Planinske jedinice u JNA

[NikolaX]

U novoj organizacijsko-formacijskoj strukturi planinske brigade i brdskih brigada učinjena su značajna poboljšanja (1975. god.):
- povećane su vatrene mogućnosti planinskih bataljona i brdskih bataljona
- uveden je snajperski par u brdske vodove
- udvostručen je broj PAT 20/3 mm za PVO osnovnih elemenata podrške
- smanjen je broj tovarnih grla i umjesto njih, gdje god je bilo moguće, uveden je motorizovani transport
- u planinskoj brigadi uveden je u planinske bataljone dvojni transport – motorizovani i tovarni
- u planinske bataljone uveden je i alpinistički vod namijenjen za izvršavanje specijalnih zadataka, veračko-spasilačkog karaktera
- u brdskoj brigadi uvedeni su u brdske čete minobacači 60 mm čime one postaju pokretljivije u borbi
- ojačana je podrška brdskih bataljona uvođenjem u njihov sastav većeg broja minobacača 82 mm (8 MB 82 mm umjesto 4)
- brdskom bataljonu pojačana je i PVO sa 4 PAM 12,7 mm
- u izviđačku četu brdske brigade uveden je i alpinističko-izviđački vod, čime je brigada u većem stepenu osposobljena za samostalna dejstva i u težim planinskim zonama

Planinska brigada – organizacijska struktura (Osnovi razvoja i borbene dogradnje pešadije, UP, 1974.)
- komanda brigade
- komanda stana
- izviđačka četa
- četa vojne policije
- 1., 2., 3., 4. i 5. planinski bataljon
- 1., 2. i 3. topovska artiljerijska baterija 76 mm M48 B1
- 1. i 2. minobacačka artiljerijska baterija 120 mm
- 1., 2. i 3. protivtenkovska artiljerijska baterija
- protivavionska artiljerijska baterija
- inžinjerijski bataljon
- četa veze
- vod ABHO
- pozadinske jedinice

Brdska brigada – organizacijska struktura (Osnovi razvoja i borbene dogradnje pešadije, UP, 1974.)
- komanda brigade
- komanda stana
- izviđačka četa
- četa vojne policije
- 1., 2., 3, i (4.) brdski bataljon
- 1. i 2. topovska artiljerijska baterija 76 mm M48 B1
- 1. i 2. minobacačka artiljerijska baterija 120 mm
- protivtenkovska četa (protivtenkovska artiljerijska baterija)
- protivavionska artiljerijska baterija
- inžinjerijska četa
- četa veze
- vod ABHO
- pozadinske jedinice

[NikolaX]

Analizom organizacijsko-formacijskih sastava pojedinih vrsta pješadijskih jedinica, utvrđene su i njihove proračunske taktičke i vatrene mogućnosti. To je poslužilo i za određivanje načelnih taktičkih normi u borbenim pravilima. (Osnovi razvoja i borbene dogradnje pešadije, UP, 1974.)

Proračunske taktičke mogućnosti u napadu – planinske jedinice (1975. god.)
- planinska brigada u napadu – širina 6 – 8 km, dubina 5 – 8 km
- planinski bataljon u napadu – širina 1,5 km
- planinska četa u napadu – širina 0,8 km
Na pravcu glavnog udara u sastavu više jedinice širina zone napada brigade na manevarskom zemljištu iznosi do 6 km, na brdskom do 8 km, a na planinskom 10 do 14 km - Pravilo Brigada (p, mt, b, pl, mp i l), 1984.

Proračunske taktičke mogućnosti u napadu – brdske jedinice (1975. god.)
- brdska brigada u napadu – širina 6 – 8 km, dubina 5 – 8 km
- brdski bataljon u napadu – širina 1,5 km
- brdska četa u napadu – širina 0,5 – 0,7 km

Proračunske taktičke mogućnosti u odbrani – planinske jedinice (1975. god.)
- planinska brigada u odbrani – širina 10 - 15 km, dubina 20 km
- planinski bataljon u odbrani – širina 5 km
- planinska četa u odbrani – širina 2 km
Širina zone odbrane brigade na manevarskom zemljištu može da iznosi 10 do 15 km, a na planinskom i do 20 km - Pravilo Brigada (p, mt, b, pl, mp i l), 1984.

