PALUBA

Pošto nemam vremena za poseban tekst o Karvelama u Jugoslaviji evo bar da započenem post o njima sa osnovnim podacima o svakoj a  onda ćemo polako svi da dopinjavamo.


YU-AHA, avion SE. 210 Caravelle 6N, c/n 139, sa 2 turbomlazna motora RR Mk531B, sa maksimalnom poletnom masom od 48000 kg, registrovan na 72 ljudi, vlasnik JAT, domicilni aerodrom Beograd. Privremeno registrovana 5. januara 1963. godine kao F-WLGA kada je izvšen i prvi let. Isporučena 21. januara 1963. godine. Nosila ime “Dubrovnik”. Tokom 1964. godine preregistrovana na 78 a tokom 1967. godine na 86 ljudi. Povučena iz flote JAT-a 1976. godine. Isporučen ompaniji Aerotechnique 2. februara1978. Dat na lisinig 10. februara 1978. godine kompaniji AEROTOUR i tom prilikom registrovana kao F-BYAI. Otpisana 23. novembra 1980. godine i korišćena za obuku vatrogasaca na aerodromu Orli.

[attachment=1]

[attachment=2]

YU-AHB, avion SE. 210 Caravelle 6N, c/n 135, sa 2 turbomlazna motora RR Mk531B, sa maksimalnom poletnom masom od 48000 kg, registrovan na 72 ljudi, vlasnik JAT, domicilni aerodrom Beograd. Privremeno registrovana 25. januara 1963. godine kao F-WJAK. Isporučena JAT-u 27. februara 1963. godine. Nosila ime “Bled”. Tokom 1964. godine preregistrovana na 78 a tokom 1967. godine na 86 ljudi. Maja 1976. godine dodeljen MJV.

YU-AHC, SE. 210 avion Caravelle 6N, c/n 151, sa 2 turbomlazna motora RR Mk531B, sa maksimalnom poletnom masom od 48000 kg, registrovan na 72 ljudi, vlasnik JAT, domicilni aerodrom Beograd, ovaj avion nikada nije isporučen sa ovom registracijom već je još pre isporuke preregistrovan kao YU-AHD.

YU-AHD, SE. 210 avion Caravelle 6N, c/n 151, sa 2 turbomlazna motora RR Mk531B, sa maksimalnom poletnom masom od 48000 kg, registrovan na 72 ljudi, vlasnik JAT, domicilni aerodrom Beograd, Isporučena 3. maja 1963. godine. Naručena je kao YU-AHC. Nosila  je ime “Opatija”. Tokom 1964. godine preregistrovana na 78 a tokom 1967. godine na 86 ljudi. Ova karavela je 11. septembra 1973. g. doživela katastrofu, na prilazu Titogradu, u kojoj je nastradala 41 osoba.

YU-AHE, avion SE. 210 Caravelle 6N, c/n 194, sa 2 turbomlazna motora RR Mk531B, sa maksimalnom poletnom masom od 48000 kg, registrovan na 86 ljudi, vlasnik JAT, domicilni aerodrom Beograd. Isporučena 10. jula 1965. godine. Nosila ime “Budva”. Rashodovana maja 1975. godine na beogradskom aerodromu.

YU-AHF, avion SE. 210 Caravelle 6N, c/n 218, sa 2 turbomlazna motora RR Mk531B, sa maksimalnom poletnom masom od 48000 kg, registrovan na 86 ljudi, vlasnik JAT, domicilni aerodrom Beograd. Privremeno registrovana 23. maja 1967. godine kao F-BVPZ. Isporučena je 28. maja 1967. godine. Nosila ime “Split”. Prodata maja 1978. godine francuskoj kompaniji Aerotur gde je dobio registraciju F-BVPZ. U toj kompaniji letela do novembra 1980. godine. Aprila 1981. godine prodata francuskoj kompaniji Corse Air International. Tokom letenja za ovu kompaniju nosila je ime Golfe de Valinco. Sačuvana na aerodromu Orli.

