PALUBA

   Planom razvoja oružanih snaga iz 1926 godine Francuska armija je zatražila razvoj lakog pešadijskog tenka ( char d`accopagnement) koji bi bio jeftin i lak za masovnu proizvodnju, a koji bi zamenio tenkove Reno FT-17 iz prvog svetskog rata. Tokom 1930 godine ovaj plan je zamenjen novim u kojem su bolje precizirani zahtevi za TT karakteristikama novog vozila. Prvi tenk koji je razvijen da bi ispunio ove nove zahteve je bio Char 1D, ali je bio skup i isuviše težak tako da je odbijen. Firtma Hočkis je 1933 godine ponudila svoje rešenje ( H-35) ali je država u međuvremenu pozvala celokupnu industriju da predloži svoje projekte koji bi zadovoljili ove potrebe. Četrnaest kompanija se javilo na konkurs, a odabrano je 5 najboljih projekata različitih firmi kojima je dat novac za razvoj prototipova. Među tih pet firmi su se nalazili i „ljuti neprijatelji“ Hočkis i Reno. U strahu da bi mogao da izgubi vodeću poziciju kao glavni Francuski proizvođač tenkova, Reno je toliko ubrzao izradu prototipa da nije bilo moguće povećati debljinu oklopa sa 30 na 40 mm, kako je zatraženo u izmenjenoj specifikaciji armije od 21 juna 1934. Da bi dalje uštedeo vreme Reno je iskoristio hodni deo sa tenka AMR-35 ( Automitrailleuse de Reconnaissance Modele 1935 Renault ZT). Naravno, prva firma koja je isporučila prototip na testiranje, 20 decembra 1934 godine, je upravo bio Reno. Tokom proleća 1935 godine vozilo je dobilo jači oklop i standardnu kupolu APX. Ponovno naoružavanje Nemačke je dovelo do pogoršanja međunarodne situacije i Francuski generalštab 29 aprila 1935 godine naručuje prvih 300 primeraka.

[attachment=1]
Reno R-35

   Telo tenka se sastojalo od tri livena dela, maksimalne debljine 43 mm, koji su međusobno bili spojeni pomoću vijaka. Hodni deo, preuzet sa AMR-35, se sastojao od pet točkova sa gumenim oblogama koji su se međusobno naslanjali preko kolenastih poluga i gumenih opruga. Završetak osovine sa diferencijalima se nalazio u desnoj strani prednjeg livenog dela. Tenkom je upravljano pomoću Cletrac diferencijala sa pet brzina, uz korišćenje kočnica. Vozač je sedeo pomeren malo ulevo i imao je dva poklopca. Motor Reno V-4 se nalazio u zadnjem delu, pomeren u desnu stranu, dok se pored njega nalazio samozaptivajući rezervoar goriva kapaciteta 166 litara. Maksimalna brzina na putu je bila 20 km/h, a radijus kretanja 130 km, dok je maksimalna brzina van puta bila 14 km/h, a pottrošnja goriva 212 l na 100 km. Livena kupola APX je bila šestougaonog oblika sa kupolicom komandira na vrhu, debljine oklopa 30 mm koja je služila za osmatranje okoline. Kupolica je bila pokretana ručno, kurblom ili težinom tela komandira. Zadnji deo kupole je bio izrađen u obliku poklopca koji je mogao da se otvara i koji je služio komandiru kao sedište tokom vožnje. Kada je bio u kupoli, komandir je stajao, mada su neki komandiri na sopstvenu inicijativu ugrađivali provizorna sedišta. Prva vozila su koristila APX verziju kupole naoružanu sa topom Piteaux SA18/21 kalibra 37 mm i mitraljezoma Chatellerault kalibra 7.5 mm, i opremljenu nišanom L713. Već sledeća verzija kupole APX-R je dobila novi nišan L739 i mitraljez 7.5 mm M1931 Reibel, dok je top ostao isti. U tenku se nalazo borbeni komplet od 100 granata ( 42 pancirne i 58 trenutnih) i 2400 metaka 7.5 mm. Tenkovi R-35 u početku nisu imali radio, sem, naravno De Golovog, drugog bataljona 507-od puka borbenih vozila, ali je dodavanje radija ER 54 samo još više usložilo rad komandira tenka koji je bio i komandir i nišandžija i punilac.

[attachment=2]
Reno R-40

Tokom 1937 godine uvidelo se da je postojeći hodni sistem sa vešanjem nezadovoljavajući, tako da je 1940 godine zamenjen u proizvodnji novim vešanjem koje se sastojalo od 12 točkova sa 6 vertikalnih opruga. Istovremeno je radio postao sastavni deo opreme, a počelo se sa uvođenjem nove kupole pod oznakom APX-R1. Ova kupola je bila modifikovana kupola APX-R kako bi se mogao u nju ugraditi top 37 mm SA38/35 i novi nišan L767. Glavni razlog za ugradnju novog topa je bila slaba probojnost starog topa SA18 koja je iznosila 12 mm na 500 m daljine. Novi top je ima probojnost od 40 mm na istoj daljini čime je povećana mogućnost protivoklopne borbe. Vozila sa ovim poboljšanjima su dobila ime Char leger modele 1935 R modifie 1939, ali su bila poznatija pod oznakom R-40. Postojao je plan da se na tenkove R-40 ugrade nove varene kupole a da se sva vozila R-35 prenaoružaju sa novim topovima. Ovo je delimično počelo da se ostvaruje od januara 1940 godine, ali se uskoro zastalo sa ovim modifikacijama jer su prioritet imale oklopne divizije sa tenkovima Hočkis H-39.
   Do početku drugog svetskog rata, 1 septembra 1939 godine, Reno je proizveo 1070 vozila od kojih je 983 isporučeno Francuskoj i inostranstvu. U sastavu Francuske armije se nalazilo 765 vozila u oklopnim bataljonima, 49 je bilo u centru za obuku vozača, 33 su se nalazila u depou, a 45 je bilo u kolonijama. Do 1 septembra je izvezeno 50 tenkova u Poljsku i 41 u Rumuniju. Tokom februara i marta 1940 godine izvezeno je 100 tenkova u Tursku, a u aprilu iste godine i 54 tenka u Jugoslaviju. Ukupno je bilo naručeno 2300 ovih tenkova, dok je isporučen 1601 primerak. Postoje neslaganja oko broja proizvedenih tenkova, jer upotrebljeni brojevi  pokaszuju da je prizvedeno ukupno 1670 tenkova, takođe se veruje da tenkovi isporučeni Jugoslaviji nisu uračunati u prvobitnu cifru od 1601 vozila.

[attachment=3]
[attachment=4]
[attachment=5]

