PALUBA

Kao što su francuske, tako su i talijanske teške i lake krstarice imeđu dva rata bile brze, ali su imale mali akcioni radijus i slab oklop. Neke od prvih krstarica tipa Condotteri postigle su vrlo veliku brzinu na pokusnim vožnjama, jer su talijanski brodovi na pokusnoj vožnji brzine obično plovili pod sasvim malim teretom, ponekad još i prije nago što je montirana artiljerija. Rezultat je bio taj da brzine talijanskih ratnih brodova postignute u eksploataciji često nisu bile veće od brzine njihovih prividno sporijih britanskih suparničkih brodova, čije su brzine na pokusnoj vožnji bile postizane pri normalnoj eksploatacionoj istisnini. Uočilo se da su naročito krstarice klase Trento bile suviše  slabo oklopljene, pa slijedećoj klasi Zara bio dat mnogo jaći oklop. Ove četri krstarice čija je gradnja počela  između 1929. i 1931, imale su dobro izbalansiran projekt, što je postignuto na prilično lak način zbog nepoštivanja vašingtonskog pomorskog sporazuma. Umjesto maksimalne standardne istisnine od 10.000t stvarno projektirana istisnina brodova tipa Zara bila je oko 12.000t. To se međutim nije odrazilo na borbene kvalitete ovih brodova, jer su tri iz klase, Zara, Pola i Fiume, bili potopljeni kod Matapana; čak se ni od teških krstarica nije moglo očekivati da izdrže vatru topova od 380mm s bojnih brodova, na udaljenosti od 3,7km.

PS: klasa Condotteri (lake krstarice) je bila podeljena u pet podgrupa, ukupno je bilo izgrađeno dvanaest borodva.

Klasa Conditeri-Giussano:

Klasa Condotteri-Cadorna:

Klasa Condotteri-Montecuccoli:

Klasa Condittori-d Aosta:

Klasa Condittori-Abruzzi

Teške krstrice (izgrađeno tri komada) klase Trento:
-Trieste
-Trento

Teške krstarice klase Trento:

-Bolzano

Brodovi klase Zara, izgrađena su 4 broda (Zara, Pola, Fiume i Gorizia):

Zara i Fiume bile su građene prema program iz 1928-29, Gorizia prema program iz sljedeće godine, a Pola godinu dana kasnije.  Prvo je bila dovršena Zara 1931. godine, a njezina provjera u borbi ukazala je na to koliko podaci s pokusnih vožnji mogu zavarati. Za vrijeme osmosatne pokusne vožnje, bez topova i topovskih kula, brod je postigao najveću brzinu od 34,2čv, s blizu 118.000KS na osovini. Na žalost, njegova istisnina je bila već 10.970t, a kad je dobila svoje naoružanje istisnina je skočila na 13.800t. Kao posljedica  toga, njegova brzina vožnje, tj. brzina koju je brod mogao postići na moru kad je normalno nakrcan gorivom i municijom, bila je 29čv, što nije bilo dovoljno da se izvuče iz škripca ako ga ulove strane krstarice.

Jedini brod iz te klase kojeg su kamuflirali 1940-41. Bila je krstarica Fiume. Imala je na sebi neku rastrganu kamuflažnu šemu, nebojadisanu u martu 1941, samo nekoliko tjedana prije svoje propasti kod Matapana, ali budući da je o njoj bila snimljena samo jedna slaba fotografija nemoguće je saznati detalje te šeme. Ostale krstarice zadržale su svoju atraktivnu svijetlosivu boju, gotovo svijetli trup i nadgrađe, s crnim kapama na dimnjacima, zbog čega su talijanske krstarice izgledale tako impresivno.

Pola je bila nesvjesni  uzrok propasti u kojoj su ona i njezine dvije posestrime našle svoj kraj u bitki kod Matapana. Ona je bila jedan od brodova koji su štitili oštećenog Vittotija Veneta u večer 27. marta 1941, ali baš kad se počeo spuštati mrak, jedan britanski avion s nosača aviona pogodio ju je jednim jedinim torpedom. Bojni brod je mogao uzmaći brzinom od 19čv, ali Pola je postala vrlo brzo nesposobna za plovidbu, pa je bilo naređeno 1. diviziji krstarica da joj budu na pomoći. Fiume se upravo spremala da uzme Polu u tegalj kad je jedan trag reflektorskog svjetla osvjetlio Zaru, poslije čega su odmah usljedili plotuni iz svih topova istog kalibra, plotuni 380mm granata s  britanskih bojnih brodova Valiant i Warspite. Upalilo se još nekoliko reflektora, a uslijedile su i osvjetljavajuće granate, pa su i druge dvije krstarice došle pod ubitačnu vatru. Pola je potonula posljednja, a britanski razarači doplovili su joj uz bok da pokupe 258 preživjelih prije nego što će je torpedirati.

Jedina preživjela krstarica, Gorizia, bila je potpoljena u La Speziji od talijanskih ljudi-žaba,  koji su operirali pod britanskim nadzorom. Nju su bili preuzeli Nijemci u vrijeme talijanske predaje u septembru 1943.

