PALUBA

Španjola - Gornji grad

Na mestu današnje tvrđave Španjola nalazila se tvrđava "Karla V" koju su turci srušili i na tom utvrđenju sagradili novu tvrđavu na koju su bili veoma ponosni. Na ploči iznad ulaza , na arapskom jeziku piše ,pored ostalog : "A pesnici koje put ovuda nanese, neka bi gledajući me, zanosno kliktali: da, krasna ti si, divna zgrado". O tome svedoči i natpis na tvrđavi: da ju je podigao, po Sultanovoj naredbi, Sulejman, sin velikog emira Sulejmana Hana.

[attachment=1]

Tvrđava nazvana Španjola od strane lokalnog stanovništva iako se u najvećem broju dokumenata ona naziva Gornji grad. Zadržala je svoje ime i danas, premda su je Turci ponovo gradili oko 1539. - 1548. godine, na mestu gde su je izgradili Španci nakratko osvojivši grad 1538. - 1539. godine.

Flota španskog admirala Andrea Dorije iznenada je stigla pod Herceg Novi juna 1538. godine. Sutradan su Turci predali grad Špancima, koji su tu ostavili posadu od 6 000 ljudi. Uočivši značaj utvrđenja koje dominira gradom na najvišoj koti, Španci su odmah započevi popravku bedema i tog utvrđenja. Samo devet meseci kasnije, u julu 1539. godine, turski admiral Hajredin Barbarosa sa ogromnom flotom osvaja grad, posle duge i teške borbe.

[attachment=2]

Tvrđava je zajedno sa Bokom 1687. godine bila pod Mletačkom vlašću sve do propasti Republike 1797. godine. U tom periodu je na bakrorezima označena kao Fortezza superiore, ili F. di Gornigrad u Koronelija (1687) odnosno kao Castello u Mortiera (XVIII vek).

Tvrđava je odigrala zapaženu ulogu o odbrani Herceg Novog od Napoleonovih trupa 1806 godine kada je došlo do borbe u dolini Igala, gde je bilo četiri hiljade Ruskih vojnika i kada su dejstvovali ruski topovi sa Španjole. U toku dvodnevnih borbi Francuzi su stigli do Starog grada i Španjole u koju se se povukle kombinovane Crnogorsko-Ruske trupe, ali nisu mogli da ih osvoje.

[attachment=3]

Jula 1807 godine Rusi prepuštaju Boku Francuzima koji posedaju Španjolu 10. avgusta iste godine i nalaze je u dobrom stanju jer su Rusi popravili oštećenja nastala u sukobima prethodne godine. U francuskim rukama ostaje do 1814 godine kada Novi i cela Boka potpadaju pod vlast Austrije. Sredinom XIX veka, 1853 godine, izgradnjom tvrđave "Mamula" na ostrvu Lastavica i tvrđava "Arza" na poluostrvu Luštica i forta Prevlaka na poluostrvu Prevlaka, Španjola gubi strateški položaj ali i dalje igra bitnu ulogu u odbrani Boke svojim dominantnim položajem.

Zbog strateških prednosti brežuljka Bajer, tvrđava Španjola smeštena je na severozapadnoj strani grada na nadmorskoj visini od 170 m i dominira ulazom u Bokokotorski zaliv. Sa nje se pruža široki vidokrug na prostranu teritoriju. Tvrđava je opasana masivnim zidinama sa četiri isturena kružna bastiona na uglovima.

[attachment=4]

Glavni ulaz na istočnoj strani obezbeđen je spoljašnjim zidom, dok je južna strana, prema moru, dograđivana i prilagođavana novim fortifikacijskim zahtevima za vreme mletačke vladavine, na zapadnom delu sačuvan je turski opus i delovi džamije. Španjola je uvek imala svojstvo utvrđenja vojnog karaktera, sve do početka 20. veka. U drugom svetskom ratu, neko je vreme bila zatvor. Postoji pretpostavka da je Španjola podzemnim tunelom bila povezana sa Donjim gradom, današnjim Starim gradom.


Izvor i literatura:

-www.montenegro.travel
-www.herceg-novi.co.me
-www.monteportal.com
http://www.durmitorcg.com/forum/viewtopic.php?f=51&t=694
       -Akademik Radoslav Rotković: Herceg Novi i Cetinje

Još slika sa Španjole  da uživate u ovoj lepoj građevini!

