duje
kapetan bojnog broda
 Offline
Gender: 
Posts: 17 876
|
 |
« Reply #15 on: January 28, 2013, 04:50:57 pm » |
|
Krajem 19-tog stoljeća bilo je najjače A-U oružje za uništavanje utvrđenja 24cm mortar M1898. Iskustva iz rusko-japanskog rata su pokazala, da to 24 cm oružje nije dovoljno jako za unišavanje modernih utvrđenja. 1905. A-U donjela je odluku o usvajanju oružja većeg kalibra. Pored veće razorne snage, oružje mora bti i mobilnije. Na područjima na kojima bi se to oružje upotrebljavalo bila je slabo razvijena cestovna i željeznička infrastruktura. Oružje je moralo biti mobilno na postoječim cestovnim pravcima, do borbenih položaja bi se transportiralo u dijelovima i tamo sastavljalo. Odluka je pala na cijev kalibra 30,5cm. Zadatak za konstrukciju je dobila tvornica “Škoda” iz Plzna – inače najveća tvornica oružja u A-U. Kod konstrukcije je sudjelovao i Slovenac J.Tomše pl Savskidol (feldmarcshalleutnant). 1908. bili su gotovi nacrti a 1909 prvi prototip. Prva ispitivanja su pokazala velike nedostatke. Ispravljanje uočenih nedostatka, večanjem težine i jačine punjenja projektila došli su do rezultata koji su bili bolji od Kruppove haubice L/12 kalibra 28cm. Ispitivanja 1911. godine, kod Wiener Neustad-ta, pokazala su da projektil probija najjača betonska utvrđenja onog vremena. Januara 1912. naručeno je prvih 12 komada mordera 30,5cm, sa kompletnom opremom.
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
duje
kapetan bojnog broda
Offline
Gender:
Posts: 17 876
|
|
« Reply #16 on: January 28, 2013, 04:53:48 pm » |
|
Za transport je slavni F. Porsche projektiralo vučno vozilo na benzinsko-električni pogon (100KS). Oružje se transportiralo na tri priokolice sa brzinom 15km/h. Za montažu (demontažu) u borbeni položaj bilo je potrebno 40-50min. Na sat je bilo moguće ispalit do petnaest 380kg granata M. 11/9 ili 287kg granata M.15/9. Maksimalni domet bio je 11km. Mogao se upotrebljavati i za uništavanje žive sile, 1915. god. razvijena je šrapnelska granata M.15G-Schrapnell. Na početku rata je A-U imala 24 oružja tog tipa, 1917 imali su več 58 komada (28 baterija), u zanjoj godini rata bilo več 36 baterija (72kom oružja).
Poslije rata, su taj tip oružja, u svome naoružanu imale Italija, Mađarska i Jugoslavija. Dva komada su ostala u Austriji kao eksponati u muzeju. Početkom drugog svj. rata su Nijemci to oružje mobilizirali, odvukli na istočni front, gdje im se gubi trag. Danas postoje još samo dva primjerka, jedan u Roverentu u južnom Tirolu i u Beogradu u vojnom muzeju.
(Vir: “Društvo soška fronta”)
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
duje
kapetan bojnog broda
Offline
Gender:
Posts: 17 876
|
|
« Reply #17 on: January 28, 2013, 04:57:03 pm » |
|
Jedini preostali primjerci
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
duje
kapetan bojnog broda
Offline
Gender:
Posts: 17 876
|
|
« Reply #18 on: January 28, 2013, 04:59:44 pm » |
|
Na drugoj slici prevrnuti mortar (vjerovatno od eksplozije neprijateljske granate) negdje u Galiciji. lijepo se vidi, lafet pričvršćen na drveno postolje.
|
|
|
« Last Edit: January 28, 2013, 05:08:35 pm by duje »
|
Logged
|
|
|
|
duje
kapetan bojnog broda
Offline
Gender:
Posts: 17 876
|
|
« Reply #19 on: January 28, 2013, 05:10:22 pm » |
|
Prsten pripadnika 18. baterije 30,5cm mortara
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
duje
kapetan bojnog broda
Offline
Gender:
Posts: 17 876
|
|
« Reply #20 on: January 28, 2013, 05:15:15 pm » |
|
17. avgust 1917. kod Malchina (Slovenski Malvinje), vojnici sa "koljevkom" dižu granatu i pune spoštenu cijev, iza granate se puni barutno punjenje (vojnik sasvim lijevo drži na ramenu).
