Planinske jedinice u JNA

[Bozo13]

M3 američka brdska haubica?

Počeo sam praviti temu, ali nikad završio .

Jedna je u kasarni u Postojni restaurirana.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[kosmonaut]

Ne znam zasto su izbacili ovu M3 a zadrzali M2 i jos proizvodili M-56 koji je kopija prethodne. Mozda je domace oruzje iz 1948 76mm bilo superiornije?
Nadalje u gore pobrojanoj organizaciji i opremi brdskih i planinskih brigada iz druge polovice 80-ih vidi veca kolicina topova M-48 i BsT M-60. U to vrijeme se ne bi proslavili u eventualnom sukobu(kao sto nisu ni za t11) jer je prvi na nivou slicnih orudja iz ww1 a drugi na nivou slicnih iz ww2.

[Perun]

Zar nije ta brdska haubica izbacena iz upotrebe prije druge polovine 80ih

[Perun]

Planina zove / alpinizam

[NikolaX]

Planinska četa  F-77 (plč prema ratnoj formaciji iz 1977. godine u sastavu 345. plbr)

Komanda čete - 8 ljudi - 4 Pi, 2 PAP, 2 AP
- Komandir čete - Pi
- PKPR - AP
- Četni starješina - AP
- Radiofonista - Pi
- Bolničar - Pi
- Kurir - PAP
- ABHO izvidjač - PAP
- Vozač - Pi, kamion

1., 2. i 3. planinski vod - 38 ljudi - 6 x Pi, 1 SP, 16 PAP, 11 AP, 6 PM, 3 M, tovarni konji = 3
- Komandir voda - AP
- Bolničar - Pi
- Snajperista - SP

1. ojačano streljačko odeljenje - 9 ljudi - 2 Pi, 4 PAP, 3 AP, 2 PM
- Komandir odeljenja - AP
- Automatičar x 2 - AP (Automatičar 1 je ZKO)
- Puškomitraljezac x 2 – PM M53, Pi
- Pomoćnik x 2 - PAP
- Strelac x 2 - PAP

2. i 3. streljačko odeljenje - 8 ljudi - 4 PAP, 3 AP, 2 PM
- Komandir odeljenja - AP
- Automatičar x 2 - AP (Automatičar 1 je ZKO)
- Puškomitraljezac x 2 - PM M72
- Strelac x 3 - PAP

4. mitraljesko odeljenje - 10 ljudi - 3 Pi, 6 PAP, 1 AP, 3 M, tovarni konji = 3
- Komandir odeljenja - AP
- Nišandžija x 3 - Mitr, Pi
- Poslužioci (3 ujedno vodiči konja) x 6 – PAP, 3 tovarna konja (na svakog ide 1 mitr. sa municijom i priborom) 

Prateći vod - 21 čov. - 8 Pi, 9 PAP, 3 AP, 4 RB, 3 MB 60 mm, tovarni konji = 3
- Komandir voda - AP
- Bolničar - Pi
- Radiofonista - PAP

1. odeljenje RB - 10 ljudi - 4 Pi, 4 PAP, 1 AP, 4 RB
- Komandir odeljenja - AP
- Nišandžija x 4 - RB, Pi
- Pomoćnik nišandžije x 4 - PAP

2. odeljenje MB 60 mm - 8 ljudi - 3 MB 60mm, 1 AP, 4 PAP, 3 Pi, 4 PAP, 1 AP, 3 MB 60 mm, tovarni konji = 3
- Komandir odeljenja - AP
- Vodič konja - PAP
- Nišandžija x 3 - Pi
- Poslužioci x 3 - PAP, tovarni konj (svaki tovari 1 MB i municiju)

Ukupno u četi: ljudi 143, 30 Pi, 3 SP, 59 PAP, 36 AP, 18 PM, 9 M, 4 RB, 3 MB 60 mm, 1 kamion, 12 tovarnih konja

Planinska četa F-77 mogla je biti ojačana odeljenjem BsT 82 mm.

Odeljenje BsT 82 mm - 11 ljudi - 2 Pi, 8 PAP, 1 AP, 2 BsT 82 mm, 2 tovarna konja, 2 municijska konja
- Komandir odeljenja - AP
- Nišandzija x 2 - BsT, Pi
- Poslužioci (4 ujedno vodiči konja) x 8 - PAP

[NikolaX]

Gledište o upotrebi konja u brdskim i planinskim jedinicama iz 1961. godine (Vojno delo)

Poslije drugog svjetskog rata pristupilo se u svim vojskama smanjenju ili čak likvidaciji konja u sastavu  borbenih jedinica. Tako ih je, na primjer, norveška vojska radikalno smanjila kad je pristupila Sjevernoatlanskom paktu. Međutim na proljetnim manevrima održanim 1954. godine na teritoriji Norveške u okviru motorizovane jedinice na planinskom i snijegom prekrivenom zemljištu potpuno su zatajile, dok su jedinice sa konjima izvršile postavljeni zadatak. Zato je norveška vojska poslije toga povećala broj konja u mirnodopskom sastavu za 8000 i oni su predati seljacima na čuvanje. Oni ih koriste za svoje radove, a vojska plaća njihovo izdržavanje. Svake godine za vrijeme vojnih vježbi konji se povlače u jedinice.

