PALUBA

Mađarska nije igrala veliku i značajnu ulogu u Drugom Svetskom ratu kako zbog svoje nesretne politike tako i zbog zastarele opreme. Kako mađarska industrija nije bila dovoljno razvijena i kako se osećalo da se rat i sukobi približavaju, odlučeno je da se za potrebe Mađarske Vojske u inostranstvu nađe laki tenk.

[attachment=1]

U potrazi za tenkom koji bi ispunio očekivanja, 1937 napravljene su specifikacije i izbor je pao na Švedski laki tenk Landswerk 60 za koji je Mađarska zatražila i dobila licencu. Taj tenk je imao odlične manevarske sposobnosti, visoko zakošen oklop i vrlo dobre optičke instrumente, kako za osmatranje tako i za upravljanje vatrom. Odlučeno je da se tenk proizvodi u fabrici Manfred Weisz pod imenom 38M Toldi, po mađarskom nacionalnom heroju Miklošu Toldiju koji je živeo u XIV veku.


Proizvodnja

Posao oko proizvodnje je startovao 1939 godune u fabrici Manfred Weisz. Mađari su instalirali protiv-tenkovsku pušku 20mm 36M (nehézpuska) kao glavno naoružanje i mitraljez 8 mm 34/40.M Danuvia (Brno Z830) kao sekundarno. Imao je nemački osmocilindrični motor Büssing NAG 155 ks. Tenk je težio 8t a razvijao je maksimalnu brzinu od 50 km/h.

[attachment=2]
_{38M Toldi I}

Pošto je bio predviđen da bude prvenstveno izviđačko vozilo, za komunikaciju bio je ugrađen radio R-5 Funk ili R-5a Funk sa kružnom antenom "cerceaux". Proizvodnja je išla dosta sporo kako zbog neiskustva tako i zbog toga što su motori i optika stizali iz nemačke koja je imala pravo prvenstva zbog sve većih potreba Vermahta.

Do maja 1940 godine iz fabrike Manfred Weisz kao i MAVAG i Ganz&Co na koje je ceo posao proširen zbog sve veće potrebe, isporučeno je prvih 90 primeraka. 80 primeraka Toldi I i 10 primeraka unapređenog Toldi II koji je imao deblji oklop.

[attachment=3]
_{38M Toldi II}

Kako se Toldi I i nije baš najbolje pokazao jer su motor i drugi delovi već posle pređenih 100 km morali da budu servisirani i kako se pokazalo da su lako oklopljeni tenkovi vrlo ranjivi na novu municiju, rešeno je da se tenk unapredi modifikacijama. Zamenjena je nemačka suspenzija (torzione opruge) sa jačim mađarskim a pojačan je oklop ugradnjom čeličnih ploča debljine 20 mm na frontalnom i oklopu na kupoli. To je uvećalo masu tenka sa 8t na 9.3t što je smanjilo maksimalnu brzinu sa 50 km/h na 47 km/h. Promenjena je i protiv-tenkovska puška 20mm 36M (nehézpuska) ugradnjom topa 37M od 40mm. Ukupno je izgrađeno 110 primeraka Toldi II tenka do kraja 1941 godine.

[attachment=4]
_{42M Toldi IIa}

Septembra 1942 godine krenulo se sa modifikacijom Toldi 2 tenkova u verziju Toldi 2a koji je imao službeni naziv 42M Toldi IIa (kasnije Toldi B40). Modifikacija se sastojala u zameni topa 37M od 40 mm i montažom kao glavnog napružanja topa 40 mm L.51 41.M MAWAG da bi se poboljšala "aktivna odbrana". Ugrađen je i  8mm mitraljeza tipa 34/40 Gebauer.  Umesto radia tipa R-5a Funk, ugrađen je moderniji tipa B-5 koji nije imao lako lomljivu i prepoznatljivu kružnu antenu "cerceaux". Do kraja 1943 na ovaj način je modernizovano 80 tenkova prethodnih varijanti. 1944 godine je započela proizvodnja Toldi III tenka, koji je bio unapređena verzija Toldi 2a tenka ali je proizvedeno samo 12 primeraka, kada je prestala proizvodnja.