Proračunske taktičke mogućnosti u odbrani – brdske jedinice (1975. god.)
- brdska brigada u odbrani – širina 8 - 12 km, dubina 15 - 20 km
- brdski bataljon u odbrani – širina 3 - 5 km, dubina 2 – 2,5 km
- brdska četa u odbrani – širina 1 – 1,5 km, dubina 1 km

Ukupne vatrene mogućnosti – planinske jedinice (1975. god.)
- planinska brigada – streljačka vatra (broj metaka u min.) 283.710; podrška u met. zaprečne vatre 3.030
- planinski bataljon – streljačka vatra (broj metaka u min.) 40.000; podrška u met. zaprečne vatre 360
- planinska četa – streljačka vatra (broj metaka u min.) 10.020

Ukupne vatrene mogućnosti – brdske jedinice (1975. god.)
- brdska brigada – streljačka vatra (broj metaka u min.) 178.420; podrška u met. zaprečne vatre 2.280
- brdski bataljon – streljačka vatra (broj metaka u min.) 36.270; podrška u met. zaprečne vatre 420
- brdska četa – streljačka vatra (broj metaka u min.) 9.870

[NikolaX]

Opremanje pješadije novim sredstvima ratne tehnike u razdoblju od 1969. do 1974. godine.
Istovremeno sa jačanjem organizacijsko-formacijske strukture pješadijskih jedinica, nastavljen je i proces poboljšanja i znatnog jačanja njihove vatrene moći.
Uvođenjem u organizacijsku strukturu osnovnih jedinica pješadije AP 7,62 mm M70 i M70A i PM 7,62 mm M72, kao i povećanjem broja mitraljeza učinjen je u nekim strukturama pješadije kvalitetan skok u gustini i efikasnosti streljačke vatre (oko 3 puta povećana u odnosu na stanje pri kraju 2. svj. rata).
Poluautomatizacija i automatizacija streljačke vatre ne umanjuje borbenu vrijednost pješaka.
Novi je zahtjev u tome da se sa istim ili manjim brojem ljudi postigne potrebna gustina streljačke vatre i time stvore rezerve u ljudstvu za prihvat drugih uvećanih potreba za PO borbu, PVO i protivdesantnu borbu.

Razdoblje od 1974. do 1985. godine
Smanjivanje broja ljudstva u združenim pješadijskim sastavima uslijedilo je i kao posljedica ukidanja ili preformacije nekih pješadijskih sastava.
Istovremeno niže pješadijske jedinice povećavaju se po broju ljudi što je rezultat uvođenja u njihove sastave novih elemenata kojim se povećavaju njihove vatrene i druge mogućnosti prije svega u streljačkoj vatri, PO borbi, PVO i efikasnosti elemenata za komandovanje.
U daljem procesu usavršavanja organizacijsko-formacijske strukture pješadijskih jedinica svih vrsta, pa tako i planinskih i brdskih jedinica, došlo je do značajnih izmjena.

U opremanju planinskih, brdskih i lakih jedinica savremenim tovarnim i zaprežnim priborom, učinjen je značajan napredak uvođenjem novog, znatno lakšeg samara M77 i novog tipa lakše i pogodnije dvokolice M84. Time je dio stočnog transporta znatno olakšan i udovoljeno je zahtjevu za povećanjem manevarske sposobnosti tih jedinica, s obzirom na njihovu namjenu i osobine prostora u kojem izvode b/d.

Planinska brigada imala je isti organizacijski okvir kao i pješadijska brigada, s tim što fiksno ima 5 planinskih bataljona, a umjesto lakog artiljerijskog diviziona PVO imala je laku artiljerijsku bateriju PVO i nema oklopni bataljon.