Bravo Lovac, o tvrđavi nisam do sad znao ništa. Odličan uradak.

Ih što ja volim ovakve stvari, samo uvek kada vidim da se ne održava i kada vidim potpise huligana prosto mi je žao.
Sa tim da pod održavanjem ne podrazumevam menjanje tj. dograđivanje utvrđenja jel onda to više nije to, ali da može da bude čisto i sređeno to ne bi ništa falilo.

Uopšte je veliki problem sa tvrđavama, spomenicima i sličnim stvarima i jako mi smeta kada vidim da se neko izšarao grafitima. To tako smeta i kvari ugođaj da je stvarno tuga ... :'(

Imaš pravo. U Šibeniku se tvrđava sv. Mihovila obnovila i sad je čuvaju. Grafita nema. Kulturni Europljani se popnu na zid od groblja i skaču na put do tvrđave za ne platiti kartu od 20 kuna. Domaći svit ne plaća.

...

[attachment=1]

...

[attachment=1]

Evo još fotki sa Španjole,inače živim u neposrednoj blizini
Zapadna kula 1/4
[attachment=1]
Pogled na komplex ispred glavnog ulaza koji štiti 1 bunker
[attachment=2]
Bunker na čijoj kupoli piše Škoda
[attachment=3]
Ostatci šina od vagončića za prevoz municije do Jugo/istočnog bunkera
[attachment=4]
Jug.Ist. Bunker
[attachment=5]
Glavna kapija i ulaz u Glavnu tj. Istočnu kulu kulu branjen puškarnicama
[attachment=6]
Glavna Kapija
[attachment=7]
[attachment=8]
Glavni ulaz u Tvdjavu
[attachment=9]
Bunar u Gl. kuli,zanimljivo je što su ostatci bunara na svakom koraku inače ovo je jedini ne zatrpan ali vidno devastiran nažalost,nisam slikao sistem cijevi za dopunjanje bunara sa krova kule,vrlo zanimljivo riješenje.
[attachment=10]
Pogled na unutršnjost iz Gl. kule
[attachment=11]
[attachment=12]
2 spratna kuća sa vidljivim ostatcima Turskog stila gradnje
[attachment=13]
Potpis sa godinom 1831 na ulazu iste kuće,zanimljivo je da ima mnogo potpisa iz svih perioda a naročito od ww2  pa na ovamo
[attachment=14]
Ulaz u Zapadnu kulu
[attachment=15]
Pogled iz iste
[attachment=16]
Debela obložena vrata iz bog zna kog perioda izlaz iz zapadne kule u istureni komlex unutar tvdjave
[attachment=17]
[attachment=18]
Postolje Italijanskog reflektora koji se pominje na Info tabli
[attachment=19]
Koridor koji povezuje Južnu sa Zapadnom kulom
[attachment=20]
I sa Istočnom
[attachment=21]
Pogled na unutrašnjost sa Južne K.
[attachment=22]
Pogled sa Zapadne K.
[attachment=23]
Pogled ka Igalu sa Zapadne
[attachment=24]
Ka ulazu u zaliv tj Prevlaci
[attachment=25]

Lepo i detaljno!

Inače, Zelja, dobro došao na Palubu!

Što se tiče raznih grafita i potpisa, ja sam već negde na sajtu citirao stare Latine - imena luda nalaze se svuda.

Hvala bilo bi više fotki ali je sve zaraslo u trnje, nažalost eto toliko država pazi na istorijska dobra.
Imam neke fotke sa tvdjave Goražda iznad Kotora ali ne znam dje su mi a ako budem opet išao tamo slikat ću inače ta tvdjava me oduševila.
A u planu mi je da obidjem i tvrdjavu Klinci koja je bila u sklopu istoimenog vojnog objekta JNA/JA a sad napuštena.Što je i dobra prilika da se obidje.
Pa zanimljivo je čitati potpise jer ih ima raznoraznih a dosta ih je od vojnika,mornara koji su tuda tumarali period 50,60.70,-ih kao i običnih civila,nažalost mnogo toga je nestalo ispod svježe prekrečenih prostorija Glavne i zapadne kule jer su pametni organizatori Eko Festa(koji je čista glupost) tako htijeli, inače dogadjaj koji se organizuje u Avgustu mjesecu u Španjoli

