Ruski sistemi S-300 su obezbedili sposobnu PVO, ali sistem S-400 je svetske klaseŠta tačno čini S-400 tako vrućom stavkom u svetu danas? Kako je evoluirao od ranijeg S-300?Evo šta treba da zapamtite: Iako se čini da su mogućnosti sistema
S-400 značajan skok, tamo su stigle postepenom evolucijom ranijih sistema S-300.
S-400 je trenutno jedan od najkontroverznijih raketnih sistema PVO na svetu. Sjedinjene Države uvele su ekonomske sankcije nekim zemljama samo zbog kupovine sistema, ali mnoge svetske sile su zainteresovane za to, s tim što je Indija u septembru 2018. potpisala ugovore, a Kina u aprilu 2018. Ali šta tačno čini S-400 tako vrućom stavkom u svetu danas? Kako je evoluirao od ranijeg S-300?
S-300 je počeo da se razvija 1960-ih kao nastavak razvoja više starijih raketnih sistema zemlja-vazduh (SAM). Primarni raketni sistem PVO koju je planirao da zameni je raketni sistem PVO
S-75 (SA-2),
(slika 1) čija je upotreba protiv špijunskih aviona U-2 već čuvena i koji je raspoređen na Kubi i u Vijetnamu. Nova raketa je bila podvrgnuta ispitivanju 1970-ih, a u upotrebu je ušla 1978.
Slika 1: Razvoj započeo od raketnog sistema PVO SA-75Mk Dvina / S-75M Volhov
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Glavno poboljšanje sistema S-300 u poređenju sa ranijim sistemima bila je sposobnost da bude višekanalan po cilju - da koristi više snopova za istovremeno navođenje više projektila do različitih ciljeva. Stariji sistem
S-25 (slika 2) takođe je bio višekanalan po cilju, ali je bio izuzetno težak i raspoređen samo na fiksnim položajima. Američki SAM-D (koji će kasnije postati MIM-104 Patriot) bio je prvi američki kopneni raketni sistem PVO sa višekanalnom tehnologijom, a u službu je ušao tri godine kasnije, 1981. godine.
Slika 2: Raketni sistem PVO S-25 Berkut, višekanalan po cilju još 50-tih godina prošlog veka, ali preglomazan i fiksiran
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Glavni kupac novog raketnog sistema bile su sovjetske snage PVO. Usvojili su prvu verziju S-300 pod oznakom
S-300PT (slika 3). Sve verzije raketnog sistema S-300 sa oznakom „P“ trebale su da budu za PVO (teritorijalna PVO, prim. Z.V). S-300PT se sastojao od vučnih lansirnih oruđa i vučnog radara koji su se oslanjali na teške kamione. U kompletu je bio i sistem upravljanja vatrom. Ovo je bilo dovoljno dobro za relativno stacionarne dužnosti u sistemu PVO, ali nije bilo idealno rešenje.
Sovjetska vojska je analizirala upotrebu raketa zemlja-vazduh u Vijetnamu i na Bliskom Istoku i utvrdila da je brže premeštanje ključ za maksimiziranje efikasnosti raketnih sistema PVO.
S-300PT je trebalo više od sat vremena da se postavi i postane operativan zbog vučne prirode lansera i radara. Ovo je viđeno kao područje koje treba poboljšati. Originalni S-300PT koristio je rakete 5V55 sa dometom do 75 kilometara.
Slika 3: S-300PT, prva polu-mobilna verzija, sa vučnim sredstvima
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Rezultat modernizacije sistema S-300 je konfiguracija sistema po kome je sada poznat: postavljen na teški kamion MAZ-7910 (mada su novije varijante postavljene i na novije kamione, kao i na zglobne platforme). Na ove kamione su postavljena lansirna oruđa, radar i sistem upravljanja vatrom. Dodatna oprema za podršku, poput one za ispravljanje razlika između radara i visine lansera, bila je postavljena na lakše kamione. Kompletan sistem, sada poznat kao
S-300PS,
(slika 4) ušao je u službu 1982. Neznatno izmenjena verzija za izvoz poznata je kao S-300PMU. PS je koristio raketu dužeg dometa 5V55R, dometa oko 90 kilometara.
Slika 4: Prva mobilna verzija sistema S-300P – S-300PS (izvozna oznaka PMU)
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Dok je S-300P u oba oblika bio u fazi proizvodnje i modernizacije, u razvoju su takođe bili i
S-300F za mornaricu i
S-300V (slika 5) za trupnu PVO. S-300V je razvijen posebno za borbu protiv taktičkih balističkih projektila poput Lancea i Pershinga, pored ostalih vazdušnih pretnji.
