Poljski laki tenk 7TP (7-Tonowy, Polski)

[Dreadnought]

Kada se govori o Poljskom oklopu uopšte, to se gotovo uvek govori sa izvesnom dozom podozrenja. Uvreženo je mišljenje da Poljska vojska 1939 godine nije imala čime da se suprostavi Nemačkom napadu. To je samo delimično tačno jer je Poljska u svom naoružanju imala tenk koji je po performansama i borbenoj vrednosti bio bolji od bar 2/3 nemačkih tenkova u tom trenutku. To su bili laki tenkovi iz serije 7TP.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]


Predistorija

Britanska kompanija Vickers-Armstrong je tokom dvadesetih godina prošlog veka bila jedna od naplodonosnijih u Ujedinjenom Kraljevstvu. Urađen je veliki broj dizajna raznih oklopnih vozila od kojih su neka prihvaćena od strane Britanske vojske a neka su ostala samo dizajn na papiru. Takva je bila i sudbina njihovog dizajna lakog tenka Mark E od 6 tona koji je nastao 1928 godine. Naravno, činjenica da Britanska vojska nije usvojila ovaj tenk u naouržanje nije sprečila proizvodnju i prodaju (u nekim slučajevima, sa licencom) ovog tenka širom sveta. Između ostalih, 1931 godine prodato je (sa licencom) 50 primeraka i Poljskoj vojsci.

Kupljena licenca je podrazumevala dve verzije tenka:

- Tip A, koji je imao dve manje kupole i u svakoj od njih po jedan Vickers 303 mitraljez.
- Tip B, koji je imao jednu kupolu za dva člana posade sa topom kratke cevi od 47 mm.


Razvoj

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
_{Poljski VAU-33 (Vickers-Armstrong-Ursus 33) dw}

Još u fazi ispitivanja tenka za Poljsku je pokazalo da se originalni motor Armstrong Siddeley Puma od 80–95 Ks previše zagreva zbog lošeg rešenja vazdušnog hlađenja. To je rešeno dodavanjem većih otvora za hlađenje na telu tenka. Takođe su na Poljski zahtev promenjeni Vickers 303 mitraljezi u verziji Tip A ugradnjom dva 7.92mm Hotchkiss wz.25 mitraljeza. Vezija Tip B je zadržala Vickers-Armstrong top od 47 mm a kao sekundarno naoružanje 7.92mm Browning wz.30  mitraljez. Po završenim izmenama izvozna vrezija za Poljsku je nazvana VAU-33 (Vickers-Armstrong-Ursus 33) jw (jedna kupola) i dw (dve kupole).

Tokom 1932 i 1933 godine isporučeno je 16 primeraka Tipa A (dw) i 22 primeraka tipa B (jw), dok je preostalih 12 iskorišteno da se isplati licenca ili da se nabave rezervni delovi.


Poljske modifikacije

Poljski dizajneri su do kraja 1936 godine unapredili originalni britanski dizajn. Isprobavane su razne vrste naoruženja u verziji sa dve kupole. Takođe je rađeno i na novom motoru koji bi bolje pogonio tenk.
Umesto Armstrong Siddeley Puma od 80–95 Ks ugrađen je licencno izrađivani švajcerski dizel motor Sauer VBLDd od 110 Ks. Takođe je rađeno i na pojačavanju oklopa. Sem ovih promena na Vicers Mark E nisu rađena druga unapređenja i oni su u takvom stanju dočekali Drugi Svetski rat ali su iskustva stečena na modifilaciji bila od velikog značaja za proizvodnju Poljske verzije 7TP (7-Tonowy, Polski).

