PALUBA

Krstarica "Nadežda" - Крайцер „Надежда”

[attachment=1]

Kraj 19. veka, Bugarska je dočekala sa nekoliko zastarelih brodova bez organizovane i ustrojene mornarice kao posebnog vida oružanih snaga. Oslonjena do tada na carsku Rusiju kao zaštitnika i kao nesumnjivog vladara Crnog mora, Bugarska je rešila da razvija mornaricu tek nakon izazova koje je uslovila tenzija sa Ruskom imperijom zbog neuspelog pokušaja puča grupe oficira-rusofila protiv princa Aleksandra Batenberga.

Kako je glavni bugarski kreditor bila Francuska, dana 27.01.1897. godine Bugarska u službu prima poručnika Pola Moroa (Paul Moreau) koji je trebao da pripremi teren za dolazak francuske vojne misije. Njihov zadatak je bio stvaranje bugarske mornarice na Crnom moru.

[attachment=2]

Poručnik Pol Moro je uspeo da ubedi bugarske ministre da nijedna buduća mornarica ne može funkcionisati bez školskog broda, te je bugarska vlada 03.05.1897. godine zaključila ugovor sa francuskim brodogradilištem "Societe anonyme des Chantier & Ateliers de la Gironde" iz Bordoa o izgradnji školskog broda za sumu od 1.46 miliona leva. Za naoružanje broda je zaključen dodatni ugovor sa fabrikom Schneider & Co u vrednosti od 241.396 leva. Prema ugovoru, brod je trebao da bude isporučen bugarskoj bez naoružanja, a brodska artiljerija i torpedni aparati su isporučeni posebno i montirani su naknadno u Bugarskoj. Bugarska strana je imala da pošalje u Francusku dva poručnika, jednog brodo-inženjera i jednog mašinskog inženjera kao posmatrače pri izgradnji broda.

[attachment=3]

Izbor klase broda koji će se graditi nije bio težak. Francuska je već imala veliko iskustvo dugo 30 godina u dizajniranju i izgradnji ovakvih brodova koji su svrstavani u krstarice IV klase, tako da je odlučeno je je da se za osnovu uzme tip koji je bio klasifikovan kao Aviso-torpiljer klase Kazablanka (Aviso-Torpilleur ship Casablanca) koji je u poslednjim godinama 19. veka služio u francuskim prekomorskim teritorijama kao opskrbni brod i brod bolnica, a da je mogao da obezbedi i solidnu vatrenu podršku.

Bilo je predviđeno da u Bugarskoj brod ima nastavnu namenu i da se na njemu obučavaju budući mornarički oficiri. U tu svrhu kao šef francuske vojne misije u Bugarsku stiže francuski kapetan II klase Pol Pišon (Paul Pishon) koji je do 1899. godine izradio plan flotnog programa. Bila je predviđena izgradnja još dva veća broda sličnog tipa, kao i izgradnja 12 razarača.

[attachment=4]

_{Glavna artiljerija kalibra 100 mm}
[attachment=1]

Brod je završen 1898. godine i porinut pod imenom „Nadežda“ („Надежда”) što je u prevodu značilo Nada. Izgrađen je tipično za to doba sa tri palube (one na pramcu i krmi su bile uzdignute u odnosu na glavnu palubu). Nije bio oklopljen sem topova glavne artiljerije koji su bili zaštićeni oklopom debljine od 100 mm, a artiljerija je montirana po dolasku broda u Bugarsku, kako je i bilo predviđeno ugovorom. Artiljerija je ugrađena 1900. godine, a torpedni aparati 1902. godine.

Glavna artiljerija se sastojala od dva topa kalibra 100 mm i bila je smeštena na platformi u leđa polivini glavne palube, (iza komandnog mosta broda) sa svake strane broda po jedan. Sekundarna artiljerija se sastojala od dva topa kalibra 65 mm koji su bili montirani po jedan na krmi i na pramcu, dok su se na prednjoj uzdignutoj palubi (platformi) nalazili još dva topa od 47 mm.

_{Sekundarna artiljerija kalibra 65 mm}
[attachment=2]

Torpedno naoružanje se satojalo od dve torpedne cevi promera 381 mm i nalazilo se na prednjoj polovini glavne palube ispred komandnog mosta, sa svake strane po jedan. Jedno torpedo se nalazilo na namenski izgrađenom vozilu za transport, dok su tri rezervna torpeda bila smeštena u posebne kontejnere. Kasnije je izvršena modernizacija torpednog naoružanja zamenom postojećih francuskih lansirnih cevi sa austro-ugraskim promera 450 mm.