                                                 Korisnici

   FRANCUSKA: Na početku Nemačke ofanzive na zapad u sastavu Francuskih snaga se nalazilo ukupno 945 vozila R-35/R-40 raspoređenih u 21 bataljonu ( BCC- Bataillons de Chars de Combat), od kojih je svaki imao 45 vozila. Ovi bataljoni su dalje raspoređeni po grupama bataljona ( GBC-Groupements de Bataillons de Chars), koji su dodeljeni armijama:
   I Armija: GBC 515 sastava 13 BCC ( 45 tenkova H-35) i 35 BCC ( 45 tenkova R-35), GBC 519 sastava 38 BCC ( 45 tenkova H-35) i 39 BCC ( 45 tenkova R-35).
   II  Armija: GBC 503 sastava 3 BCC ( 45 tenkova R-35), 4 BCC ( 45 tenkova FCM-36) i 7 BCC ( 45 tenkova FCM-36).
   III Armija: GBC 511 sastava 5 BCC ( 45 tenkova R-35) i 12 BCC ( 45 tenkova R-35),GBC 513 sastava 29 BCC ( 45 tenkova FT-17) i 51 BCC ( 45 tenkova Char 2C), GBC 520 sastava 23 BCC ( 45 tenkova R-35) i 30 BCC ( 45 tenkova FT-17) i GBC 532 sastava 43 BCC ( 45 tenkova R-35).
   IV Armija: GBC 502 sastava 20 BCC ( 45 tenkova R-35) i 24 BCC (  45 tenkova R-35) i GBC 504 sastava 10 BCC ( 45 tenkova R-35), 343 CAC ( tenkovi FT-17) i 344 CAC ( tenkovi FT-17).
   V Armija: GBC 501 sastava 1 BCC ( 45 tenkova R-35), 2 BCC ( 45 tenkova R-35) i 31 BCC ( 45 tenkova FT-17), GBC 508 sastava 21 BCC ( 45 tenkova R-35) i 34 BCC ( 45 tenkova R-35) i GBC 517 sastava 19 BCC ( 45 tenkova Char D2).
   VII Armija: GBC 510 sastava 9 BCC ( 45 tenkova R-35) i 22 BCC ( 45 tenkova R-35).
   VIII Armija: GBC 506 sastava 16 BCC ( 45 tenkova R-35), 17 BCC ( 45 tenkova R-35), 18 BCC ( 45 tenkova FT-17) i 36 BCC ( 45 tenkova FT-17).
   IX Armija: GBC 518 sastava 6 BCC ( 45 tenkova R-35), 32 BCC ( 45 tenkova R-35) i 33 BCC ( 45 tenkova FT-17).
   Alpska armija: GBC 514 sastava 25 BCC ( 45 tenkova R-35) i 44 BCC ( 45 tenkova R-35).

   Ove tenkovske jedinice nisu imale u svom sastavu pešadiju i artiljeriju, i zbog toga su bile primorane da svoja dejstva izvode u saradnji sa pešadijskim divizijama, umesto samostalno. Već 15 maja tri bataljona ( 2, 24 i 44 BCC) prelaze u 4 Rezervnu Oklopnu Diviziju ( 4 DCR-Division Cuirassee de Reserve). Još dva nova bataljona 40 ( 15 R-35 i 30 R-40) i 48 ( 16 R-35 i 29 R-40) BCC su ojačala 2 DCR, čime je ukupan broj tenkova porastao na 1035. Takođe su 1 i 2 bataljon Poljske Oklopne Konjičke Brigade naoružani sa 17 tenkova R-35 i 24 tenka R-40. Istovremeno su 1, 6, 25, 34 i 39 BCC iskorišteni da se ponovo oformi 1 DCR, a 10 BCC je ojačao 3 DCR. Pred kraj rata na zapadu u  Švajcarsku je prešlo 12 tenkova R-35 sa posadama da bi izbegli zarobljavanje.

[attachment=1]
Francuski R-35

U kolonijama su se nalazila tri bataljona naoružana ovim tenkovima. U Siriji su se nalazili 63 ( 45 tenkova R-35) i 68 BCC ( 50 tenkova R-35), a u Maroku je bio 62 BCC ( 30 tenkova R-35, od kojih 4 u depou). Ovi tenkovi su preuzeti od strane snaga Slobodnih Francuza po završetku savezničkog zauzimanja Sirije, odnosno Maroka. Primerci koji su bili u Siriji ostavljeni su novoformiranoj Sirijskoj armiji posle Francuskog povlačenja.
   Posle rata su ovi tenkovi korišćeni jedno vreme u sastavu Francuske žandarmerije do 1951 godine, kada su zamenjeni sa tenkovima Šerman.

   POLJSKA: Tokom 1938 godine Poljska Armija je kupila dva tenka R-35 da bi ih testirala, a kako je bila nezadovoljna njihovim performansama odlučila se za kupovinu tenkova SOMUA S-35. Kako Francuska valda nije dozvolila prodaju ovih tenkova, a proizvodnja domaćih tenkova 7TP se odužila, Poljaci su se odlučili za kupovinu 100 tenkova R-35. Prvih 50 ( prema nekim izvorima 49, a prema drugim 53) je stiglo u Poljsku u julu 1939, zajedno sa tri tenka H-35 koji su trebali da budu ispitani. Ova vozila su formirala 12 Oklopni Bataljon koji je bio stacioniran u Lucku. Kasnije, tokom rata, ovaj bataljon je rasformiran a od 45 tenkova je formiran 21 Bataljon Lakih Tenkova  ( BCL-Batalion Czolgow Lekkich) koji je bio u strateškoj rezervi Vrhovne Komande. Ovi tenkovi su bili namenjeni odbrani Rumunskog mostobrana, ali se bataljon podelio posle Sovjetskog napada na Poljsku 17 septembra, tako da su se 34 tenka povukla u Rumuniju. Od ostalih tenkova improvizovana je Operativna Grupa Dubno koja je učestvovala u bitkama kod Krasne i Kamionike Strumilove gde je bila i uništena. Preostali tenkovi ( 6 komada) su bili pridodati 10 Motorizovanoj Konjičkoj Brigadi, a tri od ovih vozila su uspela da pređu u Mađarsku pred kraj rata. Druga pošiljka od 50 tenkova nije stigla do Poljske pre početka Nemačkog napada, tako da su ovi tenkovi poslati u Siriju oktobra 1939 godine.

[attachment=2]
Jedan od Poljskih tenkova R-35

   RUMUNIJA: U sklopu programa modernizacije oružanih snaga Rumunija je krajem tridesetih godina odlučila da povede pregovore sa Francuskom o izgradnji fabrike u kojoj bi se po licenci proizvodili tenkovi R-35. Postojala je namera da se otkupi licenca za proizvodnju najmanje 200 tenkova za potrebe Rumunske armije. Početkom 1938 godine pregovori su stigli u poodmaklu fazu, ali je uskoro potreba Francuske za modernizacijom njenih oružanih snaga dovela do prekida pregovora. Kao znak dobre volje Rumuniji je prodat 41 tenk R-35 od kojih je formiran 2 Oklopni Puk. Krajem septembra 1939, 34 Poljska tenka su iz 21 BCL su prešla u Rumuniju da bi izbegla zarobljavanje. Ova vozila su preuzeta i od njih je formiran drugi bataljon 2 Oklopnog puka koji je tada imao u svom naoružanju 75 ovih tenkova. Ovi tenkovi su učestvovali u svim operacijama Rumunske armije. Tokom 1943 i 1944 godine 33 od 34 Poljska tenka su prenaoružana sa zarobljenim sovjetskim protivtenkovskim topovima kalibra 45 mm raznih modela.

[attachment=3]
Rumunski R-35 sa sovjetskim topom od 45 mm

   TURSKA: Turska je tokom februara i marta 1940 godine kupila 100 tenkova R-35 od kojih su formirana  dva bataljona oklopnog puka. Vozila su korišćena do početka dobijanja anglo-američke pomoći kad su neki primerci prebačeni u žandarmeriju, gde su se održali do sredine pedesetih godina.

[attachment=4]
Turski R-35 sa repom

   NEMAČKA: Završetkom operacija na zapadnom frontu u Nemačkim rukama su se našla ukupno 843 tenka R-35/R-40. Od ovog broja 131 je korišten kao tenk sa oznakom 35R 731(f), 124 su prodata Italiji, 40 je prodato Bugarskoj, 174 su prepravljena u lovce tenkova skidanjem kupole i ugradnjoim čeških protivtenkovskih topova kalibra 47 mm. Ova vozila su bila namenjena zameni Panzerjager I, a bila su poznata pod nazivom 4.7 cm PaK (t) auf Panterkampfwagen 35R (f) ohne Turm. Ostalima su skinute kupole pa su služili kao artiljerijski traktori ili su korišćeni za transport municije. Ova vozila su korištena za borbu protiv Pokreta Otpora, kao i trening tenkovskih posada sve do Nemačkog povlačenja iz francuske posle desanta u Normandiji. Tako je 6 juna 1944 godine 14 tenkova R-35, koji su korišteni za obuku vozača u 100 Rezervnom Oklopnom Bataljonu, podržalo napad 1057 Grenadirskog Puka na štab 1 bataljona 505 Padobranskog Puka u blizini mesta Sen Mari Eglis, gde su uništeni dejstvom bazuka timova. Posle pobede u Jugoslaviji, u dolini reke Bosne su zarobljene 1 i 2 četa 2 Bataljona Bornih kola, a deo tih vozila ( otprilike jedna četa) je ostavljen snagama NDH, dok su drugi deo vozila koristile Nemačke okupacione snage.