YU-AHG, avion SE. 210 Caravelle 6N, c/n 233, sa 2 turbomlazna motora RR Mk531B, sa maksimalnom poletnom masom od 48000 kg, registrovan na 86 ljudi, vlasnik JAT, domicilni aerodrom Beograd. Prvi let 26. decembra 1967. godine. Isporučena je JAT-u 11. januara 1968. godine. Nosila je ime “Ohrid”. Povučena iz upotrene 1976. godine. Isporučena kompaniji Aero Centre Limoges i registrovana kao F-BYCY 31. marta 1978. Povučena iz upotrebe na Orliju 23. novembra 1980. godine da bi kasnije bila kupljena od kompanije Corse Air.

Evo kao prilog krono(nekro)logiji i slikovni prikaz sudbine ovog primjerka:

[attachment=1]
[attachment=2]
[attachment=3]

Pored ovih "civilnih" u SFRJ postojao je i jedan VIP primjerak ex RV i PVO 101 poznat i kao "titova karavela"


[attachment=1]
[attachment=2]

Sad kad smo načeli ovu temu pronašao sam i sliku ovog aviona u bojama Inex Adrie Avioprometa (današnja Adria Airweys) s oznakom YU-AJE, što bi značilo da nije iz JAT-ovog kontigenta.

[attachment=1]

Ta Inex-Adriina Caravelle III letjela je u sezoni 1972 kao zamjena za u Adenu srušeni DC-9.
Istovremeno je i JAT unajmio dvije karavele i to ponovo YU-AHK(VIN) te YU-AJG(III). YU-AJG je imala teško slijetanje u Beogradu poslije kojeg je otpisana, a YU-AHK je vraćena u jesen 1973.
YU-AHK je letjela za JAT također unajmljena i sezone 1969 i 1970 kao i zimu između.

YU-AHK, avion SE. 210 Caravelle 6N, c/n 237 sa 2 turbomlazna motora RR Mk531B, sa maksimalnom poletnom masom od 48000 kg, registrovan na 86 ljudi, JAT je uzeo na lizing od SNIAS, domicilni aerodrom Beograd, prvi let 21. maja 1969. godine sa registracijom F-WLGC. (Izvod za 31. 12. 1969. godinu). U JAT-u od 7. juna 1969. godine. Vraćena SNIAS kao F-WLGC 7. novembra 1970. godine. Ponovo data u lizing JAT-u 20. marta 1972. godine do novembra 1973. godine kada je konačno vraćena SNIAS. Odmah je 15. novembra 1973. godine data na lizing INDIAN AIRLINES kao VT-ECI "Vyomdoot" . Vraćena u SNIAS 6. maja 1975 da bi dobila novu registraciju F-BRGU nakon čega je 28. avgusta data na lizing kompaniji Air Inter ali je već 2. decembra 1975. vraćena SNIAS. Najzad 21. maja 1976. godine data je na lizing kompaniji Minerve.

[attachment=1]

[attachment=2]

Karavela Belgijske kompanije Sabena na Surčinskom aerodromu.


[attachment=1]

Prenosim odgovor prijatelja kojem sam proslijedio prijevod (ne zamjerite :)) ove diskusije:

Thank you for sending the extract. It does have several errors, and I do have additional information: would you want to post my version?
 
The passenger capacities seem to come from an original certification [?] source, but they also differ from what I have. For example, I have the initial layout as F12Y67 (79), whereas 72 is quoted. I am happy to be corrected, but any proof one way or the other? (My own original notes for JAT are in deep storage at the moment.)
 
