PALUBA

Dubinske bombe

Spadaju u podvodna oružja, razvijena tijekom I SR za borbu protiv podmornica.
U početku rata podmornica je bila opasnost pre svega za površinske brodove. Brodovi su se uspješno suprostavljali podmornicama artiljerijskim naoružanjem jer je podmornica za lansiranje torpeda morala izroniti. Međutim uvođenjem lansiranja torpeda iz zaronjenog stanja, odnosno sa periskopske dubine brodovi su ostali bez efikasne odbrane.
Umesto oružja za borbu sa zaronjenom podmornicom uvode se u početku lanci i mreže, koje za sobom tegli brod u nastojanju da zakači i ošteti podmornicu. Tu treba napomenuti da su podmornice imale još osjetljivu konstrukciju i zakačene su bile primorane izroniti na površinu gdje su uništavane artiljerijskom vatrom.
Sledeči korak je bio dodavanje eksplozivnih punjenja tim napravama (oko 50kg eksploziva), koje pri dodiru upaljača ili antene povečavaju mogučnost oštečenja podmornice.
Nakon kratkotrajnog iskustva, ustanovljeno je da osnovni efekat na podmornicu ima podvodna eksplozija i da su mehaničke naprave sekundarnog značenja. Stoga se u I SR javljaju dubinske bombe kao osnovno podvodno oružje za borbu protiv zaronjenih podmornica. U naoružanje se uvode 1916g. Kao prva  efektivna dubinska bomba se smatra engleska tip D koja je imala 140kg eksploziva(TNT) i koja je imala podesivi hidrostatski upaljač.

I austrougarska RM je konstruisala svoj originalni tip bombe M.C-15 (opet onaj misterjozni C-15) Posuda cilindričnog oblika sastojala se od dva dijela, gornjeg u obliku šuplje kalote, na čije je dno privezana tempirna uzica, drugi kraj uzice je vezan u donjem cilindričnom dijelu posude, u kojoj se pored mehanizma paljbe , nalazilo eksplozivno punjenje od 50kg TNT-a. Na tempirnoj uzici se postavljala dubina na kojoj je trebalo aktivirati podvodnu bombu. Kada se bomba bacala u vodu gornji dio se odvajao i plutao na površini, a donji je tonuo dok se tempirna uzica nije nategla i trzanjem aktivirala upaljač. Sličnu bombu sa 25kg eksploziva upotrebljavala je u početku ISR i američka mornarica.

U početku se još uvijek primijenjivao sistem teglenja, prve dubinske bombe su se puštale sa broda pomoću konopa koji je određivao dubini i pomoću konopa su i aktivirane. Tek kasnije se upaljač aktivira tempiranjem i pomoću osjetila dubine (hidrostata) Pojava prvih pravih dubinskih bombi je poklopljena sa uvođenjem hidrofona sa kojim se podmornica mogla uspješno locirati.
Prave dubinske bombe su upravo one koje se na razne načine opuštaju odnosno bacaju sa broda  na mijesto na kojem se po procjeni nalazi podmornica i imaju upaljač koji se na određenoj dubini aktivira.
Upaljač se aktivira pomoču osjetila hidrostatskog tlaka (najčešča varijanta), pomoću pirotehničkog tempirnog lanca, pomoću tempirnog satnog mehanizma, pomoču blizinskog upaljača koji reaguje na magnetno polje podmornice..
Prema brzini tonjenja imamo sporotonuće (2-3m/s) i brzotonuće (5-8m/s).
Prema težini se dijele na lake (10-100kg), srednje(100-300kg) i velike (300-1000kg)
Efekat srednje dubinske bombe na podmornicu.[attachment=1]
Za spuštanje dubinskih bombi sa broda se razlikuju dva rešenja klizači i bacači dubinskih bombi.
Kod klizača bombe se sistemom zadržača zadržavaju na kosom kanalu , žlijebu ili vodilicama, pa se spuštaju oslobađanjem zadržača.[attachment=2]
Potreba za bacačima dubinskih bombi se pojavljuje sa mogučnošču lociranja podmornice, tada više nije potrebno da brod bude iznad podmornice. Tu postoje razne konstrukcije kojima je zajedničko da se primijenjuje za stvaranje impulsne sile odbacivanja barutno punjenje. Prenos impulsne sile na bombu se vrši putem kolijevke, koja se odbacuje zajedno sa bombom, u zraku se odvaja od bombe i bomba slobodna pada u more. 1918 godine se uvodi bacač tipa Y. a kasnije se pojavljuje bacač tipa K, koji je korišten u IISR.[attachment=3]
Relativno malog dometa (40-200m) oni se koriste tokom II SR, kada se pojavljuju već efikasniji sistemi za borbu sa podmornicama i posle rata se smatraju zastarjelim mada su i posle rata ostali u naoružanju. To su relativno glomazne naprave se uglavnom ne koriste više u protupodmorničkoj borbi.[attachment=4][attachment=5]
Eksplozivno punjenje u II SR ratu postaje veće do 800kg TNT, prelazi se i na jače eksplozive (torpex i HBX) koji su za 50% jači od TNT-a.
Vijerovatnoća pogađanja , upotrebom sonara  i bacača je iznosila negdje oko 3 posto
Mnoge podmornice su uspjele preživjeti napade, gdje je upotrebljeno preko 300 dubinskih bombi, rekord  drži U-427 na koju je u jednom lovu bačeno  u aprilu 1945g , 678 dubinskih bombi, a brod je preživjeo.