[attachment=5]
Nemački R-35 u Jugoslaviji

   SIRIJA: Sirijska armija je preuzela tenkove R-35/R-40 od odlazećih Francuskih trupa i koristila ih protiv Jevrejskih doseljenika tokom prvog Arapsko-Izraelskog rata. Tada se odigrala i njihova poslednja zabeležena borbena upotreba, kad je pet tenkova R-35 napalo 20 maja 1948 Jevrejski kibuc Degania. Branioci su raspolgali sa jednom protivtenkovskom puškom kalibra 20 mm i Molotovljevim koktelima, i uspeli su da onesposobe tri tenka a ostala dva da nateraju da se povuku. Jedan od tih tenkova je ostao kao spomenik u blizini kibuca. Neki od Sirijskih tenkova su prenaoružani sa britanskim protivtenkovskim topovima od 2 funte ( 40 mm).

[attachment=1]
Jedan od uništenih Sirijskih R-35 prilikom napada na kibuc Degania

   JUGOSLAVIJA: Tokom tridesetih godina većina armija je uvela u naoružanje protivtenkovske topove kalibra 37 mm koji su bili u stanju da probiju oklop tenkova FT-17 koji su se nalazili u naoružanju Jugoslovenske vojske. Shvativši ovo MVM se obratilo Francuskoj sa molbom da se dozvoli prodaja tenkova R-35 Jugoslaviji radi zamene zastarelih vozila FT-17. Posle više neuspelih pokušaja, početkom 1940 godine Jugoslavija je uspela da nabavi 54 tenka R-35 koji su stigli u zemlju tokom aprila meseca iste godine. Od ovih tenkova je formiran drugi tenkovski bataljon sa tri čete koji se nalazio u Beogradu, u rezervi Vrhovne komande. U jesen 1940 godine njegova treća četa je poslata u Skoplje u sastav 3. Armije. Početkom Aprilskog rata 1 i 2 četa su poslate iz Beograda preko Srema u susret Nemačkim oklopnim kolonama, ali kad su stigli u Slavonski Brod našli su Slavonsku i Osječku diviziju u potpunom rasulu. Bataljon se tada povlači u Doboj, preko Save, gde je napadnut od strane ustaša, ali uspeva da se odbrani i nastavlja prema Sarajevu. U dolini reke Bosne bataljon sustiže nemačka 14 Oklopna Divizija i zarobljava ga. Treća četa se 6 aprila prebacila iz Skoplja u reon Štipa da bi ušla u sastav Bregalničke divizije. Četa u popodnevnim časovima zauzima položaj kod Ježevog polja, radi podrške jedinicama 23 pešadijskog puka koji se tu već nalazio. Ujutru 7 aprila 3 četa i 23 puk vod žesstoku borbu sa Nemačkim jedinicama koje nadiru i uspevaju da ih zadrže do popodneva kada se pod borbom povlače do sela Olujić. Tokom večeri pristižu Nemački tenkovi, a pešadija na prednji kraj privlači protivtenkovske topove kalibra 75 mm. Posle kraćeg žestokog sukoba četa biva uništena, a njeno ljudstrvo se povuklo ili je bilo zarobljeno. Tokom 1941 Nemačke okupacione snage u srbiji su u borbi protiv Partizana koristile oko 25 tenkova R-35 zarobljenih u Francuskoj i kod nas.

[attachment=2]
Naš R-35 na ulici za vreme puča 27 marta

     tip: laki pešadijski tenk
     težina: 9.8 t
     posada: 2 člana
     dužina: 4.2 m
     širina: 1.85 m
     visina: 2.37 m
     naoružanje: 1x37 mm Piteaux SA18/21 ili SA38/35 sa 100 metaka i jedan mitraljez 7.5 mm Chatellerault ili M1931 Reibel sa 2400 metaka
     oklop: prednji deo tela,stranice i zadnji deo 40 mm, pokrov i pod 12 mm, kupola prednji deo i stranice 45 mm, gornja ploča 30 mm
     motor: jedan redni, četvorocilindrični, tečnošću hlađeni Reno V-4 sa 85 KS
     brzina: 20 km/h
     radijus: 130 km
     savlađivanje rova: 1.3 m bez repa, 1.6 m sa repom
     okomita prepreka: 0.5 m
     uspon: 35-40 stepeni
     gaz: 0.8 m

http://www.youtube.com/watch?v=gAYP-Je_caY

Da malo upotpunim temu.

Jugoslavija se krajem 30-tih godina našla u specifičnoj situaciji, jer i pored značajnog angažovanja na planu ubrzane modernizacije vojske, nije uspevala, čak ni među prijateljskim razvijenim zemljama, sklopiti ugovor o kupovini novog modela tenka koji bi zamenio ostareli Renault FT-17. Tek početkom 1940. jedna Jugoslovenska delegacija uspela da je da u Parizu zaključi ugovor o kupovini 54 kom. tenka Renault R35. Ovi tenkovi nisu bili novoproizvedeni, već su se nalazili u sastavu francuske ratne rezreve. Tenkovi su isporučeni već u aprilu 1940. i odmah su ušli u sastav I bataljona bornih kola, gde su zamenili modele Renault M28 i FT17. Formirane su 3 tenkovske čete sa tenkovima R35. Tenkovi su ofarbani u tamno-zelenu boju, a oznaka jedinice je bila plamteća granata bele boje, sa crnim brojem "1". Prva javna prezentacija novih tenkova bila je na združenoj garnizonskoj vežbi na Torlaku, održanoj 6. septembra 1940. prigodom rođenadan kralja Petra II.

[attachment=1]
Kralj Petar II kao pitomac VA, na kupoli tenka Renault R35, zajedno sa komandirom tenka (Torlak, sept. 1940).

Pored I bataljona bornih kola, na vežbi Torlak učestvovale su sve najsavremenije taktičke jedinice Kraljevske Vojske, uključujući i padobrance, mehanizovani sastav konjičke divizije sa tanketama Škoda T32, vezisti sa novim bežičnim radio-uređajima itd.

[attachment=2]
Renault R35 nastupa ispred pešadijske formacije (Torlak, sept. 1940).

[attachment=3]
Renault R35 sa prirodnom kamuflažom (Torlak, sept. 1940).

[attachment=4]
Tenkovi Renault R35 u marševskoj formaciji (Torlak, sept. 1940).

Tenkovi R35 iz sastava I bataljona bornih kola uzeli su aktivno učešće u događajima na ulicama Beograda 27. marta 1941. pošto je i k-dant bataljona, Danilo Zobenica bio jedan od istaknutih učesnika prevrata. Tenkovi R35 tog dana zaposeli su deo Beograda oko zgrada Ministarstva vojske i mornarice i zgrade Glavnog Đeneralštaba, kada je i načinjena ova istorijska fotografije:

[attachment=5]

Najveći deo jugoslovenskih tenkova Renault R35 uništen je tokom aprilskog rata.

Materijal iz knjige "Elitni vidovi jugoslovenske vojske u aprilskom ratu", aut. Dušan Babac

Rumunski tenkovi R-35

[attachment=1]

R-35 na ulici Beograda 27.3.1941.

[attachment=1]

uz fotografiju se navodi da je ulica kneza Milosa.

(sada se kod ovog topica odmah otvara i ova fotografija)

[attachment=1]

Имам питање у вези ПТ топа 75мм.
Није из текста јасно која пешадија (претпостављам немачка), а друго и битније питање је који ПТ топ од 75мм? Углавном се наводи да их немце уводе у употребу после напада на СССР, дотад су користили 37мм.

Pešadija je nemačka, jbg to sam propustio da napišem. Što se PT topova kalibra 75 mm, ja pretpostavljam da su u pitanju poljski topovi FK 16 nA, FK 18 ili FK 38, jer PaK 36 i nije imao neki učinak na R-35.