Švajcarska vojska je poslije dugih diskusija vođenih u Generalštabu rasformirala 30 konjičkih eskadrona i od njih formirala 24 konjičke izviđačke jedinice sa ukupno 5000 konja koji su pridati pješadijskim divizijama. Međutim, zadržala je u brdskim bataljonima po 84 konja i u svakom pješadijskom puku po jednu brdsku transportnu četu sa 100 konja.

Italijanska vojska pristupila je, međutim, vrlo oprezno smanjenju broja jedinica s konjima. Pored izvjesnog broja pješadijskih jedinica s konjima ona je zadržala i 3 planinske brigade. Svaka planinska brigada ima po 1329 tovarnih mazgi. Italijanska vojska raspolaže i sa nekoliko artiljerijskih pukova sa konjskim transportom (od 4 diviziona dva su na konjsku vuču, a dva tovarna) i brdskih artiljerijskih diviziona 75 mm – svaki po 318 tovarnih mazgi.

[PakleniVuk]

Generalno gledano izbacivanje konja (ili Mula ,mazgi) iz upotrebe u vojne svrhe je veliki minus . Kada god zakaže mašina,životinja može da pomogne. Druga bitna stvar je : životinja uvek oseća bolje opasnost od čoveka. Treća ,po meni bitna stvar je to što vojnik uz životinju (u ovom slučaju konja) stiče osećaj za pripadanje zajednici, stiče odgovornost,lakše prihvata zadatke koji su mu povereni (ne oseća presiju ili pritisak ) , uz prisustvo životinje se bolje gradi timski duh . A tek na poslednjem mestu je to što konj može da prenese teret koji ljudi ne mogu .

[dzumba]

Можда сам о томе већ писао, али још док је била ВЈ, један важан проблем у вези са коњима био је недостатак квалификованих поткивача. Једноставно није имао ко да учи нове поткиваче. А коњи и муле морају да се поткивају.

генерално, слажем се са Пакленим вуком. Коње би , макар у малом броју, требало имати у војсци. Не као парадна грла (као што их већ има) већ као радна, транспортна грла. Такође, треба вратити брдске јединице. Барем један батаљон...

[NikolaX]

Švajcarske planinske trupe (zadaci, organizacija i obuka) – gledište o ulozi 3. planinskog armijskog korpusa „Gebirgsarmeekorps 3” iz 1971. godine (Vojno delo)

Organizacijsko-formacijska struktura „Armee 61”

1. poljski armijski korpus
- 2. poljska pješadijska divizija
- 3. poljska pješadijska divizija
- 1. mehanizovana divizija

- 1. teritorijalna zona

- 1. granična brigada
- 2. granična brigada
- 3. granična brigada

2. poljski armijski korpus
- 5. poljska pješadijska divizija
- 8. poljska pješadijska divizija
- 4. mehanizovana divizija

- 2. teritorijalna zona
- 4. granična brigada
- 5. granična brigada

3. planinski armijski korpus
- 9. planinska divizija
- 10. planinska divizija
- 12. planinska divizija

- 9. teritorijalna zona
- 10. teritorijalna zona
- 12. teritorijalna zona

- 9. granična brigada
- 11. granična brigada
- 12. granična brigada

- 10. tvrđavska brigada
- 13. tvrđavska brigada
- 23. tvrđavska brigada

- 21. redvijska brigada
- 22. redvijska brigada
- 24. redvijska brigada

4. poljski armijski korpus
- 6. poljska pješadijska divizija
- 7. poljska pješadijska divizija
- 11. mehanizovana divizija

- 4. teritorijalna zona

- 6. granična brigada
- 7. granična brigada
- 8. granična brigada

Švajcarska je pretežno planinska zemlja. Alpe obuhvataju 60%, Jura 10%, a pretplaninska  visoravan 30% površine zemlje. Uži nizijski rejoni nalaze se samo duž rijeke Rajne na sjeveru i u oblasti kantona Tičino, duž istoimene rijeke na krajnjem jugu zemlje. Dok 3 poljska armijska korpusa (1., 2. i 4. AK) zatvaraju granične reojne na zapadu (Jura), na sjeveru, a dijelom i prema sjeveroistoku, kao i pravce koji preko tih graničnih rejona izvode u unutrašnjost zemlje, dotle 3. planinski armijski korpus zatvara granicu na jugu zemlje i dijelom prema istoku, a ujedno pod svojom kontrolom drži centralnu oblast koju predstavljaju Alpe, osiguravajući na taj način stalne pozadinske ustanove koje se u toj oblasti nalaze, znatnim dijelom, još iz vremena aktiviranja švajcarskih oružanih snaga u toku drugog svjetskog rata.

