PALUBA

Handley Page Halifaks B II serija IA

Prikazan je avion E iz sastava 80. eskadrile ( kodna slova EY). Kamuflaža je standardna po uzorku br.4 Ministarstva za zrakoplovnu proizvodnju (za četveromotorne avione), s gornjim površinama tamnozelenim i svijetlo smeđim za primjenu nad kopnom u područjima umjerene klime, a donjim površinama crnim bez odsjaja. U nastojanju da se avion sakrije od kosih snopova protuavionskih reflektora, ta je crna boja donjih površina postepeno proširivana sve više uz bokove trupa, da bi u decembru 1940. dosegla tri četvrtine tih ploha i vertikalne repne površine. Znaci nacionalne pripadnosti su standardni.

Tip – teški bombarder, sedam članova posade
Motori – četri tekučinom hlađena redna Rolls-Royce Merlin 22, dvanaest cilindara, svaki  1.460KS u polijetanju
Naoružanje – defanzivno: jedan mitraljez Vickers K od 7,7mm u nosu, četri mitraljeza Browning od 7,7mm u leđnoj kupoli I četri mitraljeza Browning od 7,7mm u repnoj kupoli; ofanzivno: do 5.897kg bombi
Max. brzina – 459km/h na 5.334m
Početna brzina penjanja – 229m/min
Operatvni plafon – 7.315m
Dolet – 2.933km s teretom bombi od 2.631kg
Težine – 17.350kg prazan, 24.676kg opterećen
Razmah krila – 30,43m
Dužina – 21,36m
Visina – 6,32m
Površina krila – 116,13m²

Bombarder Halifaks II serija IA s četvrtastim vertikalnim  repnim površinama uvedenim kod kasnijih modela serijske proizvodnje. (gornja slika)
Halifaks II serija IA s originalnim vertikalnim repnim površinama. Obratite pažnju na leđnu kupolu s četri mitraljeza I izbočinom za radar H2S ispod trupa. (donja slika)

.

Iako ne tako uspio kao teški bombarder Avro Lancaster, Handley Halifaks ipak zaslužuje više hvale nego što je obično dobiva. Halifaks je bio drugi teški bombarder  Velike Britanije, a operativnim avionom postao je samo mjesec dana poslije ne osobito upjelog Short Stirlinga, bio korišten i za druge razne zadatke, uključiv transport, pomorsko izviđanje i vuču jedrilica. Ostao je u proizvodnji i poslije završetka rata.

Geneza halifaksa u istom je zahtjevu iz 1936. god. za srednje teškim bombarderom s motorima Rolls-Royce Vulture na osnovu kojega je nastao I pod nesretnom zvijezdom rođeni Avro Manchester. Godine 1937, međutim, zatražilo je Ministarstvo zrakoplovstva od kompanije Handley Page da preradi avion s kojim je konkurirala na upotrebu motora Rolls-Royce Merlin, jer se očekivalo da proizvodnja motora Vulture neće mići zadovoljiti potražnju. Iako je Handley Page udovoljio zahtjevu, firma s tom odlikom nije bila zadovoljna. Ali se direktiva Ministarstva zrakoplovstva na kraju pokazala opravdanom, jer Volture nije uspio a Manchester je bio promašen.

Prototip je poletio u oktobru 1939, a prvi Halifaks serijske proizvodnje godinu dana kasnije. U naoružanje je ušao u novembru i na prvi operativni zadatak poletio u martu 1941. Ovi prvi proizvedeni modeli aviona Halifaks građeni su, sasvim prirodno, po standardu  Mark I, ali u tri grupe, kao serija I, II i III. Max. brzina s četri motora Merlin X po 1.280KS bila je 426km/h, a tri su se serije međusobno razlikovale  što je serija I bila dimenzionirana za poletnu težinu 24.950kg, serija II za poletnu težinu 27.220kg, a serija III je imala veće rezervoare za gorivo.

Iskustva stečena u operacijama primjenjena sun a sljedeći model Halifaks-a,  avion Mark II. On je također proizveden u tri serije Halifaks II serija I (prototip poletio u julu 1941, a prva serijska proizvodnja mašina u septembru 1941.) imao je četri motora Merlin XX po 1.390KS i povećanu zapreminu razervoara za gorivo. Radikalnije odstupanje od modela Mark I, međutim, sastojalo se od uklanjanja dvaju ručno upravljanih mitraljeza za bočnu obranu, smještenih na središnjem dijelu trupa, i  ugradnje kupole Boulton Paul s dva mitraljeza na leđima aviona. Borbeno iskustvo s tom serijom dovelo je do  serije I (special). Ranije ugrađivani štitnici za prigušivanje plamena na ispušnim cijevima uklonjeni su, jer su neprihvatljivo smanjili učinak motora; malo korištena prednja kupola s dva mitraljeza uklopljena je u  nastali otvor aerodinamički profiliran, a i leđna kupola je ponovo uklonjena, jer je stvarala otpor koji je nepovoljno djelovao na performance aviona.

