JAT u slici i reči

[ffbikersa]

Sa prvog splitskog aerodroma u Sinju, 1960.

[ffbikersa]

Još dvije slike Convair-a sa dubrovačkog aerodroma iz 1960ih, i umjetnička slika - suvenir kupljena u Dubrovniku, koja prikazuje DC-6 nad Gradom.

[ffbikersa]

JAT-ova desetka uz Concirde, Orly 1980-ih.

[kilezr]

 
  Strana 113, slika s vrha . Knjiga : Priča o Jugoslovenskom Aerotransportu . Štampa : Gorenjski Tisk Kranja 1987.

[ffbikersa]

Udes JAT-ovog Konvera u Lajpcigu 21.11.1967.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Najteži udes igrači Vojvodine su doživeli 21, novembra 1967. godine prilikom sletanja aviona u Lajpcigu. Novosađani su doputovali na revanš protiv Lokomotive u takmičenju za Kup sajamskih gradova. Prva utakmica u Novom Sadu, odigrana 1. novembra, završena je bez golova, pa je u revanšu očekivan veoma težak susret. Sa fudbalerima je pošla i veća grupa novinara, navijača, simpatizera. U avionu se nalazio 41 putnik.
— Nešto pre 16 časova naš avion je pokušao da sleti nz lajpciški aerodrom, ali nije uspeo. Tri puta je uzalud pokušavao da se prizemlji i tek u četvrtom lokušaju je dotakao zemlju — seća se Lazar Vasić, novinar Dnevnika i nekadašnji poznati golman Vojvodine. — Konvejer JAT-a je prilikom ateriranja zakačio samo kraj piste, polomio dve elise i zario se u zemlju nedaleko od auto-strade. Imali smo mnogo sreće u ovoj nesreći! Čim se avion zaustavio razbijena su stakla na pomoćnim izlazima i svi putnici i posada su brzo napustili letelicu u strahu da ne dođe do eksplozije.
Sat nakon ovog udesa igrači Vojvodine već su bili na treningu, a sutradan su izvanredno za-igrali i pobedili domaćine sa 2:0 golovima Savića i Đorđića. U ekipi pobednika još su igrali: Pantelić, Aleksić, Vučinić, Zemko, Brzić, Nešticki, Stanić, Radosav, Trivić i Dakić, a u vođstvu puta su bili trener Rajkov, zatim Radomir Krstmć, Karlo Lavička, Petar Jocić, dr Miloje Milojević, novinari Vasić, Vukmanović, Rakić, Budimac, Gvozdenović, foto-reporter Dnevnika Stevan Lazukić... Iste večeri kada je Vojvodina, i pored šoka na aerodromu, slavila pobedu u Lajpcig se spustila karavela kojom su Arsa Kovačević Aka, tadašnji predsednik Kluba i general Milenko Radovanov Džiga, došli po pobednike da ih vrate u Jugoslaviju.

Izvor: FKVojvodina

Kod ove nesreće iz Leipziga, misterija je o kom se avionu radilo. Koliko se može sa slika pročitati - YU-ADO. Ali, kako je onda taj isti avion mogao 1971. učestvovati u nesreći kod Titograda? (danas se nalazi u muzeju na Surčinu)

Bilo bi logično da je nakon nesreće u Leipzigu otpisan...

Inače se nesreća u Leipzigu uopšte ne spominje na Aviation Safety Network - ASN. Jedini trag o njoj sam našao u novinama Neues Deutschland od 22.11.1967.

https://www.nd-archiv.de/ausgabe/1967-11-22

"Avion se prevrnuo preko piste

Berlin (ADN). Prilikom približavanja aerodromu Lelpzig-Mockau u utorak popodne, jugoslovenski čarter avion tipa Convair 440 prekasno je sletio na pistu i prevrnuo se preko nje. Mašina je pri tom oštećena. Putnici i posada nisu povrijeđeni. Uzroci se još razjašnjavaju..."

[acabgd]

Bar na ovom forumu moram da razbijem taj mit o "prvom B737-300" u Evropi u bojama JAT-a.
Nije uopšte bio prvi u Evropi, bilo ih je nekoliko pre našeg YU-AND. Jedino u čemu je bio prvi je redovan saobraćaj, pošto ovi prethodni koji su ga imali su bili čarter kompanije. Sve u svemu jeste bio "prvi u redovnom saobraćaju", ali svakako ne prvi u Evropi.
Britanski G-BLKC je bio prvi u Evropi, samo su oni u to vreme bili samo čarter kompanija koja je osnovana od strane Horizon Travel da vozi putnike koji su kupili njihove paket-aranžmane (nešto poput Aviogenexa za Yugotours).

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Avion je isporučen 29. januara 1985, dok je JAT svoj YU-AND dobio 31. jula 1985, a sleteo je kod nas ako se ne varam 8. avgusta 1985. Nebitno, sećam se svog prvog leta njim takođe u avgustu 1985. sa onim televizorima i dolaskom u ZRH gde je pola radnika aerodroma, pilota i ostalog osoblja došlo da vidi novo čudo od aviona. Sve u svemu nadam se da će prestati ovo "prvi B737-300 u Evropi" jer nije bio prvi osim ako se baš ne računa samo redovan saobraćaj što je, priznaćete, pomalo glupo.