Jaooo očajno se snalazim na ovaj vaš forum zašto nemam opciju da Npr popravim svoj tekst u topiku i sl. i zašto ne mogu da pobrišem greškom postavljen topik kao ovaj Navod iznad inače sam član i nekih drugih foruma ali na ovom mnogo loše mi ide. Sad vidim da imam opciju da korigujem ali gornji topik sa slikama nemam opciju??
Hvala uz moje izvinjenje

Када смо код графита  који садрже имена или краћи запис са потписом аутор(а још у Црној Гори)а, у манастиру Морача их има доста у подножју неких фресака, чак од пре неколико векова и заштићени су (ресатауратори их не бришу) као запис о времен, људима и догађајима.

Зељо,
на слици 4 - "Ostatci šina od vagončića za prevoz municije do Jugo/istočnog bunkera"
шине су полукружне (необичне за вагончиће). Више ми личи да су шине служиле за врата.

Te šine izlaze iz prostorije desno i nestaju u žbunje inače one vode nekih 50metara do Jug. Ist Bunkera.Pogledaj 1,2,3 sliku koju je postavio Lovac to je ustavri taj isti komleks,na prvoj slici se vide iste šine samo na ulazu u Bunker a u daljini prostorija sa moje slike na 2 i 3 slici se vidi citav kompleks samo što je autor fotografije stajao na bunkeru tj. na ulazu u magacin bunkera a do bunkera vodi mračan hodnik pod nagibom jedno 15-ak metara.Na fotkama se ne vide šine jer su zarasle, a i dobar dio šina nedostaje kao i mnogo drugih stvari sa tvdjave.
Tokom godina a naročito nakon rata ljudi su skidali i odnosili inventar iz tvdjave od kamenih ploča do raznog željetznog materiala.
Poznajem tvdjavu u svaki milimetar jer sam djetinjstvo proveo tamo.Jedino što bih volio da vidim tajni prolaz do donje kule (Kanli Kule)koji je zatrpan,a mislim da je nakon rata ili čak prije taj tunel iskorišćen za polaganje cjevovoda starog gradskog vodovoda od koga se i danas vide ostatci ispred tvdjave.

https://www.youtube.com/watch?v=OAc3sLF-jsM

Odavno se nišpta nije dešavalo na ovom topic-u.

U jučerašnjim dnevnim novinama DAN objavljen je članak, u kojem se iznose planovi opštine HN za revitalizaciju tvrđave. Moje lično mišljenje, znajući stanje u opštini, je da je ovo priča za malu decu. Zapravo, ono što priča nadležni čovek u opštini (penzionisani kapetan fregate), liči mi na neku igraonicu u dečjem vrtiću.
Jedan od osnovnih problema u toj ''valorizaciji'' leži u tome, što jedini put koji vodi kroz grad prema utvrđenju zakrčen automobilima i (polu)divljom gradnjom, i da se do nje najlakše može doći peške. A to i nije baš primamljivo za sve turiste.
Pre nekoliko godina se kroz grad, od istih ovih ljudi koji su imenovani u tekstu, pričana priča o izgradnji uspinjače od obale mora do utvrđenja.
Sada je ta priča ''zaboravljena''. 

Realnost teksta procenite sami!


OPŠTINA ODLUČILA DA VALORIZUJE NAJPOZNATIJU TVRĐAVU

Španjolu u zakup nude ambasadama

U Španjoli ima pet do šest objekata i otvara se mogućnost da svaka ambasada dobije određeni objekat u koji će uložiti sredstva i koji će predstaviti njihovu zemlju, kaže Vladimir Žutković Načelnik Sekretarijata za društvene djelatnosti opštine Herceg Novi Vladimir Žutković nedavno je dobio dokument koji nedvosmisleno ukazuje da je tvrđava Španjola od 2002. godine vlasništvo Opštine a ne Ministarstva odbrane kako se to dosad tvrdilo.

Za Žutkovića ovo je prvi od mnogih koraka koji će biti preduzeti na revitalizaciji i valorizaciji utvrde koja ljepotom i istorijskom potkom dominira gradom. Žutković naglašava da se u ovom trenutku ne može uložiti novac koji je potreban za suštinsku valorizaciju Španjole, ali da nisu potrebna velika sredstva da se ona prije svega zaštiti od propadanja. Prvi korak, kako tvrdi Žutković, biće zatvaranje puta koji je probijen kroz dvorište ove srednjovjekovne utvrde, a kojim cirkulišu automobili. Sledeći će se odnositi na otvaranje i obezbjeđivanje južnog ulaza u tvrđavu, a potom i njenog detaljnog čišćenja od korova koji je duboko zašao u njene zidine. Za taj dio posla biće angažovan Biotehnički fakultet. Na ovakav način, tvrdi Žutković, Španjola će se makar u startu učiniti bezbjednom za posjetioce.

