Teritorjalna obrana SR Slovenije od 20.11.1968.-26.06.1991.

[duje]

 Da li je Gen. Pukovnik Hočevar u rodbinskim odnosima sa Nadbiskupom Hočevarom?

Ja neznam.

[duje]

Ove zimske slike (1990/1991) dobro dođu u ove vruće dane.
"Dobar" je ovaj (na drugoj slici) sa torbom kod pozdrava stroja od strane predsjednika vlade.

[borovnica]

Mali ispravak za Ivana Hočevara.Imao je čin general-potpukovnika (od 1988.-prevremeno unapređenje),a ne general-pukovnika.
U literaturi koju imam navodi se da je komandant RŠTO Slovenije od 1988,a ne od 1987. kako se navodi na vikipediji.Koja je na kraju godina u pitanju,zna li neko?

[duje]

U Sklopu TO Slovenije, djelovala je Trenažna eskadrila/Teritorjalna eskadrila/467 ELABA. Tema je opširna, pa molim, vrijeme da sve postavim, a kasnije poželjni komentari i dopune, ako ima novih saznanja.

Revija “Obramba” je tiskala posebno izdanje povodom 40. godišnjice TRENAŽNE ESKADRILE/TERITORJALNE  ESKADRILE  koja je djelovala na teritoriju Slovenije. Pokušat ću predstavit to vanredno izdanje čiji je autor Marko Malec. Autor dozvoljava mogučnost, da postoje koje netočnosti kod opisivanja događaja.  Podatke za obradu te jedinice dobio je od pilota, instruktora i ostalih koji su radili u toj jedinici. Tekst i prateče  slike postavljam kako su i u vanrednom izdanju (u skračenoj verziji).

[duje]

-Pregled kraguja. Na nosač se montira nevodljiva raketa zrak-zemlja HVAR. Pilot je Alojz Seme

-Priprema pilota prije letenja

[duje]

Na osnovi doktrine opče narodne obrane (ONO), u Jugoslaviji, bila je 1962. formirana Trenažna eskadrila (TE) Ljubljana. JNA je u ono vrijeme finansijski i materijalno pomagala letačke-klubove po čitavoj Jugoslaviji, pa je tako bila sklona formiranju TE, u kojoj bi trebali letjeti , prije svega piloti, školovani za rezervne oficire JRV, kao i oni piloti koji su dolazili iz letačkih-kolubova. Idejni  tvorac  formiranja TE bio je general Viktor Bubanj, ondašnji  K-dant JRV.  Slovenski piloti, školovani za rezervne oficire JRV, več su onda organizirano letjeli  na avionima Aero-2, zato je gen. V. Bubanj vidio smisao takvih jedinica u ONO, pored toga bio je več postavljen koncept upotrebe avijacije u okviru ondašnje doktrine u sistemu oružanih snaga Jugoslavije.

[duje]

Službeno,  TE-Ljubljana bila je formirana 1962.godine u sastavu ondašnjeg Letačkog saveza Slovenije (Letalska zveza Slovenije –LZS), prvi komandant bio je Franc Rožman. Prema nepotvrđenim podacima TE-Ljubljana djelovala je več 1958.godine. Baza TE-Ljubljana bila je na aerodromu Ljubljana (Moste-Polje) na današnjoj Letališkoj cesti.  TE-Ljubljana dobila je od JNA tri aviona Ikarus-kurir,  za zadatke veze, te nekoliko školsko-trenažnih aviona  Aero-2 i Aero-3.  Formiran je stalni sastav jedinice, koji je odma počeli letjeti, pošto su bili piloti školovani kao rez. oficiri za letenje na tim avionima kao i na Ikarus 213. Piloti su se školovali u Mostaru, Zadru, Batajnici i Titogradu. Prvi piloti bili su Branko Žigra, Martin Poznič i Edvard Lorencon, koji su postali učitelji letenja, kasnije im se pridružio i Jože Rudolf.