[galeb]

Još jedan tekst iz https://www.exyuaviation.com/.  Interesantno za ono vreme je, kako je bila na našem prostoru industrija, koja je radila za svetsku avio industriju.

The Boeing 737-300 was entering into service at the end of 1984 and besides one British charter company, there were no orders for this aircraft type in Europe (six carriers in the world had orders at that time). That made it difficult to utilise the aircraft in terms of operations, maintenance, crew training etc. But the 733 had brought a host of new features and many aerodynamic, structural, cockpit and cabin improvements. Composite materials were used on all flight controls to reduce weight. The sole power plant was the GE and Snecma CFM-56-3, which was at the core of the Boeing 737-300 improvement and proved to be almost 20% more efficient than the JT8D used in earlier models.

JAT became the first European operator to introduce the type into scheduled service and, at that time, it had at its disposal one of the most modern fleets in the world. It is important to note that JAT introduced its first jet-engine aircraft, the Caravelle SE-210, only three years after its maiden flight, similar to the McDonnell Douglas DC-9. The contract with the Boeing Company and JAT was signed on September 23, 1984, initially for the purchase of two 737-300 aircraft. The book price for the new 733 at that time was 23 million US dollars. At least 50% of the price was paid through the export of Yugoslav goods to the US and aircraft parts to Boeing.

Prva Petoletka Trstenik produced parts for the Boeing 737-300 aircraft that included landing gear and braking system components. It became a Boeing certified part supplier in 1989. Utva Pančevo was also certified by Boeing, and produced machined and sheet metal parts, tools and assemblies (slats, wingtips and floor supports) for the Boeing 737 and Boeing 757 aircraft. Utva was also manufacturing parts and tools for Tupolev Tu-204 and Ilyusiin IL-114 aircraft, and later also for Airbus. Soko Mostar “Vazduhoplovsto” began its cooperation with Boeing back in 1980, producing 300 aircraft window frame assemblies for the 727 and 737. Later, during the 1980s, Soko also delivered cockpit doors, emergency exits and wing parts for the 737 family, as well as for the latest generation Boeing model - the 757.

[kosta1961]

Da ne zaboravimo i pad aviona DC 9 YU-AJN  23 novembra 1974g

Avion je leteo na liniji Pariz –Beograd i u avionu je bilo 44 putnika i 6 članova posade.Tog dana je bilo loše vreme ,a posada aviona je krenula u vizuelno sletanje negde oko 18 h.Isprva su videli pistu,ali ubrzo su je prekrili oblaci.Očekujući da vide pistu ,posada se iznenadila kada je osetila da su točkovi dodirnuli zemlju na udaljenosti  3500m od piste u Surčinu.

Avion je poskočio,pa ponovo udario točkovima u zemlju,otkinuo stajni trap i pao na trup.Pri ovome je udario krilom u drvo,probio rezervoar i izazvao požar.

Avion DC 9 -32  je bio vlasništvo Inex Adria aviopromet koja ga je kupila za nešto više od pet miliona dolara ,kao novog maja 1973g.Iznajmila ga je JAT-u aprila 1974g

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Vatra je bila iza aviona,zapaljena izduvnim gasovima iz motora,ali nije odmah zahvatila avion.Ta vatra je pomogla posadi da brzo evakuiše putnike,koji su se nepovredjeni udaljili od olupine.Vatra je na kraju došla do aviona i on se zapalio.Potpuno je izgoreo.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Naknadno su stjuardese i jedan pilot koji se zatekao kao putnik ,pohvaljeni za brzu i uspešnu evakuaciju putnika,dok su piloti prošli znatno lošije.
Po pričanju okolnih žitelja čulo se kada je avion udario u zemlju i naravno video se plamen.Došli su vatrogasci,ali nisu mogli odmah da pridju avionu jer je u to vreme tu bilo kanala koji su išli ka Savi.Tada je tu bilo njiva i nije bilo kuća,za razliku od danas.Pričali su da su posle dolazili cigani i odneli sve što su mogli.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
To bi trebalo da je bilo negde ovde

[Conger]

Registracija AJN bila je izvan sekvence. Direktor Inex Adrije Janez Nedog nazvao je avion po svojoj ženi Juliji, naravno neslužbeno. Kasnije je kad se istraživala kupovina DC-9 i iznajmljivanje JAT-u bilo velikog ribanja i partijske odgovornosti ali je Nedog ipak ostao generalni. Neslužbeno se tvrdilo da je postojala napomena "AJN ne davati Adrijinim avionima!"

[kriticar]

Registracija AJN bila je izvan sekvence. Direktor Inex Adrije Janez Nedog nazvao je avion po svojoj ženi Juliji, naravno neslužbeno. Kasnije je kad se istraživala kupovina DC-9 i iznajmljivanje JAT-u bilo velikog ribanja i partijske odgovornosti ali je Nedog ipak ostao generalni. Neslužbeno se tvrdilo da je postojala napomena "AJN ne davati Adrijinim avionima!"

Mislim da to nema veze sa realošću. Reg. bila je redovna. Takav trač nisam čuo. A bio sam 36 godina profesionalac u toj branši i dosta tračeva čuo. Od sedamdesetih do mirovine. Julkom je u Adriji zvan prvi DC-9 YU-AHJ. S tim YU-AJN sam letio I dok je bio u Adrijinim i JATovim bojama.
 A ako je postajala napomena zašto je ipak ta reg izdana Adriji?