Evo nešto iz moje kolekcije ....

Jugoslovenske R-35 -ce ... Pretpostavljam da je snimak nastao na reviu na Banjici ...


[attachment=1]

Kada je reč o nemačkim PT topovima 75 mm treba reći da ih Nemci u vreme Aprilskom ratu nisu imali. To je podatak koji je izneo kolega Denda u nekim svojim radovima a pre svega u radu objavljenom u Bugarskom Vojnoistoričeskom zborniku i koji je naneo velike štete srpskoj vojnoj istoriografiji jer je kolega Denda u njemu Nemcima dao naoružanje koje su oni imali tek od kraja 1942. godine. Taj njegov tekst je zbog toga žestoko kritikovan u stručnoj javnosti. Denda relativno dobro poznaje izvore ali ne i naoružanje. Tipologija u svim njegovim tekstovima je najblaže rečeno problematična ali ovo nije mesto za diskusiju o tome.

Slikano ispred današnje zgrade Beograđanka u Beogradu, ugao Resavske i Masarikove ispred Oficirskog doma, danas SKC. 

Datira, 27.03.1941. godine.


[attachment=1]

Slikano u ulici Kralja Milana (ex Maršala Tita) u Beogradu, 27.03.1941. godine.
Lokacija je Stari dvor, a u pozadini se vidi zgrada Novog dvora, tada Muzeja Kneza Pavla.


[attachment=1]

[attachment=1]
[attachment=2]

Još jedan od Renoa na beogradskim ulicama 27.03.1941. godine. Lokacija zasada nepoznata.


[attachment=1]

Hm: strašno mi je poznata bijela zgrada u pozadini.
Hm, hm: nešto mi se mota po glavi raskrižje Knez Mihailove i Kralja Petra, posebno ako je ispod bijele zgrade okretište tramvaja (odnosno tolejbusa Drugoga svjetskog rata). 
Hm, hm, hm: možete li fiksirati/povećati firmu (tablicu) na uglu, zasigurno je to od neke gostionice, pa ćemo lakše po tome prepoznati?
Hm, hm, hm, hm: osim toga, nije li na zidu tabličica s imenom ulice. Možete li fiksirati na to? 

Nažalost, nemam bolju kopiju.

To nam je, što nam je.

Hm, strašno me privukla ova fotka. Poslao sam je jednom vještaku... ali to će potrajati.

Ne žurimo nigde, ima vremena  :)

Dakle, gdje je snimljena slika nastala 27. ožujka 1941. godine?
Jednom od mojih prijatelja velika zgrada u pozadini sliči na Glavnu (kamenu) poštu. „Ali, nisam siguran pošto na slici nedostaje, odnosno ne vidi se vrh zgrade na kojem je sada časovnik, i koji je neka vrsta kupole. Možda je objašnjenje da je zgrada uslikana pod takvim uglom iz koga se ne vidi vrh“. Dakle, taj arhivist smatra da je riječ o raskrižju Bulevara kralja Aleksandra (bivši Bul. Revolucije, a prije toga također Aleks.) i Resavske (ex Generala Ždanova).
Kolega novinar piše: „Ako me orjentiri nisu prevarili, reč je o raskrsnici Ulice braće Jugovića i Makedonske, u blizini Trga republike (iza kafane Zora). Prepoznao sam čudne lučne prozore nekadašnje sajdžijske radnje, staru zgradu muzičke škole i, sasvim na kraju, višespratno zdanje u kojem je danas Veće sindikata (ugao Dečanske i Nušićeve ulice, gde je ulaz u Terazijski tunel).“
Prijatelj koji je arhitekt sliku je locirao vrlo blizu. Napisao mi je da „ovo u sredini je zgrada Okružnog suda, posle rata srušena, a ona u pozadini je Palata Beograd na Terazijama. Dakle, prizor je otprilike na ulazu Dečanske u Bulevar, što će reci u blizini Prešernove kleti, danas Black Turtle Pub.“
Zasad se svi slažemo da je slika iz centra Beograda!  :angel:

Još me malo ugao muči ali to bi trebalo da bude to ...

Evo one višespratnice iza tj. Palate Beograd. To je sigurno.

[attachment=1]


Rušenje suda i i priprema za izgradnju doma sindikata.

[attachment=2]

Ne sumnjam da su ljudi lepo locirali, pozdravi ih i zahvali se u naše ime  :)

Inače, na posljednjoj su slici posljeratne pripreme za stvaranje Trga Marksa i Englesa (sada N. Pašića). Tu se nalazio i okružni, tj. Sreski ("Seljački") sud, koji je za okupacije služio kao Gestapovski zatvor (prema kome kao da gleda naš tenkist). Velika bijela zgrada na budućem trgu sadašnja je Borba/Novosti, a prije rata, u doba kad je nastala i fotografija koju smo propitivali, bilo je središte Vremena. Čini mi se da je kolega arhitekt koji je iz prve prema svemu sudeći točno locirao tenk i narod pogriješio samo u jednome. Naime, u doba nastanka fotografije tamo nije bila gostionica po imenu Prešernova klet, nakon rata vrlo poznata birtija (iz kojoj sam toliko puta izlazio gordo i dostojanstveno alkoholiziran).

Možemo reći da je naš tenkić bio postavljen na važnom mjestu: ispred medijske kuće Vreme - te ujedno blizu Skuštine i Terazija, a brzo bi došao i do Ratničkog doma (budući Dom JNA), itd.   

Off: Vidim da takoreći interkontinentalni modelator Dreadnought ima i arhitektonskih slika. Bi li bilo moralnopolitički podobno i borbenogotovinski potrebno otvoriti topic VOJNE ZGRADE? U Beogradu su to Generalštab, kasarna 7. puka, Aeroklub, Oficirski dom (SKC), Komanda zrakoplovstva/vazduhoplovstva (Zemun), itd., od kojih su neke i zaštićene (bez aluzija na 1999.).

Da ne idemo više u Off


Ima dreadnought od svega po malo, nije problem. A šta nema, ima na internetu  :D

Što se tiče otvaranja tema o vojnim objektima, to može u Nerasporedjene teme. Pa tamo slobodno pokreni  ;)

OK. Mi ćemo to bratski: ja otvaram topic, a Vi punite  ;)

Pozdrav svima,
fotografija je slikana na uglu Vlajkoviceve kod zgrade koja je porusena a gde je danas parkic.
U daljini se vidi zgrada koja je od 1941 bila zatvor. Vojska sa tenkovima R-35 blokira prilaz Starom dvoru i skupstini. To isto cini i iz ulice Kralja Milana, a to se vidi na drugim fotkama.
Bojan

Hvala na info Bojane!  :)

I dobro nam došao na Palubu.

Bolje vas nasao. Tebe S. pogotovo!!
Ne znam da plivam pa cu da ostanem na kopnu.
B.

Dakle, to bi trebao biti ugao Vlajkovićeve i Dečanske? Parkić koji se spominje (a koji izlazi i na Kosovsku)  zapadno je od Skupštine?

Tako je ... evo isti pogled. Nedostaje zgrada na Terazijama jer je snimak iz ranijeg vremena.

[attachment=1]

Mada idem u off, dobro došao Bojane! :)

Hm, onda je tenk ispred istočne fasade Agrarne banke (strane koja je u Vlajkovićevoj, onoj strani koja je usmjerena prema Skuštini)?
A pogledajmo fotografije Agrarne banke iz tridesetih godina. Ta visoka zgrada, među ostalim, nema lokala u prizemlju 

Evo ugla Vlajkovićeve i Dečanske nakon bombardiranja 1941. godine. Na zgradi do Agrarne banke uočavaju se dvije štrafte (frizić), a reklo bi se da su takve i iznad glave našeg tenkista na R-35.
Možda bi u identifikaciji pomogao kiosk koji statira u obje slike iz 1941. godine?