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
duje
kapetan bojnog broda
Offline
Gender:
Posts: 17 876
|
|
« Reply #21 on: January 28, 2013, 05:21:22 pm » |
|
Spreman za paljbu. Malvinje 17. avgust 1917 Malvinje (Malchina), konopčić je ispod cijevi. Elevacija 40°-75°.
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
brodarski
Stručni saradnik - istorija RM
kapetan bojnog broda
Offline
Posts: 12 255
|
|
« Reply #22 on: January 28, 2013, 05:40:52 pm » |
|
Po meni je ovo haubica.
|
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
kumbor
Stručni saradnik - opšti
kapetan bojnog broda
Offline
Gender:
Posts: 17 477
|
|
« Reply #23 on: January 28, 2013, 05:41:31 pm » |
|
Lep prilog. Ipak imam značajnu primedbu. Koliko znam, nigde na bivšem jugoslovenskom prostoru se za opsadnu haubicu ne koristi termin "mortar". Takva reč jednostavno ne postoji. Eventualno može označavati malter, ili što slično. Vrlo je čest bio naziv MERZER - MOERSER, što je kalk iz nemačkog, a predstavlja varijantu reči mortar - mortier - мортира, dakle oruđe relativno kratke cevi, koje gađa teškom granatom uz malu početnu brzinu, ubacnom putanjom (najčešće preko 45*). Prosvetlite me, ljubim vas, koji je najtačniji termin u BHS pojmovniku artiljerije. Ja mislim da je to "opsadna haubica". Savremeni prevod reči mortar je - minobacač, jer se opsadne haubice / merzeri, više ne koriste nigde. M11, M11/16 i M16 30,5cm svakako nisu minobacači. Ne može biti ni throver, osim minethrover, što je opet minobacač, a može biti i rocket throver, što ovde nije. Živeo nam BROVING.  Za primerak na Kalemegdanu kažu da je M11 posleratne (tj. posleremontne) modifikacije M11/30. Naravno poreklo je AU. Kako god da ga zvali, ovo oruđe, poznato još i kao "Schlanke Emma" (Vitka Ema - za razliku od Debele Berte) - odlično se pokazalo, u najboljoj tradiciji Škodinih zavoda iz Plzenja. Ako u metafizici ratne veštine postoji jasna filosofska paralela između bogatog narodnog folklora i dobre vojske/oružja, jasnu filosofsku paralelu između dobrog piva i dobre vojske/oružja nisam našao. Svejedno, nek pivo bude nam vitamin. Amin. |
|
|
|
« Last Edit: January 28, 2013, 05:59:14 pm by kumbor »
|
Logged
|
|
|
|
kumbor
Stručni saradnik - opšti
kapetan bojnog broda
Offline
Gender:
Posts: 17 477
|
|
« Reply #24 on: January 28, 2013, 05:43:11 pm » |
|
Slika sa oznakom Roverent - Tirol ne prikazuje M11, već usavršeni M16, sa dužom cevi. I otkud ja na ovoj slici, kad nisam tamo nikad bio? Ovo je ugrožavanje privatnosti. Stavljate me u fotoaparat, a ne pitate.  |
|
|
|
« Last Edit: January 28, 2013, 05:53:32 pm by kumbor »
|
Logged
|
|
|
|
duje
kapetan bojnog broda
Offline
Gender:
Posts: 17 876
|
|
« Reply #25 on: January 28, 2013, 06:09:02 pm » |
|
O terminologiji ne mogu raspravljat, nisam lingvist.