Nakon pomenutih radova uslijediće i treći korak koji će se odnositi na vraćanje pređašnjeg izgleda Španjole. Svo rastinje oko nje biće uklonjeno kako bi se ona mogla vidjeti s mora, tj. ulaska u zaliv  - poručio je Žutković.

Najvažniji korak po njemu ipak predstavlja projekat revitalizacije i valorizacije za koji je već formirana komisija u čijem se sastavu osim njega nalaze arh. Slobodan Popović, ispred Agencije za izgradnju i razvoj grada, arh. Boris Ilijanić, Ivica Zidar, predsjednik IO Herceg festa i predstavnik Zavoda za zaštitu spomenika kulture.

Komisija će raspisati konkurs za idejno rješenje restauracije Španjole, nakon čega će biti izabran najbolji projekat i isti biti ponuđen investitorima. S obzirom na to da mi do sada nemamo baš najbolje iskustvo sa zakupcima te da smo očekivali veća ulaganja od pruženih, po ovom pitanju stupućemo u kontakt sa ambasadama, jer na Španjoli nisu bili samo Španci, već i Turci, Austrougari, Francuzi itd. Tamo ima pet do šest objekata i otvara se mogućnost da svaka ambasada dobije određeni objekat u koji će uložiti sredstva i koji će predstaviti njihovu zemlju. Zbog čega ne bi na primjer ispred jednog od objekata turiste sačekao čovjek u turskoj nošnji, a u objektu turiste upoznao sa njihovim eksponatima i dijelom istorije koji ih vezuje za Španjolu. Turista onda može preći ulicu jer je Španjola i bila koncipirana kao grad, pa obići na sličan način francusku ili špansku kuću. Španjoli treba vratiti ideju grada, jer ona to i bila, čak možemo vratiti i neku vrstu pijace i suvenirnice – navodi Žutković.

Minibusevi za turistički obilazak tvrđava

Žutković je izrazio očekivanje da će po pitanju uvezivanja Španjole sa Kanli kulom i tvrđavom Forte mare, kao onima kojima takođe gazduje Opština, u smislu turističkih obilazaka, imati tijesnu saradnju sa Turističkom organizacijom grada. Ističe da izgovor preuskog puta koji vodi do utvrde i na kojem se ne mogu mimoići dva automobila, nije ništa drugo do izgovor.
– Rješenje vidim u dobroj markaciji i minibusevima koji bi u određeno vrijeme turiste vodile u obilazak. Tada bi se saobraćaj zasutavljao na pet minuta koliko je potrebno mini- busu da odveze i vrati turiste na odredište. Insistiram na tome da turista koji plati kartu za obilazak jedne od tvrđava, ima mogućost da obiđe sve tri fortifikacije i u njima dobije sve podrobne informacije – pojašnjava Žutković.
 

A što bi bili potrebni busevi? Od Autobuske do Španjole ima oko 20 minuta hoda. Naravno, ne treba ići po suncu, već do 10 ujutro ili posle 5 popodne. Mokru platnenu kapu na glavu i flašu vode uzase.