Visokopoštovani Dread je prije pet-šest postova postavio razglednicu na kojoj se vidi Sud. Evo gotovo isti kadar, a koji kao da je u ožujku 1941. gledao i komandir tenkića. Hm, tko zna što je bilo s njim i vozačem... Ili netko zna?

Hvala za dobrodoslicu Boro,

Ona mi je vise "legla" nego one Vase reci od pre nekoliko meseci (vidi: tema B-2).
Ali pustimo sve to zaboravu. Ekipa koja se okuplja oko Palube, je insiprativno drustvo i drago mi je da mogu i ja necim da doprinesem.

B.

Bojane, ispričavam se što upadam: je li tenkist ispred istočnog zida Agrarne banke? 

Ne, ne!
To je zgrada koja je bila prekoputa zgrade Agrargne banke (u kojoj upravo sedim dok ovo pisem), a koja je srusena i gde je sada parkic, trafika itd. Tenk stoji izmedju te zgrade i skupstinske ograde.
Pitao bih jadrana 2 ima li fotografiju Kralja Petra na R-35 u vecoj rezoluciji, i moze li da je pozajmi?

Bojan

Evo odakle je snimljena fotografija, pa da završimo sa arhitekturom i lokacijskim planom u ovoj temi. Ide se previše u off.

[attachment=1]

(((Ispričavam se, ali bunilo me što je rečeno da „fotografija je slikana na uglu Vlajkoviceve“, a tu je Agrarna banka. Znači da prizor nije na raskrižju Vlajkovićeve i Dečanske (ako to nije već početak Bulevara), nego istočnije. Bilježim se sa štovanjem)))

Да се мало умешам, изван ове теме. Овде је постављена тема о старој згради Генералштаба у Београду: https://www.paluba.info/smf/index.php?topic=13166.0

((Džumba me, izgleda, pažljivo prati: htio je ovo staviti na novi topic VOJNI OBJEKTI?))

[attachment=1]


Nemanjina, na raskrsnici sa Kneza Milosa, takodje 27. mart... Snimaka sa ove lokacije ima i u koloru, bice to dostupno ubrzo, nadam se.

P.S. Ja nisam neki preveliki strucnjak za oklop ali me generalno zanima istorijat tog naoruzanja. Ovu sliku postavljam kao off topik, uz veliko izvinjenje unapred, ali ne znam gde bih je stavio s obzirom da nemam ideju o kakvim vozilima se radi. Znam da ce ta dilema ovde biti odmah resena, pa onda i slika moze da se premesti u odgovarajucu temu. Rec je o snimku iz vojske Kraljevine Jugoslavije:


[attachment=1]

O ovome smo Topola već dva puta pisali na Palubi, pa pogledaj  :)  


Neki ovde su i imali ovakvu istu original fotografiju pa je otuđili  :zid

http://www.Paluba.info/smf/index.php?topic=14044.0

http://www.Paluba.info/smf/index.php?topic=2937.0

Нажалост, не знам претходни историјат оригинала, та фотографија је изронила недавно на Забавнику али с обзиром да су тамо стручњаци за историју архитектуре и уметности, као и за урбанизам, прошла је веома незапажено... Зато сам се и оградио, верујући да је реч о нечем недовољно познатом, сад ми је јасно након ових расправа да је реч о нечему што нема јасан одговор тј. вероватно некој импровизацији.
ОК, хвала још једном, идемо даље.

Vise, uglavnom vec vidjenih, fotografija ovog tenka
[attachment=1]
http://www.colleurs-de-plastique.com/forums/showthread.php?t=25693&page=409

Bravo Jadrane,
lipa stranica dosada meni nepoznata.

steta sto se ne moze povecati (bar meni ne uspijeva), ali - ima jos.....FT17

fotografija ovog tenka
Sorry I don't write your language, but I can read via translator.
pics from ebay and net
R35's pics
[attachment=1]
http://i75.servimg.com/u/f75/13/65/48/94/sans_t13.jpg

FT17 and M28 pics
[attachment=2]
http://i75.servimg.com/u/f75/13/65/48/94/sans_t14.jpg

Bienvenue nox. Dommage que les petites photos, voici quelques unes qui n'ont jamais été publiés dans la région.

Est-il possible de les voir en plus grand format?  :)

Beaucoup de choses nous n'avons pas eu la chance de voir.

Est-il possible de les voir en plus grand format?
Yes of course!  :)
Many pics come from your website and from ebay.
It's really nice to write in french, thanks.
I make a file that you can download here
http://www.zshare.net/download/86887900532707b9/
89 pics of yugoslav R35, FT17 and M28.
I've seen you liked my job like Pz38t on M15 hull.  ;D

Merci beaucoup  ;)

Excelent job. :super

I try to classify R35 by french renault registration.
If you identify one, don't hesitate.
For ex-yugoslavian reused by germans, I don't understand why they kept registration on hull.
I think that they didn't repaint R35 in grey and reused in yugoslav green.
7 SS Prinz Eugen repainted their R35 in grey but painted original registration on exhaust muffler like n°4988 and 4998.

Some R35 were classified with caption of the seller like Youg.R35.03

Idem for some FT17 like Youg.FT17.05-06-07-08 classified with seller infos.

I really enjoy in your artwork  :)


Give us a some time to study the photos. Someone will shurly know's answers to your questions  ;)

Dear Nox

the identification of the M15+PzKw38 turret was brilliant, and it is a quite a pleasure to find out such unique vehicle!

Concerning Renault R-35 in German use after the capture from Yugoslav Army, they were only used by PzKp 12 zu bV 1941-1945.
Armoured unit of the SS Prinz Eugen did not operated those vehicles. On the collection of the Renault R35 photoes, that You have posted, all of them that which were taken in combat in Bosnia 1942, belonged to the 12.PzKp which have dispatched its VII-XII platoon to support the anti partisan operations there.
For me was unusuall why the Germans marked the Hotchkiss tanks with numbers that were continuation of the ex-Yugoslav numbers, such it was practice in SS div P.Eugen.

Bojan

the identification of the M15+PzKw38 turret was brilliant, and it is a quite a pleasure to find out such unique vehicle!
I am not the discoverer, it's another french man.

(http://i75.servimg.com/u/f75/13/65/48/94/sans_t15.jpg)
http://i75.servimg.com/u/f75/13/65/48/94/sans_t15.jpg
These R35 are often identified as 7SS Prinz Eugen , men around Afv are SS.
You are right, Prinz Eugen use 17x PzKpf B2 on 31 may 1943, transfered to Pz.Kp.z.b.V.12 in exchange for 9x H38 in August 1943.
No R35.

Only Pz.Kp.z.b.V.12 have 22 R35 on 31 may 1943 in this area.

It is puzzle for me why the SS waffen officers are around, and also why the tanks have the refelctor, as it was practice later through 1943 with Hotchkiss tanks in SS PE division.
Pz Kp 7 have in 1942 Char B.2, but I do not believe that they were transffered with the division to Croatia in January 1943, and they did not participated in the combat with partisans since February 1943.

Now I am throwing out for a disscusion> It could be a possibility that Pz Kp 7 received some R-35 in Serbia, prior to planned huge engagement against partisans, moved to Croatia in January (as on known photes), but exchanged them for Hotchkiss there? Since they later in 1943 operated only H-38 tanks.

Bojan   

Premda sam mislio da se više ne javljam u ovoj diskusiji ali stvarno mi nije jasno šta nije jasno.
Pz.Abt. 202 je i taktička i administartivna komanda tj jedinica
i Pz.Kp 7 je i taktička i adminstrativna komanda tj jedinica
dok je Pz.Abt.z.b.V.12 samo adminstratitvna komanda taktički potpuno samostalnih vodova koji se taktički potčinjavaju drugim krupnijim komandama.
E sad da li na primer VII vod iz Pz.Abt.z.b.V.12 kad se taktički potčini (a i discilinski a i logistički) na primer 7 SS (lupam na pamet primer) ostaje VII zug Pz.Abt.z.b.V.12 ili postaje Pz.Zug. 7 SS je problem koji muči mnoge vojne stručnjake još od Napoleonovih ratova i klasičnog problema da li su Hanoveranski pukovi u Napoleonovim ratovima koji su se borili pod Velingtonom i u sastavu Britanske armije britanski ili nemački pukovi. Jer hanoverski valadar je njih iznajmio britanskoj vladi. Ili jedan primer da li je Srpska avijatika na Solunskom frontu srpsko RV ili deo Francuskog RV ili (ma koliko zvuči besmisleno) i jedno i drugo.
Da skratim, Pz.Abt.z.b.V.12 se ne može posmatrati kao jedninica na isti način kao npr Pz.Abt. 202.