_{Sekundarna artiljerija kalibra 65 mm}
[attachment=3]

Brod je bio pogonjen sa dve vertikalne parne mašine koji su omogućavali brzinu od 17 čvorova, dok je na probama u prvom satu testiranja zabeležena brzina od 19 čvorova a u sledeća tri sata zadržana je stabilna brzina od 18,87 čvorova.

Iste 1898. godine, "Nadežda" je uvedena u flotnu listu.

_{Torpedno naoružanje}
[attachment=4]

[attachment=5]

Služba

[attachment=1]

Kobilica broda je položena u bordou 1897. godine a brod je porinut 09.10.1898. godine. 22.10.1898. godine je primljen od kapetana druge klase Pola Pišona i na njega je ukrcana nova Bugarska posada. „Nadežda“ je istog dana otplovila iz bordoa za lisabon, što je ujedno i prva poseta nekog bugarskog ratnog broda stranoj zemlji i luci. Odatle je brod otplovio u posetu Alžiru i nakon kretke posete, nakon toga za Patras. Nakon prolaska kroz korintski kanal učinjena je poseta Pireju.

[attachment=2]

Iz Grčke brod otplovljava za Dardanele gde čeka dozvolu turskih vlasti za prolaz u crno more u koje uplovljava i gde konačno stiže 18.11.1898. godine. Istog dana pred Evksinogradom ga posećuje bugarski princ Ferdinand koji vrši inspekciju broda a nakon toga brod otplovljava za Burgas gde se vrši svečano primanje broda.


Tokom narednih godina, na brodu se školuju budući bugarski pomorski oficiri a vrši se i poseta Sevastopolju i Odesi, gde su brod i posada toplo primljeni. Za potrebe servisiranja broda, ustupljen je suvi dok u Sevastopolju od strane komandanta ruske crnomorske flote. U sledećoj deceniji učiniće brojne posete ruskim lukama.

[attachment=3]

Godine 1900. na brod se konačno ukrcava i montira naoružanje ali je samo nakon dve godine izvršena prva modernizacija brodskog naoružanja.

Umesto francuskih torpednih cevi od 381 mm, montiraju se dve austro-ugarske torpedne cevi od 450 mm. Narednih godina učestvuje u više svečanosti poput one od 18.03.1903. kada je svečano otvorena luka Burgas kao i prilikom svečanog otvaranja luke Varna.

[attachment=4]

Do 1911. godine, aktivno plovi ina njemu se vrši obuka u gađanju iz topova i torpeda. Iste godine brod je opremljen bežičnom radio stanicom marke Telefunken. Sledeće 1912. godine, krstarica je lakše oštećena prilikom nasukavanja na rt Anhiali, te otplovljava 23.08.1912. za Sevastopolj radi popravki. Tu je zatiče vest o izbijanju I balkanskog rata i brod se hitno vraća za Varnu gde se uključuje u aktivnu mobilnu odbranu prema mobilizacijskom planu.

[attachment=1]

Sa krstarice se skida glavno naoružanje od 100 mm radi pojačanja obalske artiljerije a brod se usidrava u luci. Nakon dva meseca, pošto je dana 21.11.1912. uspešnom akcijom  bugarskog torpiljera „Druzki“ (Drski) teško oštećena turska krstarica „Hamidija“ (Hamidie), na krstaricu se vraća naoružanje od 100 mm i ona uzima aktivnije učešće u ratu. Prilikom zajedničke bugarsko-srpske opsade Jedrena vrši uspešno ometanje bežične radiotelegrafije između opkoljenog garnizona i Istambula.

Tokom II Balkanskog rata bugarska flota nije uzimala učešća u borbama a ulaskom Rumunskih trupa u bugarsku, javila se opasnost da bude zarobljena, te je iz Burgasa otplovila za Sevastopolj, gde ostaje do završetka neprijateljstava.