Talijanska mornarica bila je jedina koja je stavljala avione na pramac. Brodovi klase Zara nosili su katapult i dva IMAM Ro 43 hidroaviona (koji su nadomjestili starije modele od prije rata). Za razliku od aviona na bojnim brodovima, ovi su imali hangar ispod pramčanog nadgrađa. Odavde se dizalo avione napolje jednom samaricom, koja  je inače bila sklopljena. Takav položaj hidroaviona bio je izložen udarnim talasima pri pucanju topovima, a isto tako i morskoj prašini: smetnje su nastale kad bi brod plovio s valovima u pramac, jer je hangar bio nezgodno postavljen.

Razvitak lakih krstarica odvijao se na mnogo postepeniji način. Gradnja prve klase , u koju spadea Giovani Della Bande Nere, počela je 1928. a posljenja od pet klasa, tj. klasa Giuseppe Garibaldi, te ratni brod s možda najdužim imenom u drugom svjetskom ratu, Luigi Di Savoia Duca Degli Anruzzi, bili su dovršeni 1937. godine. Brodovi svake klase bili su po nešto veći od svojih prethodnika, imali su i deblji oklop, ali su bili nešto sporiji. Brodovi posljednje klase imali su po dva topa 152mm i dva od 100mm više nego ostali. Tako je Giovani Della Bande Nere imao istisninu od 5.280t, proračunsku brzinu od 37čv, naoružanje od osam 152mm i šest 100mm topova, te 25mm bočni oklop, dok je Giuseppe Garibaldi, s istisninom od 9.537t, imao proračunsku brzinu od 35čv (koju nikad nije postigao), te naoružanje od deset topova od 152mm i osam od 100mm, a bočni oklop od 145mm.

Osim brodova klase Giuseppe Garibaldi  ove lake krstrice nisu bili baš osobiti projekti jer je prevelika važnost bila posvećena velikoj brzini. Zbog toga su imale veoma laku konstrukciju, s malo rezervne istisnine koja bi se mogla koristiti za oklopnu zaštitu.

TT podaci za Giovanni Delle Bande Nere:

-Istisnina: 5.200t/7.000t
-Duljina: 169,30m
-Širina: 15,48m
-Gaz: 4,89m
-Pogon: dvoosovinske parne turbine, 95.000KS na osovini
-Brzina: 30čv
-Naoružanje: topovi 8x152mm, 6x100mm, 8x37mm; torpedne cijevi 4x532mm

I dvanaest brodova klase Capitani Romani bilo je svrstano među lake krstarice. Bili su malo veći od francuskih razarača Magodora i Volte. Njihova  gradnja je započeta 1939. i 1940, ali su samo tri broda bila završena tokom rata. Glavno naoružanje se sastojalo od osam topova kalibra 135mm, dok je proračunska brzina bila 41čv. Oni su bili direktni odgovor na nastavak gradnje  francuskih “contre-torpilleurs”.

Giovanni Della Bande Nere i ostali brodovi te klase predstavljaju krajni domet u projektiranju talijanskih krstarica tankog oklopa i super velike brzine. U publikaciji Jane's Fighting Ships, za 1939. godinu navodi se da je Alberto Di Giussano postigao 42,04čv na pokusnoj vožnji, te da je održavao 39,73čv čitavih osam sati, opterećen punim naoružanjem. Postavlja se pitanje: jeli naoružanje zaista bilo na brodu, budući da je brzina plovidbe u eskadri iznosila samo 30čv. Time možemo objasniti zašto su Bartolomeo Colleoni i Giovanni  Delle Bande Nere bili ulovljeni u julu 1940. godine.

Uređaj za avion bio je slićan onima na brodovima klase Zara; dva hidroaviona koje se lansiralo s katapulta na pramčanoj palubi. Ali na lakim krstaricama avionski hangar se nalazio u pramčanom nadgrađu, s cilindričnim zasunima na lijevom i desnom boku.

Najneobičnije svojstvo  projekta bio je mašinski kompleks. Sa samo dvije osovine strojevi su imali proračunsku snagub od 95.000KS, što je bilo premašeno za gotovo 30%. Strojarnica i kotlovne prostorije zauzele su gotovo polovinu dužine broda,  jer su turbine i kotlovi bili porazmješteni u cik-caku. Stražnja kotlovna prostorija imala je dva Yarrow-Ansaldo kotla, dok je prednja imala četri kotla, a zbog razdaljine zmog tih kotlovnih prostorija i dimnjaci su bili jako udaljeni jedan od drugoga, što je postalo tipično za talijanske krstarice.

Brodovi te klase nisu imali sreće. Bartolomeo Colleoni bio je uhvaćen blizu Krete od “Sydneja” u julu 1940, ali je tom zgodom Giovanni Delle Bande Nere umakao.  U decembru 1941. Alberico de Barbiano i Alberto Di Giussano bijahu nakrcani jako zapaljivim gorivom, u očajničkom pokušaju da popune zalihe talijanske vojske u sjevernoj Africi, ali su bili uhvačeni i potopljeni od jednog sastava britanskih i nizozemskih razarača. Giovanni Delle Bande Nere održao se na površini  do aprila 1942. kad je bio torpediran od jedne britanske podmornice u bitki kod Sirte.     

Sajt o krstaricama u 2.svjetskom ratu.  http://www.world-war.co.uk/italy/zara.php3

Evo u ovoj publikaciji neke od italijanskih krstarica na naslovnoj strani:

.

.