Prema tome švajcarska vojska ima u svom sastavu jedan planinski korpus, koji se, razumljivo, u potpunosti aktivira samo u slučaju proglašenja mobilizacije (aktiviranja) ili rata, ali čija milicijska jezgra i osnovni kadrovski elementi postoje još u mirno doba.
Ovaj korpus se sastoji iz: komande (štaba), štabne čete, tri planinske divizije, tri granične brigade, tri tvrđavske brigade i tri redvijske brigade i tri teritorijalne zone (teritoriju svake planinske divizije obuhvata jedna), u čijem sastavu se nalze razne teritorijalne jedinice i ustanove.
Redvijske brigade drže pod svojom kontrolom rejone Alpa koje se smtaraju odsudnim za njihovu odbranu. U toku drugog svjetskog rata centralni alpski rejon se smatrao redvijem (najjači oslonac odbrane, posljednji uređeni oslonac odbrane utvrđenih rejona ili položaja)  za odbranu zemlje, pa je takav bio i uređen.
Osim navedenih jedinica i sastava, komandi korpusa neposredno su potčinjene još i ove jedinice: planinski pješadijski puk, inžinjerijski puk, bataljon veze, saobraćajn policijski bataljon, sanitetski bataljon i snabdjevačka četa. Sve planinske jedinice se popunjavaju vojnicima operativnog 1. poziva, koji obuhvataju ljudstvo od 20. do 32. godine starosti. Od ovog mogu biti izuzete samo samostalne brigade, koje imaju mahom pozicijsku ulogu.

Kao što se vidi, švajcarski planinski korpus ima u svom sastavu dvije kategorije operativnih elemenata. To su, prvo, pozicioni elementi za zaprečavanje i odbranu: granične, tvrđavske i redvijske brigade; i drugo, planinske divizije, koje imaju zadatak izvođenja pokretne odbrane ili izvršenja napada protiv neprijateljskih kolona koje nadiru. Dok poljske pješadijske i mehanizovane divizije, u sastavu poljskih armijskih korpusa na srednjogorskoj visoravni, treba da dejstvuju prvenstveno u operativnim okvirima, dotle planinske divizije treba da izvode napad prvenstveno u taktičkim okvirima. U okviru operativne odbrane u alpskim regionima, planinske divizije treba da nastoje da, svojim istaknutim pokretnim dijelovima, izvode napadna dejstva protiv drugih ešelona napadača – u vrijeme dok su njegovi prvi ešeloni angažovani napadom na braniočeve položaje.

Planinska divizija švajcarskog planinskog korpusa ima u svom sastavu: komandu, štabnu četu, izviđački bataljon, 3 planinska pješadijska puka, 2 artiljerijska puka, protivavionski divizion, inžinjerijski bataljon, bataljon veze, sanitetski bataljon, snabdjevački bataljon i četu saobraćajne policije.
Planinski pješadijski puk je analognog sastava kao i pješadijski puk pješadijske divizije, s tim što je grenadirska (pukovska) četa osposobljena za dejstvo u visokim planinama. Osim toga, puk raspolaže planinskom opremom, a transportne jedinice su osposobljene za kretanje po planinskom zemljištu jer djelomično raspolažu i tovarnom stokom.

Sastav planinskog pješadijskog puka
- štab puka
- 1., 2. i 3. streljački bataljon: štabna četa, 1., 2. i 3. streljačka četa, minobacačka četa 81 mm (1., 2. i 3. minobacački vod 81 mm)
- pješadijski bataljon prištapskih jedinica: pukovska štabna četa, planinska grenadirska četa, četa veze, protivavionska baterija, protivtenkovska četa
- transportni bataljon: 1., 2. i 3. transportna četa

Sastav streljačke čete
- 1., 2. i 3. streljački vod: 1., 2. i 3. streljačko odjeljenje, tromblonsko odjeljenje, odjeljenje protivtenkovskih raketnih bacača
- mitraljeski vod

[NikolaX]

Švajcarske planinske trupe (zadaci, organizacija i obuka) – gledište o ulozi 3. planinskog armijskog korpusa „Gebirgsarmeekorps 3” iz 1971. godine (Vojno delo)

Smatra se da ove jedinice mogu voditi uspješnu borbu i protiv tehnički bolje opremljenog agresora. Švajcarski vojni stručnjaci su mišljenja da u njihovim planinama postoje male mogućnosti za izvođenje padobranskog ili avionskog desanta jačim snagama. Mjesta mogućeg desanta su vojnicima-planincima poznata i biće na odgovarajući način kontrolisana i branjena. Ocjenjuje se da su u planini znatno opasniji helikopterski nego padobranski desanti. Neprijateljeve mehanizovane i motorizovane  jedinice biće vezane za puteve, tunelske prolaze i planinske prelaze. One se tu ne mogu razviti za borbu, a zemljište će u jakoj mjeri ograničavati njihovu pokretljivost i vatrenu moć. Česte i iznenadne promjene vremena, kao i samo zemljište, otežavaće u jakoj mjeri život i dejstvo protivnikovim snagama, ali sopstvenim trupama. Smatra se da ove okolnosti idu u prilog švajcarskim planinskim trupama, pod uslovom da su prethodno dobro obučene, da poznaju zemljište i da su naviknute na takve prilike. Ova ograničenja, koja zemljište nameće protivniku, prema gledištu nekih švajcarskih vojnih autora, daju dobrim dijelom odgovor o važnosti švajcarske alpske tvrđave, kako se ponekad naziva, a u čiji značaj neki krugovi sumnjaju. Smatra se da će švajcarski vojnici-planinci biti u povoljnijem položaju jer bolje poznaju svoje planine od eventulanog protivnika. Oni poznaju sve podmuklosti i opasnosti koje planine kriju, ali znaju i da im je planina izvanredan pomagač. Život i kretanje u planini su, međutim, vrlo otežani, a borba će biti još teža, nemilosrdnija i zahtijevaće od vojnika velika vojnostručna znanja i ogromna naprezanja.