Cheers,
John Wegg

Filipe mrzime da prevodim na engleski a ti mu prosledi sledeći odgovor. Podaci su uzeti iz plovidbenih dozvola za date avione tako da nema zvaničnijeg izvora od toga. Kao što se vidi iz plovidbenih dozvola Karavele su tokom službe kasnije preregistrovane na 78 a pa na 86 osobe. I to sve bez ikakvih strukturalnih izmena na avionima. Ne znam šta je sporno avio kompanije imaju pravo da registruju avione na manji broj putnika od predviđenog po specifikaciji proizvođača a da se uopšte ne konsultuju sa proizvođačem. Ne mogu suprotno a to je da povećaju broj putnika bez odobrenja.

Hvala, prenijeti ću mu ;)

Da ne znaš možda odgovor na neko od ovih pitanja koja ga zanimaju:
 YU-AHE following retirement in mid-1975, this was intended for the Zagreb Museum but remained at BEG; believed scrapped after Sep83.
 YU-AJG; w/o 21Nov72, BEG; used as cabin crew trainer until at least Sep83, believed scrapped.
I have never seen a photo of AJG in use as a trainer. Exact dates and confirmation that both these Caravelles were scrapped would be very welcome.
Re AHA, AHF, AHG all three retired in 1976: exact dates welcome, but one must have operated JAT’s last scheduled Caravelle service on 31Dec76, BEG-SKP!

Thnx!

neka se i ova nadje u registru:

[attachment=1]

Prenosim prijateljev komentar:

This is what I have recorded for JAT Caravelle seating capacities:

Configuration: Initially F12T67; F12Y69, Y86 (1967), Y91 (Jan68 on YU-AHG; all aircraft when relegated to domestic and charter services).

So if limitations were 72 passengers then 78 (1964), then it looks possible that initial layout was F12T60 (or F8T64), then F12Y66...at least we agree on Y86 from 1967. I also had 91 for YU-AHG in January 1968 (and others as noted above). Again, I don't have my original source notes to hand.

Until recently, it was accepted that 31-12-76 was the last Caravelle service (BEG-SKP), but it has been reported (from a local source) that YU-AHA flew its last service on 5 January 1977. Whether that was a 'one-off' after retirement on 31-12-76, or it had flown a few times in January, I don't know.

I would be interested in seeing scans of any official documentation.

... mene Caravelle zanimaju ali daleko sam od stručnjaka za temu :-X Zato unaprijed hvala na vašim komentarima

Definitivno 31.12.1976 je bio zadnji komercijalni let karavele u JATu. Mislim da je AHA letjela BEG-SKP-BEG i da je to bio oproštajni let i za capt. Drago Kovačević prije odlaska u mirovinu.
Za avion i relaciju sam skoro 100% siguran, a za ovo oko capt. ne toliko. Ipak je puno vremena prošlo od tada.

[attachment=1]

Filipe mislim da je kritičar u pravu za poslednji komercijalni let karavele u JAT-u. Međutim, nije nemoguće da je izvršen neki nekomercijalni let Karavelom pa to dovodi do zabune.
Što se tiče povlačenja Karavela imam Delovodni protokol SUzCVP za 1976. godinu pa ću pogledati da li to ima tamo nešto o tome. Ali to mi nije ovde u Beogradu već u Kruševcu pa mora da se strpite jedno dve nedelje. Skeniraću i postaviti strane iz Registra civilnih aviona da bi potvrdio podatke o registrovanom broju putnika premda mi stvarno nije jasno šta je to toliko sporno gospodinu Vegu. Registar je za ovo najvažniji izvor baš kad je u pitanju broj sedišta. U registrima nema tragova o regisstraciji YU-AHG na 91 sedište. Premda postoji mogućnost da pošto Registri daju stanje 31. decembra da je avion privremeno registrovan za čarter letove u januaru na 91 sedište a da se u oktobru ili novembru ponovo preregistruje na 86 mesta i da za to nema tragova u reistru. To sad treba tražiti u opet u Delovodnim protokolima pa onda ako ima dokument u kome se o tome govori. U svakom slučaju to je mogla da bude samo privremena preregistracija.