Planinska brigada (345. plbr)
- komanda brigade
- komanda stana
- izviđačka četa
- četa vojne policije
- 1., 2., 3., 4. i 5. planinski bataljon
- mješoviti artiljerijski divizion (1., 2. i 3. topovska artiljerijska baterija 76 mm M48 B1, 1. i 2. minobacačka artiljerijska baterija 120 mm)
- mješoviti protivoklopni artiljerijski divizion (1. i 2. topovska protivoklopna artiljerijska baterija 76 mm M42, raketna protivoklopna baterija POLK 9K11)
- laka artiljerijska baterija PVO 20/3 mm
- inžinjerijski bataljon
- četa veze
- vod ABHO
- pozadinski bataljon

Brdska brigada po broju pješadijskih sastava (brdskih bataljona) i veličini rodovskih jedinica, manjeg je sastava, što je rezultat njene taktičko-operativne namjene.

Brdska brigada
- komanda brigade
- komanda stana
- izviđačka četa
- četa vojne policije
- 1., 2. i 3. brdski bataljon
- mješoviti artiljerijski divizion (1. i 2. topovska artiljerijska baterija 76 mm M48 B1, 1. i 2. minobacačka artiljerijska baterija 120 mm)
- protivoklopna četa
- laka artiljerijska baterija PVO
- inžinjerijska četa
- četa veze
- vod ABHO
- pozadinska četa

[NikolaX]

Tovarni transport u planinskom bataljonu iz organskog sastava 345. planinske brigade po formaciji iz 1981. godine:

PLANINSKI BATALJON F-81
- Komanda bataljona
- Odjeljenje veze
- Alpinistički izviđački vod

- Tehničko odjeljenje
- Intendantsko odjeljenje
- Sanitetsko odjeljenje
- Tovarni vod – 33 tovarna konja
- Veterinarsko odjeljenje – 3 tovarna konja

- 1., 2. i 3. planinska četa – 16 tovarnih konja
- komanda čete
- 1., 2. i 3. planinski vod – 3 tovarna konja (1., 2. i 3. streljačko odjeljenje, 4. odjeljenje mitraljesko)
- prateći vod – 7 tovarnih konja (1. odjeljenje RB, 2. i 3. odjeljenje MB 60 mm)

- Vod BsT 82 mm sastava 1., 2. i 3. odjeljenje BsT 82 mm (u 1. planinskom bataljonu - Tolmin i 4. planinskom bataljonu - Bovec) – 6 tovarnih konja, 6 municijskih konja

- Protivoklopni vod sastava 1. odjeljenje BsT 82 mm, 2. i 3. odjeljenje RB (u 2. planinskom bataljonu – Bohinjska Bela i 3. planinskom bataljonu – Škofja Loka) – 4 tovarna konja, 2 municijska konja

- Vod MB 82 mm (1., 2. i 3. odjeljenje MB 82 mm) – 6 tovarnih konja, 6 municijskih konja

- Vod PAM 12,7 mm (1. i 2. odjeljenje PAM) – 4 tovarna konja, 4 municijska konja
- Odjeljenje S-2M – 1 tovarni konj

Ukupno u 1. i 4. planinskom bataljonu F-81: 117 konja

Ukupno u 2. i 3. planinskom bataljonu F-81: 111 konja


Prema formacijskim normativima iz pedesetih godina:

- na 40 grla sljeduje 1 majstor potkivač, 1 pomoćnik potkivač, 1 potkivačka vatra, 1 garnitura alata za iskivanje, 1 garnitura alata za potkivanje

- na 40-80 grla sljeduje 1 majstor potkivač, 2 pomoćnika potkivača, 1 potkivačka vatra, 1 garnitura alata za iskivanje, 2 garniture alata za potkivanje

- na 80-160 grla sljeduje 1 majstor potkivač, 3 pomoćnika potkivača, 1 potkivačka vatra, 1 garnitura alata za iskivanje, 3 garniture alata za potkivanje

- na 160-320 grla sljeduju 2 majstora potkivača, 4 pomoćnika potkivača, 2 potkivačke vatre, 2 garniture alata za iskivanje, 4 garniture alata za potkivanje

[Perun]

"Naredbom DSNO od 12. 06. 1964. godine naređena je reorganizacija prema planu „Drvar-2”, s početkom od januara 1965. i završetkom do 1969. godine. U procjeni aktivnosti budućeg protivnika promatrane su samo armije NATO (Grčka, Italija i snage NATO iz Zapadne Njemačke, kao i neutralne Austrije)."