[attachment=2]

Ulaskom Bugarske u I svetski rat na strani Centralnih sila, bugarska flota je za protivnika imala moćnu rusku Crnomorsku flotu, te je gotovo ceo rat krstarica „Nadežda“ provela u lukama Varna i Burgas, pritom položivši u nekoliko navrata minska polja u okolini luka. Nekoliko puta je bila metom bombardovanja od strane engleskih hidroplana ali je pri tome ostala neoštećena.

Tu je i dočekala slom Ruskog carstva i prekid neprijateljstava. Zbog neaktivnosti i lošeg održavanja kao i nedostatka sredstava, kraj I svetskog rata i separatno primirje sa Rusijom brod je dočekao u prilično lošem stanju. Krstarica je ponovo bila razoružana i služila je kao patrolni brod i tokom leta 1818. otplovila je za Sevastopolj koji su u tom momentu okupirali Nemci, koji su krenuli sa popravkama broda.

[attachment=3]

Završetkom I svetskog rata u Sevastopolj ulaze Britanske i Francuske trupe koje nastavljaju sa popravkama broda. 15.12.1918. godine, pod uticajem sovjetske revolucije, dolazi do pobune mornara i isticanja crvene zastave na „Nadeždi“. Pobunu su vrlo brzo ugušile intervencionističke trupe, a engleskim brodovima posada je prebačena za Bugarsku, dok je brod stavljen pod francusku upravu. Tokom 1919. godine učinjeni su pokušaji da se osigura popravka i dokovanje broda, ali je zbog nedostataka sredstava taj plan napušten.

Kako je mirovnim sporazumom bugarska ratna mornarica prestala da postoji (bila je dozvoljena samo policijsko-patrolna služba), antanta je odbila zahteve bugarske vlade da im se brod vrati.

[attachment=4]

Prilikom povlačenja intervencionista iz Sevastopolja pogonske mašine krstarice su uništene i brod je ostavljen u sevastopoljskoj luci. Brod je 1924. godinu i uspostavljanje diplomatskih odnosa između Bugarske i SSSR-a dočekao još uvek u Sevastopolju, nakon čega je „Nadežda“ konačno vraćena Bugarskoj. Kako je brod bio zastareo i kako su godine koje su dolazile ostavile Bugarsku bez dovoljno sredstava, brod je bio usidren u luci i lagano je i dalje propadao. Postojali su predlozi da se od broda načini muzej ali su hronična besparica i nedostatak sredstava je i ovaj plan ostavili bez rezultata. Na kraju, odlučeno je da se brod izreže u staro gvožđe, što je krajem 30-tih godina konačno i učinjeno.


Izvor:

Almanach K. und K. Kriegsmarine 1918.
www.vimpel.boinaslava.net
www.airgroup2000.com

Taktičko-Tehničke karekteristike

[attachment=1]


Deplasman:
- Standardan ............................... 698,3 t
- Pun .........................................   717  t


Dimenzije:
- Dužina ...........................................67 m
- Maksimalna širina ........................... 9.4 m
- gaz ............................................. 2.2 m

Pogonska grupa:
- 2. vertikalne parne mašine ............ 3100 KS
- brzina .......................................... 17 Čv
- Radijus dejstva .............. 1700 MM/10,5 Čv
- Zapremina goriva ................ 102 tone uglja

Posada  ....................................97 članova
Oklop ............................................. Nema

Naoružanje
- Glavno  ................................2 x 100 mm
- Pomoćno ................2 x 65 mm, 2 x 47 mm
- Torpeda ...2 x 381 mm (kasnije 2 x 450 mm)

[attachment=2]

[attachment=3]

[attachment=4]

[attachment=5]

Još neke fotografije ...

[attachment=1]

[attachment=2]

[attachment=3]

[attachment=4]

[attachment=1]

[attachment=2]

[attachment=3]

[attachment=4]

[attachment=5]

@dreadnought

Odlican teks. Hvala.

Razglednica krstarice "Nadežda".


[attachment=1]

[attachment=1]

[attachment=2]

Tekst, i uopće povijest Nadežde, ukazuju na nekadašnje sisteme klasifikacija. Interesantno je da je jedan relativno mali brod bio klasificiran kao krstarica. Slično kao i naša Dalmacija. Veća od Nadežde, a opet uveliko manja od kasnijih krstarica.

Nekoliko pogleda na brod.


[attachment=1]

[attachment=2]

[attachment=3]

[attachment=1]

Auuu, kakva "krstarica". 8)