Topovnjača

[MOTORISTA]

   Topovnjača je mali ratni brod velike brzine i jakog artiljerijskog naoruzanja.Naoruzanje se proširuje pojavom protivbrodskih raketa.Namenjena je za dejstva u obalnom moru,rekama i jezerima.
   Prvi put se pojavljuju u drugoj polovini 18 veka u baltičkim zemljama kao ratni brod na vesla,često sa jednim latinskim jedrom,naoruzane sa 1 do 2 topa.Sluzile su pretezno za dejstva u obalnim vodama i odbranu luka.Vremenom su se proširile po ostatku evrope,francuzi grade veliki broj topovnjača za invaziju na englesku tokom Napoleonovih ratova.Gradili su veće topovnjače sa pokrivanom palubom i 2 do 3 topa od 24 funte i haubicom od 200 mm,i manje koje su bile bez pokrivena palube sa naoruzanjem od 2 topa od 24 funte.Na Jadranskom moru su austrijanci gradili topovnjače poznate kao kanonierschaluppe koje su bile namenjene ratu u lagunama Venecije.Tada se pojavljuju i peniše koje su ustvari bile topovnjače povećanog deplasmana i boljih pomoračkih svojstava,te su se koristile za patroliranje i kurirsku sluzbu.Posle američkog građanskog rata pojavljuju se topovnjače sa kombinovanim pogonom na jedra i paru,brzine 6-8 čv,naoruzane sa 1-2 topa 90-240 mm.Za dejstva u obalnim vodama se razvijaju oklopne topovnjače na osnovu unionističkog Monitora.Ti brodovi su imali oklopni pojas celom duzinom trupa,dok se glavna artiljerija nalazila u barbeti ili kuli na pramcu,a pomoćna po bokovima ili na krmi.Deplasman im se kretao od 1100 do 1600 t.Ovaj tip topovnjača vremenom je prerastao u obalske oklopnjače.U 20 veku kolonijalne sile grade posebne tipove topovnjača za kolonijalnu sluzbu,deplasmana 700 do 2000 t,i brzine 12 do 15 čv.
   Izgradnja topovnjača stagnira do početka drugog svetskog rata,kada britanci počinju sa gradnjom motornih topovnjača za borbu protiv nemačkih torpednih čamaca u Lamanšu.Potom im se zadaci proširuju na podršku sopstvenih torpednih čamaca i protivpodmorničku borbu.Krajem rata su to brodovi koji imaju osnovni radar,magljenike,klizače dubinskih bombi,snazno artiljerijsko naoruzanje.Primera radi tip Fairmile C je bio naoruzan sa:2x57 mm,1x2x20 mm,2x20 mm i 2x7.7 mm.
   Posle drugog svetskog rata se zadrzavaju u mornaricama gde imaju sličnu namenu kao u ratu.Pedesetih se počinje sa izgradnjom konvertibilnih brodova koji su u zavisnosti od potrebe mogli da budu naoruzani kao topovnjače,patrolni ili torpedni čamci jednostavnom izmenom komonenata.Novi zamah gradnji topovnajača doprinosi uvođenje u naoruzanje protivbrodskih raketa.Posle katastrofe egipatskih i sirijskih raketnih čamaca,za vreme oktobarskog rata,kada su izraelci lukavstvom naveli arapske brodove da ispale svoje rakete na nepostojeće ciljeve,a zatim ih uništili artiljerijom svojih topovnjača,pojavljuje se nova vrsta brodova,raketne topovnjače.
   Raketne topovnjače su brodovi sa snaznim artiljerijskim i raketnim naoruzanjem.Artiljerija se sastoji od 1 do 2 automatska univezalna topa kalibra 57-76 mm,a raketno naoruzanje od 2 do 8 protivbrodskih raketa.Ovi brodovi su polako preuzeli primat malih raketnih brodova od raketnih čamaca.
   Danas se u naoruzanju svetskih mornarica nalazi mnogo tipova raketnih topovnjača koje stalno se usavršavaju,a postoje planovi za gradnju novih i savremenijih brodova.