Print Page - Lockheed P-38 Lightning

Lovački avion Lochheed P-38 bio je jedan od najsporijih aviona u drugom svjetskom ratu, budući da su ga njegovi piloti većinom ili vrlo voljeli, ili intenzivno mrzili. Izgrađen je bio u manjem broju od aviona Republic P-47 Thunderbolt ili Nort American P-51 Mustang, ali je operativno služio na više ratnih poprišta i pokazao se svestranijim avionom. Nije bio pokretan kao drugi lovački jednosjedi, niti tako brz, ali je ipak stekao znatno poštovanje njemačkih pilota, koji su Lightning-u dali nadimak “gabelcshwarz Teufel” , odnosno “đavo s račvastim repom”.

Avion P-38 projektirala je 1937. godine ekipa pod vodstvom H.L.Hibbard-a prema zahtjevu ASAAC-a za visinskim presretačem. Kako nijedan traženi motor nije imao traženu snagu, Lockheedova ekipa se odlučila za tip dvomotornog aviona, kakav je u to vrijeme bio u modi za jednosjedne avione kod evropskih projektanata. Pitanje osnovne koncepcije viješto je riješeno sa dva vitka trupa na koje su montirani motori, turbokompresori i hladnjaci, kao i glavne noge stajnog trapa tipa tricikl, dok je iznad trupa bila gondola s pilotom, naoružanjem i prednjim nosem stajnog trapa. Repne površine bile su između trupova. Naoružanje se sastojalo od jednog topa kalibra 23mm i četri mitraljeza od 12,7mm grupiranih u nosu centralne gondola ispred kabine pilota. Bilo je to teško naoružanje za američke avione onog vremena, ali je uprkos tome, na običnoj koncepciji i vrlo velikom opterećenju u junu 1937. USAAC naručio prototip XP-38.

Gradnja XP-38 započela je mjesec dana kasnije, a prvi put je poletio u januaru 1938. Performance XP-38, koji su pokretala dva redna motora po 960KS Allison V-1710-11/15, bile su dobre i naručeno je 13 pretproizvodnih aviona XP-38, uprkos činjenici da je u toku pokusnih letova bio potpuno uništen i bez obzira na poteškoće oko otklanjanja vibracija repnih površina. Avioni YP-38 imali su motore Allison V-1710-27/29 po 1.150KS i promjenjeno naoružanje od jednog topa Oldsmobile kalibra 37mm, dva mitraljeza Browning od 12,7mm i dva Colt od 7,62mm. Proizvodnja je ugovorena u septembru 1939. i prvi je P-38, poletio u junu 1941. Izgrađeno je bilo samo 30 aviona modela P-38, dok je ostatak od 66 aviona prve partije dovršeno kao P-38D, prvi operacioni model. Kod njih je promijenjen napadni kut horizontalne repne površine, jer se otkrilo da je to bio uzrok vibracijama kod ranijih modela. Proizvodnja P-38E, s topom Hispano od 20mm i izmijenjenim nosom, iznosila je ukupno 210 aviona, od kojih je prvi bio isporučen u martu 1942, ali je njih 99 modificirano u avion za fotografsko izviđanje F-4, kod kojih je top u nosu aviona zamijenjen kamerama. Lightning, kako su bili nazvani svi modeli poslije modela “D”, naručila je Velika Britanija. Narudžba je, međutim, otkazana nako što su bila ispitana dva primjerka, jer su performance bez turbokompresora, koji nije bio odobren za izvoz, bile preniske za britanske zahtjeve.

Zmajeve aviona izgrađene po britanskoj narudžbi otkupile su poslije otkaza USAAF i dovršile ih kao model P-38F, s motorima V-1710-49/53 od 1350KS. Model P-38E za USAAF zamijenjen je početkom 1942. u proizvodnji modelom P-38F, koji se od prethodnog razlikovao po ugrađenim nosačima za dvije bombe po 450kg, dva torpeda od 55,9cm ili odbacive rezervoare pod centroplanom krila. Na P-38F uveden je i za borbu podešen položaj flapsova, kako bi avion dobio veću pokretljivost, posebno u zaokretima. Od 527 izgrađenih P-38S, 20 ih je bilo pretvoreno u avione za fotografsko izviđanje F-4A zamijenom naoružanja kamerama. P-38F je bio prvi model koji je u august 1942. ušao u borbu, ali nije bio korišten u znatnom broju sve do iskrcavanja Saveznika u Francuskoj i Sjevrnoj Africi u novembru 1942.

