trapom i zatvorenom pilotskom kabinom. Trup je bio polumonokok konstrukcije sa unutrašnjim rebrima i velikim brojem zatega. Krila su imala dve remenjače, preko kojih su bila spojena sa trupom. Pretkrilca i zakrilca na krilima su bila spojena jedna s drugim i pokretana hidrauličkim putem. Ovo je omogućilo njihov sinhronizovani rad, šti je dalje uticalo na odlične manevarske karakteristike letelice. U trupu su se nalazila i dva rezervoara za gorivo, jedan kapaciteta 241, a drugi 150 litara. Ispod centralnog dela trupa se nalazila i sva potrebna oprema za kačenje spoljnog rezervoara za gorivo kapaciteta 77 litara, ali je taj rezervoar retko kada korišten. U kabini su se takođe nalazili kiseonički sistem , komande aparata za gašenje požara i radio oprema, koja se u početku sastojala samo od radio prijemnika A.R.C.1. Već od druge serije se krenulo sa ugradnjom radio stanice Allochio Bacchini B.30 R/T, dok je kod starijih aviona ona naknadno ugrađena. Pogonska grupa se sastojala od jednog zvezdstog četrnaestocilindričnog dvorednog motora Fiat A.74 R.C.38 sa 870 KS pri 2.520 obrtaja pri poletanju i 740 KS na nivou mora. Ovo je bilo dovoljno da se ostvari maksimalna brzina od 504 km/h u horizontalnom letu. Naoružanje aviona se sastojalo od dva mitraljeza Breda-SAFAT kalibra 12,7 mm u nsu aviona sa  310 metaka po mitraljezu, da bi to kasnije bilo povećano na 370 metaka.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Po ulasku u službu pokazali su se i prvi nedostatci novog aviona. Tačno se dogodilo ono na šta je major Borgonjo upozoravao, tako da se desilo nekoliko katastrofa kada su mladi i neiskusni piloti krenuli da rade oštre manevre. Kako se smatralo da je to izvan mogućnosti prosečnih pilota, RA je čak razmatrala i izbacivanje aviona iz naoružanja. Kako bi se rešio ovaj problem Kastoldi je krenuo da redizajnira krilo, koje je donelo izvesno poboljšanje, ali ni to nije zadovoljilo komisiju. Rešenje za ovaj problem je našao glavni inženjer firme Ambrosini, Serđo Stefanuti, koji je posle proučavanja istraživanja opstrujavanja krila  rađenih od strane Vilija Meseršmita i američke NACA, redizajnirao samo delove krila i pokrio ih lepenkom. Novo krilo ulazi u proizvodnju krajem 1939. i početkom 1940. godine.

Početak upotrebe

Prvih 30 lovaca odlaze za severnu Afriku u sastav 10. grupe 4. štorma, ali piloti iz ove grupe kreću da se bune i zahtevaju da zadrže svoje stare i pokretljivije lovce Fiat CR.42. Tada letelice bivaju prebačene na Siciliju u sastav 6. grupe 1. štorma i 152. grupe 54. štorma u Vergiateu, na severu Italije, koji su bili veliki zagovornici novih aviona. Do ulaska Italije u rat, 10. juna 1940. godine, proizvedeno je 144 Saetta, od kojih su 72 bile u operativnom stanju. Ovako mali broj operativnih avione je dolazio iz činjenice da je motor A.74 bio veoma problematičan, tako da se dešavalo da nisu hteli ni da startuju. Kao primer može da posluži događaj iz proleća 1941. godine, kada su svi primerci ovog motora, proizvedeni u fabrici Regianne, vraćeni iz 4.štorma zato što su bili neispravni. Druga velika mana je bilo vreme proizvodnje, koje je zahtevalo 22.000 radnih časova za izradu jednog primerka aviona. Sve u svemu prva operativna jedinica naoružana novim lovcima je postala 6. grupa i ona je imala vatreno krštenje u kojem se nije proslavila. Drugog dana rata, 11. juna 1940. godine, grupa Saeta je pratila bombardere S.M.79 u napadu na Maltu, kada su ih presreli lovci Gladiator, koji su poleteli sa aerodroma Hal Far. Tom prilikom je jedan od pilota Gladiatora, V.J.Vud prijavio obaranje jedne Saete, kojom je pilotirao poručnik Đuzepe Pesola. Međutim ovo nije bila istina, pošto se poručnik Pesola vratio živ i zdrav na matični aerodrom. Dana 23. juna 1940. godine, 14 Saeti iz sastava 6. grupe ( 5 iz 79. eskadrile, 1 iz 81. eskadrile i 8 iz 88. eskadrile) su poletele sa aerodroma Katania Fontanarosa u misiju pratnje 10 bombardera S.M.79 iz sastava 11. štorma. Ovaj sastav su presrela dva Gloster Gladiatora sa Malte i odmah se ustremila na bombardere. Na njih je krenuo narednik Lamberto Molineli, ali sa svojom Saetom iz četiri puta ne uspeva da obori pokretljivijeg Gladiatora i biva oboren od strane istog. Prva pobeda za Saete je zabeležena tek 01. novembra iste godine, kada četiri Saete nailaze na usamljeni Sanderland i obaraju ga kod gradića Augusta na Siciliji. Po dolasku delova nemačkog X vazduhoplovnog korpusa na Siciliju, Saete su bile zadužene za lovačku zaštitu bombardera Ju-87 iz sastava I/StG.1 i II/StG.2, sve do dolaska aviona Bf-109 iz sastava 7./JG26. U februaru je eltini 4. štormo dobio Saete iz 54. štorma, svi problemi sa stabilnošću su rešeni, a italijanski piloti su bili zadovoljni materijalom koji su dobili. Oni su Saete smtrali odličnim avionima, pokretljivim, brzim i jakim. U poređenju sa Harikenom su bili bolji u svakom segmentu, osim u naoružanju, dok je jedini saveznički avion, na Mediteranu, koji je imao bolju brzinu penjanja bio Spitfajer.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Jugoslavija