Borbu u planini vodi prvenstveno pješadija, a planinom najbolje vladaju planinski grenadiri (po jedna četa u svakom planinskom pješadijskom puku), koji se podvrgavaju proširenoj planinskoj obuci. Planinski grenadiri su predodređeni da dejstvuju u manjim sastavima, prvenstveno u visokoj planini. Osposobljeni su da savladavaju velike planinske teškoće i prepreke, na primjer, provalije, usjeke, žljebove, procjepe i slično uz pomoć užadi i mostova od užadi. Oni posjedaju i brane važne visinske tačke, zadajući odsudne udarce osjetljivim dijelovima neprijateljevog borbenog poretka. Velika pažnja poklanja se njihovoj streljačkoj obuci. Jedna trećina planinskih grenadira je naoružana snajperskim puškama, što omogućuje njihovu efikasnu pojedinačnu puščanu vatru na velikim daljinama.
Planinski strijelci, tj. ljudstvo planinskih streljačkih četa, preuzimaju tehnički lakše zadatke i dejstvuju obično u jačim sastavima nego planinski grenadiri, i to u planinskim rejonima do 2500 m visine. Njihovo osnovno naoružanje sačinjavaju automatske (jurišne) puške, a kao naoružanje podrške služe im ručni bacači, mitraljezi i minobacači.

Smatra se da mitraljezi i minobacači imaju prilikom borbi u planini još veći značaj nego na manevarskom zemljištu, ali da je njihova upotreba skopčana sa velikim teškoćama u ppgledu izbora dobrog vatrenog položaja, iskorišćavanja dometa i vatrene moći, kao i transporta (naročito je otežan dotur municije). Velika pažnja se poklanja maskiranju ljudstva i naoružanja; naime, smatra se da se položaj koji je neprijatelj identifikovao, i osmatra ga, ne može dugo braniti. Česte i brze promjene ovih oruđa zahtijevaju od ljudstva velika naprezanja. Tovarna grla, ako transportna snaga, ostala su i dalje efikasni pomagači planinskih jedinica. Međutim, pri doturu i evakuaciji danas helikopteri efikasno zamjenjuju tovarna grla. Njihova upotreba je, doduše, zavisna od atmosferskih prilika. No, dobri i na planinske prilike naviknuti piloti helikoptera mogu, ako dobro poznaju zemljište, i pod takvim okolnostima obavljati svoje letove. Ostali rodovi oružanih snaga: artiljerija, inžinjerija, avijacija, protivavionske jedinice, jedinice veze, sanitetske i remontne jedinice smatraju se dragocjenim pomagačima pješadije, koja ipak nosi glavni teret borbe.

Planinske trupe izložene su mnogim opasnostima koje ostale jedinice ne doživljavaju. Vojnik-planinac treba da se snađe i da savlađuje iznenadne promjene vremena, sniježne i kamene uslove (lavine), koje su česta pojava u planini. Kretanja po ispresijecanom zemljištu, po smrznutom snijegu i ledu, veranja uz stijene, smučanja sa teškim teretima, i to na visinama do 4000 m, zahtijevaju teška fizička i psihička naprezanja od svakog vojnika i starješine. Pod takvim okolnostima, život i rad u planinskim jedinicama treba da se odvija pod parolom „jedan za sve, svi za jednog”. Uslov da se ovo postigne je drugarstvo, tako važan faktor prilikom izvođenja borbenih dejstava u planini. Ovim činjenicama treba da bude prilagođena i obuka planinskih jedinica.
Regruti obveznici, namijenjeni da služe vojnu milicijsku obavezu u planinskim jedinicama, obučavaju se 17 nedjelja u regrutnim školama za planinske jedinice. One treba da im omoguće sticanje, pored vojnih i vojno-tehničkih znanja, i potrebna znanja i navike iz planinske službe.

