Maksim Aleksandrovič Passar – Snajperska legenda Staljingrada
Maksim Aleksandrovič Passar (30. avgust 1923 – 22. januar 1943) bio je sovjetski snajperista u Crvenoj armiji tokom Drugog svetskog rata, zaslužan za eliminaciju 237 neprijateljskih vojnika. Decenijama nakon što je poginuo u borbi, posthumno mu je dodeljena titula Heroja Ruske Federacije 2010. godine.
Rani životMaksim Passar rođen je 30. avgusta 1923. godine u selu Nižnji Katar, u današnjem Nanaiskom okrugu ruskog Dalekog istoka, u porodici Nanaijaca, tradicionalnih lovaca na krzno. Još kao dete, pomagao je svom ocu u lovu, razvijajući preciznost u pucanju i sposobnost da pogodi vevericu pravo u oko kako bi sačuvao što više krzna. Ove veštine, zajedno sa strpljenjem potrebnim za osmatranje plena u zimskim uslovima, kasnije su mu pomogle u vojnoj karijeri. Pohađao je školu od 1933. godine i sanjao je o odlasku na studije u Lenjingrad. Bio je stariji brat pesnika Andreja Passara.
Učešće u Drugom svetskom ratuU februaru 1942. godine, Passar je pešačio 60 kilometara do vojno-regrutnog centra u Troicku kako bi se prijavio u Crvenu armiju. Iako je demonstrirao svoje snajperske sposobnosti, prvobitno je raspoređen kao minobacač na Istočnom frontu. Ipak, ubrzo mu je omogućeno da se prebaci u snajperiste i prošao je kratku obuku.
Od jula 1942. godine, učestvovao je u Bici za Staljingrad, gde se istakao kao jedan od najboljih snajperista. Već do početka septembra 1942. godine imao je 56 potvrđenih eliminacija, provodeći dane u rovu u stalnom osmatranju neprijatelja. Dana 28. septembra iste godine, zabeležio je svoj 100. pogodak, što je zapisao u svoj dnevnik. Do novembra je povećao broj eliminacija na 152, a uprkos ranjavanju u decembru, ostao je na prvoj liniji fronta.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Njegova fotografija i opisi njegovih dostignuća objavljeni su u više ratnih novina, uključujući „Pravdu“, „Komsomoljsku pravdu“ i „Krasnaju armiju“. Nakon što je postao poznat, nemačka vojska je raspisala nagradu od 100.000 maraka za njegovu smrt. Osim svojih zadataka kao snajperista, Passar je obučavao i druge snajperiste, a trojica njegovih učenika postigli su preko 100 eliminacija svaki.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Passar je koristio standardnu sovjetsku snajpersku pušku Mosin-Nagant M1891/30 sa optičkim nišanom PU. Bio je poznat po svom izuzetnom strpljenju i sposobnosti da se stopi sa okruženjem, čekajući satima ili čak danima da pronađe pravi trenutak za pucanj. Njegove metode obuhvatale su upotrebu maskirne odeće i pažljivo odabranih pozicija koje su mu omogućavale široko vidno polje i sigurnost od protivničkih snajperista.
U Bici za Staljingrad, snajperisti poput Passara igrali su ključnu ulogu u iscrpljivanju nemačkih snaga. Snajperski timovi su bili korišćeni za eliminaciju neprijateljskih oficira, artiljerijskih posada i izviđača, čime su smanjivali efikasnost nemačkih jedinica. Uz Passara, poznati sovjetski snajperisti tog perioda bili su
Vasilij Zajcev i
Ivan Sidorenko, koji su, poput njega, koristili taktiku sporog i preciznog lova na neprijatelja.
Dana 22. januara 1943. godine, Passar je poginuo dok je eliminisao posade neprijateljskih mitraljeza. Sahranjen je u masovnoj grobnici u mestu Gorodišče. U trenutku smrti, imao je potvrđene 237 eliminacije neprijateljskih vojnika.
Posthumna priznanjaNa spomen-ploči u masovnoj grobnici njegovo ime je greškom navedeno sa titulom Heroja Sovjetskog Saveza, iako je njegova nominacija iz februara 1943. godine bila svedena na Orden Crvene zastave. Njegovi saborci su godinama pokušavali da mu obezbede zasluženo priznanje, ali je tek 16. februara 2010. godine posthumno proglašen Herojem Ruske Federacije.
Maksim Passar ostaje upamćen kao jedan od najuspešnijih sovjetskih snajperista, čija se preciznost i hrabrost i danas ističu u vojnoj istoriji.
