PALUBA

Osmatrački radar velikog dometa "P-14", u tadašnju JNA uveden je i zadejstvovan tokom 1968. godine, neposredno pre eskalacije tzv. "čehoslovačke krize".
I do dan danas to je radar sa najvećim dometom osmatranja i otkrivanja ciljeva koji je naša vojska koristila. Ukupno su nabavljena 2 radarska kompleta, a u upotrebi kod nas ostao je sve do 2012. godine....

TT Karakteristike:

Osmatrački radar sovjetske proizvodnje "P-14", namenjen je za formiranje tzv. teških radarskih stanica. Za premeštanje na uređeni radarski položaj, potrebno je 20 dana i noći.
Maksimalni domet osmatranja je do 1200 km. Daljina osmatranja za visine 500 m nije manja od 76 km, za visine 1000 m nije manja od 275 km, a za visine 20000 metara nije manja od 360 km.
Gornja granica zone osmatranja nije manja od 30000 metara, a maksimalna je do 40000 metara.
Greška po daljini iznosila je do 1500 m, a greška po azimutu do 1,5 stepeni.
Razdvajanje ciljeva je bilo moguće po daljini na 3,5 km, a po azimutu ne više od 8 stepeni.
Radna frekvencija u VHF radnom opsegu od 160 - 171,5 MHz (metarsko talasno područje).
Širina dijagrama zračenja u horizontalnoj ravni je do 4 stepena i 12 minuta.
Brzina okretanja antene: 2, 4, 6 ob/min.
Radar poseduje 2 izdvojena pokazivača i brisač stalnih odraza kružni ili sektorski.
Radar koristi refleksnu površinu za formiranje snopa zračenja, za šta je potreban ravan plato prečnika od 1 - 1,5 km.

Slika 1: Osmatrački radar velikog dometa "P-14"

[attachment=1]

Prvi radarski položaj- objekat je izgrađen i uređen za radar P-14 bio je u okolini Kačareva. Na razmaku od oko 900 metara, sagrađen je i uređen i drugi radarski položaj-objekat za radar za merenje visine PRV-11, poluukopanu operativnu salu sa uređajem "2BU" za poluautomatsko započinjanje i praćenje cilja i njegovu automatsku predaju u pretpostavljeni Operativni Centar (OC).

Na trećem položaju-objektu u poluukopanom objektu na oko 900 metara od drugog, bio je prijemni centar sa izgrađenim nadzemnim objektom za odmor smene koja je bila na sedmičnoj dužnosti, na 1, 2 i 3. objektu.

Na 4. položaju-objektu negde oko 1500 metara od trećeg, bio je predajni centar, sredstva VKT veza za navođenje lovačke avijacije, smeštena u poluukopanom objektu.

Radar P-14 je imao svog "vernog pratioca" radar za merenje visine PRV-11.
Ovde na slici dole vidimo P-14 u paru sa modernizovanom varijantom radara za merenje visine PRV-17, u prvom planu (Mađarska vojska):

[attachment=1]

Osmatrački radar P-14 zajedno sa radarom za merenje visine PRV-11, činio je 3D radarsku stanicu i bio je najsnažniji radarski objekat u sistem VOJiN, kako JNA, tako i VJ i Vojske Srbije.
U ratu 99-te godine, na njega je obraćena velika pažnja od strane NATO agresora, pa je već u prvom talasu krstarećih raketa, jedna od prvih raketa pogodila ovaj radar i teško ga oštetila. Radar stoga nije bio u funkciji tokom rata.
Ipak, tokom 2000. godine, prvo je ponovo uveden u operativni rad jedan primerak radara za merenje visine PRV-11, koji je takođe bio uništen prve noći vazdušnih udara 1999. godine.

VZ "Kosmos" je tokom 2003. godine započeo generalni remont radara P-14. Izvršeni su generalni remont i modernizacija, tako da je radarski sistem složen u 2 kabine (kabine od raketnih sistema), uvedena su nova elektronska kola za obradu signala i umesto pokazivačkih grupa postavljeni su monitori sa PC računarima. Istovremeno je ugrađen i ekstraktor ciljeva koji je izradio Institut "Mihajlo Pupin".
Antena je izuzeta iz RR Brigade VOJiN.
Stavljanjem radara u pokretne kabine (za računarsku grupu bila je predviđena operativno-pokazivačka kabina OPK), dobila se pokretna varijanta veoma moćnog radara.
Izradom novih posebnih platoa za radare P-14 i PRV-11 i uređenjem i izgradnjom nove operativne sale, na RP Kačarevo, uz navedene modifikacije, informacione mogućnosti radarske stanice P-14/PRV-11, dovedene su na viši nivo nego pre NATO agresije.
Ipak, tokom 2012. godine radar je usled nemogućnosti njegovog održavanja povučen iz naoružanja i predložen za rashod.
Njegova zamena je privremeno bio radarsko-računarski kompleks S-600 (654) a kasnije i danas AN/TPS-70.

[attachment=1]