U proleće 1941. godine, Saete uzimaju učešća u napadu na Jugoslaviji, i to 10. grupa 4. štorma. Za jedanaest dana operacija nije izgubljena ni jedna Saeta, dok su njeni piloti uspeli da unište dvadeset hodroaviona na njihovim vezovima, i da oštete još desetak. Osim toga uspeli su da zapale i jedan tanker, jedan kamion cisternu i još nekoliko vozila. Takođe su učestvovali u napadima na lučka postrojenja.

Afrika

Glavno ratište na kojem su Saete letele je bila severna Afrika. Letelice koje su bile tamo stacionirane su uskoro dobile dodatne filtere za vazduh, zbog ogromne količine prašine koja je gušila motore. Saete sa ovim filterima su dobile oznaku M.C.200AS, što je dolazilo od Africa Settentrionale. Glavni protivnik Saeta u Africi su bili Britanski lovci tipa Hariken. Dok su Harikeni bili nešto brži na nivou mora, 450 naspram 430 km/h, ta razlika se smanjivala do visine od oko 5.000 metara i gde je Hariken bio brži za oko 5 km/h. Glavni problem Harikenima su predstavljali Veliki Vouks filteri ispod nosa, koji su pravili veliki otpor pri letenju. S druge strane Saete su bile pokretljivije od Harikena, ali i lošije naoružane, jer njihova dva mitraljeza kalibra 12,7 mm nisu mogla da se mere sa vatrenom moći 8 Vikersa od 7,7 mm. Prva jedinica koja je dobila nove lovce je bila 374. eskadrila i uskoro su se Saete pokazale odlično u borbi protiv Harikena i P-40.U početku su služile isključivo za lovačke zadatke, da bi do kraja 1941. godine počele da se koriste i za zadatke podrške i bombardovanja. Dolaskom novih lovaca M.C.202, Saete polako prelaze na zadatke pratnje bombardera, podršku trupa na zemlji i napad na ratne brodove. U ovoj poslednjoj ulozi su se iskazale 14. septembra 1942. godine kada su Saete iz 13. lovačke grupe potopile Britanske razarače Zulu i Sikh.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Posle poraza kod el Alameina, Saete štite povčanje svoju trupa bombardujući i mtraljirajući neprijateljske napadne kolone. Uskoro je broj operativnih Saeta počeo da opada, a sve usled nestašice rezervhih delova i gubitaka koje su im nanosili brojčaniji neprijatelji. U januarau 1943. godine ostala je operativna samo jedna grupa sa Saetama na tlu Afrike, a uskoro je i ona povučena na ostrvo Pantelerija.  Do kraja proleća iste godine sve Saete su povučene iz aktivne upotrebe.

