Planinske jedinice u JNA

[Perun]

Koji je izvor korišten za ovo

[NikolaX]

Koji je izvor korišten za ovo

Terzić Velimir, Slom Kraljevine Jugoslavije 1941, I i II, Beograd, 1983.

[Perun]

Hvala

[NikolaX]

Pješadijske divizije JKV po tipu organizacije mogle su biti poljske i brdske. Poljske su koristile uglavnom tegleće konje i volove, a brdske tovarne konje.

Sa velikom sigurnošću može se zaključiti da su pješadijske divizije brdskog tipa (ukupno 11 pješadijskih divizija) bile divizije sa brdskim haubicama: Bosanska, Jadranska, Hercegovačka, Dinarska, Zetska, Bregalnička, Vardarska, Kosovska, Ibarska, Triglavska, Dravska.

Na primjer, Triglavska divizija brdskog tipa imala je artiljerijski puk sastava četiri artiljerijska diviziona, od kojih su dva artiljerijska diviziona brdskih haubica 100 mm M16/19:
- artiljerijski divizion brdskih topova 75 mm M28
- artiljerijski divizion poljskh topova 80 mm M28
- 1. artiljerijski divizion brdskih haubica 100 mm M16/19
- 2. artiljerijski divizion brdskih haubica 100 mm M16/19

Ostale pješadijske divizije bile su poljskog tipa (ukupno 17 pješadijskih divizija): Cerska, Drinska, Dunavska, Sremska, Potiska, Vrbaska, Lička, Unska, Savska, Murska, Osječka, Slavonska, Toplička, Moravska, Šumadiska, Krajinska, Timočka.

Po Uredbi o formaciji divizija je inicijalno imala 3 vozarska bataljona. Prema formaciji divizija poljskog tipa imala je jedan bataljon tovarni i dvokolični, dva lako konjska ili volovska, a divizija brdskog tipa: jedan bataljon tovarni, jedan dvokolični, jedan lako konjski.
Krajem 1940. treći vozarski bataljon se rasformira. Njih su trebali da zamijene auto vodovi 7 novoformiranih auto bataljona. Rasformirani su treći bataljoni sljedećih divizija: Šumadiske, Bosanske, Drinske, Vrbaske, Krajinske, Vardarske.

Vozarski bataljoni su generalno transportovali hranu (2 tekuća (dnevna) i 1 rezervni (dnevni) ljudski i stočni obrok) i municiju (1 šarža za svaku boračku pušku, 2 šarže za svaki (puško)mitraljez, bacač, top, haubicu, takođe bombe, tromblone, pištoljsku municiju, signalnu municiju, sredstva za zadimljvanje, nagazne mine).
Ljudski dnevni obrok bio je težak oko 1.27 kg, a stočni oko 5kg (bez mesa i sijena). Rezervni ljudski obrok bio je težak oko 0.9 kg, a stočni oko 5 kg.
Kola su nosila oko 400 kg a tovarni konj oko 80 kg.

[NikolaX]

U periodu JNA od 1956. godine, kada su formirane komande armijskih oblasti, a ukinuti korpusi i armije, KoV je imala 12 vojnih područja u sastavu armijskih oblasti. I armijske oblasti i vojna područja  bili su operativno-teritorijalne komande koje su obuhvatale sve komponente oružanih snaga. U slučaju rata predviđeno je da vojna područja ostaju kao teritorijalne komande na svojoj teritoriji, a da se iz njihovog sastava formiraju korpusi kao operativni sastavi.

Prema novoj ratnoj formaciji KoV je tada imala sljedeći sastav:
- 30 pješadijskih divizija
- 3 oklopne divizije

- 17 brdskih brigada

- 3 planinske brigade

- 6 oklopnih brigada.
12 pješadijskih brigada u miru, razvijale su se u ratu u pješadijske divizije (zato tih brigada u ratu nije bilo).

Brdske brigade bile su namijenjene za zatvaranje pravaca kapaciteta brigade, bez obzira na to što su bile brdskog sastava.
Takav sastav jedinica KoV ostao je sve do nove reorganizacije 1959. godine (prelazak na petornu formaciju prema planu „Drvar-1”).

[NikolaX]

Naredbom DSNO od 12. 06. 1964. godine naređena je reorganizacija prema planu „Drvar-2”, s početkom od januara 1965. i završetkom do 1969. godine. U procjeni aktivnosti budućeg protivnika promatrane su samo armije NATO (Grčka, Italija i snage NATO iz Zapadne Njemačke, kao i neutralne Austrije).
Znatno su ojačane 3. i 5. armija, a djelomično i 4. armija na račun 1. i 7. armije. Sredinom 1964. godine prvo su reorganizovane granične jedinice, a zatim se prešlo na reorganizaciju jedinica KoV. Najprije su izvršene izmjene u divizijama i pukovima, a potom u vojnim područjima i armijama.