Ovo kad sam naveo da mi nije jasno šta nije jasno mislio sam na KOORDINACIJU I SUBORDINACIJU u nemačkim oklopnim jedinicama na prostoru bivše Jugoslavije ali ima mnogo, mnogo nejsanih stvati o njima pogotovo u jesen 1944. i zimu 1944/45. godine. Pošto izgleda da ima onih kojima je manje sve više jasno ja bih ovde postavio jedno pitanje
Ja sam u topiku o oslobođenju Kruševca naveo da je komandant Pz.Abt.z.b.V.12 bio komandant desne pobočnice 7SS prilikom njenog povlačenja iz Niša za Kraljevo. Oto Kum je u svojoj knizi objavio dva dokumenta - prvi u kome on izdaje naređenje komandantu Pz.Abt.z.b.V.12 kao komandantu desne pobočnice i izveštaj komandanta ove pobočnice gde se ovaj upravo tako i potpisuje kao komandant desne pobočnice. E sad da uzmemo ovakav slučaj koji je mogao da se vrlo lako desi a to je da cela ova pobočnica bude zarobljena od partizana ili Rusa. U onoj situaciji bi verovatno svi bili postreljani bez suda ali da uzmemo situaciju da su izvedeni na vojni sud da li bi njima bilo suđeno kao pripadnicima Vermahta koji su zaštićeni međunarodnim ratnim pravom ili kao pripadnicima SS jedinica tj partijske vojske. Ja sam za slučaj zarobljavanja oko 1000 Nemaca kod Kraljeva oko meseca dana kasnije od kojih je oko 460 odvojeno pod obrazloženjem da pripadaju SS jedinicama (premda su  neki bili pripadnici Vermahta ali su se tukli u sastavu SS jedinica) i nakon toga streljani u Kruševcu konsultovao naše najpoznatije stručnjake za međunarodno a i ratno pravo kao i neke iz inostranstva i moram da vam kažem da su mišljenja bila podeljenja.
Pitanje KOORDINACIJE I SUBORDINACIJE je ključno pitanje u svakoj armiji ali koliko god bilo na prvi pogled jasno uvek ima graničnih slučajeva koji ...
I još jedan primer, Početkom 1919. godine vi imate jedne te iste ljude i jedinice u sastacu Srpske vojske potčinjene francuskoj Armi de la Orijent i u sastavu Ministarstva vojnog Kraljevstva SHS. A manji broj je bio potčinjen i vladi u Zagrebu. Ovo su jasni primeri ali njima pripada i slučaj Pz.Abt.z.b.V.12 samo je manje jasan i zato sam se ovoliko raspisao.

"4971"
[attachment=1]

Manevri na Torlaku

Topola.
Do you see a registration plate on your latest R35?

[attachment=1]

Unfortunately, I do not, there happened to be a certain confusion on my photo with some strange layers (coming from my other photo in the phone where I kept them both)... So the reg.plate, as all other details, got bit blured...

P.S. the latest photo of yours is a remarkable one. Do you think the R35 could be the same vehicle as the one captured on the Torlak photo of mine?

I don't find your Torlak photo?
Please repost it or a link.
But I think that it is R35 n°"4996", 98% sure.
[attachment=1]

Just three posts above, Reply#63 on this page...

[attachment=1]
from ebay

Is that a Ustasha R35  :o?Or some other army used "U" as their military marking for vehicles?

No, Matija, look at the post #62 above. Some tanks had painted these parts in yellow or white paint. Also you should note "flaming grenade" marking on the side of this vehicle.

OK, hvala - znači to je jugoslavenski R35?


*evo, vratio sam se :)

[attachment=1]
I've seen on 4984 too.
Only yugoslavian R35 have white"U" painted on commander cupula.

OK, thanks  :)

[attachment=1]
from ebay
Tri napustena tenka Reno R35 negde u severnoj Bosni.
Prvi od tri tenka na fotografijama nosi broj 5009.

These three tanks are from the 1st or 2nd company of the 2nd tank battalion ( 2 bataljon bornih kola), that was captured by 14th Panzer division in the valley of the river Bosna.

 :super thanks Motorista
[attachment=1]
"4975" from ebay

Jedan R-35 na defileu oklopne i mehanizovane tehnike u Kragujevcu, maja 1945. godine.

[attachment=1]

It reminds me more on cyrillic letter "Ц" ("C") than "U". Specialists could maybe find out.......

Vežbe inženjerskih jedinica kod Čukarice 1940. godine. Na slici, prelaz oklopnih jedinica preko Save i jedan R-35.

[attachment=1]


Inače slika je iz časopisa Ratnik, broj za decembar 1940. godine.

[attachment=1]
From ebay, I think that is a yugoslav one.
Sold with a T32 and a russian T34 pictures....
same seller than white 1919.

[attachment=1]
from ebay
Dva napustena tenka Reno R35 negde u severnoj Bosni.

[attachment=1]

Čuveni Reno R-35 sa natpisom "Za Kralja i otadžbinu" sa puča 27. marta 1941. godine, ovoga puta iz snimljen iz drugog ugla. Član posade čita novine naslonjen na tenk.


[attachment=1]

Ovaj je dogurao do kraja rata i dosao, cini se, do Slovenije
[attachment=1]
 

Zanimljiv mi je top na tom R35.

Nije mi dalo mira i pronašao:


Rumunska modifikacija opremljena sa ruskim 45 mm PT topom. Postoji mogučnost da je snimljena u Madžarskoj.


LPB

[attachment=1]
[attachment=2]

[attachment=1]
[attachment=2]

Jedan R-35 u SSSR-u sa sve kupolom skinutom sa T-26.

[attachment=1]

Potrefio se prečnik venca kupole, šta ćeš... Što da propadne ratni plen.

[attachment=1]
April 1941
and some months after
[attachment=2]

[attachment=2]
Бугари поред југословенског Р - 35
и
немачки Р - 35 код Коњица 1941.
[attachment=1]

Među fotografijama nedostaje ova:

[attachment=1]

Oktobar 1944,Beograd, rogalj Karađorđeve, Crnogorske i Braće Krsmanović, pored stubova srušenog Mosta kralja Aleksandra. Autor Rista Marjanović.

Ovo je Hotchkiss na slici...  ::)

Nemam nameru da se prikazujem kao neki poznavalac istorije oklopne tehnike.
Ovu fotogradiju sam prvi put video u jednom članku o tenku Reno 35, a potpisana je ovako:

[attachment=1]

Posmatrajući detalje rekao bih da je ipak Hotchkiss H-39.

Na fotki je H35/39.

Mali kuriozitet: ovo uopste nije kompletna fotografija vec je "kropovana" neznano kad. Na originalu se vidi preostala konstrukcija mosta Kralja Aleksandra nad Karadjordjevom ulicom. Rista Marjanovic nije slikao ovu olupinu iz tolike blizine kao sto ovde deluje.

Zanimljivo je, kad smo vec kod ovog prizora, da li je ovo samo napusten ili i ostecen tenk: na serijalu fotografija u kolekciji Milosa Jurisica (snimio ih je jedan oficir NOVJ) vidi se kolona sovjetskih T34 sa islikanim medvedom na kupolama, tik iza coska u susednoj Bosanskoj ulici. I to u poslednjem danu bitke, taman kad je i ovaj tenk bio poslednji put u nemackoj upotrebi. Da li su oni "udesili" Hockisa ili ga je posada samo napustila (nedaleko od ovog mesta, 50ak metara, su poslednji camci sa vojnicima Vermahta napustili Beograd), ne zna se, a i ne vidi sa slike, tek bio bi to jedini tenkovski duel u bici za Beograd, ukoliko se desio...