-Pogled na krguja odozgo
-Aero-3

[duje]

Pilote za stalni sastav izabrali su na osnovu preporuke, naravno najvažnije je bilo letačko iskustvo. U ostalom dijelu Jugoslavije formirane su slične eskadrile u Hrvatskoj (Lučko) i u Srbiji (Lisičji jarak).
Poslije dvije godine vodenja TE , Franc Rožman, dužnost K-danta je predao je  Antonu  Gašparu
Prva nesreća dogodila se 1965. godine u kojoj je prilikom udara u žice dalekovoda poginuo pilot.


-Instruktori Trenažne eskadrile Edi Lorencon, Branko Žiger i Martin Poznič

[duje]

Primarna zadaće TE bila je obuka i poboljšanje tehnike letenja. Najprije su obavljali zadatke veze, vježbali zajedničko letenje i navigaciju prilikom leta. Godine 1969. došli su avioni Soko 522, koji su mogli nosit i naoružanje, pa je TE izvodila potporu kopnenim snagama i tako postala ozbilna borbena jedinica. JNA im je za bombardovanje i raketiranje dala na upotrebu poligon Paka i Slunj (oba u Hrvatskoj), gdje su mogli borbeno  djelovati . U upotrebi je bio i poligon Poček  i Petelinje jezero (područje između Postojne i Pivke). Avion Soko 522  bio je naoružan sa dva mitraljeza 12,7mm, ispod krila je mogao nositi četri bombe od 25kg ili dvije od 50kg; ili nevodljive rakete 88mm sovjetske proizvodnje;  ili dvije rakete HVAR (High Velocity Airlaunched Rockets) kalibra 127mm.

-Avion Aero-3 sa znakom Trenažne eskadrile na aerodromu Moste-Polje (kod Ljubljane)

[duje]

Preškolovanje na nove avione nije bilo potrebno, jer su svi piloti stalnog sastava završili ŠRO za rezervne pilote JRV. U TE sudjelovali su inštruktori Jože Kernič i Ivan Štoleker. Letenje  s Soko 522 bilo je jako intenzivno, pa su se žitelji okolo aerodoma u Polju (blizu Ljubljane) bunili radi buke, zato se je jedinica marta 1971,  privremeno prebazirala  na aerodrome Moškanjci (kraj Ptuja). Jedinica je sudjelovala na manevrima “Sloboda 1971”. U nesreči je poginuo pilot iz Postojne. U niskom letu  zakačio je  žice dalekovoda i strmoglavio. Jedinica se septembra 1971. Vratila na aerodrom Moste-Polje kraj Ljubljane.

Piloti TE letjeli su sa matičnog aerodroma.  Kad je bilo planiranje djelovanja na poligonu Paka (HR), najprije su se spustili na aerodrome Cerklje (SLO), gdje su im bila uskladištena ubojna sredstva. Tu su avioni naoružani,  poslije završenog zadatka su se vratili opet na aerodrome Cerklje, bili pregledani i tek onda su sletjeli na svoj matični aerodrom. U TE su povremeno dolazili piloti iz aero klubova , te obavili satove letenja, koji nisu bili u stalnom sastavu TE.

-Instruktori i piloti Trenažne eskadrile ispred aviona Aero-2

[duje]

467. ELBA (Eskadrila lake borbene avijacije)

Jedinicu su sastavljale aktivne starješine JRV, večinoma Slovenci, i rezervne starješine TE – Ljubljana. Aktivni sastav je i servisirao avione. U početku je snabdjevanje vršilo JRV. Jedinica je bila opremljena avionima Soko J-20 kraguj (slov= kragulj), na koje su piloti preškolovani augusta 1973. te avionima Utva-66. Iako je jedinica službeno bila smještena na aerodromu Cerklje, stvarno su bili smješteni na aerodromu Brnik, gje je bila namjenski, na zapadnoj strani aerodromi, izgrađena nov zgrada. U to vrijeme se je jedinici pridružio i Jože Kalan kao instruktor letenja. Službeno je jedinica premještena na aerodrome Brnik tek 1978. Godine. Sa preseljenjem na aerodrome Brnik jedinica je izašla iz sastava 82. Arb (avijacijske brigade) i prešla pod komandu 5.avio korpusa. Pored Kalana bili su u jedinici još četvorica aktivnih pilota JRV, ostali su bili rezervni piloti.