Prema podacima iz 1973. godine KoV "Plavi / Italija" (Formacije „Plavih”, SSNO, GŠ JNA, 2. uprava, 1975. (izvod), Зарубежное военное обозрение) ima: 4 pješadijske divizije (3 poljskog tipa i 1 brdskog tipa), 2 oklopne divizije, 5 alpskih brigada, 4 pješadijske brigade, 1 oklopno-izviđačku brigadu, 1 raketno-haubičku brigadu, 1 lagunski puk, 1 padobransku brigadu, 4 raketna diviziona PVO „Hawk”.

Osnovna grupacija KoV „Italije” raspoređena je u sjeveroistočnom dijelu zemlje na najosjetljivijem jugoslovenskom strategijskom pravcu.
Organizacijska struktura snaga KoV bila je sljedeća (1973. godina):

3. AK (armijski korpus) – Milano
Po svome rasporedu u miru 3. AK imao je ulogu 2. ešelona.

- pješadijska divizija "Cremona" - Torino - 21. pp, 157. pp, 22. okp
- pješadijska divizija "Legnano" - Bergamo - 67. pp, 68. pp, 4. okp
- oklopna divizija "Centauro" - Novara - 3. bersaljerski mehanizovani puk, 1. tenkovski puk, 31. tenkovski puk

- samohodni haubički artiljerijski puk 155 mm (tri diviziona)
- 52. artiljerijski puk (shad 203 mm, had 203 mm, tad 155 mm)
- 3. grupa art. spec.
- 3. avijacijska eskadrila
- 3. helikopterska eskadrila o.n.
- 3. inžinjerijsko-pionirski bataljon
- 3. transportni bataljon
- pozadinske jedinice

4. AAK (alpski armijski korpus) – Bolzano
Zadatak 4. AAK je odbrana Brenerskih prolaza i centralnog dijela sjeverne granice Italije. U ofenzivnim dejstvima na teritoriji Jugoslavije mogao se pojaviti u alpskim predjelima sa pravca Italije i Austrije.

- alpska brigada "Taurinense" - Torino – 4. alpski puk sastava 4 alpska bataljona, 1. puk brdske artiljerije sastava 4 haubička artiljerijska diviziona 105 mm/14 M56
- alpska brigada "Orobica" - Merano – 5. alpski puk sastava 3 alpska bataljona, 5. puk brdske artiljerije sastava 3 haubička artiljerijska diviziona 105 mm M56
- alpska brigada "Tridentina" - Bressanone – 6. alpski puk sastava 3 alpska bataljona, 2. puk brdske artiljerije sastava 3 haubička artiljerijska diviziona 105 mm M56

Komanda trupa "Carnia Cadore" - Belluno (u sastavu 4. AAK)
- alpska brigada Cadore - Belluno – 7. alpski puk sastava 3 alpska bataljona, 6. puk brdske artiljerije sastava 3 haubička artiljerijska diviziona 105 mm M56
- alpska brigada Julia - Cividale de Friuli – 8. alpski puk sastava 4 alpska bataljona, 3. puk brdske artiljerije sastava 4 haubička artiljerijska diviziona 105 mm M56
- 12. alpski posadni puk sastava četiri posadna bataljona
- 7. inžinjerijski pos. Bataljon
- 7. bataljon veze
- pozadinske jedinice

direktno potčinjeni komandi 4. AAK
- 7. karabinjerski bataljon
- padobranska alpska četa
- 11. posadni puk sastava 3 posadna bataljona
- 2. alpski puk (regrutni) sastava 5 bataljona
- 3. oklopno-izviđački puk sastava dva bataljona sa po 2 čete tenkova M47 i četom OT M113
- artiljerijski puk sastava 3 haubička artiljerijska diviziona 155 mm M114, jedan topovski artiljerijski divizion 155 mm M1-M59, grupa art. spec.
- 4. helikopterska eskadrila o.n. AB 204, AB 205
- 2. bataljon inž. min. al.
- 14. inžinjerijski pionirski bataljon
- 4. transportni bataljon
- komanda službi

5. AK (armijski korpus) - Vittorio Veneto
5. AK dodijeljen je najvažniji zadatak – da zatvara sjeveroistočnu granicu prema Jugoslaviji.

