PALUBA

Cetinjski manastir

Cetinjski manastir posvećen je rođenju Bogorodice. Sazidao ga je 1484 Ivan Crnojević i tada je postao sjedište zetske episkopije. Poslije 1493 vladike ove episkopije zvali su se »crnogorski i primorski«. Manastir je srušen do temelja 1692. od strane Turaka, a obnovio ga je Vladika Danilo, na mestu nedaleko od prvobitne lokacije. Tom prilikom u novi manastir je ugrađeno kamenje iz starog, a preneta je i ploča sa grbom Crnojevića i posvetom Ivana Crnojevića. Prije 1714 manastir je bio spaljen, a obnovio ga je oko 1743 crnogorski mitropolit Sava Ivanović Njegoš. Više puta je dograđivan, a sadašnji izgled datira iz 1927. godine. U manastiru se nalazi crkva Rođenja Bogorodice u kojoj se nalaze mošti Svetog Petra Cetinjskog.

U manastiru se čuvaju:

ruka Svetog Jovana Krstitelja
mošti Svetog Petra Cetinjskog (Petra I Petrovića Njegoša)
čestica Časnog Krsta Gospodnjeg
epitrahelj Svetog Save (Rastka Nemanjića) iz XIII vijeka, osnivača Srpske pravoslavne crkve
kruna srpskog kralja Stefana Dečanskog iz dinastije Nemanjića iz XIV vijeka, koja je bila istovjetno i kruna crnogorskog kralja Nikole I Petrovića kojom je krunisan 1910. godine
štap prvog crnogorskog vladara Ivana I Crnojevića iz XV vijeka
raznorazni stari crkveni barjaci (među njima i sumnjive autentičnosti Boška Jugovića)

izvor (https://sh.wikipedia.org/wiki/Cetinjski_manastir)

Dvorac kralja Nikole na Cetinje

Izgradnja dvorca je započela 1863. godine, a završila se 1867. godine. Na početku je dvorac izgledao kao obična zgrada od dva sprata gde ispod krova na drugom spratu se nalazila terasa. Godine 1871. za zgradu je bilo još izgrađeno dva krila, a za pedesetu godišnjicu je dvorac dobio sadašnji izgled.

Ambijent dvorca tačno kopira originalni enterijer koji odgovara svim zahtevima kraljevske porodice. Dvorac je uređen u stilu Art nouveau, koji karakterišu mnoštvo ukrasnih detalja, cvetni obrasci, komplikovane forme u dekoraciji.
Zidovi dvorca su pokriveni tkaninom od svile i ukrašeni slikama. Parket je obložen tepisima, a plafoni su ukrašeni konzolama od gipsa.

Godine 1926. u dvorcu se otvorio Narodni muzej Crne Gore u kojem su predstavljene kolekcije trofejnog i paradnog oružja, zastave, sbirka vojnih ordena. Takođe u dvorcu postoji biblioteka koja zauzima četiri sale,  gde se može izbrojiti do 10000 retkih kniga, uključujući vredne starinske knjige - folio sa ličnim autorskih potpisima, i prva crnogorska štampana izdanja.


izvor (https://waytomonte.com/rs/p-3180-the-king-nikola-s-palace-in-tsetinje)

Grad je osnovalo ilirsko pleme Aridea u V vijeku prije n.e. Nakon njihovog nestanka na pozornicu se penju Stari Grci. Zidovi i bedemi na sjevernoj strani Starog Grada podignuti su prema staroj grčkoj tehnici, otkriveni su i fragmenti antičkih vaza i keramičkih posuda za čuvanje ulja. Najznačajniji je pronalazak grčkog natpisa posvećenog boginji Artemis na postolju za žrtvenik od istog žutog kamena kojim su zidani kiklopski bedemi antičkog Olcinijuma (Kolhinijuma).

Statut grada dobija je u XIV vijeku kada njime upravljaju Balšići, koji su ujpravo ovdje osnovali prijestonicu sa monumentalnom Kulom Balšića u Starom Gradu. Kada se posmatra sa mora Ulcinj podsjeća na stari nasukani brod.

Prema predanju, slavni španjolski pisac Miguel de Cervantes svojedobno je dopao ropstva ulcinjskih pirata i kažu da je njegovo najveće djelo "Don Quixote" zapravo nastalo ili bilo inspirirano robovanjem u ovom dijelu Jadrana.

Kako tvrde mnogi poznavaoci njegovog života, lijepa Dulcinea prepoznata je kao Ulcinjanka (Dulcigno - Ulcinj). Cervantes je ovdje stigao 1575. godine kada su tri leuta napala španjolsku fregatu u Sredozemnom moru. U krvavom obračunu pirati su savladali Španjolce i zarobljenike dovezli uluku. Među njima je pronađen i jedan sa preporukom španjolskoga kralja. To je značilo da se radi o vrijednom robu za koga je trebalo uzeti dosta zlata. Mještani su ga nazvali Cervet - kao sluga ili rob - što je i osnovica prezimena Cervantesa. Starograđani su primjetili da je njihov rob do kasno u noć ostajao budan i nešto pisao. Danju je pjevao, pa su djevojke izlazile na prozore da ga slušaju.