Zanimljivo je da taj ćošak i danas izgleda skoro isto, sem višespratnice levo, sagrađene početkom 60-ih. Živim 100 metara uzbrdo, pa mi je vizura poznata.

[attachment=1]

E, ovo je već nešto.Odličan kvalitet.

Jasno se može uočiti oštećenje štitnika gusenice (valjda se tako zove) koje je moglo, mada ne tvdim, da izazove blokadu leve gusenice. Čak je i ostao okrenut u suprotnu stranu od one na koju je trebao da beži  :)

šta li se njemu desilo...?  :o

[attachment=1]

Ovo je negde u Bosni fotografisano, a verovatno je uništen prilikom povlačenja nemaca/partizana da ne bi pao u ruke protivniku. Zanimljiv mi je natpis na zgradi. Kafana latinicom, a ime vlasnika ćirilicom Salamon Đ. Lazar.

Druga mogućnost je i Makedonija, aprila 1941
http://www.srpskioklop.paluba.info/renor35/opis.html

Meni je prvo za oko zapala tabla "KAFANA САЛАМОН Ђ. ЛАЗАР" - ime i prezime, čak i kombinacija, upućuju na moguće jevrejsko poreklo kafedžije. Na netu postoji nekoliko objavljenih dokemanata o sudbinama Jevreja iz makedonskih i kosovskih krajeva, i u njima se spominju i "Lazari Salamoni" (mada, osobe sa istim imenom i perzimenom su mogle živeti i u Bosni).
Takođe, u pozadini se vidi prolaznik koji na glavi nosi nešto što podseća na belo albansko "keče"...

upravo tako. dosta neobična fotografija, čak i ako zanemarimo sam tenk... Latinica, ćirilca, keče, fes, Salomon... čitav Balkan na jednoj slici.

Buduci u popisu naseljenih mjesta Republike Makedonije nisam nasao selo Olujic (nedaleko Velesa, kako se gore navodi), znaju li Palubarci u Makedoniji, nalazi li se u neposrednoj blizini tog mjesta zeljeznicka pruga?

Nisam iz Makedonije... ali na satelitskim snimcima se vidi pruga pored Ježevog polja (dolina severno od Štipa).

A za lociranje "Olujića" i da li je ta pruga postojala i 1941, najbolje je konsulovati neku vojnu kartu iz tog vremena.

Malo me je zainteresovalo ovo selo Olujić.
Na web-u takvo mesto u Makedoniji postoji samo u priči o tenkovima Reno u Aprilskom ratu, koja se prepisuje po sajtovima i forumima. Ili je selo promenilo ime, ili u ovoj priči o tenkovima u Makedoniji ima krupnih grešaka...
Evo dve američke vojne topografske karte iz perioda posle 1948

Skoplje, Veles je uz desnu ivicu, dole
http://www.lib.utexas.edu/maps/ams/balkans/txu-pclmaps-oclc-6510563-skoplje-y48.jpg
Štip
http://www.lib.utexas.edu/maps/ams/balkans/txu-pclmaps-oclc-6510563-stip-y49.jpg
i sve mape Balkana
http://www.lib.utexas.edu/maps/ams/balkans/
Ja nisam našao ovaj Olujić.

Jedino ako se ne nalazi ma liniji na kojoj se spajaju dve mape  :) ...

To selo postoji samo u Aprilskom ratu.  ;)
Od 1736 zaseoka, sela itd nema ga.

Ovde se nalazi Ježevo polje.

[attachment=1]

E sad, ima li možda u okolini neko selo ili zaseok koji se zove/zvao Burovo ( oluja na makedonskom)?

Ovu mini enigmu vjerovatno nikad nećemo rješiti do kraja ali da vidimo gdje smo.
Znači nije ježevo polje već Eževo pole a ovo selo Olujnik će se teško naći.

Znači legenda kaže da se jedinica stacionirala na Eževo pole i zatim pod borbama povukla prema komunikaciji ka Velesu.
To bi na topo karti izgledalo ovako, sa time da je moja pretpostavka da u tom ritmu borbe i povlačenja nisu prešli više od 10-15 km.

[attachment=1]
Sad kad se pogleda pruga od Štipa do željezničke stanice Ovče pole ima masu malih stanica koje su vjerovatno nekada bile u funkciji.
Jedna od njih je vjerovatno ovaj famozni "olujnik" ili kako već je na Makedonskom pravi naziv.

poz.

..........vjerojatno je na tom potezu, kako je gore navedeno; sasvim desno se vidi zeljeznicar.....

Zna li itko dali je proradio Makedonski geoportal, oni bi morali raditi sa 25-icom.
Ubio sam se trazeci kartu po netu ali ima samo stotka koju i ja imam.

hvala poz.

Evo ga iz još jednog ugla.

[attachment=1]

Mislim da je važno napomenuti da je ova fotografija iz albuma sa ebay-a u kojem su fotogradije snimljene u Bosni 1941. (odatle je i ona fotografija Blenheim-a koju sam postavio na drugoj temi)....tako da možda ipak nije fantomski "Olujić"...

Mali rezime do sada viđenih fotografija ovog tenka (desni bok):

[attachment=1]

Ovo je izvesno istia olupina, gledano sa leve strane tenka:

[attachment=2]

Takođe i mali rezime tenka sa brojem 4996, "nox" je do sada postavio dve fotke ovog tenka:

[attachment=1]

Na eBay se pojavilo još nekoliko fotografija, srećom potpisanih tako da može da se ulocira mesto i vreme njihovog nastanka - okolina Zenice, 15. april 1941. Na prvoj i drugoj fotografiji je tenk 4996, dok se na trećoj vidi čitava kolona napuštenih R-35 (4-5 koliko ja vidim). Po logici pokreta nemačkih jedinica reklo bi se da se ostali tenkovi nalaze nešto iza 4996 (verovatno iza one čuke koja se vidi na prvoj fotografiji). Br. 4996 je očito bio čeoni tenk u koloni.

[attachment=2]
[attachment=3]
[attachment=4]

Dolje desno je jedan od tipova automobila njemacke marke "Wanderer".

[attachment=1]
Multiple photos, but I don't see plate numbers on these abandoned Renault R35.  :(

Još jedna, sa potpisom u švrakopisu koji uopšte ne pomaže:

[attachment=1]
[attachment=2]

[attachment=1]

I think the Yugoslav R35 were delivered in French multicolored camouflage.
really nice picture

Well, this one has a four digit number on front, starting with "4", and carries a small emblem on the side, which has the same size and shape as the emblems on other Yugoslav R-35s.
I have compared photo this photo with the other ones posted in this topic - it is highly likely that this R-35 was "ours".
The seller on ebay has labeled the item as:
"46.) DIA Jugosl.,Tank,Panzer,Beute,Renault Slowakei 1941, Bereich 8. Panzer Div."
Also, he is selling other diapositives which are definitely made in Yugoslavia in 1941: panorama of Sarajevo, captured Yugoslav soldiers, policemen wearing Yugoslav uniforms with Croatian national insignia, Croatian flags hanging in the streets...

Of course, this tank is Yugoslav. Maybe the 4996.  ;D
I just think some Yugoslav's R35 were delivered in French multicolored camouflage like this french one.
Not necessarily delivered in dark green.
[attachment=1]
colors used on French tanks and factory applied.
[attachment=2]

The tank features short Puteaux 37mm gun, inefficient against PZ-III, and the emblem on the turret marks the squadron/platoon.