Smatralo se da je prema dotadašnjoj organizaciji („Drvar-1”) operativni dio KoV bio suviše veliki i formacijski usitnjen. Bilo je predloženo da se operativni dio KoV ukrupni u manji broj jačih formacija i da se u isto vrijeme poveća vatrena moć, pokretljivost jedinica i udarna snaga, ojačavanjem borbenog na račun neborbenog dijela jedinica.
Izbačena je konjska vuča u „B” divizijama koje su prema petornoj organizaciji „Drvar-1” imale 2159 konja i 1179 dvoosovinskih kola i dvokolica ukupno.

Prema formacijskim izmjenama i dopunama po planu „Drvar-2” u sastavu KoV u ratu bi se nalazilo:
- 5 armijskih oblasti
- 11 korpusa
- K-da grada Beograda (u rangu Vojnog područja)
- 24 pješadijske divizije
- 1 oklopna divizija
- 11 pješadijskih brigada
- 6 oklopnih brigada

- 10 brdskih brigada
- 1 planinska brigada

- 128 partizanskih brigada

- 1 mornaričko-desantna brigada
- 1 padobranska brigada
- 10 graničnih brigada
- 9 graničnih bataljona

[Prvačić]

Kad ste već pomenuli i planinske jedinice JV, da pomenem da je za njih razvijena i posebna uniforma. Bluza M32 je bila modernog kroja i kasnije je propisana i za četničke/jurišne jedinice. I oznake činova u periodu 1932-39. su bile različite u odnosu na standardne epoletuške.

Detaljnije ima u knjizi: "Specijalne jedinice jugoslovenske vojske u Aprilskom ratu" autora Dušana Babca.

[NikolaX]

Plan organizacijsko-mobilizacijske i materijalno-tehničke modernizacije KoV „Rudo” trebalo ja da bude realizovan do 1975. godine. Predviđeno je da sve brigade (pješadijske, planinska, brdske i oklopne) i pješadijski pukovi imaju jaču vlastitu podršku (oruđa 105 mm i 122 mm) i jače vlastite elemente za PDB i PVB i da u oklopnim brigadama ta oruđa budu samohodna.
Divizije KoV trebalo je da budu osposobljene za izvršavanje zadataka operativnog značaja i da mogu objedinjavati dejstva svih snaga i struktura odbrane u zoni odgovornosti.
Pukovi i brigade trebale su biti manjeg brojnog stanja, jače vatrene moći, ososbito za PO borbu i PV borbu. Zahtijevalo se da puk i brigada budu organizacijski osposobljeni za dejstva, istovremeno, na dva taktička pravca, a divizije da imaju artiljerijske pukove sa 4 diviziona, po mogućnosti uključujući i divizion VBR.

Prema dorađenom planu „Rudo” bilo je predviđao u KoV :
- 18 pješadijskih divizija

- 1 planinska brigada
- 10 brdskih brigada

- 9 pješadijskih brigada sa oklopnim bataljonom (453. pbr, 9. pbr, 15. ppbr, 168. pbr, 13. ppbr, 25. pbr, 195. pbr, 253. pbr, 5. ppbr)
- 2 pješadijske brigade bez oklopnog bataljona

[NikolaX]

Organizacijsko-formacijska struktura planinskog bataljona po formaciji iz 1954. godine

Komanda bataljona

Odjeljenje ABHO 

Alpinistički izviđački vod - 26 ljudi, 2 Pu, 24 A, 2 PM, 4 RU - ranac, 2 RU - ručni
- komandno odjeljenje - 6 ljudi, 6 A
- 1. i 2. izviđačko odjeljenje - 10 ljudi, 1 Pu, 9 A, 1 PM, 1 RU - ranac, 1 RU-ručni

1., 2. i 3. planinska četa -  156 / 163 čov., 27 Pi, 66 / 70 Pu (9 sa tromblonskim dodatkom, 1 sa optikom), 63 / 66 A, 2 SP, 15 PM, 3 mitr, 6 RB, 0 / 2 x BsT 57 mm, 3 MB 60 mm, 12 / 14 tovarnih konja