Daljna poboljšanja izvršena su na modelu Halifaks II serija IA. Ta serija imala je motore Merlin 22 od 1.460KS s poboljšanim gondolama, preoblikovan nos od perspexa s jednim mitraljezom za prednju obranu, koji koji je produljio avion za 45,7cm, ali stvrao mnogo manji otpor od prethodnog i vračena je leđna kupola, ali sada model s četri mitraljeza koji je stvarao relativno mali otpor. Tim je poboljšanjima brzina povećana 32km/h prema avionu s oznakom I. Avioni serija IA kasnije proizvodnje imali su i pravokutne vertikalne repne površine, što je postalo znakom raspoznavanja Halifaksa kasnije proizvodnje. Nove površine eleminirale su tendenciju skretanja  Halifaksa s pravca pri otvaranju vrata prostora za mombe, čime se smanjivala točnost bombardiranja. S tim je poboljšanjima Halifaks, sada proizveden u velikom broju, bio jedan od najkorisnijih tipova Bombarderske komande RAF-a. Efikasnost aviona Halifaks povećana je i ugradnjom radarskog uređaja za slijepo bombardiranje i navigaciju H2S, što su oni prvi koristili u operativnoj službi.

Krajem 1942. godine služili su avioni Halifaks II serija IA u sastavu obalne komande, s oznakom Halifaks GR II. Svi su bili naoružani mitraljezom 12,7mm u nosu, umjesto oružja od 7,7mm kod aviona Bombarderske komande. Slijedeći model Halifakas bio je avion Mark V. Imao je stajni trap Dowty umjesto Messeir kod aviona kod ranijih modela – promjena do koje nije došlo zbog opertivnih potreba, već zbog nedovljnog broja trapova Messeir – ali je inače bio identičan s avionom Mark II. Halifaks V proizveden je u dvije vezije: serija I (special) I serija IA, koja je odgovarala seriji s istim znakom kod modela Mark II. Taj tip je također služio u sastavu Obalne komande kao Halifaks GR V, s mitraljezom od 12,7mm na trbušnom položaju, kad tu nije bio smješten radar H2S.

Sljedeći model kao osnovni pogon kopristio je zvijezdaste motore Bristol Hercules umjesto rednih Rolls-Royce Merlin. Prvi primjerak  modela Mark III, koji je poletio u julu 1943, imao je četri motora Hercules XVI od 1.615KS.  Po prvi put se uvlačio repni kotač, a radar H2S ili trbušni mitraljez  postali su dijelom standardne opreme. Na kasnijim primjercima serijske proizvodnje produženi su i vrhovi krila čime je razmak povećan na 31,76m. Uprkos svim početnim modifikacijama i poboljšanjima, Halifaks je sada već počeo  pokazivati svoju dob kao borbeni avion i od septembra 1943. Sve više je prebacivan na zadatke napada na slabije branjene ciljeve. Uvođenje u službu velikog broja aviona Halifaks III od februara 1944. bilo je, međutim, znak da se taj tip u punom opsegu vraća  u službu kao avion prve borbene linije. U oktobru 1944. pojavio se Halifaks IV. Bio je namijenje završnim operacijama protiv  Japana i imao je motore Hercules 100 od 1.800KS. Zadnji bombarderski model aviona nosio je oznaku VII, a bio  u osnovi jednak avionu Mark IV, osim što je imao motore Hercules XVI.

Valja spomenuti da je Halifaks, za razliku od Lancastera, bio određivan i za vuču jedrilica (bio je jedini avion sposoban da tegli golemu jedrilicu General Aircraft Hamilcar), kao I na zadatke bacanja podobranskih trupa i agenata. I na kraju, među ostalim ulogama koje je vršio Halifaks, treba spomenuti vrlo važan posao koji je obavljao kao avion za onemogućavanje rada neprijateljskih radio  i radarskih uređaja. U svemu je bilo izgrađeno 6.176 aviona tipa Halifaks.         

https://www.youtube.com/watch?v=jV9LFi8RehQ

Za nas je ovaj avion zanimljiv jer je donosio oružije,hranu i odeću,prvo Četnicima Draže Mihajlovića,a kasnije Partizanima.Ne mogu da pronadjem gde sam našao podatak da je još krajem 1941g iz V.Britanije jedan Halifax doneo i spustio (simboličnu) vojnu pomoć Četnicima.Meni to izgleda malo verovatno.Ali ka što rekoh ne mogu da nadjem u kojoj sam knjizi to našao.
Nešto kasnije su iz Egipta poletali u takve misije.Meni je to facinantno ,Egipat,preko Krita,Grčke do neke planine u Crnoj Travi(jug Srbije),i nazad.Kasnije su u ovakve misije leteli Liberatori i to nenaoružani.
Kasnije u Libiji je 14 marta 1943g formiran "X"Flight za takve letove.U to vreme je imao četiri Liberatora i deset Halifax-a.To su bili Handley Page Halifax B Mk II,specijalno pripremljeni za ovakve misije.
Oni su pored Jugoslavije donosili pomoć i grčkim,albanskim,talijanskim partizanima.Kada je osvojena južna Italija,onda je prenos opreme i oružija i ponekog iz misija (koji su bili uglavnom kod Partizana)postalo redovno.Iz Italije su puno leteli u misijama pomoći poljskim Partizanima,u kojima je dosta avijatičara stradalo.

[attachment=1]
Priprema Halifaxa za misiju Libija 1943g

Postavljene su slike sa sten automatima iz 1941. Ima jih par u temi Vojske na teritoriji Jugoslavije 41-45 (https://www.paluba.info/smf/index.php/topic,15059.msg146158.html#msg146158).


LPB

Koga zanima neka pogleda
https://www.youtube.com/watch?v=5Dp1OH4WmuQ

[attachment=1]

Ranije postavljena, ovog puta malo veći format i podatak.





[attachment=1]

Handley Page Halifax


[attachment=1]

Na današnji dan ...




[attachment=1]