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
_7TPjw


7TP

Poljaci su započeli razvoj sopstvene verzije domaćeg lakog tenka koja bi bila bazirana na Vickers Mark E tenku tokom 1934 godine. U leto 1935 godine proizveden je prvi 7TPdw sa dve kupole, svake napružane sa po jednim 7.92mm Browning wz.30 mitraljezom. Postojala je i alternativna varijanta 7TPdw sa jednim 13.2mm Browning wz.30 teškim mitraljezom u jednoj kupoli i jednim 7.92mm Browning wz.30 mitraljezom u drugoj kupoli.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
_{Gundlach periskop od 360°}

Obe varijante su bile opremljene 2N/C radio opremom. Tenk 7TP je bio prvi tenk na svetu u koji je bio ugrađen Gundlach tenkovski periskop od 360° kao i prvi tenk koji je imao ugrađen dizel Saurer VBLDd motor. Motor je imao 110 Ks a razvijao je maksimalnu brzinu od 37 km/h dok je akcioni radijus iznosio 150 km.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ] [ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Razmatrana je i varijanta sa 37mm Puteaux SA 1918 topom u jednoj od kupola. 7TPdw je smatran kao privremeno rešenje i izrađeno je samo 24 primerka. Rani primerci 7TPdw su bili opremljeni kupolama sa 22 Vickers tenka, koji su krajem 1934 konvertovani u varijantu sa jednom kupolom. Tokom 1939 krenulo se sa konverzijom postojećih 7TPdw u verziju 7TPjw tako da je početak rata dočekalo 16 tenkova raspoređenih u trenažni centar kraj Varšave sde su uzeli učešće u odbrani grada.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Paralelno sa verzijom sa dve kupole, započet je razvoj verzije 7TPjw sa jednom kupolom naoružanom topom.

Isprobavane su razne varijante naoružanja od 20mm, 37mm, 40 mm, 47mm i 55 mm ali se kao najbolja u odnosu na celu konstrukciju i masu tenka pokazala kombinacija sa 37mm Bofors protiv-tenkovskim topom u kupoli koju je izradio Švedski Bofors. Kao sekundarno naoružanje usvojen je mitraljez 7.92mm Browning. Prototip je bio završen krajem 1936 a proizvodnja ovog modela je krenula tek pred kraj 1937 godine.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Tokom 1938/39 nastavljen je rad na novom dizajnu za unapređeni 7TP i za novi tenk 9TP. Novi tenk je trebao da imam modifikovanu kupolu 7TPjw tenka, nov top od 40 mm, nov motor Saurer CT1D / PZInz.155, ojačanu suspenziju, pojačan oklop i proširenu šasiju. Izbijanje rata je prekinulo radove na daljem razvoju ovih modela.

[Dreadnought]

Svi poslovi modifikacija i konverzija kao i same proizvodnje 7TP su rađeni u Poljskoj fabrici Panstwowe Zaklady Inzynierii u Ursusu kraj Varšave uglavnom u dve varijante 7TPdw i 7TPjw. Pored ove verzije Poljski inženjeri su razvili i varijantu artiljerijskog traktora/transportera trupa, baziranog na šasiji 7TP pod nazivom C7P čija je produkcija počela tokom 1935 godine a prvi primerci su raspoređeni u jedinice krajem iste godine.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
_C7P

Tokom 1937 godine postojali su planovi za izgradnju vozila baziranog na šasiji 7TP naoružanog sa dva 20mm FK-A wz.38 L/73.5 automatska protiv-avionskog topa. Ceo projekat je ukinut 1938 godine jer su svi napori Poljske industrije bili usmereni na produkciju i modernizaciju Poljskih oklopno borbenih sredtava.

Napravljen je izuzetak u pravljenju nekoliko specijalnih šinskih vozila u verziji 7TPjw radi uklapanja u oklopne vozove.