Kapetan mr. Dalibor Denda istrazivac saradnik

 Institut za strategijska istrazivanja, Beograd

Jedinice Drugog bataljona bornih kola u Aprilskom ratu



 .....Drugim bataljonom bornih kola komandovao je kapetan I klase Ljubiša Terzić, dobro obučeni starešina koji je u tenkovskim jedinicama jugoslovenske vojske bio na službi od oktobra 1931, prošavši do rata sve dužnosti, od komandira voda do komandanta bataljona.
 .....Drugi bataljon (bez treće čete) dobio je naređenje za pokret 4. aprila. Krenuo je iz Beograda železnicom, u noći 5/6. aprila, preko Srema, u susret snagama nemačke 16. motorizovane i 8. oklopne divizije. One su, posle forsiranja Drave, nadirale od Virovitice prema Vinkovcima i Beogradu. Kada je bataljon stigao u Slavonski Brod, Nemci su već bili u Vinkovcima. Slavonska i Osječka divizija bile su zahvaćene rasulom izazvanim delovanjem pete kolone, tako da je Nemcima bio praktično otvoren put prema Beogradu. Zbog proboja fronta Slavonske divizije 10. aprila 1941, Druga jugoslovenska armija bila je prinuđena da odvaja snage za osiguranje svog levog boka, koji je do tada zatvarala Slavonska divizija, te da vrši miniranje komunikacija. Komandant Druge armije angažovao je jedinice Drugog bataljona bornih kola (zajedno sa motorizovanom pionirskom četom, 10. pešadijskim pukom (sa dva bataljona) i jednom brdskom baterijom iz sastava Bosanske divizije čije su jedinice prolazile kroz Slavonski Brod), sa zadatkom da na liniji Vukovlje- Vranovac zatvore drum Kapela-Batrina-Slavonski Brod, i spreče eventualno nadiranje nemačkih tenkova tim pravcem.
 .....Jugoslovenska Vrhovna komanda je krajem dana, usled teške situacije kod Četvrte armije, koja se pod dejstvom pete kolone praktično raspala, naredila da se Prva i Druga armija povuku južno od Save. Prema tom naređenju, Druga armija, u čijem je sastavu bio i Drugi tenkovski bataljon, trebalo je da odstupi u Bosnu, posedne odsek Rača (isključno) - ušće Vrbasa i zatvori pravac Brod - Doboj - Sarajevo. Prema istom naređenju, artiljerija je trebalo da bude upotrebljena za tučenje komunikacija. Na tom pravcu nastupala je nemačka 14. tenkovska divizija. Prilikom odstupanja, Drugi bataljon bornih kola u Doboju su napale ustaše i pokušale da razoružaju vojnike i starešine i zaplene tenkove. Komandant bataljona kapetan Lj. Terzić osujetio je ovaj napad. Prilikom upornih i žestokih borbi jedinica jugoslovenske Druge armije sa nemačkom 14. tenkovskom divizijom kod Doboja, 15. aprila uništeno je, odnosno izbačeno iz borbe, oko 20 jugoslovenskih tenkova. Žestoke borbe kod Doboja trajale su do pred podne, nakon čega su se preostali jugoslovenski tenkovi povlačili pod borbom dolinom reke Bosne ka Sarajevu. Prema nemačkim izveštajima, jedno nemačko tenkovsko izviđačko odeljenje 14. tenkovske divizije, kojim je komandovao izvesni potporučnik Mendesloh, dok je izviđalo put kojim se kretala divizija naišlo je na jugoslovenske tenkove, koji su takođe bili na izviđačkom zadatku. Ovo nemačko odeljenje uspelo je u borbi koja je usledila da izbaci iz stroja još šest jugoslovenskih tenkova. Jugoslovenska Vrhovna komanda je 15. aprila pre podne, u vezi sa ultimatumom komandanta nemačkog 46. korpusa od 14. aprila, izdala komandantu II grupe armija i IV armije naređenje O. Br. 181 da je zaključeno primirje sa neprijateljem pred frontom II grupe armija, koja je dejstvovala na frontu od puta Zvornik - Sarajevo pa na zapad, te da s tim u vezi narede svim trupama i ustanovama da ostanu na svojim mestima i da ne otvaraju vatru. U slučaju nailaska nemačkih trupa da ne pružaju otpor, već da polože oružje. Trebalo je da budu preduzete sve mere da se održi red i mir i da se ne gađaju neprijateljski avioni. Zbog naređenog primirja, komandant Drugog bataljona bornih kola nije uspeo da sačuva preostale tenkove, ali je uspeo da izbegne zarobljavanje i zajedno sa kraljevskom Vladom napusti zemlju. Jedinice nemačke 14. tenkovske divizije sustigle su u dolini reke Bosne ostatke bataljona. Ova divizija, koja je nadirala preko Banjaluke i Doboja, ušla je u Sarajevo 15. aprila u 20.45 sati. Zarobljene jugoslovenske tenkove Nemci su predali ustašama.
 .....Treća četa Drugog bataljona bornih kola izvršila je 6. aprila 1941. godine marš iz Skoplja, sa ciljem da uđe u sastav Bregalničke divizije u rejonu Štipa. U skladu sa dobijenim borbenim zadatkom, u popodnevnim časovima 6. aprila četa je posela rejon za odbranu Ježevo polje (k. 325). Četa se rasporedila oko puta, gde su bile i jedinice 23. pešadijskog puka, čiji su se prednji delovi odbrambenog rasporeda nalazili na istočnim padinama Ježevog brda i Lojzanskog rida. U noći 6/7. aprila organizovano je sadejstvo tenkovske čete sa pešadijom i pridodatom artiljerijom. Ujutru 7. aprila iz pravca Štipa pojavili su se prednji delovi iz sastava nemačke SS divizije Adolf Hitler. U borbi koja se razvila, pridodata jugoslovenska brdsko-haubička baterija tukla je položaje sopstvene tenkovske čete. U prepodnevnim satima 7. aprila 23. pešadijski puk povukao se sa položaja pravcem selo Olujić-Veles, dok je tenkovska četa dobila zadatak da se pod borbom povlači na desnu obalu Vardara kod Velesa, gde je Bregalnička divizija organizovala položaj za upornu odbranu. Četa se povlačila pod borbom od položaja do položaja i predveče istog dana našla se po vodovima u odbrambenom rejonu ispred sela Olujić, zatvarajući komunikaciju selo Olujić - Veles. Nemci su odlučili da razbiju četu energičnim napadom. Pošto njihovi tenkovi, koji su delovali na tom pravcu, nisu imali pancirne municije priključili su za tenkove topove PAK 75 mm i tako ih privukli do najpogodnijeg zaklona, na oko 500-600 m od prednjeg kraja rasporeda jugoslovenske tenkovske čete. Topovi Pito kalibra 37 mm na jugoslovenskom tenkovima Renault R35 bili su efikasni na dometu od oko 400 metara, dok je domet nemačkih protivoklopnih topova 75 mm bio do jednog kilometra. Nemački topovi su otkačeni od tenkova i postavljeni na vatrene položaje za gađanje neposrednim nišanjenjem. Ispred tenkova i topova bila je isturena pešadija. Dok su nemački p. o. topovi gađali jugoslovenske tenkove, njihovi tenkovi i pešadija preduzeli su snažan juriš. Njima je pošlo za rukom da razbiju i gotovo potpuno unište četu. Preživela posada uništenih tenkova je zarobljena, sa komandirom čete kapetanom Radomirom Turudićem, čiji je tenk takođe bio uništen. Put za Veles bio je na taj način otvoren.

Izvor: www.mycity-military.com

Zanimljiva modifikacija.


R-35 iz sastava  2. Rumunskog tenkovskog regimenta, Čehoslovačka, proleče 1945. Umesto 37 mm topa opremljen ruskim 45 mm topom.

[attachment=1]

4965
[attachment=4]
4971
[attachment=1]
[attachment=2]
4998-4999?
[attachment=3]

https://youtu.be/p4Z8WBDcv9g

https://youtu.be/tMqbkQcDe9E

https://youtu.be/bZVP02_9a_k

https://youtu.be/k71newAIQkw

https://youtu.be/2nfNrxYZGfU

Priča o rumunskim R35.

https://youtu.be/x0beKqQW3Io