Opštoj planinskoj obuci podvrgavaju se svi vojnici-planici. Ova obuka iz oblasti ljetne planinske tehnike obuhvata: upotrebu i rukovanje planinskim užetom; kretanje po travnim padinama, po kamenoj drobini i lakim stijenama; prelaženje planinskih potoka; veranje uz i niz stijene; osiguranje u stijeni; upotrebu stalnih užadi; spuštanje užetom u leđno-butnom sjedištu; kretanje po snijegu, smrznutom snijegu i ledu; osiguranje kod ovog kretanja; upotrebu cepina, kretanje pomoću dereza; izgradnju bivaka od šatorskih krila, u šumi, stijenju, kao i improviziranih skloništa.
Opšta planinska obuka iz oblasti zimske tehnike obuhvata: smučarsku obuku – kretanje, klizanje, smučarski spust, kočenje, promjenu pravca sa plužnom kristijanijom kao najvišim stepenom, terensko smuačanje sa teretom, savlađivanje prepreka, smučanje u koloni, vožnju uz uže, smučanje noću (sa i bez osvjetljenja); upotrebu fiksnih užadi; usovsku (lavinsku) službu – upotrebu sondiranih usovskih motki i usovskog (lavinskog) kanapa; izgradnju bivaka u snijegu – od šatorskih krila, u vidu jazbine, podruma, jame i iglua (eskimsko skloniše); konjovodačku službu.

Shodno direktivi načelnika nastavne uprave Saveznog vojnog departmana, opštu planinsku obuku treba da prođu: pješadija, mehanizovane i lake jedinice (dijelom), artiljerija (dijelom), avijacija i protivavionske jedinice (dijelom), inžinjerija (dijelom), saperi bataljona žičnih željeznica, jedinice veze, sanitetske jedinice, snabdjevačke (dijelom) i remontne jedinice.

[NikolaX]

Planinske jedinice JKV

Prvog avgusta 1931. godine u sastavu JKV formirani su 1. planinski puk i 2. planinski puk. 1. planinski puk, sa sjedištem u Škofija Loki, u slučaju rata razvijao se sjeverozapadno od Ljubljane, u Triglavski planinski odred prema Radovljici i Celovcu, zatvarajući pravac iz gornjeg toka r. Soče prema gornjem toku r. Save, a 2. planinski puk, sa sjedištem u Delnicama, južno od Delnica, prema Rijeci, u Rišnjački planinski odred. Shodno ovim planovima, centri za obuku planinskih jedinica formirani su u Bohinjskoj Bistrici i Crnom Lugu, kraj Delnica. Kako su pukovi formirani po francuskom uzoru, pravilom o njihovom ratovanju bila su regulisana pitanja taktičke upotrebe, tehnike planinarenja, smučanja i sanitetskog zbrinjavanja.

Svaki planinski puk imao je tri planinska bataljona, a svaki planinski bataljon četiri planinske streljačke čete, četu minobacača, tehničku četu, bateriju brdskih topova i izviđačku četu.

[NikolaX]

Učešće planinskih jedinica JKV u aprilskom ratu 

Šestog aprila 1941. godine, naspram italijanske 2. armije nalazili su se Triglavska divizija, dijelovi Triglavskog planinskog odreda i Rišnjački planinski odred, ukupne jačine od oko 50.000 ljudi (računajući posadne i granične trupe).

Na krajnjem lijevom krilu 11. italijanskog korpusa, pored graničnih trupa i 3. planinskog odreda Vale (Valle), nalazila se divizija Ravena (Ravenna). Njen zadatak je bio da u rejonu Tolmina spriječi eventualni pokušaj prodora Jugoslovena iz gornjeg toka r. Save ka gornjem toku r. Soče (zadatak suprotan onom koji je imao Triglavski planinski odred). Ovo krilo italijanske 2. armije bilo je prilično slabo jer su očekivali dejstvo njemačkih snaga iz Austrije prema r. Savi.

Triglavski planinski odred (štab, 1. planinski puk jačine tri planinska bataljona, 1. divizion planinske artiljerije i ostali dijelovi), popunjen sa oko 80% obveznika, nalazio se na prostoru: selo Jezersko – selo Tržič – Radovljica – Škofja Loka – Kranj, sa zadatkom da brani granični front prema Austriji, od Savinjskih Alpa (Rinke k. 2429) do tromeđe sa Italijom, te granični front prema Italiji, do Blegoša (k. 1562).

Rišnjački planinski odred (štab, 2. planinski puk jačine tri bataljona, 5. divizion planinske artiljerije i ostali dijelovi) nalazio se na prostoru Smrekove Drage – Delnice – Gornje Jelenje – Kamenjak – Srednji Jarak, u sljedećem rasporedu: 11. planinski bataljon (oko 90% popunjen), na položaju: Vočji hrid – Trikoliči – Bela Mekoja (k. 1458) – Kobilja glava (k. 1331) – Klan (k. 972) – Kupički vrh (k. 715); 13. planinski bataljon (90% popunjen) na prostoru Gornje Jelenje – Kamenjak; 12. planinski bataljon (96% popunjen) u rezervi odreda u Delnicama; inženjerijska četa u Srednjem Jarku; 5. divizion planinske artiljerije, na prostoriji: Gerovo – Mrzle Vodice – Lokve.
Odred je imao zadatak da brani granični odsjek Bička gora (k. 1527) do Sušaka.