Evo još jedan tekst o tvrđavi Španjola - iz današnjih podgoričkih Vijesti


NEBRIGA NADLEŽNIH

Ruinirana tvrđava Španjola u Herceg Novom

Srušeni unutrašnji zidovi, ruinirani objekti obrasli korovom sa raznim natpisima, trenutna su slika nekadašnjeg gornjeg grada Herceg Novog
Propadanje spomenika kulture zbog nebrige nadležnih u Herceg Novom se možda najbolje ogleda na primjeru Španjole. Ova tvrđava iz srednjeg vijeka, potpuno je prepuštena zubu vremena, iako je posljednjih nekoliko godina bilo pokušaja da se koliko-toliko očisti i ušminka. Umjesto toga, zidovi se urušavaju, odnosi se kamenje iz zidova, nema nikakvog osvjetljenja ali ni upozorenja da ulazak može biti opasan. Iz opštine tvrde da će se to uskoro promjeniti, a u hercegnovskom nevladinom sektoru imaju i plan da poprave situaciju.
Srušeni unutrašnji zidovi, ruinirani objekti obrasli korovom sa raznim natpisima, trenutna su slika nekadašnjeg gornjeg grada Herceg Novog. Impresivna tvrđava Španjola kao i većina registrovanih spomenika kulture Crne Gore, prepuštena je sama sebi.
Osim toga što kao ogroman turistički i kulturno- istorijski potencijal nije iskorištena, predstavlja i veliku prijetnju za svakoga ko želi tuda da prošeta. Ovakvo stanje do sada se pravdalo administrativnim preprekama, međutim opština Herceg Novi je dobila i zvanično rješenje da ona raspolaže ovom tvrđavom.
"Vjerujemo da je to jedan ogroman potencijal grada i vjerujemo da može da se valorizuje na adekvatan način. Naravno ni u šta ozbiljnije nismo mogli da uđemo dok neriješimo te imovinsko-pravne odnose, a sada kada su rješeni ulazimo u drugu fazu plana, a to je formiranje jednog tima", rekao je Vladimir Žutković iz Sekretarijata za društvene djelatnosti Herceg Novog.
 Čišćenje smeća na Španjoli
Opština je posljednjih par godina samostalno i sa Zavodom za zapošljavanje organizovala čišćenja smeća na Španjoli. Međutim, jedini koji su se prethodnih godina malo ozbiljnije bavili stanjem u ovoj tvrđavi su aktivisti NVO EKO Fest koji na Španjoli organizuju i festivale, kako bi ukazali na potencijale ove tvrđave. "Prije još tri godine već smo predali koncept projekta za samu sanaciju i za revitalizaciju na održivim principima"
"Upravo pokušavamo na neki kreativan način prvo da skrenemo pažnju na stanje Španjole i potencijale, takođe i da valorizujemo prostor i da pokušamo da ga saniramo i to smo radili za ovih dosadašnjih 4 godine, odnosno pet festivala koji su bili do sada na Španjoli. Međutim ruke su nam vezane zbog vjerovatno tog administrativno-papirološkog sistema", rekao je Saša Cvetković iz NVO "Eko fest" iz Herceg Novog.
 Međutim sada su riješene administrativne prepreke i iz opštine obećavaju otvaranje konkursa za sanaciju Španjole.
"Planiramo te neke osnovne stvari odmah da uradimo jer one ne zahtjevaju neka posebna sredstva. Znači nama je sad primarno dok traje ovaj konkurs za projekat, primarno je da ona više ne propada. Mi ćemo učiniti sve da onaj korov ono rastinje više ne uništava zidine", rekao je Žutković.
Saša Cvetković kaže da su takve vijesti ohrabrujuće i tvrdi da projekat revitalizacije već duže vrijeme postoji.
"Prije još tri godine već smo predali koncept projekta za samu sanaciju i za revitalizaciju na održivim principima naravno, da može da se sanira bez nekih većih ulaganja od strane opštine", rekao je Cvetković.
 U svakom slučaju svi su svjesni da bi obnova Španjole i ostalih mnogobrojnih hercegnovskih tvrđava, moglo predstavljati ekskluzivni dio turističke ponude toga grada.

Danas sam prošetao po tvrđavi Španjola.

Privukla mi je pažnju spomen tabla na ulazu u tvrđavu. Molim istoričare da nam ispričaju o čemu se radi. Zašto su pomorski kapetani pogubljeni?

http://www.vesti.rs/Jug-Srbije/Kapetan-Milan-Srzentic.html

Hađija, Srzentić. Proglašeni su neprijateljima Austrije.

Таблу у почаст Срзентићу имаш и у Будви, у старом граду, у близини "Љубишиног спомен дома" (музејске поставке о Стјепану Митровом Љубиши). Имам њени слику.

Par starijih snimaka ...



https://youtu.be/la12jLJYPx0


https://youtu.be/Gn1qg6hUhvQ

Još jedan stariji ...



https://youtu.be/mm00WYK17fw

Fenomenalni Radojica Pavicevic
https://www.youtube.com/watch?v=kz-kKenafPI
2 dio
https://www.youtube.com/watch?v=Sxg0--IShaY