- pješadijska divizija "Folgore" - Treviso - 82. pp, 183. pp, 182. okp
- pješadijska divizija (brdskog tipa) "Mantova" - Udine - 59. pp - Calabria, 76. pp - Napoli, 114. pp - Mantova, 52. alpski posadni puk, 43. tenkovski bataljon
- oklopna divizija "Ariete" - Pordenone - 8. bersaljerski mehanizovani puk, 32. tenkovski puk, 132. tenkovski puk

- Komanda "Trupe - Trst" - 151. pješadijski puk "Sassari", 14. artiljerijski puk sa dva had 155 mm M114

- oklopno-izviđačka brigada "Pozuolo del Friuli" - Gorizia - 2. oip, 4. oip, 5. tenkovski puk, 8. artiljerijski puk sastava dva shad 155 mm M109 G)
- 3. raketno-haubička brigada - Portogruaro - 3. raketni puk sastava dva raketna diviziona "Honest John" sa po dvije baterije „HJ” – 4 lans., dva had 155 mm M115
- 13 karabinjerski bataljon (meh.)
- 53. pješadijski puk (posadni) - Umbria, 54. pp (pos.) - Umbria, 73. pp (pos.) - Lomardia
- lagunski puk "Serenissima" - Venezia – amfibijski bataljon - Marghera, amf.b - Piave, amf.b - Isonzo, tenkovski bataljon M-47 Patton, četa amf. transp., av. Skecija LaA L 213, 23. četa veze, regrutna četa, transportna četa, poz.
- 27. artiljerijski puk (teški) - dva samohodna topovska art. diviziona 175 mm/60 M107
- 41. artiljerijski puk (teški) - shad 203 mm M110, had 203 mm M115, tad 155 mm M59
- 5. grupa art. spec.
- eskadrila LaA L 19E
- eskadrila op. namj. AB 204, AB 205
- 1. pionirski bataljon
- 3. inžinjerijski puk
- 5. bataljon veze
- komanda pozadine

Samostalne pješadijske brigade KoV:
- pješadijska brigada Bari,
- pješadijska brigada Bologna
- pješadijska brigada Firenza
- pješadijska brigada Messina

Godine 1975. uvodi se nova brigadno-divizijska organizacija koja će biti na snazi sve do 1986. godine kada KoV prelazi na brigadno-korpusnu organizaciju.

[NikolaX]

4. AAK (alpski armijski korpus) – Bolzano
Zadatak 4. AAK je odbrana Brenerskih prolaza i centralnog dijela sjeverne granice Italije. U ofenzivnim dejstvima na teritoriji Jugoslavije mogao se pojaviti u alpskim predjelima sa pravca Italije i Austrije.

Alpska brigada "Plavi/Italija" prema podacima iz 1973. godine (Formacije „Plavih”, SSNO, GŠ JNA, 2. uprava, 1975. - izvod
- Komanda brigade - 240 ljudi, 2 PAM 12,7 mm

Alpski puk - 3212 ljudi, 18 SP, 3 PAM 12,7 mm, 27 MB 81 mm, 18 MB 120 mm, 18 BsT 75 mm, 12 BsT 106 mm
- Komanda puka - ljudi 43
- Komandna četa - ljudi 169, 3 PAM 12,7 mm
- 3-5 alpskih bataljona - ljudi 1000, 6 SP, 9 MB 81 mm, 6 MB 120 mm, 6 BsT 75 mm, 4 BsT 106 mm; u praksi od tri do četiri alpska bataljona

Puk brdske artiljerije - ljudi 2582, 32 PAM 12,7 mm, 12 MB 120 mm, 24 tovarne haubice 105 mm, 12 vučnih haubica 105 mm

Inžinjerijska četa - ljudi 360

Četa veze - ljudi 239

Odjeljenje lake avijacije - ljudi 56, 10 helikoptera

Vod karabinjera - ljudi 50

Pozadinski puk

Ukupno u alpskoj brigadi: ljudi 7884, 18 SP, 42 PAM 12,7 mm, 27 MB 81 mm, 18 MB 120 mm, 18 BsT 75 mm, 12 BsT 106 mm, 36 haubica 105 mm (tovarne i vučne), 10 helikoptera.