Sporotonuća dubinska bomba[attachment=1][attachment=2]

Ima cilindrični oblik sa eksplozivnim punjenjem, brzinu tonjenja 2-3m/s.
Obično je opremljena hidrostatskim upaljačem koji se aktivira na određenoj dubini, mada su korišteni vremenski upaljači ( na principu satnog mehanizma, na principu proticanja vode kroz otvore raznih veličina ili paljenjem detonatora preko  sporogorećeg štapina)
Od preuranjene eksplozije, dubinska bomba je osigurana odmicanjem detonatora i inicjalnog metka, koji se dovodi u bojevi položaj tek na određenoj dubini (oko 10m),
Postavljanjem tempirne sprave u položaj u kome se mehanizam paljbe ne može aktivirati, sigurnosnim poklopcima za sprečavanje ulaza vode, a tim i dejstva hidrostatskog pritiska i viljuškastim osiguranjem za utvrđivanje mehanizma paljbe.
Hidrostatski upaljači  imaju više pozicija za tempiranje. Tempiranje se obavlja specijalnim ključem iznad upaljača.

Dijelovi i rad hidrostatskog upaljača
[attachment=3][attachment=4]

Brzotonuća dubinska bomba
[attachment=1]
Ima oblik suze sa perajama i brzinu tonjenja od 5-8m( čak do 11m/s), težište joj u donjem djelu, gdje je obično ugrađen u posudu bombe teži balast (olovo), Peraje je stabilizuju u putanji i kako su postavljena pod uglom daju joj rotaciju. Usled veće brzine tonjenja one su preciznije.
Na nekim dubinskim bombama je stavljen naprjed spojler da se smanj brzina tonjenja kod plitkog tempiranja.
Kod izbacivanja bombi krmenim klizačima potrebne su zavisno od tempiranja veće sigurnosne brzine broda. Sigurnosna brzina zavisi i od dubine mora, pre svega radi odbojnog talasa eksplozije.
Kao i sporotonuće mogu se ispuštati po krmi broda ili izbacivati impullsnim bacačima.
Hidrostatski upaljač radi na istom principu kao kod sporotonuće dubinske bombe.
Tempiranje je uglavnom omogućeno na 8 dubina od 10-300m.
[attachment=2]sa spojlerom

ovakva brzotonuća dubinska bomba se nalazila donedavno na otvorenom u muzeju na gripama u splitu.danas sam bio gore i više je nema,pretpostavljam da ju je netko ukrao,pošto su svi eksponati na otvorenom nečuvani i strašno zapušteni.

Sistemi za odbacivanje dubinskih bombi

Klizači dubinskih bombi,
Postojali su razni sistemi klizača obzirom na način oslobađanja dubinskih bombi (pogonska sila je bila gravitacija), obzirom na veličinu, klizači sa večim brojem dubinskih bombi su montirani na krmi broda za krmeno ispuštanje, manji sa 1-2 dubinske bombe montirani su na manje jedinice, na krmi ili bočno( npr. na  TČ-jima, takve su u originalnoj  verziji imali Higinsi).
Oslobađanje se vršilo na licu mjesta ili kasnije daljinski sa mosta.(elektro-hidraulički sistemi)
[attachment=1][attachment=2][attachment=3]