Koliko je tenk 7TP bio dobar proizvod govori činjenica da su za njegovu kupovinu i proizvodnju bile zainteresovane mnoge zamlje. Tokom 1937 godine Šveđani su bili zainteresovani da kupe ili iznajme jedan primerak tenka radi testova i kupovinu 20-60 tenkova bez ugrađenog naoružanja i C7P traktora, ali Poljaci nisu bili zainteresovani. Estonija je želela da kupi 4 tenka, Holandija je takođe bila zainteresovana ali opet nije došlo do prodaje. 1938 godine u Tursku je čak bila poslata tehnička dokumentacija kao deo pripreme transakcije ali nije došlo do realizacije. U isto vreme razmatrana je isporuka 36 tenkova 7TPjw u Jugoslaviju i Grčku jer su obe zemlje bile zainteresovane ali opet nije došlo do dogovora.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Služba

Svih 136 tenkova 7TP ( 24 dw, 97 jw i 11 jw završenih u septembru 1939 god. zajedno sa 4 prototipa) su učestvovali u Poljskom odbrambenom ratu 1939 godine. Većina je bila uključena u 1. i 2. bataljon lakih tenkova. Ostali tenkovi (oni koji su bili u trenažnim jedinicama i oni čija je proizvodnja završena nakon izbijanja neprijateljstva kao i 4 prototipa) su učestvovali u Ad-hock formiranoj jedinici koja je učestvovala u odbrani Varšave.

Iako su bili superiorniji od bilo kog lakog tenka u nemačkoj vojsci u tom periodu, bilo ih je premalo da bi mogli da preokrenu tok rata.

1. bataljon lakih tenkova sa 49 7TPjw tenkova se borio u redovima Prusy Armije kao deo strateške rezerve Poljske Armije. Bataljon je ušao je u borbe 4. septembra i učestvovao u mnogim bitkama. Uspeo je da zaustavi nemačko napredovanje u centru napada 8. septembra ali su sledećeg dana Nemci preko krila napada opkolili bataljon i odvojili ga od celine Poljske vojske. Deo 1. bataljona je uništen u bitci kod mesta Głowaczów dok je ostatak uspeo da se probije na drugu stranu reke Vistle gde se pridružio Varšavskoj Oklopno-motorizovanoj brigadi pri Lubinskoj Armiji. Posle bitke kod mesta Tomaszów Lubelski 21. septembra, ostali tenkovi su uništeni od strane svojih posada a jedinica se predala Nemcima.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

2. bataljon lakih tenkova od 49 tenkova 7TPjw je pridodat u Piotrków operativnu grupu Łódź Armije.
U borbe je ušao 4. septembra u blizini reke Prudke. Sledećeg dana je učestvovao u Poljskom protivnapadu na Piotrków ali je taj napad propao uz velike gubitke. Posle toga bataljon je povučen ka Varšavi i mestu Brześć gde je štitio mobilizaciju Poljske 60. pešadijske divizije. Bataljon 15. septembra ulazi u dvodnevnu bitku kod mesta Włodawa gde trpi teške gubitke usled vazdušnog bombardovanja. Ostatak tenkova je uništen 17. septembra od strane svojih posada usled nedostatka goriva i sovjetskog napada dok su posade i mehaničari prešli u Rumuniju.

Ostali tenkovi su bili okupljeni kod Varšave gde su formirane 1. i 2. četa lakih tenkova pri Komandi Odbrane Varšave. 1. četa je imala 11 7TPdw tenka sa dve kupole koji su pre toga bili u trenžnoj školi. U početnoj fazi opsade grada jedinica je uzela učešće u žestokim borbama u predgrađu Varšave zvanom Okęcie kod glavnog aerodroma. Usled nedostatka protivtenkovskog naoružanja tenkovi 1. čete su pretrpeli ogromne gubitke i bili su povučeni u pozadinu 12. septembra gde su pridruženi 2. četi.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

2. četa je imala 11 tenkova 7TPjw sa jednom kupolom, kao i nepoznat broj drugih oklopnih vozila. Učestvovala je u uspešnoj odbrani kod Wola protiv nemačkih pešadijskih i oklopnih jedinica. Nakon nekoliko izvedenih kontranapada koji su uspešno omeli Nemce u pripremama za napad, 15. septembra četa je poslata da predvodi Poljski napad koji je imao za cilj da poveže sa jedinicama Poznań-ske Armije koja se povlačila posle bitke kod Burze. Napad je završen sa ograničenim uspehom iako su nemački bombarderi naneli teške gubitke kako personalu tako i tenkovima. Ostali 7TP tenkovi su korišteni na raznim sektorima odbrane Varšave sve do 27. septembra kada su bili uništeni od strane svojih posada.

