Republic Aviation F-84 Thunderjet
Рашо:
Uvod
Svima je znano da je Drugi sv. rat, osim ogromnih žrtava, patnji i razaranja, donio i nečuven tehnološki napredak i razvoj u svim aspektima ljudskog djelovanja. Ne kažu džabe da je rat pokretač ljudskog razvoja. Taj napredak se, možda ponajviše, osjetio u vazduhoplovstvu i vazduhoplovnoj industriji. Konstruktorski timovi zaraćenih strana su punom parom radili, nicali su novi proizvodni pogoni, a sa montažnih traka su silazile ogromne, do tada neviđene, količine aviona. Razvoj aerodinamike se odslikavao u novim idejama u projektovanju, osvajaju se nove tehnologije i materijali u proizvodnji, inovacije na polju pogona, avionske opreme i naoružanja dovode do ogromnog poboljšanja performansi svih vrsta vazduhoplova u odnosu na predratni period.
Već 1944. godine dosegnut je vrhunac u razvoju aviona sa klipnim motorom. Postignute su brzine od oko 800 km/h, a brže se nije moglo jer je glavna prepreka za daljnje povećanje brzine predstavljala sama elisa klipnog motora koja je gubila na efikasnosti sa povećanjem brzine.
Baš u to vrijeme dešava se proboj na polju razvoja avionskih motora, pojavljuju se prvi upotrebljivi mlazni motori koji su pružili konstruktorima aviona sasvim nove, ogromne, mogućnosti u projektovanju i omogućili im ulazak u područje visokih podzvučnih brzina. Prvi serijski mlazni lovački avioni, koji su se pred kraj rata pojavili na evropskom nebu, praktično su dokazali kakvu nadmoć donosi novi pogon i pokazali da je vrijeme aviona sa klipnim motorima nepovratno prošlo.
Рашо:
Razvoj
Godine rata su bile zlatne godine za firmu Republic Aviation iz Farmingdejla na Long Ajlendu. Glavna zvijezda fabrike, lovac P-47 Thunderbolt, se masovno proizvodio, a narudžbinama se nije vidio kraj. Istovremeno, još jedanaest prototipova lovačkih aviona se nalazilo u raznim fazama izrade i ispitivanja. Reklo bi se, vrijeme pravog rajskog, vazduhoplovnog, izobilja.
Tokom 1944. godine, prototipovima XP-72 i XP-47J dosegnut je zenit razvoja aviona P-47 Thunderbolt. Svjestan da je došlo novo vrijeme za nove stvari, glavni konstruktor Republic-a Aleksandar Kartveli, je donio odluku da se na osnovu aviona P-47 razvije novi mlazni avion. Thunderbolt je velik avion, prostranog trupa i čvrste konstrukcije, pa je logično bilo da on, uz manje izmjene, posluži kao osnova iz koje će evoluirati mlazni lovci prve generacije.
Prionulo se na posao, kod General Electric-a je nabavljen motor TG-180 (slab i nepouzdan, ali jedini u tom trenutku) i uskoro je stvoren avion sa usisnikom vazduha u nosu koji je po spoljnom izgledu podsjećao na P-47. Sve je teklo po planu da trenutka ispitivanja aviona u vazduhu, kada se pokazalo da prepravljanje klipnog u mlazni avion ipak loša ideja i od toga se odustalo u septembru 1944. godine.
Obustavljanje ovog projekta je za Kartvelija i Republic bilo samo hvatanje zaleta. U saradnji sa Komandom za snabdjevanje USAF-a dogovoren je razvoj sasvim novog aviona. Odabrana je forma srednjekrilca sa motorom u srednjem dijelu trupa i usisnikom vazduha u nosu aviona. Takva konfiguracija je, u perspektivi, obećavala bolje performanse u odnosu na rivala, Lockheed P-80 Shooting Star, ali uz manji dolet zbog manjka prostora za rezervoare u trupu. Novi avion je označen kao XP-84,a u fabrici je, očekivano, dobio ime Thunderjet. U februaru 1945. je počelo projektovanje i priprema za izradu dva prototipa. Za pogon je odabran motor GE J-35, koji je, u stvari, bio donekle izmjenjeni TG-180, a proizvodio se u Ševroletu. Interesanto je da je motor J-35 prošao testiranja samo na ispitnom stolu i da je, donekle „na neviđeno“, ugrađen u prototip XP-84 bez ikakvih proba u vazduhu.
Do decembra 1945. je bio završen i prototip. To je bio avion skladnih linija, znatno vitkiji od neuspjelog prethodnika, sa široko postavljenim stajnim trapom tipa „tricikl“. Prototip je prebačen u bazu Marok u Kaliforniji gdje je imao prvi let 28. februara 1946. godine. Uskoro ga je slijedio drugi prototip koji je, opremljen nešto jačim motorom, 7. septembra 1946. postavio svjetski rekord brzine krećući se 983 km/h. Rekord je bio kratkog vijeka, oboren je istog dana u Engleskoj...
