PALUBA

Balkansko ratno vazduhoplovstvo i njegova borbena
dejstva iznad Bosne i Hercegovine

https://iis.unsa.ba/wp-content/uploads/Prilozi51ClanciiraspraveSeadVrana.pdf


Saveznička vazdušna borbena dejstva iznad Bosne i Hercegovi-
ne grubo se mogu podijeliti u tri faze. Prva od oktobra/novembra 1943.
do maja 1944. godine, druga od maja 1944. godine do prvog septembra
iste godine, te treća od septembra 1944. godine do kraja Drugog svjetskog
rata. Tokom druge faze saveznička dejstva iznad Balkana su intenzivirana
toliko da je za njihovo izvršenje osnovano Balkansko ratno vazduhoplov-
stvo (Balkan Air Force ili BAF) u junu 1944. godine. Iako je BAF, apri-
ori, slijedio savezničku strategiju na mediteranskom vojištu, polovinom
1944. godine je gotovo u potpunosti sačinjavao cijeli vid vazduhoplovstva
u Narodnooslobodilačkoj vojsci i partizanskim odredima Jugoslavije. Od
osnivanja pod komandom britanskog Kraljevskog ratnog vazduhoplovstva
(Royal Air Force ili RAF) u svom sastavu ili pod neposrednom operativ-
nom kontrolom imalo je jedinice osam nacionalnosti, a na vrhuncu snage
raspolagalo je s 19 borbenih i 6 transportnih skvadrona, te koordiniralo sva
vazduhoplovna dejstva iznad teritorija Jugoslavije, Albanije i Grčke. Naro-
čit uspjeh BAF je ostvario tokom povlačenja njemačke Grupe armija “E” iz
Grčke pravcima kroz Bosnu i Hercegovinu od septembra 1944. do početka
operacija za konačno oslobođenje Jugoslavije početkom 1945. godine. To-
kom operacija za konačno oslobođanje zemlje BAF je pružao i neposrednu
taktičku podršku jedinicama Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih
odreda Jugoslavije. Ovaj članak uvidom u dostupnu arhivsku građu nastoji
sintetizirati ratni napor BAF-a uložen u dejstva iznad Bosne i Hercegovine.
Ključne riječi: avijacija, vazdušni rat, vazdušni napadi, Drugi svjetski rat,
Balkansko ratno vazduhoplovstvo (BAF), Bosna i Hercegovina.