Evo još nekoliko dokumentovanih podataka o zadnjim danima Karavela u JAT-u.
Zbog ozbiljnih tehničkih problema (u dokumentu se ne navodi kojih jer iz dopisa se vidi da u SUzCVP znaju o tim problemima) celokupna JAT-ova flota Karavela je 23. septembra 1976. godine prizemljena. Nešto kasnije (ne vidi se kad ali pre 29. oktobra 1976. godine) nastavili su sa letenjem samo YU-AHA i YU-AHF i ovim avionima je 5. novembra 1976. godine odložen rok za redovni pregled. Što je najinteresnatnije 16. novembra 1976. godine je produžena plovidbenost Karavelama YU-AHA, YU-AHF i YU-AHG na još godinu dana.

JAT-ova Karavela u Splitu.


[attachment=1]

Dve Karavele na Ćilipima.


[attachment=1]

YU-AHB

[attachment=1]


YU-AHD

[attachment=2]


YU-AHG

[attachment=3]

ovo ispred Adrijin DC-6B
pozdrav Djordje

Jeste Đorđe, tako je  :)

[attachment=1]

Vrlo lijepa fotka SE-210 i DC-6B u Splitu. Znate li možda kolega dreadnought kada je to slikano ?

Ovako, "na prvu", čini mi se negdje oko polovine '60-ih. No, možda griješim...

Prije će biti koju godinu poslije 1970, jer je aerodrom napravljen 1966. godine.

evo jos nekoliko  Caravella:
[attachment=1]
[attachment=2]
i jos mnogo drugih:
http://www.airliners.net/search/photo.search?regsearch=YU-AHA&distinct_entry=true

[attachment=1]
[attachment=2]
[attachment=3]

[attachment=1]

[attachment=1]
[attachment=2]

[attachment=1]
[attachment=2]

Razglednica je u pitanju, nažalost nije putovala tako da nemam tačnu vremensku odrednicu. Štamapna u Italiji za potrebe propagandne službe turističke agencije Putnik.

Srećom, izgleda da je na ovoj drugoj razglednici isti događaj, a ona je putovala 1967. godine. Tako da je moguće da je snimljeno odmah po otvaranju aerodroma ili malo kasnije.


[attachment=1]

[attachment=2]

Prvi putnicki avion koji je sletio na Resnik je bila karavela uz upotrebu padobrana (kako sam redovito pratio dogadjaje u Lori - ovo je za Dzumbu  :)) tako sam sa Skalica dalekozorom uzivo vidio i taj dogadjaj.....

Riskirao si epitet državnog neprijatelja i protjerivanje u Njemačku.

Hvala na komentaru kolega duje. Teško je reći na osnovu ove slike, no ja bih rekao da je ovo ipak slikano ranije. Vjerojatno početkom druge polovice '60-ih. Otprilike u periodu između '66 i '68-e.

Hvala na objašnjenju kolega dreadnought.

Hvala na objašnjenju i novim razglednicama. Pogotovo na ovoj drugoj. Ona nam već malo više "govori". Ako je to zbilja slikano istom prilikom, onda je vrlo moguće, da je datum na njoj točan. Jedno je sigurno, definitivno spada u gore navedeno razdoblje između '66 i '68-e.

Vrlo zanimljivo. Nema puno fotki gdje se vidi slijetanje Caravelle sa padobranom. Još da se to moglo slikati (i pritom ne završiti na "hlađenju")...  :)

Sa 20-ak km slikati kroz dalekozor - tesko. Medjutim splitski fotografi sigurno su ovjekovjecili taj trenutak.

upotreba padobrana za kocenje (taj je padobran ugradjivan kod prvih modela)

[attachment=1]
[attachment=2]

[attachment=1]

Na aerodromu Zagreb.


[attachment=1]

Jesu li JAT-ove Karavele imale ove kočeće padobrane?

Karavela YU-AHD na JAT-ovom džepnom kalendaru za 1965. godinu.