Bojenje i označavanje (https://www.paluba.info/smf/slavna-oruzja-orudja-avioni-brodovi/madarsko-izvidacko-oklopno-vozilo-3940m-'csaba'-t5780/msg29072/#msg29072)


Služba

Tenkovi tipa Toldi su prvi put videli akciju u napadu na Jugoslaviju aprila 1941 godine. Zanimljivo je da  je mađarska vlada bila protiv učestvovanja u napadu na Jugoslaviju, dok je mađarska armija verovala u brzu nemačku pobedu. Kao posledica ove situacije je samoubistvo mađarskog predstavnika vlade grofa Telekija, kao protest protiv nemačkog pritiska na Mađarsku, da učestvuje u ratu protiv Jugoslavije.

Mađarska učestvuje sa četiri korpusa i 11. aprila počinje ulazak jedinica mađarske 3. armije (16. pešadijskih i 4 konjička puka, 6 motorizovanih bataljona i jedan bataljon pograničnih lovaca) u Jugoslaviju. Kako se Jugoslovenska vojska ubrzo raspala i kako nije imala jačih oklopnih jedinica, 20 tenkova tipa Toldi 3. Oklopnog izviđačkog bataljona, 2. konjičke brigade ulaze 15 aprila u Novi Sad.

[attachment=5]

Pored ovog tenkovi tipa Toldi su učestvovali u borbama na istočnom frontu gde su tenkovi 9. Oklopnog izviđačkog bataljona, 1. Motorizovane Brigade (20 tenkova) i 11. Oklopnog izviđačkog bataljona, 2. Motorizovane Brigade (20 tenkova) pretrpeli teške gubitke u bitci na reci Donjeck.

1944 godine se kreće sa postepenim povlačenjem tenkova tipa Toldi i njihovom zamenom sa tenkovima tipa Turan. Tenk Toldi se pokazao kao dobar izviđački tenk, sa dobrom brzinom i dobrim akcionim radijusom. Sa opremom koja je bila u njega ugrađivana može se raći da je zadovoljio sve potrebe za koje je bio namenjen. Šasija je dozvoljavala da se na njoj urade brojne modifikacije a poznato je da je na najmanje jedan primerak umesto kupole montirana trostrana oklopljena struktura u koju je ubačen nemački 75mm PaK40 L/48 protivoklopni top po uzoru na nemačko Marder protivoklopno vozilo. Izrađeno je ukupno 202 primeraka tenka tipa Toldi svi verzija.


TT Karekteristike

[attachment=6]


Posada.......................................................................3
Težina.................................................................8-9.3t

Dimenzije
Dužina.................................................................4.75m
Širina..................................................................2.14m
Visina..................................................................1.87m
Klirens.................................................................0.60m

Naoružanje
-1 x  protiv-tenkovska puška 20mm 36M (nehézpuska) , 1 x top 40 mm L.51 41.M MAWAG
-1 x mitraljez 8 mm 34/40.M Danuvia (Brno Z830), 1 x 8mm mitraljeza tipa 34/40 Gebauer

Oklop
-Telo tenka: napred 23-35 mm, bokovi i pozadi 13mm, dno i vrh 7mm
-Kupola: napred 33 mm, bokovi i pozadi 13mm, vrh 7 mm

Motor
- Osmocilindrični benzinski Tipa Büssing NAG L8V/36TR 155 ks

Kapacitet goriva ...........................................................253L
Najveća brzina.......................................................47-50km/h
Akcioni radijus............................................................200 km

[attachment=1]

[attachment=2]

[attachment=3]

Zarobljeni tenk Toldi, Mađarske II. tenkovske divizije na ulicama Budimpešte.

[attachment=1]

Izvlačenje zarobljenog tenka Toldi i odvoženje na testiranje. Tenk je pripadao II. mađarskoj oklopnoj diviziji, a zarobljen je u reonu grada Stanislav.

[attachment=1]

Toldi I na manevrima.

[attachment=1]


Zarobljeni tenk Toldi IIA u opitnom poligonu Kubinka.