Alpski bataljon - 1000 ljudi, 6 SP, 6 BsT 75 mm, 4 BsT 106 mm, 9 MB 81 mm, 6 MB 120 mm

komandna četa - ljudi 271, 6 SP, 4 BsT 106 mm

- K-da bataljona i k-dni vod - 59 ljudi, 6 SP
- pionirski vod - ljudi 33
- izviđački vod - 38 ljudi
- PT vod - 19 ljudi, 4 BsT 106 mm
- transportni vod - 70 ljudi, 48 tovarnih konja
- vod veze - ljudi 52

1., 2. i 3. alpska četa - 208 ljudi, 21 PM, 4 RB, 2 BsT 75 mm, 3 MB 81 mm

četa MB 120 mm - 105 ljudi, 6 MB 120 mm

Organizacijsko-formacijska struktura alpske čete:
komandni vod - ljudi 50, 2 PM, 2 RB
- komanda - ljudi 6
- odjeljenje službi - ljudi 18, 2 PM, 2 RB
- komora - ljudi 26

1., 2. i 3. alpski vod - ljudi 35, 5 PM
- komanda voda - ljudi 1
- 1., 2. i 3. jurišno odjeljenje - ljudi 9, 1 PM
- odjeljenje PM - ljudi 7, 2 PM

prateći vod - ljudi 26, 4 PM, 2 RB, 2 BsT 75 mm
- komandir voda i PT odjeljenje - ljudi 5, 2 RB
- 1. i 2. mitr. odjeljenje - ljudi 7, 2 PM
- odjeljenje 75 mm - ljudi 7, 2 BsT 75 mm

vod minobacača 81 mm - ljudi 27, 3 MB 81 mm
- komanda voda - ljudi 3
- odjeljenje za gađanje - ljudi 9
- 1., 2. i 3. minobacačko odjeljenje - ljudi 5, 1 MB 81 mm

[NikolaX]

U periodu od 1980. do 1985. godine u daljem procesu usavršavanja organizacijsko-formacijske strukture pješadijskih jedinica svih vrsta, pa tako i planinskih i brdskih jedinica, došlo je do značajnih izmjena.
Prema formacijskim izmjenama iz 1983. godine u 1. planinski bataljon uvodi se protivoklopni vod nove formacije sa 3 protivoklopna lansirna kompleta 9K11 i bestrzajnim topovima (4 BsT 82 mm) čime se u odnosu na prethodnu formaciju prema F-81 povećavaju protivoklopne mogućnosti bataljona. Dva planinska bataljona zadržavaju protivoklopni vod uz povećanje broja RB sa 6 po F-81 na 8 RB prema novoj formaciji F-83, dok dva planinska bataljona i dalje imaju vod BsT 82 mm (6 BsT) prema F-81.

PLANINSKI BATALJON F-81 - dopune

Komanda bataljona – 17 ljudi, 2 Pi, 5 PAP, 10 AP, 1 m/v 1,5 t, 1 mc
Odjeljenje veze – 9 ljudi, 8 PAP, 1 AP, 1 mala KŠK AR-55, 1 m/v 1,5 t

Alpinistički izviđački vod – 33 čov., 30 AP, 3 PM
- k-dir voda
- RF
- kurir
- 1., 2. i 3. izviđačko odjeljenje – 10 ljudi

Tehničko odjeljenje – 14 ljudi, 11 PAP, 2 AP, 1 PM, 1 m/v 1,5 t, 3 m/v TAM 5000D
Intendantsko odjeljenje – 23 čov., 2 Pi, 21 PAP, 1 AP, 2 RB, 3 m/v TAM 5000, 2 kh
Sanitetsko odjeljenje – 14 ljudi, 14 PAP, 1 aut. sn. AR-55, 1 sn. kol.