Komandant jugoslovenske 7. armije predložio je komandantu Prve grupe armija da 7. aprila poslije podne povuče svoje jedinice sa graničnog fronta, uzimajući u obzir tešku situaciju u 4. armiji. Na italijanskom frontu su se odvijale samo lokalne granične borbe, jer je komandant italijanske 2. armije naredio komandantima korpusa da preduzmu nasilno patrolno izviđanje preko jugoslovenske granice u dubini 3–4 km. Jedinice njemačke 2. armije su 9. aprila nastavile napade, dok je komanda italijanske 2. armije, shodno dobijenoj direktivi, ovog dana izdala komandantima 5. i 6. korpusa dopunsku zapovijest za postupak u slučaju ofanzive. Jedinice italijanske 2. armije izvršile su nekoliko slabih napada na frontu Triglavske divizije i Rišnjačkog planinskog odreda. Jedinice 7. jugoslovenske armije su ovog dana nastavile ubrzano povlačenje desnog krila i sporije povlačenje centra, dok je Rišnjački planinski odred, na lijevom krilu, i dalje ostao na svojim položajima. Triglavski planinski odred se povlačio na desnu obalu Krke. Jedinice njemačkog 49. i 51. korpusa su tokom 10. aprila potiskivale zaštitnice Triglavskog planinskog odreda. Zbog teške situacije u 4. armiji i izdajničkog rada pete kolone, izvjesna depresija je zavladala među rezervnim oficirima i vojnicima 7. armije, ali je povlačenje, i pored toga, teklo po planu. Poslije ulaska njemačkih trupa u Zagreb, nastupilo je rasturanje jedinica 7. armije i bjekstvo vojnika. Italijanska 2. armija je tek 11. aprila posle podne otpočela ofanzivu, i to: 3. planinski odred Vale ka liniji Selce–Radovljica; 11. korpus, preko Logateca, ka Ljubljani. 6. korpus ka Prezidu, a 5. korpus u pravcima Rijeka – Kraljevica i Ravno – Rečica – Mrzle Vodice. Pošto su se jedinice Triglavske divizije, Triglavskog i Rišnjačkog planinskog odreda već povlačile (shodno zapovijesti komandanta 7. armije), Italijani nisu nailazili na organizovan otpor.
Jedino su posadne i planinske jedinice (čete i bataljoni) na pojedinim odsjecima graničnog fronta, sa naslonom na granična utvrđenja, pružale snažan otpor i nekoliko dana zadržavale napredovanje pojedinih italijanskih jedinica. Tokom ovog dana, Italijani su zauzeli Sušak, Bakar, Delnice Vrhniku, Jesenice, Logatec i Ljubljanu, dok su njihovi napadi zapadno od Snežnika odbijeni protivnapadom jedinica Rišnjačkog planinskog odreda. Tokom 14. aprila, ostaci 7. armije povlačili su se u pravcu Brod na Kupi – Kočevje, i u pravcu Novog Mesta. Okupacijom zbornog mjesta područja 1. planinskog puka i kapitulacijom jugoslovenske vojske, ova taktička jedinica je i praktično prestala da postoji.

Terzić Velimir, Slom Kraljevine Jugoslavije 1941, I i II, Beograd, 1983.

[Perun]

Zanimljivi podaci

[dzumba]

Učešće planinskih jedinica JKV u aprilskom ratu 

Šestog aprila 1941. godine, naspram italijanske 2. armije nalazili su se Triglavska divizija, dijelovi Triglavskog planinskog odreda i Rišnjački planinski odred, ukupne jačine od oko 50.000 ljudi (računajući posadne i granične trupe).

Na krajnjem lijevom krilu 11. italijanskog korpusa, pored graničnih trupa i 3. planinskog odreda Vale (Valle), nalazila se divizija Ravena (Ravenna). Njen zadatak je bio da u rejonu Tolmina spriječi eventualni pokušaj prodora Jugoslovena iz gornjeg toka r. Save ka gornjem toku r. Soče (zadatak suprotan onom koji je imao Triglavski planinski odred). Ovo krilo italijanske 2. armije bilo je prilično slabo jer su očekivali dejstvo njemačkih snaga iz Austrije prema r. Savi.

Triglavski planinski odred (štab, 1. planinski puk jačine tri planinska bataljona, 1. divizion planinske artiljerije i ostali dijelovi), popunjen sa oko 80% obveznika, nalazio se na prostoru: selo Jezersko – selo Tržič – Radovljica – Škofja Loka – Kranj, sa zadatkom da brani granični front prema Austriji, od Savinjskih Alpa (Rinke k. 2429) do tromeđe sa Italijom, te granični front prema Italiji, do Blegoša (k. 1562).

Rišnjački planinski odred (štab, 2. planinski puk jačine tri bataljona, 5. divizion planinske artiljerije i ostali dijelovi) nalazio se na prostoru Smrekove Drage – Delnice – Gornje Jelenje – Kamenjak – Srednji Jarak, u sljedećem rasporedu: 11. planinski bataljon (oko 90% popunjen), na položaju: Vočji hrid – Trikoliči – Bela Mekoja (k. 1458) – Kobilja glava (k. 1331) – Klan (k. 972) – Kupički vrh (k. 715); 13. planinski bataljon (90% popunjen) na prostoru Gornje Jelenje – Kamenjak; 12. planinski bataljon (96% popunjen) u rezervi odreda u Delnicama; inženjerijska četa u Srednjem Jarku; 5. divizion planinske artiljerije, na prostoriji: Gerovo – Mrzle Vodice – Lokve.
Odred je imao zadatak da brani granični odsjek Bička gora (k. 1527) do Sušaka.