Model P-38, Koji se od P-38F razlikovao po motorima V-1710-51/55 i nekim promjenama u opremi, zamijenio je model P-38F u proizvodnji u junu 1942. Izgrađena su bila 1.082 aviona tog modela prije nego što je u martu 1943. proizvodnja prestala. Avioni Lightning modela “G” sudjelovali su u najpoznatijoj pojedinačnoj akciji u ratu: u aprilu 1943. lovački avioni tog tipa, operirajući iz baze Henderson Field na Guadalcanalu, presreli su i oborili transportni avion u kojem se je nalazio general Jamamoto, vrhovni komandant carske japanske mornarice, na preko 805km udaljenosti od svoje baze. Kao i kod drugih modela tipa Lightning, građene su bile i verzije modela P-38G za fotografsko izviđanje.

U maju 1943. ušao je u operativnu službu prvi od 601 izgrađenog P-38H. Taj je model imao motore V-1710-89/91 od 1425KS i mogao ponjeti teret od 726kg na svakom nosaču pod krilima. Kad su za letove na vrlo velike udaljenosti na te nosače postavljani rezervoari za gorivo, i inače izvanredan akcioni radijus aviona Lightning bio je još veći od 1.368km, kakav je imao model P-38G. Avioni F5C, kojih je bilo izgrađeno 128kom, bio je verzija za fotografsko izviđanje na osnovi modela P-38H. U augustu 1943. pojavio se P-38J i kod tog modela vanjski izgled aviona Lightning po prvi put bio je bitno izmijenjen. Uz iste motore kao kod njegova prethodnika, kod modela P-38J uvedeni su hladnjaci ispod motora. Bolje hlađenje omogućilo je da motori razvijaju svoju punu snagu, čime je brzina P-38J porasla na 676km/h. Od 2.970 izgrađenih aviona modela P-38J, nakoliko stotina ih je bilo pretvoreno u vezije za fotografsko izviđanje F-5E i F-5F prije nego što se u junu 1944. pojavio model P-38L. Bio je to najbrojniji model aviona tipa P-38, izgrađena su bila 3.923 komada. Imao je motore V-1710-111/113 od 1.600KS i bio je prvi model aviona Lightning naoružan raketnim projektilima, sap o pet raketa od 127mm na nosaču nazvanom “božično drvce” pod svakim krilom. I ovdje je nekoliko stotina aviona pretvoreno u avione za fotografsko izviđanje standard F-5E, F-5F i F-5G. Zadnji model aviona tipa P-38 u operativnoj službi bio je, u završnoj fazi rata s Japanom, P-38 prerađen u noćnog lovca-dvosjeda, P-38L.

Kapetan Richard Bong, vodeći američki as sa 40 pobjeda, letio je samo na avionu Lightning, pa je očito da je u pravim rukama to bio izvrstan avion. A ipak su se u toku rata razmahala snažna osjećanja za i protiv ovog tipa aviona i jedva da su se do danas smirila međi bivšim pilotima i povjesničarima zrakoplovstva. Čini nam se opravdanom ocjenom da je taj tip manje od većine drugih opraštao neiskusnim pilotima, ali da je u pravim rukama bio izvrstan avion, osobito u ulozi visinskog presretača, za koju je bio i namijenjen.

Loched P-39J Lightning

Prikazan je avion “G” iz sastava 428. lovačke eskadrile (kodna oznaka 7Y), 474. lovačke grupe 9. zrakoplovne armije SAD na evropskom području ratnih operacija u godini 1944. Obratite pažnju da je avion dovršen u prirodnom metalu, buduči da zbog slabljenja Luftwaffe kamuflaža u glavnom nije bila potrebna. Zadržavanje prirodne metalne površine omugoćavalo je ujedno i bolje performance. Maslinastosive plohe na nosu i s unutarnje starne obaju motorskih gondola imaju svrhu da oči pilota zaštite od bliještanja. Znaci nacionalne pripadnosti su standardni.

-Tip: lovac i lovac bombarder jednosjed
-Motori: dva tekućinom hlađena redna Allison V-1710 (1710-111 kao desni motor i 1710-113 kao lijevi motor) sap o dvanaest cilindara, svaki snage 1.475KS u polijetanju i 1.600KS 8.748m
-Naoružanje: jedan top AN-M2 od 20mm sa 150 metaka i četri mitraljeza Browning M2 od 12,7mm sa 500 metaka po mitraljezu, plus 1.452kg bombi ili deset raketa od 127mm
-Maksimalne brzine: 666km/h na 7.620m; 579km/h na 1.524m
-Brzina krstarenja: 467km/h na 3.048m
-Početna brzina penjanja: 1.158m/min
-Penjanje: 7.620m za 7 min
-Operativni plafon: 13.411m
-Dolet: 724km pri brzini od 467km/h, s gorivom nošenim u avionu; 4.184km pri brzini od 319km/h, s odbacivim rezervoarima
-Težine: 5.797kg prazan; 7.938kg opterećen
-Razmah krila: 15,85m
-Dužina: 11,53m
-Visina: 3,01m
-Površina krila: 30,43m²

PALUBA

Vojna istorija => Avioni => Topic started by: duje on July 27, 2012, 12:18:37 pm