Borbena iskustva su dokazala da je 37 mm Bofors wz. 37 protiv-tenkovski top sposoban da probije oklop bilo kog nemačkog tenka tog vremena uključujući i moderni Panzer IV. Sa druge strane bio je lako oklopljen posebno protiv avionskog bombardovanja. Procenjeno je da je oko 20 tenkova zarobljeno od strane Nemaca, da je jedan zarobljen od strane Sovjeta a 20 tenkova se uspešno povuklo u Mašarsku i Rumuniju. Posle pada Poljske, Nemci su uključili 20 tenkova 7TPjw u 203. Panzerbataillon kao Pzkpfw 731 (p). Nemci su te tenkove koristili u Norveškoj i Francuskoj kampanji.

Ni jedan primerak tenka 7TP nije prživeo Drugi Svetski rat.


TT karekteristike 7TPjw


[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Posada...................................................................................................3
Masa..................................................................................................9.9t
Šasija...............................................................Panstwowe Zaklady Inzynierii

Dimenzije
Dužina...............................................................................................4.60m
Širina................................................................................................2.40m
Visina................................................................................................2.27m
Klirens...............................................................................................0.38m

Naoružanje*
-1 x top 37mm Bofors wz.36 L/45
-1 x mitraljez 7.92mm Browning wz.33

*U verziji 7TPdw 2 x mitraljez 7.92mm Browning wz.33

Oklop
- šasija............................................................................................17 mm
- Oklop topa.................................................................................10-17 mm

Motor
- Šestocilindrični dizel Saurer VBLDd, 110Ks

Najveća brzina................................................................................37 km/h
Akcioni radijus...............................................................................150 km/h
Potrošnja goriva..................................................................80-100 L/100 km

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[Dreadnought]

Zarobljeni i uništeni 7TPdw

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[Dreadnought]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[Dreadnought]

Zarobljeni i uništeni 7TPjw

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[Dreadnought]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[duje]

Modrnizacijom tenka VAU 33 1936 godine, počela je proizvodnja nove serije poljskog tenka 7TP. Radi nesposobniosti njihove metalske industrije su naručili kupolu i tpo u Švedskoj. U Švedskoj je izrađeno prvih 18 kupola. Stalne prinake i lutanja oko opreme poljsku su zatekle početkom II svj. rata sa samo 169kom tenkova tog tipa. tenkovi su bili isprobani u ratnim operacijama podjele Čehoslovačke kod Tešina. Poslije kapitulacije Poljske, zarobljene tenkove koristila je Njemačka u osvajanju Europe.

7TPjw
težina: 9,4t
posada: 3 člana
naoružanje: top 37mm (L/45) Bofors sa 80 granata, mitraljez Hotchkiss 7,9mm sa 4000kom metaka
oklop: prednji dio tijela i bočne ploče 10-17mm, pokrov 5mm, pod 4mm, zadnji dio 9mm, kupola 8.15mm
brzina: 32km/h
radijus: 160km
savlađivanje rova: 1,8m
okomita prepreka: 76mm
dubina gaza: 1m
ukupna dužina: 4,6m
širina: 2,41m
visina: 2,15m

[duje]

Još slika

[MOTORISTA]

I od mene mali prilog.

Na filmu možete videti tenkove 7TPdw i jw.

<iframe width="720" height="420" src="//www.youtube.com/embed/ba6kEoLW5pI?fs=1&start=" frameborder="0" allowfullscreen="true"></iframe>

[Dreadnought]

Evo i jedna u koloru ... 1939. godina.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[Dreadnought]

Još neki zarobljeni i uništeni primerci 7TPjw

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[Dreadnought]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[Dreadnought]

Evo nekih zarobljenih primeraka artiljerijskog traktora/transportera trupa C7P ...

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[Dreadnought]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[Dreadnought]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]