Bacači dubinskih bombi
Prvi bacači dubinskih bombi su uvedeni 1917g i mogli su izbaciti dubinsku bombu oko 40m. Bacači nazvani Y-guns su se pojavili i ušli u naoružanje 1918. Montirani su bili na središnjici broda sa rukama u obliku slova Y, svaka ruka na jednu stranu broda.
Dubinske bombe su bile montirane na kolijevku , koja se umetala u cijevi tih ruka, a kolijevka je ispaljivana zajedno sa dubiskom bombom,koja se od kolijevke oslobađala u zraku. Impulsnu silu izbacivanja je osiguravalo eksplozivno punjenje koje je eksplodiralo u vertikalnom donjem dijelu Y. Domet je bio negdje oko 50m.
Kao punjenje patrone za izbacivanje se koristi crni barut sličan kao za izbacivanje torpeda. Kasnije se je domet povečao i postaojala su obično tri punjenja patrone, za 50m, 65m i 80m dometa.
Slabosti su bile što je Y bacač bio montiran na sredini broda, što je okupirao dio nadgrađa, koje je moralo biti slobodno sad vije strane.
Obezbeđivao je veće pokrivanje prostora kod napada na podmornicu, što je i povečavalo mogučnost uspjeha. U okviru preporučene taktike oni su se koristili zajedno sa klizačima dubinskih bombi.
[attachment=1]

Preporučena taktička uporaba[attachment=2]

Smještaj na brodu[attachment=3]

K-guns, bacači su 1942, zamijenili Y bacače kao glavni bacači na brodovima.
K bacači su se montirali na palubni rub tako da nisu predstavljali smetnju i oslobodili su centralni dio broda za drugu upotrebu. Koristili su se u kombinaciji sa klizačima tako da su pokrivali područje sa 6-10 dubinskih bombi. Brod je uvijek u toku napada morao imati određenu brzinu, da bi izbjegao oštečenja od eksplozija.
Međutim i ovi bacači, odnosno kombinacija sa klizačima nisu predstavljali najbolje rešenje jer se u odlučujućem dijelu napada, kada je brod bio iznad podmornice gubio PEL kontakt sa podmornicom.
Koljevka sa bombom je ispaljivana pomoču patrone sa crnim barutom. I ovde su postojala punjenja patrona za razne daljine, obično 60, 90 i 150m.
[attachment=1][attachment=2]

Impulsni bacač JEŽ
[attachment=1]
Kako su dubinske bombe bile dosta nefikasne, pre svega gubio se kontakt sa podmornicom u toku napada pa su taj momenat koristile podmornice za izbjegavanje promijenom kursa i brzine, tako i nakon eksplozije dubinskih bombi bilo je potrebno oko 15 min da sonari ponovo postanu efektivni, težilo se izradi novog efikasnijeg oružja.
Da bi se izbjegle ove teškoće trebalo je napad izvršiti dok se još ima kontak sonarom,znači da dubinske bombe treba odbaciti po pramcu broda.
Prvo takvo oružje je bilo jež (Hadgehog) uveden u britansku mornaricu 1942g. Smješten je obično na pramčanom dijelu broda, sastoji se od postolja sa štitom i nosača vretena sa vretenima za namještanje zrna ( baš po tim vretenima koji strše kao bodlje ježa dobijo je ime).
Postolje je pravokutni željezni okvir na čijem je kraju pričvrščen štit za poslugu od gasova. Nosači vretena smješteni su na postolju po 4 međusobno paralelno spojena, tako da se polužnim sistemom mogu istovremeno okretati oko horizontalne osi ( do 32 stupnja). Svaki nosač ima 6 vretena, na koja se nameštaju  zrna za protivpodmornički bacač nahnutim pod različitim kutom u vertikalnoj ravni i kroz njih prolazi uređaj za električno opaljivanje.
Prijemnik pramčanog kuta je vezan sa spravom za naginjanje nosača vretena i opremljen žiroskopskim pokazivačem ispravljenog kuta nagiba nosača vretena. Paljbena sprava je električni uređej za opaljivanje zrna i smještena je na zadnjem dijelu postolja.
Bacač se dovodi u pravac za gađanje pramčanim kutom za iznos preticanja koji daje njegov prijemnik, a pri valjanju broda i naginjanjem nosača vretena za iznos nagiba.
Opaljivanje se vrši na bacaču ili daljinski, sa komandnog mosta ili BOC-a.
Plotun od 24 protivpodmornička zrna formira eliptičnu sliku pogodaka (duža osa 59, a kraća 51m). Ispaljuje se za 2 sekunde u parovima svakih 0,2sec. Domet je 259m što zavisi i od brzine broda, pa se vrše popravke. Brzina tonenja zrna nakon pada u vodu je oko 7m/sec.
Protupodmorničko zrno ima punjenje 15,9kg Torpexa, i snabdjeveno je isključivo udarnim upaljačem, znači aktivira se samo kod udara u podmornicu, tako da je to ujedno i signal da je podmornica pogođena. Obično je jedan pogodak dovoljan za ozbiljno oštečenje podmornice.
Prednosti ježa pred dubinskim bombama su višestruke.
-Nečujnost, ako se brod prikrao podmornici i ispalio protupodmornička zrna , paljba i pad zrna u vodu nisu bili primječeni od podmornice.
-Velika brzina tonjenja zrna
-Velika efektivnost kod pogotka-kontaktni upaljač
-Ne pravi smetnje na sonaru, jer ukoliko nema eksplozije, nema ni smetnji.
-Nije potrebno poznavati preciznu dubinu podmornice.