Prvi prototip, avion XP-84
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Fotografija drugog prototipa u letu, elegancija i čiste linije
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Iako su dva prototipa pokazali dobre performanse, razvoj kao da je tek počinjao. Potraga za najboljim rješenjima je nastavljena kroz 15 predserijskih aviona, označenih kao YP-84A. Ti avioni su se razlikovali jedan od drugog po ugrađenoj opremi, a glavna karakteristika im je bila novi, nešto bolji, motor Alison J-35-A15. Predserijski avioni su prebačeni u bazu Rajt Fild gdje su tokom 1947. godine nastavljena testiranja aviona, naoružanja i opreme.
Jedan od predserijskih aviona YP-84, bez tip tankova, pito-cijev još uvjek na nosu aviona
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Рашо:
F-84B
Prva serijska verzija, označena kao F-84B, je počela da se proizvodi u novembru 1947. godine. Pogonsku grupu je činio motor Alison J-35A-15. Naoružanje se sastojalo od šest mitraljeza Browning M3 kalibra 12.7 mm, sa po 300 metaka. Četiri mitraljeza su ugrađena u nos aviona, a dva u korjenima krila. Osim toga, avion je imao pod krilima nosače za bombe i lansere za NRZ. Na krajevima krila su ugrađeni tip-tankovi kapaciteta po 865 litara goriva, a od ostale opreme da pomenemo još i sjedište za katapultiranje i klimatizaciju kabine. USAF je naručio 500 aviona verzije F-84B ali je, zbog pokazanih nedostataka, proizvodnja obustavljena poslije 227. primjerka u korist verzije F-84C.
Avion F-84 Thunderjet
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Avioni F-84B u letu
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Turbomlazni motor Allison J-35 (više verzija, izgledom vrlo slične)
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Рашо:
F-84C
U odnosu na prethodnu verziju, avioni F-84C su opremljeni jačim motorima Alison J-35A-13. Neznatno im je redizajniran zadnji dio aviona i skraćena izduvna cijev, a izvršena su i neka poboljšanja u naoružanju i elekro i hidrauličnim sistemima. Kako ni to nije zadovoljilo USAF, proizvodnja je prekinuta nakon napravljenih 191 aparata.
Avion F-84C Thunderjet
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
F-84D
Razvoj je nastavljen dalje, u jedinice je počela stizati verzija F-84D. Glavne odlike: jači motor Alison J-35A-17, potiska 2270 kg, strukturalne izmjene, ojačano krilo i modifikacije na stajnom trapu. Uz to, i niz kozmetičkih izmjena. E sad, ne znam da li su američki piloti bili izbirljivi ili je verzija D zaista bila ispod očekivanja, ali priča se ponovila kao sa prethodnim verzijama. Proizvodnja je obustavljena poslije samo 154 aviona.
Avion F-84D Thunderjet
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Рашо:
F-84E
Verzija F-84E je počela da se proizvodi 1949. godine i ukupno je napravljeno 843 aviona ove verzije. Zadržan je motor Alison J-35A-17. Krila su dodatno ojačana, a trup je produžen za 38 cm, što je povećalo težinu aviona gotovo za tonu u odnosu na prethodnu verziju. Povećanje težine je donijelo probleme, posebno u tropskim područjima i na većim nadmorskim visinama, poletanja su postala naporna i duga, čak i uz korišćenje pomoćnih raketa. Nosači za bombe su modifikovani da mogu nositi i dopunske rezervoare, a imeđu ostalog, ugrađen je novi Sperijev nišan sa radarskim daljinarom AN/APG-30.
Avioni F-84E Thunderjet
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Avion F-84E ispaljuje salvu raketa Mighty Mouse
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
F-84G
Završna, a i najbolja i najmasovnija verzija, F-84G se pojavila tokom 1951. godine i do jula 1953. sa montažnih traka je sišlo 3025 ovih aviona. Verzija G je dobila novi motor, Alison J-35A-29, potiska 2540 kg i uređaj za dopunjavanje gorivom u vazduhu, što ga čini prvim avionom osposobljenim da se dopunjuje gorivom u letu. Ugrađen je autopilot i uređaj za instrumentalno sletanje, redizajniran je poklopac kabine. Naoružanje je ostalo isto, šest mitraljeza Browing M3, dva nosaša za bombe kapaciteta po 500 kg i četiri podvesne tačke za po dvije nevođene rakete 128 mm ili slične, ali je avion dobio mogućnost nošenja nuklearnih bombi.
Avion F-84G
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Do kraja ljeta 1953. godine, proizvedeno je ukupno 4457 aviona F-84 Thunderjet u pet osnovnih verzija. Ovi, ne naročito brzi ali pouzdani i izdržljivi avioni, su u kriznim godinama Hladnog rata predstavljali okosnicu lovačko-bombarderske avijacije zemalja NATO-a. Nešto više od 2000 aparata, uglavnom verzije F-84G, se našlo u vazduhoplovstvima zemalja zapadne Evrope, Grčke i Turske, a nakon njih su isporučeni i Jugoslaviji, Iranu, Tajlandu i Tajvanu. Dok je USAF sve svoje Thunderjete povukao iz naoružanja do početka 60-ih godina, u ostalim zemljama je taj proces išao daleko sporije, poslednji avioni F-84 Thunderjet su „penzionisani“ u Portugalu 1975. godine.
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page