Prilažem dvije slike termini se poklapaju sa mojim prilozima. Svakako su tu moderatori, koji mogu to ispravit naslov i da bude svima razumljivo.
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
duje
kapetan bojnog broda
Offline
Gender:
Posts: 17 876
|
|
« Reply #26 on: January 28, 2013, 06:18:53 pm » |
|
Slika sa oznakom Roverent - Tirol ne prikazuje M11, već usavršeni M16, sa dužom cevi. I otkud ja na ovoj slici, kad nisam tamo nikad bio? Ovo je ugrožavanje privatnosti. Stavljate me u fotoaparat, a ne pitate. Znam za modele M16, do kraja rata je bilo završeno 14 komada, a nezavršeni (poslije rata završeni) su ostalu u naoružanju Čehoslovačke armije. Uz sliku (Roverto južni Tirol - vlasnik Tomaž Ovčak) je tekst iz kojeg proizlazi, da je M11 30,5cm. |
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
jadran2
Stručni saradnik - istorija RM
kapetan bojnog broda
Offline
Posts: 13 150
|
|
« Reply #27 on: January 28, 2013, 06:21:03 pm » |
|
Za Kumbora...  [ Attachment: You are not allowed to view attachments ] (mozda da se objedine oba modela, ako je to prihvatljivo u art. smislu) |
|
|
« Last Edit: January 28, 2013, 06:27:53 pm by jadran2 »
|
Logged
|
|
|
|
MORNAR
vodnik I klase
Offline
Gender:
Posts: 642
|
|
« Reply #28 on: January 28, 2013, 06:55:11 pm » |
|
i ja nisam znalac ali ne bi mogao biti "minomet" (ital."mortaio")
|
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
jadran2
Stručni saradnik - istorija RM
kapetan bojnog broda
Offline
Posts: 13 150
|
|
« Reply #29 on: January 28, 2013, 07:28:52 pm » |
|
Mislio sam pritom na modele M11 i M16 (treci se ipak model M11 nalazi u muzeju u Bujurestu, barem se tako navodi u internetu uz fotografije).
Sto se tice etimologije, strucnjaci kazu sljedece:
Etymology
Howitzer at the Colorado State Capitol
The English word howitzer originates ultimately from the Czech word houfnice.[1][2][3] Czech houfnice is derived, through the addition of the suffix -nice, from the word houf, "crowd", suggesting the cannon's use against massed enemies,[4][5] and houf is in turn a borrowing from the Middle High German word Hūfe or Houfe (modern German Haufen), meaning "heap," akin to Dutch hoop as in verloren hoop ("lost heap," entering English through a folk-etymological back-formation as "forlorn hope"). Haufen, sometimes in the compound Gewalthaufen, also designated a pike square formation in German.[citation needed] In the Hussite Wars of the 1420s and 1430s, the Czechs used short barreled houfnice cannons[6] to fire at short distances into such crowds of infantry, or into charging heavy cavalry, to make horses shy away.[7] The word was rendered into German as aufeniz in the earliest attested use in a document dating from 1440; later German renderings include Haussnitz and, eventually Haubitze, from which derive the Scandinavian haubits, Finnish haupitsi, Polish haubica, Russian gaubitsa, Italian obice, Spanish obús, Portuguese obus, French obusier and the Dutch word houwitser, which led to the English word howitzer .
_________
I taman kada se to nekako pojasnilo, kada Cesi pod kategoriju houfnice klasificiraju M11 (M16) kao:
moždíř (na hrv. jeziku - muzar ili stupa)
Czech Noun
moždíř m mortar (a hollow vessel used to pound, crush, rub, grind or mix ingredients with a pestle)
Synonyms - hmoždíř
__________
Ipak, da se izadje iz zavrzlame, predlazem da se pogleda kako Vojna enciklopedija klasificira ovo oruzje pa da se tako onda i primijeni.
|
|
|
|
|
Logged
|
|
|
|
|