Jež se pokazao kao vrlo efikasno oružje , puno efikasnije od dubinskih bombi i njegova efikasnost se penjala na 25 %
[attachment=2][attachment=3]
slika posle pada zrna na vodu po pramcu[attachment=4]
i slika nakon pogotka[attachment=5]

http://www.youtube.com/watch?v=Ps9Sr0HNcp8

Mišolovka- Mousetrap
[attachment=2]
Je bilo protupodmornički lanser raketa, uglavnom korišten u II SR. Njegov razvoj je počeo 1941g. i dijelno je zamijenio impulsni bacač jež, koji je bio prvi bacač koji je ispaljivao protupodmornička zrna po pramcu broda.
Kako je jež prilikom lansiranja vršio veliki pritisak na postolje, sistem mišolovke gdje su ispaljivani raketni projektili zamišljen je da može biti montiran i na manje brodove.
Mišolovka je izrađivana sa 4 i 8 vodila za projektile 183mm. Bila je lakša i lakše se namještala na brodove. Nije imala kompenzaciju valjanja, postavljala se obično u paru. Nikad nije dostigla efikasnost ježa, ali je bila rešenje za manje brodove.
Težina samog projektila je bila 29kg, a eksplozivno punjenje 15 kg. Domet je bio oko 280m. Upaljači su bili kontaktni. Sa dva lansera od po 8 projektila pokrivao se segment duljine 73m.
100 oružja je bilo u službi američke mornarice u 1942g.
Slični bacači su se upotrebljavali na desantnim brodovima.
[attachment=1]

Lignja - Squid[attachment=1]
Najsavršeniji tip bacača II SR, koji je u mornaricu Velike Britanije uveden 1943 godine. On je sastavni dio protivpodmorničkog kompleksa u spregi sa novim sonarom asdik-147, sa kojim se nije utvrđivao samo smjer i udaljenost od podmornice već i dubina zaronjene podmornice.
Podaci o dubini, se koriste za postavljanje tempirnih upaljača(vremenski) automatski preko kabla spojenog na gornji kraj dubinske bombe. Oruđe je samostalno ispaljivalo dubinske bombe prema podacima sonara.
Sam bacač se sastoji od tri cijevi kalibra 305mm, postavljene jedna iznad druge i sa odstupanjem da se kod pada dubinskih bombi formira trokut sa stranicom 37m na udaljenosti  250m po pramcu broda. Večinom su se koristila dva seta bacača. Ispaljivani su plotuni po 6 dubiskih bombi koji su formirali dva zrcalna trougla. Plutoni su postavljani da bombe eksplodiraju 7,6m iznad i 7,6 m ispod poznate dubine podmornice, tako da se stvori veći tlak za drobljenje podmornice.
Dubinske bombe su imale težinu 177kg  od toga 94kg eksplozivno punjenje. Maksimalna dubina postavljanja je bila 274m, a brzina tonjenja 13,3m/s
Posle ispaljivanja oruđe se zakretalo pod 90stepeni radi ponovnog punjenja.
Do oruđa su dubinske bombe iz spremišta dolazile po šinama.
Kompleks je bio prilično komplikovan i skup, stoga nije našao mijesto u mornarici SAD.
Zbog složenosti proizvodnje do kraja II SR samo je 70 brodova engleske mornarice bilo naoružano ovim sistemom., korveta i fregata. Prvo uspješno korištenje je zabilježeno kada je HMS Loch Killin ,31.jula 1944 , potopila podmornicu U 333.
Kasnije se nastavila uspješna serija.
Brodovi naoružani sa ovim bacačima izvršili su 50 napada na podmornice i u tim napadima uništili 17 podmornica. Posle rata je potvrđeno da je sustav devet puta efikasniji od klasičnih dubinskih bombi.
U naoružanju se zadržao sve do 1977 godine.

