| Đorđe Petrović Karađorđe |
| (1/10) > >> |
|
Boro Prodanic: Đorđe Petrović Karađorđe (16. novembar 1762, Viševac - 14. jul 1817, Radovanje) [ Attachment: You are not allowed to view attachments ] Đorđe Petrović, vožd naroda srpskog - vrhovni vođa Prvog srpskog ustanka, nazvan od Turaka Karađorđe (Crni Đorđe), rodio se 1762. godine u Šumadiji u selu Viševac. Njegovi preci potiču iz Vasojevića. Po Radošu Ljušiću u jednoj od seoba srpskog naroda, doselili su se Karađorđevi preci, najverovatnije sa hercegovačko-crnogorskih brda u Šumadiju. Prezime mu je po ocu Petru. Karađorđe potiče iz siromašne porodice. Majka mu je bila Marica Živković iz Masloševa u Šumadiji. Kako je Đorđe stasavao i služio kod imućnijih Srba i Turaka, tako se i njihova materijalna situacija popravljala. Imao je dva sina, Aleksu i Aleksandra. Bavio se trgovinom, hajdukovao i često dolazio u sukob sa Turcima. Učestvovao je kao dobrovoljac u austrijsko-turskom ratu (1788.-1791.) na strani Austrije, a potom i u narodnoj vojsci Hadži-Mustafa paše u borbi protiv janjičara. Na zboru u Orašcu 1804. godine izabran je za vođu ustanika. Kao strateg i komandant ispoljio je izuzetne vojničke sposobnosti. Najvažniji bojevi protiv Turaka dobijeni su zahvaljujući, pre svega, njegovoj odlučnosti, hrabrosti i umešnom komandovanju. Na čelnom mestu državne uprave starao se da obezbedi jedinstvo vlasti i samostalnost Srbije. Posle vojnog sloma 1813. godine sklonio se u Austriju, a kasnije prešao u Rusiju, gde je, kao nepomirljivi borac protiv Turaka, prihvatio ideje grčkih heterista o zajedničkoj borbi hrišćanskih naroda na Balkanu za nacionalno oslobođenje. Pronicljivi naučnik i jedan od vrsnijih tumača srpske istorije, Radovan Samardžić, ovako slika Karađorđa u vreme priprema ustanka: "S jednim momkom u pratnji, s malo papule, sušenog mesa, tvrda sira, proje i rakije u torbi, uvek više naoružan nego što se primećivalo. Crni Đorđe je 1803, onako krakat i lakonog, sve prečicom obišao Šumadiju i krajeve preko Morave, pa najpre utvrdio svoje znanje o zemlji i mogućnostima korišćenja brda, šuma, voda i bogaza u budućem vojevanju protiv Turaka, ali, glavni cilj ovog njegovog beščujnog i nevidljivog obilaženja Srbije bio je u tome da poseti i bolje upozna svakog znatnijeg domaćina, pridobije ga za narodnu stvar i koliko može proveri u rešenosti da za nju zalegne." Ženidba i emigracija u Austriju 1785/86. godine Đorđe Petrović se ženi Jelenom Jovanović. Prema nekim izvorima, Jelenini roditelji su bili imućniji i nisu dali svoju kćer, ali ju je Đorđe oteo i učinio svojom ženom. Posle ženidbe nije dugo ostao u Srbiji, jer je navodno ubio Turčina. Izbegao je u Srem sa svojom porodicom. Austro-turski rat i povratak u Srbiju Pred kraj austrijsko-turskog rata, 1787. godine, kod nas poznatijeg kao Kočina krajina, Karađorđe počinje da ratuje na strani Austrije protiv Turaka. Kao podoficir ratovao je neoklevajući da se ogleda sa neprijateljem i ubija ugledne turske junake. Sredinom 1791. zaključuje se mir, Karađorđe dobija unapređenje i medalju za hrabrost i odmeće se u hajduke, gde predvodi veliku hajdučku družinu. 1793/94. dolazi do opadanja hajdučije i Đorđe se povlači i živi mirno sa porodicom u Topoli. |
|
Boro Prodanic: Prvi srpski ustanak Kraj 18-og i početak 19-tog veka donosi sve veći zulum koji su Turci činili nad srpskim narodom. Ogromni nameti, samovolja i terorisanje naroda od strane Turaka i janjičara, gušenje svakog otpora dovode do udruživanja srpskih velikaša i dogovora oko pobune. [ Attachment: You are not allowed to view attachments ] [ Attachment: You are not allowed to view attachments ] Povod za Prvi srpski ustanak bio je krvavi događaj, poznat kao seča knezova. O tome je pevao Filip Višnjić u čuvenoj pesmi Početak bune protiv dahija. Posecanjem viđenijih srpskih glava, Turci su hteli da zaplaše srpski narod i onemoguće ustanak za koji su znali da se sprema. Na narodnom zboru u