Komandant jugoslovenske 7. armije predložio je komandantu Prve grupe armija da 7. aprila poslije podne povuče svoje jedinice sa graničnog fronta, uzimajući u obzir tešku situaciju u 4. armiji. Na italijanskom frontu su se odvijale samo lokalne granične borbe, jer je komandant italijanske 2. armije naredio komandantima korpusa da preduzmu nasilno patrolno izviđanje preko jugoslovenske granice u dubini 3–4 km. Jedinice njemačke 2. armije su 9. aprila nastavile napade, dok je komanda italijanske 2. armije, shodno dobijenoj direktivi, ovog dana izdala komandantima 5. i 6. korpusa dopunsku zapovijest za postupak u slučaju ofanzive. Jedinice italijanske 2. armije izvršile su nekoliko slabih napada na frontu Triglavske divizije i Rišnjačkog planinskog odreda. Jedinice 7. jugoslovenske armije su ovog dana nastavile ubrzano povlačenje desnog krila i sporije povlačenje centra, dok je Rišnjački planinski odred, na lijevom krilu, i dalje ostao na svojim položajima. Triglavski planinski odred se povlačio na desnu obalu Krke. Jedinice njemačkog 49. i 51. korpusa su tokom 10. aprila potiskivale zaštitnice Triglavskog planinskog odreda. Zbog teške situacije u 4. armiji i izdajničkog rada pete kolone, izvjesna depresija je zavladala među rezervnim oficirima i vojnicima 7. armije, ali je povlačenje, i pored toga, teklo po planu. Poslije ulaska njemačkih trupa u Zagreb, nastupilo je rasturanje jedinica 7. armije i bjekstvo vojnika. Italijanska 2. armija je tek 11. aprila posle podne otpočela ofanzivu, i to: 3. planinski odred Vale ka liniji Selce–Radovljica; 11. korpus, preko Logateca, ka Ljubljani. 6. korpus ka Prezidu, a 5. korpus u pravcima Rijeka – Kraljevica i Ravno – Rečica – Mrzle Vodice. Pošto su se jedinice Triglavske divizije, Triglavskog i Rišnjačkog planinskog odreda već povlačile (shodno zapovijesti komandanta 7. armije), Italijani nisu nailazili na organizovan otpor.
Jedino su posadne i planinske jedinice (čete i bataljoni) na pojedinim odsjecima graničnog fronta, sa naslonom na granična utvrđenja, pružale snažan otpor i nekoliko dana zadržavale napredovanje pojedinih italijanskih jedinica. Tokom ovog dana, Italijani su zauzeli Sušak, Bakar, Delnice Vrhniku, Jesenice, Logatec i Ljubljanu, dok su njihovi napadi zapadno od Snežnika odbijeni protivnapadom jedinica Rišnjačkog planinskog odreda. Tokom 14. aprila, ostaci 7. armije povlačili su se u pravcu Brod na Kupi – Kočevje, i u pravcu Novog Mesta. Okupacijom zbornog mjesta područja 1. planinskog puka i kapitulacijom jugoslovenske vojske, ova taktička jedinica je i praktično prestala da postoji.

Terzić Velimir, Slom Kraljevine Jugoslavije 1941, I i II, Beograd, 1983.

Командант Триглавске дивизије у Априлском рату је био дивизијски генерал Драгиша Пандуровић. Он је након заробљавања и боравка у заробљеништву остао у иностранству (није се вратио у Југославију). О Априлском рату и дејству Триглавске дивизије оставио је сведочење у виду сећања. С обзиром да је сећања на Триглавску дивизију написао до 8. октобра 1914. године, дакле у логору, може му се веровати јер су му сећања била свежа. У суштини то је ово што је написао Терзић уз знатно више детаља о понашању појединих људи, официра, али и цивила, посебно бана Марка Натлачена.

Има ту књигу. Приредио ју је Миле Бјелајац а зове се: Генерала Драгиша Пандуровић "Живот и сведочења"

[NikolaX]

Командант Триглавске дивизије у Априлском рату је био дивизијски генерал Драгиша Пандуровић. Он је након заробљавања и боравка у заробљеништву остао у иностранству (није се вратио у Југославију). О Априлском рату и дејству Триглавске дивизије оставио је сведочење у виду сећања. С обзиром да је сећања на Триглавску дивизију написао до 8. октобра 1914. године, дакле у логору, може му се веровати јер су му сећања била свежа. У суштини то је ово што је написао Терзић уз знатно више детаља о понашању појединих људи, официра, али и цивила, посебно бана Марка Натлачена.