[attachment=2]

MK-24 (kodni naziv Fido)
[attachment=1]
Pošto su dosada nabrojena protupodmornička oružja iz vremena do kraja II SR, tu treba spomenuti i protupodmornički torpedo MK-24, koji se lansirao sa aviona.
Bio je to prvi protupodmornički torpedo sa pasivnim akustičkim vođenjem.
Ideja o akustički vođenim  torpedom nije bila nova, njemačka mornarica je razvijala od 1933g  akustička torpeda za napad na površinske brodove, tako da su Falke T-4 i Zaunkoenig T-5 ušli u službu 1943g.
Za razliku od protupodmoničkih torpeda ova oružja su upravljana na unaprijed programiranoj dubini znači u ravni, dok je protupodmorničko torpedo moralo biti upravljivo i po dubini, znači u prostoru.
Razvijanje torpeda je počelo 1941g., da bi 1943 ušao u naoružanje.
Torpedo je moralo podnjeti lansiranje sa zrakoplova sa visina 200-300ft, pošto je moralo imati električni pogon, baterije  su morale podnjeti udarac u vodu, morali su biti sorazmjerno mali i lagani, morali su nositi oko 50kg eksplozivnog punjenja,  imati brzinu 12 čv od 5-15min,  imati osjetljive hidrofone smještene tako da vode torpedo.
Hidrofoni su postavljeni negdje  oko sredine torpeda više prema glavi, i to 4 hidrofona tako da su sa gornjom stranom torpeda zatvarali kuteve 0, 90, 180 i 270 , radili su u paru za ljevo- desno  i gore-dole.
Signali hidrofona su obrađivani i kormila su se okretala na osnovu razlika amplituda dva signala. Ako su signali jednake amplitude zadržavaju isti položaj.
Upaljač je bio kontaktni.
Torpedo je bilo teško 308kg, promijere 46cm i dužine 2.13m. Bojeva glava je bila napunjena sa 41,7kg Torpexa. Stroj torpeda koji se sastojao od elektromotora od 5KS, pogonjenog  sa  olovnim baterijama 48v., torpedo je postizao brzinu 12čv tijekom 10min.
Maksimalna visina izbacivanja je bila od 60-90m, pri brzini zrakoplova od 120čv(220km/h)
Nakon pada u vodu torpedo je izvelo kružno pretraživanje na unaprijed postavljenoj dubini koja je na početku bila 15m , da bi kasnije bila promijenjena na 45m.
Da bi se sprječilo da se usmjeravanje na površinske brodove, u slučaju da torpedo dođe do granične dubine od 12m , nastavilo je pretraživanje.
Dobivši signal određene jačine ona su prešla na sistem samonavođenja.
Amerikanci MK-24 nikada nisu nazivali torpedom, već minom, a to iz razloga zaštite pred obaviještajnim službama.
Torpedo se je pokazao kao veoma efikasno oružje, tako da je u 204 napada na podmornice potopljeno 37, a oštećeno 18 podmornica.
Iz ovog se kasnije razvio MK-27 za upotrebu sa podmornica.
Prva podmornica je potopljena 14.maja 1943, kada je PBY Catalina VP-84 napao i potopio U-640 s MK-24.( spominje se kao prva žrtva i U-657, potopljen 17.maja 1943).

Bacači dubinskih bombi posle II SR
Uprkos sve večeg značenja torpeda kao protupodmorničkog oružja bacači su se i danas održali u naoružanju ratnih brodova mnogih zemalja. Oni danas (raketni bacači) dostižu domet do 5000m i nose eksplozivni naboj do 120kg , brzine tonjenja su obično veće od 10m/s.
Razvijan krajem  II SR u britansku mornaricu je 1950 uveden Limbo koji je nasljedio bacač Squid, i zadržao se u naoružanju kanadske  i drugih država Komonvelta do 1980g. To je bio trocjevni bacač koji je dubinske bombe težine 175kg, od toga 95kg eksploziva, izbacivao do 900m daljine. Limbo se punio i ispaljivao avtomatski, imao stabilizatore valjanja a domet je regulisan otvorom za izlazak plinova od 360 do 900m[attachment=1]
Bacači (mužari) se i danas koriste ali uglavnom za odbranu od podmornica u obalnim vodama, takav je Saab Dynamic ASW -600 i njegova nadgradnja ASW-601. Oni imaju kumulativne dubinske bombe.http://www.youtube.com/watch?v=6rXc9FUGfEU
Posle rata se razvijaju pre svega raketni bacači dubinskih bombi, ispravnije lanseri raketnih dubinskih bombi. Domet tih bombi danas je nedovoljan, međutim povečavanje dometa nema smisla iako je to moguče radi same nepreciznosti na večim udaljenostima( pri inercijalnom letu na balističkoj putanji nije moguće tačnije usmjeravanje na  cilj)
Raketni lanseri postaju upravljive platforme..
U američku mornaricu se uvodi RUR-4 Alfa , koji je takođe razvijan krajem rata i uveden u naoružanje 1950g. On je smješten na topovskoj platformi, sastoji se od kule sa jednom neizlučenom cijevi kalibra 322mm, dužine 4,5m, uređaja za automatsko punjenje i redenika sa 22 raketna zrna. Daljina gađanja je 400-750m, a brzina gađanja 12 zrna u minuti, vreme leta 13 sec, a brzina tonjenja 12,5m/sec. http://www.youtube.com/watch?v=KTvP2h1U2Bk
Opaljivanje je daljinsko sa mosta ili BOC-a.
Švedski Bofors isto proizvodi lansere raketnih dubinskih bombi, dole na slici je dvocijevni lanser iz 50g, kasnije su proizvođeni i višecjevni, koji se i sada nalaze u naoružanju nekih mornarica.[attachment=2]