[attachment=1]

Da imale su jer tek model VIR i kasnije je imao motore sa riversom, dok su JATove model VIN, osim iznajmljene AJG koja je bila model III

Da - imale, barem one prve. Osobno vidio.

Hvala vam na odgovoru i izvinjavam se što malo kasnim.

 Može li neko da kaže gde je bio smešten kočeći padobran? I normalno, malo više detalja oko toga.

Evo jedna ne objavljene do sad na Palubi, ZL Pula BTW kočeći padobran je ispod vertiklca na repu u konzoli


[attachment=1]

[attachment=1]

Koliko je bilo komplikovano da na vezanim letovima tehnička služba ponovo vrati padobran u početni položaj za nastavak leta?
I da li je bilo aerodroma u to vreme čija tehnička služba nije bila za to osposobljena.

Padobran se aktivirao nekom vrstom eksplozivnog punjenja ili kako?

Reklama za JAT-ove karavele.


[attachment=1]

Е, данас би ову рекламу прогласили, због оних речи о љупким стјуардесама, као сексистичку, родно некоректну и сл.

JAT-ova Karavela (YU-AHB ili YU-AHD?) na aerodromu Surčin, maja 1963. godine.


[attachment=1]

Karavela iz Surčina.


[attachment=1]

[attachment=2]

Тулуз, 1962. година. ЈАТ-ова прва Каравела...

[attachment=1]

ahd
pozdrav Djordje

[attachment=1]

Dobar dan, upravo sam se registrovao na forum, juce sam imao pjesacki pohod na mjesto nesrece karavele YU-AHD, da li na ovom postu mogu da okacim fotografije djelova pronadjenih na planini? Uprkos zubu vremena , ovog septembra bice 45 godina, svi djelovi su u perfektnom stanju osim ostecenja koja su nastala samim udarom tj eksplozijom.

Dobro nam došao.

Okači ovde, pa će administracija razmotriti da li postoji prikladnija tema od ove.

[attachment=1][attachment=2][attachment=3][attachment=4][attachment=5][attachment=6][attachment=7][attachment=8][attachment=9][attachment=10]

[attachment=1][attachment=2][attachment=3][attachment=4][attachment=5][attachment=6][attachment=7][attachment=8][attachment=9][attachment=10]

Страшно, 45 година од трагедије још има толико предмета на месту удара! Осим што је недоступно, изгледа и народ поштује место као гробно!

Toliko je nedostupno da smo 30 posto puta isli cetvoronoske ili se kotrljali zajedno sa kamenjem jer nemamo alpinisticku opremu i nismo alpinisti. Samo su ekspedicije uzimale po neki komad za uspomenu, inace ne bi toliko toga ostalo, fizicki je nemoguce i ponijeti bilo sta teze od 2-3kg , tako da ovo stanje predpostavljam da ce biti i za sledecih 45 godina isto. Sa druge strane masiva su sacuvana oba mtotora ucijelo ali smo zbog polovine nase ekipe koja je bila na izmaku snaga i cekala nas morali da odustanemo od produzetka i zadovoljili se  zatecenim. Inace mjesto je jezivo , vlada grobna tisina i u podnozju gdje su razbacani djelovi osjeca se intenzivan miris nalik urinu, predpostavili smo da je od neke biljke ali niceg zivog nema u sirokom krugu pa ni biljki. Samo goli i ostri kamen i vjeciti snijeg koji se ne topi nikada.

Да се данас деси оваква несрећа вероватно би покупили делове авиона због истраживања узрока и сл. Онда то изгледа није била пракса.

evo yu-ahk c/n 237
[attachment=1]

YU-AHA na Splitskom aerodromu 60-ih.

[attachment=1]

https://www.paluba.info/smf/index.php/topic,18943.msg228934.html#msg228934


Zreo si za remont  ;D

Zreo. :(

Kratki film o prvoj JAT-ovoj Karaveli.



https://youtu.be/gqgZzGwsrlI

[attachment=1]