Tovarni vod – 34 čov., 30 PAP, 4 AP, 33 tovarna konja (TT)
- k-dir
- 1., 2. i 3. odjeljenje – 11 ljudi

Veterinarsko odjeljenje – 7 ljudi, 1 Pi, 6 PAP, 3 tovarna konja

Odjeljenje S-2M – 4 čov., 3 PAP, 1 AP, 3 S-2M, 1 tovarni konj

1., 2. i 3. planinska četa – 138 ljudi, 27 Pi, 1 SP, 35 PAP, 45 AP, 18 PM, 9 mitr., 4 RB, 6 MB 60 mm, 16 tovarnih konja, 1 m/v TAM 5000
- komanda čete – 10 ljudi, 4 Pi, 1 SP, 3 PAP, 2 AP, 1 m/v TAM 5000
- 1., 2. i 3. planinski vod – 33 čov., 1 Pi, 6 PAP, 17 AP, 6 PM, 3 mitr., 3 tovarna konja (k-dir voda, boln., 1., 2. i 3. streljačko odjeljenje - 7 ljudi, 4. odjeljenje mitraljesko – 10 ljudi)
- prateći vod – 29 ljudi, 11 Pi, 14 PAP, 4 AP, 4 RB, 6 MB 60 mm, 7 tovarnih konja (k-dir voda, boln, RF, vodič konja, 1. odjeljenje RB – 9 ljudi, 2. i 3. odjeljenje MB 60 mm – 8 ljudi)

Vod BsT 82 mm (u 1. planinskom bataljonu – Tolmin, 4. planinskom bataljonu – Bovec i 5. planinskom bataljonu - Kranj) – 38 ljudi, 6 Pi, 28 PAP, 4 AP, 6 BsT 82 mm, 6 tovarnih konja, 6 municijskih konja
- k-dir
- radiofon.
- 1., 2. i 3. odjeljenje BsT 82 mm – 12 ljudi

Protivoklopni vod (u 2. planinskom bataljonu – Bohinjska Bela i 3. planinskom bataljonu – Škofja Loka) – 30 ljudi, 8 Pi, 18 PAP, 4 AP, 6 RB, 2 BsT 82 mm, 4 tovarna konja, 2 municijska konja
- k-dir voda
- radiofon.
- 1. odjeljenje BsT 82 mm – 12 ljudi
- 2. i 3. odjeljenje RB – 8 ljudi

Vod MB 82 mm – 35 ljudi, 6 Pi, 22 PAP, 7 AP, 6 MB 82 mm, 6 tovarnih konja, 6 municijskih konja
- k-dir voda
- zam. kv (ujedno starj. vatr. pol.)
- radiofon
- izv. x 2
- 1., 2. i 3. odjeljenje MB 82 mm – 10 ljudi

Vod PAM 12,7 mm – 22 čov., 4 Pi, 15 PAP, 3 AP, 4 PAM, 4 tovarna konja, 4 municijska konja
- k-dir voda
- radiofon.
- 1. i 2. odjeljenje PAM – 10 ljudi

Ukupno u 1., 4. i 5. planinskom bataljonu (sa vodom BsT 82 mm) F-81: 664 ljudi, 102 Pi, 3 SP, 268 PAP, 198 AP, 58 PM, 27 mitraljeza, 14 RB, 6 BsT 82 mm, 18 MB 60 mm, 6 MB 82 mm, 4 PAM 12,7 mm, 3 S-2M, 1 mala KŠK AR-55, 3 m/v 1,5 t TAM 110, 9 m/v TAM 5000, 1 aut. sn. AR-55, 1 mc, 2 kh, 1 sn. kol.

117 konja ukupno:
- 65 oruđnih konja (T)
- 16 municijskih konja (T) - v BsT 82 mm, v MB 82 mm, v PAM 12,7 mm
- 36 tovarnih konja (T) - tovv, vto

Ukupno u 2. i 3. planinskom bataljonu (sa protivoklopnim vodom) F-81: 656 ljudi, 104 Pi, 3 SP, 258 PAP, 198 AP, 58 PM, 27 mitraljeza, 20 RB, 6 BsT 82 mm, 18 MB 60 mm, 6 MB 82 mm, 4 PAM 12,7 mm, 3 S-2M, 1 mala KŠK AR-55, 3 m/v 1,5 t TAM 110, 9 m/v TAM 5000, 1 aut. sn. AR-55, 1 mc, 2 kh, 1 sn. kol.