[attachment=2]Ruska mornarica je posle rata razvijala seriju raketnih bacača od kojih smo neke imali na patrolnim brodovima, RBU 1200 i na VPBR-ovima RBU-6000 http://www.Paluba.info/smf/index.php?topic=7396.0 , kasnija nadogradnja RBU-6000, lanser je isti , RPK-8, koji ispljuje raketne dubinske bombe 90R, koje se samonavode na cilj posle pada u vodu i mogu se korstiti do dubina od 1000m. Bojeva glava je kumulativna, što omogučuje probijanje trupa podmornice. Eksplozivno punjenje je 19,5kg eksploziva. Može se koristiti i protiv torpeda i divrzanata.
Efektivni radius 130m, posle pada u vodu tone gravitacijom, otpada pogonski dio i samonavodi se na cilj.[attachment=1]

Kod bacača treba spomenuti i najnoviji ruski bacač RBU 12000 koji datira od 1980 i treba da zamijeni starije tipove. Za razliku od starijih sustava, ovaj sustav nije namijenjen pre svega za protupodmorničku borbu, nego pre svega za zaštitu brodova od torpednog napada i to troslojno, ometajem, stvaranjem baraža koji reagira na akustičko polje torpeda i na koncu direktnim uništenjem torpeda.http://rutube.ru/tracks/1335241.html?v=0334e6c9c21e910cabcfe800e4fbb1ea
Zavisno od svrhe i zrna se razlikuju.
Bacač ima 10 cijevi od 300mm, zrna ispaljuje na daljinu do 3000m. Težina samog zrna (kao dubinska bomba) je 250kg, a bojeva glava nosi 120kg eksploziva.[attachment=3]

Protupodmornička torpeda
U današnje vrijeme torpedo kao oružje ostaje uglavnom za podvodni medij- za borbu protiv podmornica.
Suvremena torpeda su protupodmornička građena za lansiranje iz zaronjene podmornice, sa površinskog broda, aviona i helikoptera. Procijenjuje se da će protupodmorničko torpedo ostati najefikasnije oružje za borbu protiv podmornica i u 21 vijeku.
Vrše se napori za usavršavanje  u smislu povećanja dometa i brzine(bolja propulzija),povećanja radne dubine, poboljšanja vođenja (bolji senzori i obrada podataka), veće razorne moći (novi eksplozivi, rješenja bojevih glava)…
U pogledu velićina generalno su prihvaćene dvije veličine:

-Veliki torpedo kalibra 533, dug 5,5 do 7m, mase oko 1500kg, sa dometom do 50km i brzine do 55čv, oružje je za borbu protiv svih vrsta podmornica, srednjih  i največih kapitalnih i strateških podmornica. Večina ovih torpeda je bila vođena sa gađača žičnim spojnim putem, danas se primijenjuje kombinovani i najčešče samonavođenje(homing) pomoću glave za traženje cilja, koja ima aktivni i pasivni sonarski sustav čije podatke obrađuje miniaturni i po kapacitetu močni mikroprocesor, programiran za optimalno razlučivanje signala cilja i lažnih signala kojima obiluje podvodni medij.
Predsavnici te vrste torpeda su francuski L3, njemački SUT, talijanski A184, britanski Tigerfish i američki M48 i njegova usavršena verzija ADCAP, koji se može boriti protiv podmornica do 1000m dubine, sa brzinom 45 čv.
Sva ova torpeda se mogu upotrebljavati obično i protiv površinskih ciljeva.[attachment=1]