Jedna od ključnih karakteristika sistema S-300V je da ima dve varijante SLO (samohodnog lansirnog oruđa) i to SLO sa četiri rakete 9M83 kraćeg dometa (75 kilometara) i SLO sa dve rakete 9M82 dužeg dometa (100 kilometara). Elementi sistema, SLO sa radarom, radari za otkrivanje i navođenje i komandno mesto za S-300V postavljeni su na guseničnu šasiju (istu kao za artiljerijsko oruđe 2S7) radi bolje pokretljivosti na putu, za razliku od S-300PS. S-300V je primljen u upotrebu 1985. godine.
Dalji razvoj se dogodio i sa V i P varijantom S-300. Razvoj sistema S-300PM rođena je iz želje da se integriše V-ova funkcionalnost presretanja balističkih projektila u seriju P. Izvozne verzije S-300PM nazivaju se S-300PMU (1/2, prim. Kubovac), i tako se može pratiti noviji razvoj S-300 u navedenim mogućnostima ovih raketnih sistema, što dovodi do S-400.
Slika 5: S-300V je razvijan za trupnu PVO, a glavna odlika mu je postojanje radara za slanje radio-komandi upravljanja i osvetljavanje ciljeva, koji se nalazi na svakom od lansirnih oruđa
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Zapravo, rane verzije S-400 zvale su se S-300PMU-3, što ukazuje na treću modernizaciju drumsko-mobilne verzije S-300 za PVO. Kada je sistem prvi put predstavljen na MAKS 2007, primećeno je da je većina vozila bila spolja slična sistemu
S-300PMU-2 ( slika 6).
Međutim, napredak u tehnologiji projektila i radara omogućava da je u S-400 verovatno moguć napredak od 2X u odnosu na mogućnosti prethodnih raketnih sistema. Novi radari koji se koriste u sistemu S-400, čine ga verovatno vrlo sposobnim protiv gotovo svih vazdušnih ciljeva.
Još jedan ključni aspekt S-400 je sposobnost upotrebe četiri različite vrste projektila sa različitim težinama i mogućnostima, omogućavajući sistemu da sam po sebi formira veliki deo slojevite PVO. Ovo čini S-400 fleksibilnijim sistemom. Takođe može da koristi rakete namenjene ranijim verzijama S-300P.
Slika 6: Sistemi S-300PMU-1 I PMU-2 “Favorit” nude dalje povećanje granice zone uništenja po daljini od 150 km, odnosno od 200 km, sa raketama 48N6 u više modifikacija
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Nove rakete za S-400, očekivano, proširuju domet još dalje, na 240 kilometara protiv vazdušnih ciljeva, postepenom modernizacijom sistema
S-300PMU-1 koji je mogao da dosegne 150 kilometara i
S-300PMU-2 koji ima domet i do 200 kilometara. Novije rakete poput 40N6 mogu čak povećati domet do 400 kilometara za S-400 (slika 7).
Šta ovo znači za S-400? U njenoj suštini je i dalje relativno mobilni sistem dizajniran za jedinice PVO (teritorijalna PVO, prim. Kubovac). Iako razvoj sistema predstavlja značajan skok sposobnosti (posebno u poređenju sa postavljanjem sistema prve generacije S-300PT / PS) i znatno je fleksibilniji od ranijih verzija S-300, evolucija S-300 u fleksibilniji, sposobniji sistem već se odvijala sa različitim pod-varijantama S-300PMU.
Slika 7: S-400 “Trijumf” pomera granice mogućeg: sa najnovijom raketom 40N6, domet i do 400 km po daljini
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Sa druge strane, ruska vojska je nastavila da razvija S-300V u
S-300V4 i S-300VM (Antej 2500 za izvoz)
(slika 
, koji uključuje savremeniju raketnu i radarsku tehnologiju kako bi mu se povećao domet (200 kilometara) do novijih sistema S-300PMU (1/2, prim. Kubovac). Takođe, na ovim sistema je inkorporiran novi tip SLO koji na sebi ima mali radar za navođenje raketa ugrađen u sklopu vozila, verovatno smanjujući tako broj vozila na terenu.
Slika 8: Sistem S-300V4 (Antej-4000), ima povećane mogućnosti i domet sličan sistemu S-400 Trijumf
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Iako se čini da su mogućnosti S-400 značajan skok, tamo su stigle postepenom evolucijom ranijih sistema PVO iz porodice S-300P. Mnoge napredne funkcije, poput presretanja balističkih raketa, zamenljivih, modularnih raketa i višekanalnog dejstva, prisutne su u sistemu već duže vreme, a S-400 se nadovezuje na postojeće mogućnosti sistema iz porodice S-300P da bi postao još smrtonosnija pretnja.
(slika 9)Slika 9: S-400 “Trijumf”, sistem svetske klase i smrtonosna pretnja
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Tekst je sa sajta The National Interest.
Autor teksta je Charlie Gao.
Za Forum Paluba tekst preveo, prilagodio i dodao fotografije: KubovacIzvor:
https://nationalinterest.org/blog/reboot/russias-s-300-provided-capable-air-defense-s-400-system-world-class-178563