[attachment=2]

Harkocsi Vadász Toldi


Moderni laki tenk sa solidnom šasijom, uvek je predstavljao savršenu platformu za razvoj različitih varijanti oklopnih vozila. Kako je provlađujuće mišljenje kod svih proizvođača tenkova bilo to da su laki tenkovi isuviše skupi i nekorisni, postojalo je veliko interesovanje modifikacijama na njihovim šasijama.

Kako laki tenk Toldi 1944. godine nikako nije bio dorastao sovetskim T-34 i KV tenkovima odlučeno je da šasija Toldi tenka bude platforma za nemački Pak 40.

[attachment=1]

Odlučeno je da se osnovu izgleda prototipa uzme nemački Marder, te su na šasiju Toldija montirani prednji i bočni oklop i ugrađen Pak 40 75mm. Kako vozilo nije imao zadnji oklop ni krov, posada je bila izložena artiljerskoj vatri. Postojalo je i mesto za montažu mitraljeza na gornjim ivicama oklopa. vozilo je nazvano Harkocsi Vadász Toldi.

Ova verzija je kasno došla u ostvarivanje, te je za taj period rata, već bila zastarela. Prototip je uništen nakon rata.


[attachment=2]

[attachment=3]


Izvor: http://www.forum.panzer-archiv.de
         http://www.histoquiz-contemporain.com/forum/index.php

Још један Толди са "орлићем" на поклопцу куполе:

[attachment=1]

Još neke fotografije ovih tenkova.


[attachment=1]

[attachment=2]

Prikazi bojenja tenkova Toldi.


[attachment=1]

[attachment=2]

[attachment=3]

[attachment=4]

[attachment=5]

Još neki detalji ovih vozila.


[attachment=1]

[attachment=2]

[attachment=3]

[attachment=4]

I tri crteža. Na prvom je Toldi I, dok su na druga dva Toldi II tenkovi u varijanti bez i sa kumulativnim štitnicima.


[attachment=1]

[attachment=2]

[attachment=3]

Tenkovi Toldi II 42A fotografisani na paradi priređenoj 1942. godine na ulicama Budimpešte, neposredno pre odlaska na Istočni front.


[attachment=1]


Jedna fotografija sa Istočnog fronta. Ni laki tenkovi poput Toldija nisu mogli izbeći zaglavljivanje u blatu, u teškim vremenskim uslovima koji su vladali u Rusiji. Tome je doprinela mala širina gusenica tenkova Toldi, koja je iznosila 286 mm.

[attachment=2]

Posle 1942. godine Mađari su izvršili konverziju izvesnog broja tenkova Toldi I 38M u ambulantnu verziju za izvlačenje ranjenika sa linije fronta, što je omogućavala izuzetno praktična šasija ovog tenka. Ukupno devet tenkova je modifikovano dodavanjem dvoje nosila, ali i zadržavanjem topa od 20 mm.

[attachment=1]

[attachment=2]

Mađarski tenkovi Toldi I 38M na transportnom vozu na putu za Rusiju, leta 1941. godine.

[attachment=1]


Tenk Toldi I na Istočnom frontu 1941. godine.

[attachment=2]


Tenkovi Toldi na istočnom frontu, u Ukrajini.

[attachment=4]


Jedan oštećeni primerak, snimljen 1942. godine.

[attachment=3]

...

[attachment=1]

[attachment=2]

Toldi
[attachment=1]

[attachment=1]

[attachment=2]

Taj Toldi je razvijen iz švedskog lakog tenka Landsverk. Dobro malo vozilo, ali u sukobu sa T-34 nije imao ama baš nikakve šanse sa svojim  20mm topom.

Jedna mala.

[attachment=1]

nek se nadje
[attachment=1]

Jedan rastureni.

[attachment=1]

[attachment=1]
[attachment=2]

[attachment=1]

[attachment=1]

Toldi III

[attachment=1]

Par fotografija ....


[attachment=1]


[attachment=2]

Još jedan par fotografija ...


[attachment=1]


[attachment=2]

Jedan uništen i napušten primerak.


[attachment=1]

Dobar mali tenk, ali nepogodan za bilo šta sem izviđanja i obezbeđenja od pešadijskih napada. Bilo koja artiljerija ga uspešno blokira i uništava.

Tenkovi 38M/42M Toldi na paradi u Budimpešti, 1941. godina.



[attachment=1]