- Za razliku od velikih, mnogo se više primijenjuju laki protupodmornički torpedi.(LWT), ponajviše radi samih nosilaca, trenutno se smatra da je helikopter najmasovniji nosilac napada na podmornicu, a za njega su teška torpeda preteška i prevelika. Pošto se primijenjuju za protupodmornički napada sa napadnog helikoptera ili patrolnog aviona od njih se ne zahtjeva veliki domet, stoga je moguće njegove dimenzije stisnuti na kalibar 300 do 330mm, na dužine do negdje 280 cm i male mase od 250 do 300kg. Domet kod tih torpeda ne prelazi 10M, ali se teži brzinama bar 40čv i mogučosti dejstva po ciljevima do 1000m dubine. Kod ovih torpeda domet nije ograničenje jer se u kratko vrijeme može doletjeti do podmornice i lansirati torpedo, najčešče se spušta pomoču padobrana i padom u vodu počinje ciklus samostalnog traženja. U slučaju lansiranja sa broda, brod se u ovom slučaju mora približiti podmornici, što je za  njega opasno jer podmornica ima izvjesne prednosti u napadu. Zbog ovog problema sa površinskih brodova se laki torpedi obično lansiraju preko nosioca-rakete, pa se sve svodi na isti problem kao kod lansiranja sa zrakoplova.
Problem kod lakih torpeda je i mali eksplozivni naboj od 25-40kg koji je nedovoljan za nanošenje udara suvremenoj podmornici s čvrstim trupom od titana i širokim međuslojem do lakog trupa. Blizinski upaljač se smatra nedovoljnim da ošteti suvremene velike podmornice, stoga laki torpedo mora izravno pogoditi podmornicu, uz udarni kut što bliže okomitom. Konstrukcija glave usmjerava se na dvofazno razaranje, prvi udarni val probija laki trup, a drugi nakon samo nekoliko milisekundi probija čvrsti trup usmjerenom eksplozijom.
Predstavnici su MK 46, 50 i 54, britanski Stringray, francusko-italijanski Eurotorp MU90.
Eurotorp se nalazi u naoružanju Njemačke, Francuske, Italije,Danske,Australije i Poljske. Težina samog torpeda je 304kg, dužina 2850 i kalibar 323,7mm. Ima kumulativnu bojevu glavu sa 32,7kg eksploziva, koja je sposobna probiti  svaki dvostruki trup podmornice. Propulzija je pomoču električne jet pumbe što mu smanjuje akustičko polje. Brzina je od 25 do 50čv. Zavisno od brzine domet je od 10 do 25km. Može biti lansiran sa površinskog broda, aviona, helikoptera pri brzini od 400km/h i može imati nosilac raketu. Traženje i navođenje je akustičko. Pogodan je za upotrebu protiv ciljeva na dubini 1000m kao i za upotrebu u plitkim vodama.[attachment=2][attachment=3]

Raketni nosioci protupodmorničkog oružja
Zahtjevi za suvremena protupodmornička sredstva su brzo djelovanje na većim udaljenostima.Stoga se raketni pogon ( kad je u pitanju djelovanje sa brodova i podmornica) primijenjuje kao nosač protupodmorničkog oružja, koje u tom slučaju nije obična dubinska bomba.
Osnovni zahtjev za oružje koje se doprema raketom velike vrijednosti je aktivan odnos prema cilju, znači da oružje samo traži cilj nakon pada u vodu. Taj zadatak može izvršiti samo torpedo, stoga su rakete građene kao nosioci lakih torpeda, a izuzetno se primijenjuju nešto složenije dubinske bombe, ali s nuklearnim eksplozivnim nabojem
[attachment=1]
Nosioci torpeda sa površinskih brodova i podmornica su protupodmorničke rakete
Anti-Submarine Rocket (ASROCs), , Ikara, francuski Malafon, italijanski MILAS, ruska Viyuga.. Zajedničko im je da u dijelu putanje do otpuštanja torpeda idu po balističkoj putanji, vođeni inercijalnim sustavom, odpuštaju torpedo koji ima padobran i u trenutku ulaska u vodu počine tražiti cilj.
MILAS je francusko-italijanska protupodmornička raketa razvijena iz OTOMAT MK2 raketnog sustava. Dizajnirana je za nošenje i puštanje MU-90 i sličnih laganih torpeda. Sistem je sposoban lansirati torpeda do 65km, uz veoma dobru preciznost.
SUBROC je raketa koja je razvijena u vrijeme hladnog rata i nosilac je isključivo kao nosilac  nuklearne bojeve glave  od 5 kilotona, znači nuklearne dubinske bombe, koja padom u vodu tone i aktivira se u blizini cilja. Raketa se lansira kroz torpednu cijev 533 mm.[attachment=2]
RPK-2 Viyoga je ruska rakete koja se lansira iz podmornice kalibra 533 i može biti opremljena sa nuklearnom dubinskom bombom 90R ili torpedom 82R, a u kalibru 650mm nuklearnom dubinskom bombom 86R ili torpedom 83R. Postoje i verzije za lansiranje sa površinskih brodova.
[attachment=3]

Namjera pri otvaranju ovog topica je bila ugrubo prikazati razvoj i vrste pp oružja. Dosta materjala je sa internetnih strana,  koje imaju dosta kontradiktorne podatke tako se mogla podkrasti i koja greška.Takođe treba napomenuti da su sastavni dio oružja sistemi upravljanja, koji u ovom topicu nisu dovoljno obrađeni