Sovjetski savez

Početkom avgusta meseca 1941. godine Musolini je odlučio da pomogne Nemcima u napadu na SSSR. Stoga je oformljena i vazduhoplovna komanda za podršku ovih trupa koja se sastojala od 61. autonomne izviđačke grupe ( 34, 119 i 128 eskadrila) opremljene sa 32 aviona Kaproni Ca.311 i 22 autonomne lovačke grupe ( 359, 362, 369 i 371 eskadrila) opremljena sa 51 avionom M.C.200. Na čelu vazduhoplovne komande je bio pukovnik Karlo Drago, dok je izviđačkom grupom komandovao major Đordano Ćiaređini a lovačkom major Đovani Borzoni. Ovako formirana komanda stiže na aerodrom kod sela Tudora, u blizini Odese, već 12. avgusta, odakle preleće na aerodrom Krvoj Rog, odkale, 27. avgusta, izvršava svoju prvu misiju. U sledećih nekoliko dana Saete lete u misijama presretanaj i uspevaju da obore osam Sovjetskih lovaca i bombardera. Tokom septembra grupa je bila podređena Nemačkom V Fliegerkorps, a zatim u operacijama na Dnjepru, da bi krajem oktobra stigla na aerodrom kod Zaporožja. Sa dolaskom zime počinju i prvi problemi oko održavanja aviona, dok samo letenje, zbog vremenskih uslovva, postaje gotovo nemoguće. 25. decembra Saete daju podršku crnokošuljašima iz legije Taljamento, koji su se nalazili u okruženju Crvene armije kod Novo Orlovke, a piloti iz sastava 359. eskadrile presreću Polikarpove I-16 iznad Bulave i obaraju 5 letelica bez sopstvenih gubitaka. 28. decembra piloti ove eskadrile obaraju još devet Sovjetskih aviona, od kojih šest I-16, iznad Timofejevke i Poljskaje. Tokom trodnevne Božićne bitke piloti grupe su uspeli da obore 12 Sovjetskih letelica uz gubitak jedne Saete.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Uslovi za letenje se popravljaju od februara meseca 1942. godine i Saete počinju da lete redovno na zadatcima podrške trupama na zemlji.  22. Grupa ostaje na Istočnom frontu do 4. maja iste godine kada je povučena nazad u Italiju, a zamenjena je sa 21. autonomnom lovačkom grupom ( 356, 361, 382 i 386 eskadrila), pod komandom majora Etorea Fošinija. Ova grupa je u svom naoružanju imala 18 letelica M.C.200 i 33 nova lovca M.C.202. Grupa stupa u akciju već tokom druge bitke za Harkov ( od 12 do 30 maja), kada vrši pratnju nemačkih bombardera, napoad na zemaljske ciljeve i izviđanje za potrebe KoV. Kako su svi postavljeni zadatci uspešno izvršeni grupa dobija pohvale od komande Nemačke 17. Armije, najviše zbog smelog i uspešnog bombardovanja Sovjeta u rejonu Slavjanska. Posle toga Saete sve više dobijaju zadatke pratnje Nemačkih bombardera Ju-87, ali se na tom zadatku nisu proslavile. Naime Sovjeti su počeli da koriste modernije letelice i promenili taktiku, postali su agresivniji, tako da je u julu, za tri dana, izgubljena trećina Italijanskih lovaca. Uprkos gubitcima iz Italije su pristizale nove mašine, tako da je do početka decembra 1942. godine, broj operativnih Saeta porastao na 32 uz 11 M.C.202. Poslednju akciju 21. grupa je imala 17. januara 1943. godine, kada je 25 Saeta izvršilo napad na zemaljske ciljeve u oblasti Milerova. Već 18. januara grupa je povučena iz SSSR-a i vraćena u Italiju, gde je preletela sa svojih 30 upotrebljivih Saeta i devet M.C.202, dok je 15 neupotrebljivih letelica ostavljeno na aerodromu. Sve u svemu sužbene brojke govore da su 21. i 22. grupa za 17 meseci kampanje u SSSR-u izvele ukupno 2.557 ofanzivnih letova, od kojih 511 bombardovanja, 1.310 napada na zemaljske ciljeve i 1.938 misija pratnje bombardera. Tom prilikom je oboreno 88 Sovjetskih aviona uz gubitak 15 sopstvenih letelica u vazdušnim borbama, dok je još 51 letelica izgubljena iz raznih drugih razloga. Najefikasnija je bila 362. eskadrila pod komandom kapetana Đermana la Ferle, čiji su piloti oborili 30 aviona i uništili još 13 na zemlji.