Među njima je bila i Dulcinea.

izvor (https://sh.wikipedia.org/wiki/Ulcinj)

Mauzolej (mitropolita) Danila I Petrovića - Njegoša (https://sr.wikipedia.org/sr-el/%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%BE_I_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B_%D0%8A%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%88_(%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82)) na Orlovom kršu.

Polica - visoravan kao polica


Polica je, kako navode stare knjige, najplodniji kraj beranske nahije nalazi se sjeverno od Berana, uz Lim, a sastavljena je iz nekoiko sela koja predstavljaju jednu geografsku cjelinu.

Izgleda kao visoravan, ili bolje, kao polica. Kroz policu teče Polička rijeka, sastavljena od dva vrela od kojih jedno teče ispod sela Zagradja, a drugo ispod Goražda. Od sastanka ova dva vrela  rijeka teče u južnom pravcu i utiče u Budimsku rijeku.

Kada se gleda od Berana, Polica izgleda kao da je na nekoj polici smještena, pa vjerovatno,otuda i njeno ime. Nekada je Polica bila pod jezerom. Zapisi kazuju da je voda istekla. Kada je voda prestala da teče izbilo je vrelo ispod klisure, tako da je gornji dio Police ostao bez vode.

Na Polici je nekada bio i manastir i nekoliko crkava od kojih se danas vide tragovi. Ovo selo pominje se u Svetosavskoj hrisovulji kraja Milutina. Ovdje se nekada kopalo srebro i vadio ugalj. Polica je tada bila guisto naseljena. Danas na živopisnoj ravnici su razbacane kuće, nema onoliko duša koliko je nekada bilo jer je  iz skoro svakog doma  neko otišao u daleki kraj, ali se oni najodaniji i vraćaju. Oni koji dodju ovdje siju pšenicu koja radja kao u Vojvodjanskoj ravnici.

Istorija je ovde deo života, jer  Polica se  kao staro naselje pominje još 1251.ghodine kao posjed manastira Šudikove, Uroševice i Djurdjevih Stupova. Tuda su prolazili carski drumovi prema Raškoj i Peći , pa dalje niz Lim, prema Višegradu, Dubrovniku, Skadru, Cetinju,Kotoru.....

Polica je mjesto poznato po svetom boru i crkvi.


izvor (https://www.komovi.com/index.php/planine-i-visovi/19-polica-visoravan-kao-polica)

Fotografija potpisana pozadi kao: Mlini Vukotića kod Duklje.

Oko 1930. godine.

Ova poslednja slika je uslikana u najužem centru sadašnje podgorice. Obratite pažnju na detalje!

"Pruga uskog kolosijeka Podgorica - Donja Plavnica sagradjena je 1927. godine za potrebe povezivanja stanovništva južne Zete sa Podgoricom koja je u to vreme naglo razvijala svoj novi centar sjeverno od rječice Ribnice u ortogonalno regulisanoj Novoj Varoši, po principima evropskog urbanizma.

Međutim, pomenuta pruga je bila dio šireg sistema željezničkog saobraćaja koji je trebao povezati Bar, Podgoricu, Nikšić i dalje Hercegovinu. Tih 20-tih i 30-tih godina od Podgorice do Bara se moglo putovati vozom, ali se dijelom puta preko Skadarskog jezera išlo brodom od Plavnice do Virpazara. Stanica u Podgorici se nalazila u Staroj Varosi, neposredno pored Sahat kule. Do Plavnice je pruga prolazila kroz stanice Zelenika, Srpska, Mahala, Golubovci, Berislavci, Gornja i Donja Plavnica. Nakon putovanja brodom, putnici su ka Baru nastavljali vozom od Virpazara preko Sutormana. Namera je bila da se naknadno povežu Donja Plavnica na jednoj i Virpazar na drugoj obali jezera za što je bilo predloženo više rješenja. Konačno, 1959. godine je otvorena današnja trasa pruge Podgorica - Bar sa tunelom ispod Sozine i nasipom preko Skadarskog jezera sa nezadovoljavajućim odnosom prema ekosistemu jezera u zoni Vranjine i tvrđave Lesendro.

Naime, prelaz je riješen nasipski, a ne mostom, što dijeli akvatoriju jezera na dvije manje. Izgradnjom nove pruge normalnog kolosijeka na drugoj trasi, uskokolosiječna pruga Podgorica - Donja Plavnica prestaje da funkcionise.

Najvažniji konstruktivni dio pruge je betonski most preko Cijevne, nažalost srušen, neposredno pored postojećeg drumskog. Od mosta su ostala dva obalna stuba i betonska greda od obale do stuba. Kako je korito Cijevne duboko, navoz i greda mosta su bili ravni. Trasom pruge danas se pruža magistralni put ka Petrovcu do spomenika u Golubovcima, dalje ide lokalni asfalt ka Donjoj Plavnici.

Osovinski razmak između šina 600 mm, što je jedan od najužih profila.

izvor (https://www.zeleznice.in.rs/forum/viewtopic.php?t=191)

Fotografija potpisana pozadi kao: Na razvalinama Duklje

Oko 1930. godine.

Stari Bar - oko 1970. godine.

Jedan  od najlepsih mostova po mom misljenju je onaj na Djurdjevica Tari u Crnoj Gori. Mesto na kome je sagradjen je i za danasnju tehnologiju veliki izazov.