Ovde bi još bilo interesantno pogledat preovlađujuće mišljenje u JRM o protupodmorničkoj borbi, koje provejava kroz knjigu Ratne mornarice na velikim i malim morima. (Admiral Branko Mamula).
"Protupodmorničkoj borbi ne treba pridavati pretjeran značaj na Jadranskom moru, ali se ne bi smjela ni podcjenjivati.
Pri tome je neophodno imati u vidu da podmornice mogu prenositi diverzante, izviđati i obavještavati, a da su lovci podmornica velika opasnost, za naše podmornice. Treba očekivati da neče proći mnogo kada če i male i srednje podmornice biti naoružane raketama, čiji če domet biti tri-četiri puta veći od dometa torpeda. Konačno nije isključena upotreba velikih raketnih podmornica na jadranskom prostoru.
Naš obalski i međuotočki saobraćaj i manevar snagama ne mogu biti posebno izloženi napadu  podmornica. Protezanje otočkih redova i minske prepreke ispred obale i otoka učiniče ulaz u naše unutarnje vode rizičnim za podmornice.
Ne pretendujući na protupodmorničku kontrolu čitavog jadranskog prostora, naše protupodmorničke snage ne moraju na sebe preuzeti težak zadatak kao snage agresora. Zadatak im se svodi na na kontrolu obalnog dijela i najvažnijih rejona na otvorenom moru koji su od značaja za uspješnu odbranu. Zato i veličinu tih sredstava treba odgovarajuće dimenzionirati. Ali, one moraju biti dobro opremljene i sastavljene od svih komponenti koje učestvuju u savremenim protupodmorničkim timovima(brodova,helikoptera i stacionarnih sistema) Koristeći prednosti koje im daju otoci i naslonjeni na njih, one mogu isturiti dovoljno daleko liniju protupodmorničkog odkrivanja i obezbijediti uspješann napad na otkrivene protivničke podmornice."

RPK-8 raketni bacač http://rutube.ru/tracks/1334976.html?v=255cceaad5dc6374245fbffc7ffc6a5f
samonavođenje prilikom pada u more( u radiusu 130m, do dubine 1000m).

Potraga za podmornicom

potraga za podmornicom

Protupodmornička zaštita

Protupodmornička zaštita

Napad na podmornicu

Napad na podmornicu

Protupodmornički sistemi

Dvanaestocevni bacač (SSSR)

Dvocijevni raketni bacač "Bofors"

Bacač dubinskih bombi "Kolopka"

Protupodmornički bacač "Jež"

Protupodmornička raketa-torpedo (Francuska)

Protupodmornička raketa "Ikara" (Australija)

Bacač dubinskih bombi "Sipa"

Lanser "Papperbox" za rakete ASROC

http://xbradtc.wordpress.com/2011/09/12/asroc/

Malo bolja slika francuskog sistema Malafon.

[attachment=1]

Još malo podataka za Malafon (FRA) i lansiranje rakete sa torpedom

Težina rakete sa startnim motorom 1330kg
Brzina leta 828km/h
Domet rakete 13km
Dužina rakete 5,85m

Težina torpeda 540kg
Brzina 30čv
Domet 5km
Dužina 3,13m

Za borbu protiv podmornica koriste se i sporotonuče dubinske bombe, koje se mogu izbacit pomoću bacača ili slipati sa nosoča dubinskih bombi. Prva slika je dubinska bomba MK-II iz Velike Britanje.

RBU-1000 (SSSR)

TT podaci za raketu:
Domet 100-1000m
Težina 97kg
Kalibar 300mm
Dužina 1800mm
Brzina leta 11,8m/s
max. dubina 450m

O protivpodmorničkim oružjima https://www.paluba.info/smf/index.php?topic=13768.0

Predlažem, da se onda promjeni naziv teme (ostavi sa samo prvi dio), a ostalo prebaci u https://www.paluba.info/smf/index.php?topic=13768.0

Spojeno, odgovara li naslov ili da se menja?

Ma, nešto mi ovaj naslov nije u duhu jezika...

Ja bih ovaj topic nazvao jednostavno: Protivpodmornička oružja.
To je sasvim dovoljno i sasvim dobro ilustruje sadržaj svih postova u topicu.

Ili

da se topic nazove: Otkrivanje podmornica i protivpodmornička oružja.

Mislim, da ovo poslednje ne reprezentuje sadržaj topica - jer se u njemu ne govori o otkrivanju podmornica ...

U svakom slučaju: ML svaka čast na dobro odrađenom sadržaju!

Može i tako.