Posle kapitulacije

Po kapitulaciji Italije 8. septembra 1943. godine, ukupno su bile operativne još 33 Saete od kojih su 23 preletele na stranu Saveznika dok ih je 10 ostalo na severu. Kako su bile nepodesne za borbene akcije Saete su služile za naprednu trenažu pilota i na jednoj i na drugoj strani. U posleratnom Italijanskomk RV su se zadržale na istom zadatku do 1947. godine kada najzad odlaze u rashod.

Varijante

M.C.200 dva prototipa.

M.C.200 Standardna serijska verzija.

M.C.200bis Modifikacija predložena od strane inžinjera fabrike Breda koja je predviđala ugradnju motora Pjađo XIX RC.45 sa 1.180 KS i novi propeler većeg prečnika. Napravljen je jedan primerak pregradnjom serijske Saete, koji je na ispitivanjima dostigao brzinu od 535 km/h. Ova modifikacija nije usvojena jer je uskoro Saeta zamenjena novijim i savremenijim letelicama.

M.C.200AS Standardna verzija sa filterom za pesak, namenjena za službu u severnoj Africi.

M.C.200CB Lovačko bombarderska varijanta sa nosačima bombi ili nosačima za dodatne rezervoare goriva.

M.C.201 Modifikacija nastala zahtevom da se ugradi jači motor, Fiat A.76 RC.40 sa 1.000KS i zatvorena pilotska kabina. Modifikacija nije prihvaćena jer se sa serijskom proizvodnjom motora A.76 otpočelo tek 1943. godine.

Ukupno je proizvedeno 1.153 letelice, 2 prototipa i 1.151 serijska.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

   Tip: lovački avion jednosed
   Pogon: jedan vazduhom hlađeni četrnaestocilindrični zvezdasti motor Fiat A.74 RC.38 sa 870 KS
   Dužina: 8,25 m
   Razmah krila: 10,58 m
   Površina krila: 16,82 m2
   Masa: 1.964 kg prazan, 2.395 kg maksimalna
   Brzina: maksimalna 503 km/h na 4.500 metara
   Penjanje: 15,3 m/s
   Plafon leta: 8.900 m
   Dolet: 570 km
   Naoružanje: dva mitraljeza Breda-SAFAT kalibra 12,7 mm sa po 370 metaka u nosu aviona.Kod verzije CB još dva nosača za avio bombe mase do 150 kg

[Dreadnought]

The Macchi MC.200 Saetta was operated in various forms by the Regia Aeronautica (Italian Air Force) who used the type throughout the Second World War.

[Dreadnought]

From the time Italy entered the Second World War on 10 June 1940, until the signing of the armistice of 8 September 1943, the C. 200 flew more operational sorties than any other Italian aircraft.
In August 1941, the Italian air force command dispatched a single air corps, formed out of the 22º Gruppo Autonomo Caccia Terrestre with four squadrons and 51 C.200s to the Eastern Front with the Italian Expeditionary Corps in Russia

The summary of the Italian expeditionary force operations included: 2,557 offensive flights (of which 511 with bombs drops), 1,310 strafing attacks, 1,938 escort missions, with the loss of 15 C.200s.

[Dreadnought]

[Dreadnought]

The Folgore (or "Lightning") was a development of the earlier C.200 Saetta with a more powerful German Daimler-Benz DB 601 engine. Considered one of the most beautiful fighters to fly with wartime Axis forces, it was also an effective and deadly dogfighter.

[Dreadnought]

The Macchi C.202 Folgore (Italian "thunderbolt") was a World War II fighter aircraft built by Macchi Aeronautica and operated by the Regia Aeronautica (RA; Royal (Italian) Air Force). Macchi aircraft designed by Mario Castoldi received the "C" letter in their model designation, hence the Folgore is referred to as the MC.202. Considered one of the most beautiful fighters to fly with wartime Axis forces, the C.202 was a development of the earlier C.200 Saetta, with a more powerful German Daimler-Benz DB 601 (Alfa Romeo RA 1000 RC41) engine and with an extremely streamlined fuselage. Undoubtedly the best wartime fighter to serve in large numbers with the Regia Aeronautica, the Folgore operated on all fronts.

The Folgore went into service with the Regia Aeronautica in July 1941 and immediately proved to be an effective and deadly dogfighter. The Australian ace Clive Caldwell, who fought a wide variety of German, Italian and Japanese fighters during 1941--45, later stated that the C.202 was "one of the best and most undervalued of fighters".