Има ту књигу. Приредио ју је Миле Бјелајац а зове се: Генерала Драгиша Пандуровић "Живот и сведочења"

Projekt strategijskog razvoja

Za potpunije sagledavanje uloge i mjesta planinskih jedinica u sastavu strategijskih grupacija JKV u aprilskom ratu, donosim samo dio ratnog plana »R-41« koji se odnosi na 1. grupu armija. Na osnovu ratnoga plana trebalo je izvršiti strategijski razvoj, koji ujedno predstavlja početni operacijski plan, u kojem je bilo predviđeno grupisanje jugoslovenske vojske, vazduhoplovstva i mornarice:

Za tumačenje pojma „strategijski razvoj” može poslužiti Strategija oružane borbe, SSNO, CSI GŠ JNA, 1983. „Strategijski razvoj je radnja kojom se oružane snage grupišu na ratištu i zauzimaju borbeni raspored prema planovima upotrebe i u skladu sa nastalom vonostrategijskom situacijom. Pravovremen strategijski razvoj oružanih snaga, posebno jedinica predviđenih za dejstva na strategijskim i osnovnim operativnim pravcima, kao i protiv krupnih desanata, jedan je od preduslova za uspješno suprotstavljanje agresiji i realizovanje planiranih ciljeva oružane borbe u početnom periodu rata. Stoga uvijek treba nastojati da se strategijski razvoj za početni period rata u cjelini završi prije otpočinjanja agresije. Pravovremen strategijski razvoj oružanih snaga za početni period rata osigurava se, u prvom redu, lokacijom mirnodopskih i ratnih jedinica na pravcima i prostorima njihove moguće upotrebe u ratu ili u njihovoj blizini.  Na taj način se strategijski razvoj oružanih snaga za početni period rata, u osnovi, postiže već u miru, a dovršava se operativnim i taktičkim razvojem jedinica. Mobilizacija i dovršenje strategijskog razvoja čine jedinstvenu strategijsku radnju.”

1. grupa armija imala je zadatak da brani front prema Mađarskoj, Njemačkoj i Italiji od r. Čađavice u Slavoniji do Karlobaga na moru, u sljedećem rasporedu:

a) Štab u Sisku;

b) 4. armija sa zadatkom da brani front od r. Čađavice do Radgone isključno i da stvori vrijeme za povlačenje 7. armije, a zatim da vodi zadržavajuću odbranu i da se pod pritiskom nadmoćnijih snaga povlači preko Bosne ka jugoistoku.

Predviđeno je da zauzme sljedeći raspored:
- Štab armije u Bjelovaru;
- 3 puka rezervne vojske (sa graničnim jedinicama) za zaštitu granice;
- Slavonska divizija (42. pp, 43. pp, 108. pp) oko Suhog Polja u Podravini;
- Savska divizija (35. pp, 53. pp, 104. pp) oko Koprivnice i Đurđevca;
- Murska divizija (36. pp, 105. pp, 126. pp) oko Varaždina;
- Ormoški odred od dva konjička i jednog pješadijskog puka, jednog velosipedskog bataljona i jednog artiljerijskog diviziona oko Ormoža; i
- 1 bataljon tenkova i armijski dijelovi u rejonu Bjelovara.

c) 7. armija sa zadatkom da brani front od Radgone do Karlobaga (zaključno) i da se pod pritiskom neprijatelja povlači preko Bosne ka jugoistoku, u sljedećem rasporedu:

- Štab armije u Brežicama;
- 8 posadnih pukova (1-8) u graničnim utvrđenjima na austrijskoj i italijanskoj granici;
- Dravska divizija (45. pp, 112. pp, 128. pp) oko Maribora;
- Triglavski planinski odred - štab, 1. planinski puk jačine tri planinska bataljona, 1. divizion planinske artiljerije i ostali dijelovi oko Kranja
- Triglavska divizija (39. pp, 40. pp, 110. pp) jugozapadno od Ljubljane;
- Rišnjački planinski odred - štab, 2. planinski puk jačine tri bataljona, 5. divizion planinske artiljerije i ostali dijelovi oko Delnica;
- Lički odred od jednog pešadijskog puka i jednog artiljerijskog diviziona na prostoru zapadno od Ogulina radi odbrane obalskog fronta Novi - Karlobag; i
- armijski dijelovi u rejonu Brežice - Zidani Most - Novo Mesto.

d) Rezerva 1. grupe armija (1. konjička divizija, 1 samostalni artiljerijski divizion i 1 pješadijski puk) oko Zagreba.

Iz cjelokupnog ratnog plana može se zaključiti da je u prvom ešelonu bilo predvidjeno 27 divizija ili 7/8 ukupnih snaga, dok je samo 1/8 ostala u rezervi Vrhovne komande. Što je još gore, ova isuviše slaba i rasturena rezerva nije bila u stanju da prihvati glavne snage pri izvođenju zadržavajuće odbrane, a kamoli da izvodi neke operativne manevre, tim prije što nije bila motorizovana. Za osiguranje komunikacije Skoplje — Solun, za vezu sa Grcima i za obezbjeđenje odstupnice glavnih snaga na jug (južno od linije Skopska Crna gora - Šar planina) takođe je bilo predviđeno samo četiri divizije (ili 1/8 raspoloživih snaga), koje nisu bile dovoljne ni da zadrže njemački napad iz Bugarske, a još manje da izvode ofanzivu u Albaniji.