Nemački diplomata koji je prezirao Hitlera

[Dreadnought]

U Belom dvoru otvorena izložba posvećena Ulrihu fon Haselu koji je službovao u Beogradu i bio blizak sa kraljem Aleksandrom Prvim i knezom Pavlom


[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Ulrih fon Hasel

24/05/2009
Izložba u čast Ulriha fon Hasela (1881 – 1944), nemačkog diplomate koji je i u vreme Adolfa Hitlera predstavljao politiku jedne drugačije Nemačke, otvorena je juče u prostorijama Belog dvora. Fon Hasel je poslednje godine Vajmarske Republike (1930/32), neposredno pre dolaska nacista na vlast u Nemačkoj, proveo na službi u Beogradu i imao je bliske odnose sa kraljem Aleksandrom Prvim Karađorđevićem i knezom Pavlom.

Volfram Mas, ambasador Nemačke u Srbiji, kaže za „Politiku” da je Ulrih fon Haselradio na koncepcijama nemačke spoljne politike posle državnog udara, odnosno atentata na Hitlera 20. jula 1944. godine. Eksplozivna naprava koju je u „firerovom” štabu „Vučja jama” i istočnoj Pruskoj postavio pukovnik Klaus fon Štaufenberg nije usmrtila Hitlera a vodeći zaverenici su pogubljeni, među njima i Fon Hasel.

– Između ostalog, hrabri ljudi poput njega dali su nam moralno opravdanje za novi početak demokratske Nemačke, pošto je bilo dosegnuto dno nemačke istorije – rekao je Mas napominjući da je 23. maja obeleženo 60 godina od usvajanja Osnovnog zakona – ustava Nemačke.

Tokom službovanja u Beogradu Fon Hasel je sklopio prijateljstvo sa kraljem Aleksandrom Prvim i knezom Pavlom. To prijateljstvo se nastavilo i posle njegovog postavljanja za ambasadora u Rimu. O bliskim odnosima Fon Hasela i kraljevskog dvora svedoči i pismo koje je uputio svojoj supruzi na vest o ubistvu kralja Aleksandra u Marseju 9. oktobra 1934. godine: „Još sam potpuno preneražen vešću iz Marseja… Posledice unutar Jugoslavije i spolja su nepredvidive. Odmah sam išao u jugoslovensko izaslanstvo gde još nisu primili vest, nego su stajali okolo kao gromom ošinuti”.

Prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević u izjavi za „Politiku” objašnjava da je Fon Hasel u Beogradu službovao u periodu obeleženom političkim posledicama tragičnog obračuna u Narodnoj skupštini, kao što su suspenzija Ustava, promena imena i unutrašnje organizacije države.

– U Nemačkoj su se odvijali ništa manje značajni politički potresi i kraj Vajmarske republike. U takvim prilikama poslanik Fon Hasel je zastupao onu politiku koju je smatrao celishodnom za dugoročan interes nemačkog naroda, a kralj Aleksandar politiku koju je smatrao jedinom mogućom za interes svoje zemlje – objašnjava prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević i ističe da su se te politike razilazile u onom delu koji se odnosio na specifične nacionalne interese svojih zemalja.

Ipak, kralj Aleksandar Prvi i Fon Hasel su se složili u bojazni od divljanja fašizma u Italiji i teritorijalnih pretenzija „dučea” Benita Musolinija prema Kraljevini Jugoslaviji.

– I to ih je učinilo u izvesnom smislu saveznicima. Takvo neobično savezništvo overeno je činjenicom da su kralj Aleksandar 1934. i Fon Hasel 1944. godine pali kao žrtve svojih uverenja i politike suprotstavljanja ideologiji nacionalsocijalizma i fašizma – kaže prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević.

Na izložbi u Belom dvoru posvećenoj ovom hrabrom i nepokolebljivom nemačkom diplomati mogu se videti njegova dokumenta, fotografije, pisma…

V. Dugalić
Izvor: Politika online