- komanda čete - 7 ljudi, 5 Pi, 2 A, 2 SP
- 1., 2. i 3. streljački vod (komandno odjeljenje, 1., 2. i 3. streljačko odjeljenje, prateće odjeljenje) - 42 čov., 6 Pi, 19 Pu (3 sa tromblonskim dodatkom, 1 sa optikom), 17 A, 5 PM, 2 RB, 2 tovarna konja
- prateći vod ( komandno odjeljenje, mitraljesko odjeljenje, MB odjeljenje 60 mm) - 23 čov., 4 Pi, 9 Pu, 10 A, 3 mitr., 3 MB 60 mm, 6 tovarnih konja

Napomena: na tenkoprohodnim pravcima prateći vod planinske čete imao je i jedno odjeljenje BsT 57 mm
- odjeljenje BsT 57 mm - 7 ljudi, 4 Pu, 3 A, 2 BsT 57 mm, 2 tovarna konja

Prateća četa – ljudi 72, 5 Pi, 52 Pu, 35 automata, 4 RB M9A1 „Bazuka”, 2 BsT 75 mm, 6 MB 82 mm, 4 PAM 12,7 mm, 14 tovarnih konja, 12 municijskih konja, 1 kamion 2,5 t

- komanda čete -  9 ljudi – 1 Pi, 5 Pu, 3 A, 1 kamion 2,5 t
- protivoklopni vod -  25 ljudi, 14 Pu, 11 A, 2 BsT 75 mm, 4 RB, 4 tovarna konja, 2 municijska konja
- k-dno odjeljenje - 3 čov.
- odjeljenje BsT 75 mm – 10 ljudi
- 1. i 2. odjeljenje RB – 6 ljudi

- MB vod 82 mm - 35 ljudi, 22 Pu, 13 A, 6 MB 82 mm, 6 tovarnih konja, 6 municijskih konja
- komandno odjeljenje - 5 ljudi
- 1., 2. i 3. MB odjeljenje - 10 ljudi

- vod PAM 12,7 mm - 23 čov. 4 Pi, 11 Pu, 8 A, 4 PAM 12,7 mm, 4 tovarna konja, 4 municijska konja
- komandno odjeljenje - 3 čov.
- 1. i 2. odjeljenje PAM 12,7 mm - 10 ljudi

Pozadinska četa
- intendantski vod
- sanitetski vod
- veterinarsko odjeljenje
- tovarni vod (za ojačanje transporta)
- automobilski vod

Ukupno u planinskom bataljonu F-54: 9 mitr., 48 PM (2 u aliv, 1 u intendantskom vodu pozadinske čete), 6 SP, 23 RB M9A1 „Bazuka” (1 u intendantskom vodu pozadinske čete), 0 / 6 BsT 57mm (odjeljenje BsT 57 mm imaju planinske čete planinskih bataljona na tenkoprohodnim pravcima), 2 BsT 75 mm, 9 MB 60 mm, 6 MB 82 mm, 4 PAM 12,7 mm

[NikolaX]

U razdoblju od 1969. do 1974. godine provodi se usavršavanje organizacijsko-formacijske strukture pješadije. Osnovni organizacijsko-formacijski sastav pješadijskih jedinica bitno se ne mijenja, već se, u osnovi, zadržava prvobitni formacijski okvir. Nastavljen je proces modernizacije postepenim ugrađivanjem u pješadijske strukture novih sredstava ratne tehnike radi povećanja vatrenih mogućnosti osnovnih jedinica pješadije. Vrši se u prvom redu preoružavanje jedinica poluautomatskim puškama i postepeno uvođenje automatskih pušaka. Povećava se broj tromblonista u streljačkim odjeljenjima i uvodi se snajperski par u streljačke vodove. Povećava se broj BsT i MB 82 mm u pješadijskom bataljonu. Postepeno se uvode u organizacijsku strukturu bataljona PT laka oruđa, PA topovi i PA rakete. Do kraja 1974. godine učinjen je značajan korak u jačanju organizacijsko-formacijske strukture pješadijskih jedinica.

Prema planu modernizacije OS tražilo se:
- da združene jedinice pješadije u sastavu KoV budu promjenljivog sastava sa mogućnostima lakog i brzog prilagođavanja nastaloj situaciji i transformisanja u druge strukture operativnih i partizanskih jedinica;

- da brdsko-planinske i partizanske jedinice budu organizovane u više varijanti, a po naoružanju, transportu i pokretljivosti da su prilagođene za borbu na brdsko-planinskom zemljištu.
Na tim osnovama 1974. dat je prijedlog nove organizacijske strukture pješadijske brigade, a izrađene su i odobrene nove formacije planinske brigade i brdskih brigada i izvršena njihova preformacija.