Orašcu Karađorđe je izabran za vođu ustanka i tako je stao na čelo izmučenog srpskog naroda u borbi protiv Turaka. Ne može se tačno reći kada je održan zbor u Orašcu, ali se uzima najčešće pominjani datum, a to je Sretenje Gospodnje, 15. februar 1804. godine (2. februar po starom kalendaru). Karađorđe je lično obilazio narod i dogovarao sa ostalim vođama tok borbe i pripreme za ustanak. Kao strog i dosledan, uživao je autoritet u narodu i među drugim vođama. Ostalo je zapisano da su ga se plašili zbog preke naravi i zbog spremnosti da bez kompromisa dođe do cilja. Iza njega su ostale mnoge pobede često nad brojnijom i opremljenijom turskom vojskom: Ivankovac, Mišar, Novi Pazar, Varvarin... [ Attachment: You are not allowed to view attachments ] Slom ustanka Nakon mira u Bukureštu dolazi do nesloge među ljudstvom što se odrazilo i na delovanje i akcije naroda. Karađorđe uviđa da je dalja borba uzaludna i odlučuje da 1813. godine pobegne u Austriju, ali se 1816. pridružio grčkom pokretu u želji da nastavi borbu za proterivanje Turaka. Sledeće godine je došao tajno u Srbiju kako bi se sa Milošem Obrenovićem, vođom Drugog srpskog ustanka, dogovorio o zajedničkoj akciji, ali je po Miloševoj naredbi ubijen u noći između 13. i 14. jula 1817. godine u selu Radovanju kod Velike Plane. Nakon više premještanja njegovi posmrtni ostaci sahranjeni su na Oplencu u crkvu Svetog Đorđa, u obiteljsku grobnicu Karađorđevića. Karađorđeva supruga Jelena nadživjela je svoga muža i preminula je 28. januara 1842. Prvobitno je sahranjena u Topoli, a 1912. njezini su ostaci sahranjeni s muževim na Oplencu u crkvi Svetog Đorđa. Potomci Karađorđe je osnivač srpske kraljevske loze Karađorđevića, njegovi sinovi su bili Aleksa i Aleksandar Karađorđević. Dinastija Karađorđevića i dinastija Obrenovića, čiji osnivač je Miloš Obrenović, smenjivale su se na srpskom prestolu narednih decenija. |
|
Boro Prodanic: Drugi o Karađorđu [ Attachment: You are not allowed to view attachments ] Na pitanje ko je najveći vojskovođa francuski imperator Napoleon je odgovorio: "Lako je meni biti veliki s našom iskusnom vojskom i ogromnim sredstvima, ali daleko na jugu, na Balkanu, postoji jedan vojskovođa, iznikao iz prostog seljačkog naroda, koji je okupivši oko sebe svoje čobane, uspeo bez oružja i samo trešnjevim topovima, da potrese temelje svemoćnog osmanlijskog carstva i da tako oslobodi svoj porobljeni narod. To je Crni Đorđe i njemu pripada slava najvećeg vojskovođe!" Međutim, o Karađorđu ima i drugačijih mišljenja: u svojoj knjizi Zavjere protiv svjetskog mira S. M. Štedimlija daje jedno drukčije viđenje Karađorđa: "Povjesničari koji su obrađivali taj dio razdoblja /19.st./, jednako kao i Karađorđevi suvremenici, tvrde da je Karađorđe bio naprasit i nasilan čovjek, uvijek spreman brzo udariti, sklon ubijanju bez ikakava razloga, čak i da osumnjičenika i ne sasluša..." Mišljenja su očito podeljena, ali nije sporno da je Karađorđe istorijska ličnost koja je donela Srbima prvi zrak Sunca slobode nakon gotovo četiri veka ropstva pod Turcima. |
|
Kuzma®: Kada sam pre izvesnog vremena posetio Muzej vostanih figura u Jagodini od kustosa sam saznao par manje poznatih detalja o Karadjordju. Iako je uvrezeno misljenje da je Karadjordje bio grmalj od coveka on nije bi ni blizu visine jednog dvometrasa. Bio je visok oko 180-185 cm sto je u odnosu na prosecnu visinu stanovnistva u to doba bilo iznad proseka. Takodje jedna manje poznata cinjenica je da je Karadjordje bio procelav. Tada je bilo neprihvatljivo da se vodja ustanka prikaze na slikama kao celav covek te je uvek bio i ostao prikazan na ovaj nacin koji nam je svima poznat. A evo Karadjordjeve figure u Muzeju. |
|
Kuzma®: Karadjordjev grob u crkvi na Oplencu [ Attachment: You are not allowed to view attachments ] Crkva na Oplencu [ Attachment: You are not allowed to view attachments ] |
| Navigation |
| Message Index |
| Next page |