111 konja ukupno:
- 63 oruđnih konja (T)
- 12 municijskih konja (T) - pov, v MB 82 mm, v PAM 12,7 mm
- 36 tovarnih konja (T) - tovv, vto

[Perun]

NikolaX, hvala na ovim podacima. Nadam se da nastavak slijedi 

[NikolaX]

NikolaX, hvala na ovim podacima. Nadam se da nastavak slijedi 

Kolega Perune, hvala i tebi na tekstovima iz edicije Razvoj oružanih snaga SFRJ 1945-1985 koji mogu biti od koristi kao polazište za daljnja istraživanja.

117 konja ukupno (u 1., 4. i 5. planinskom bataljonu sa vodom BsT 82 mm F-81):
- 65 oruđnih konja (T)
- 16 municijskih konja (T) - v BsT 82 mm, v MB 82 mm, v PAM 12,7 mm
- 36 tovarnih konja (T) - tovv, vto

111 konja ukupno (u 2. i 3. planinskom bataljonu sa protivoklopnim vodom F-81):
- 63 oruđnih konja (T)
- 12 municijskih konja (T) - pov, v MB 82 mm, v PAM 12,7 mm
- 36 tovarnih konja (T) - tovv, vt

Dodatna pojašnjenja uz tovarni transport na brdsko-planinskom zemljištu

1. mitraljez 7,9 mm M53
- posluga: nišandžija, pomoćnik nišandžije, donosilac
- 1 mitraljez i municija (sa svake strane po 3 municijske kutije) tovare se na 1 grlo

2. mitraljez 7,62 mm M84
- posluga: nišandžija, pomoćnik nišandžije, donosilac
- 1 mitraljez i municija (na lijevoj i desnoj strani po 2 veće i 1 manja municijska kutija) tovare se na 1 grlo

3. PAM 12,7 mm M-2 "Browning"
- posluga: nišandžija, pomoćnik nišandžije, 1. dodavač, 2. dodavač, 3. dodavač
- 1 PAM 12,7 mm "Browning" tovari se na 2 oruđna grla - TL; municija se tovari na 2 municijska grla - TL (po 3 sanduka na svakom grlu)
- ako su konji tovarno-teški, PAM se tovari na 1 oruđno grlo; municija se tovari na 1 municijsko grlo

4. MB 82 mm M69 (M69A)
- posluga: nišandžija, punilac, dodavač, donosilac
- 1 oruđe tovari se na 1 grlo; na 1 municijsko grlo mogu se tovariti 3 sanduka municije

5. MB 60 mm M57
- posluga: nišandžija, pomoćnik nišandžije
- 1 MB 60 mm i municija (2 sanduka) tovare se na 1 grlo

6. BsT 82 mm M60 (M60A)
- posluga: nišandžija, pomoćnik nišandžije, donosilac-ujedno vodič konja, punilac, dodavač
- za vuču BsT-a M60 (M60A) koristi se grlo jednopreg
- zaprežno grlo je zapregnuto u zaprežni pribor za vuču topa ili zaamljeno u am
- u sastavu pribora za vuču topa može biti univerzalni samar M77 ili samar M48
- na tovarno grlo mogu se tovariti po 3 sanduka (sa mecima M60 P2R) ili 2 sanduka (sa RKZ M72)

[NikolaX]

Utjecaj nagiba zemljišta na kretanje (Radomir Marjanović, Opšta vojna geografija sa evropskim ratištem, VIZ, 1983.)

Mogu savladavati pri suhom i tvrdom zemljištu:
- nagib zemljišta do 10 °  – terenska vozila – točkaši sa prikolicom
- nagib zemljišta od 10 ° do 20 ° - terenska i teretna vozila – točkaši bez prikolice i zaprežna vozila
- nagib zemljišta od 20 ° do 30 ° - vozila - gusjeničari
- nagib zemljišta od 30 ° do 40 ° - BT i oruđa SA do 35 °, a na kratkim dionicama i do 40 °, tovarna grla
- nagib zemljišta od 40 ° do 60 ° - ljudi uz pridržavanje za tlo i raslinje
- nagib zemljišta preko 60 ° - obučeno ljudstvo sa specijalnom opremom - planinari