-Kraguji 467 ELABA na vojnom dijelu aerodroma Brnik
-Kraguji u letu u blizini Karavank

[duje]

Rezervni piloti su se obučavali po zahtjevnom program, koji je sadržavao sve elemente zračne potpore jedinicama na zemlji. Pošto su imali i tri Utve -66, vršili su trenažu u instrumentalnom letenju, a znanja su kasnije upotrebili na  avionu tipa kraguj. Svi rezervni piloti koji su uspješno obavili kurs instrumentalnog  letenja,  mogli su letjeti i noću. Tako, da sun a poligonu Paka više puta vršili noćnu borbenu  obuku. Radi svoje obućenosti, školovali su  rezervne pilote iz ostalih republika Jugoslavije. Piloti su letjeli u svom slobodnom vremenu, jer su radili u civilnim odganizacijama. Sličan sistem obuke bio je u ono vrijeme  u Italiji i Americi.

-J20 Kraguj
-Pogled na Kraguje kroz nišansku spravi Kraguja

[duje]

Eskadrila je bila pozvana (maj 1974.god.), radi odlične obučenosti, na vježbu “Titov Drvar '74”
Godine 1974. poginuo je još jedan pilot-instrukor ove  jedinice.
1978.godine je preuzeo komandu nad jedinicom Marjan Žerjal, iskusni pilot mjaznih aviona JRV. I 1984. Godine su piloti te jedinice sudjelovali na proslavi povodom godišnjice “desanta na Drvar”. Bazirali sun a privremenom aerodromu Medeno polje u blizini Bosanskog Petrovca. Na Medeno polje sletjelo je deset aviona tipa kraguj, u pratni su bile tri Utve -66. Jedinica je bila na Brniku do kraja 1984.godine, kad je rasformirana, a avioni prebazirali u Tuzlu.

-Letenje u zimskim uslovima
-Pilot u Kraguju

[duje]

Jedinica je reaktivirana 1989.godine po zasluzi gen. Hočevara. Dodjeljeni su joj avioni tipa kraguj koje je imala slična 462.elba. Interesantno je, da su od onda da djelovanje jedinice brinuli  piloti rezervisti i pripadnici RŠTO (Rep. Štab Narodne Obrane). Svaki pripadnik je imao dva zadatka: bili su pilot-mehanik, pilot-oružar, pilot-vezist, pilot-elktrotehnik. Školovali su se na vojnom aerodromu Cerklje. Tehnička služba JNA dodjelila im je službenu potvrdu o obučenosti. Na taj način je bitno smanjen trošak održavanja aviona, jer nije važio režim održavanja kao u JNA. Rezervisti su održavali avione do 50 sati naleta i tek onda ih predavali tehničkoj službi JNA. Treba naglasit, da su piloti bili civili, što je bio jedinstven primjer u svijetu. Treba naglasit, da je onda iz Zagrba došao u jedinicu mehaničar JNA Milorad Usović, koji je dobro poznavao avione.  Avioni su bili skoro cijelo vrijeme 100% pripremjeni za letenje.

-Ulazak pilota u Kraguja
-Kurir na trenažnom letu
-Kraguji na aerodromu Cerklje ob Krki

[duje]

Piloti TE eskadrile

Piloti su prosječno obavili 35 sati naleta godišnje. Najčešče su letjeli po pravilima za vizualno letenje i u uslovima kojisu zadovoljavali to, jer avion kraguj nije imao instrumenata za letenje u uslovima smanjene vidljivosti.
Za školovanje u instrumentalnom letenju i smanjenoj vidljivosti upotrebljavali su avione Utva-75, koje su dobili na upotrebu iz aero-klubova. 467.elaba redovno je upotrebljavala aerodrome Cerklje, gdje je bila tehnička baza i početna točka za letova na poligon Paka (HR). Zadnji k-dant jedinice  bio je p.puk. Jože Topolovšek. Članak u vanrednom izdanju “Obrambe” navodi (spisak), da kroz jedinicu prošlo 56 pilota.
Da su bili piloti stvarno dobro uvježbani govori i to, da su pored sudjelovanja na manevrima i vježbama, sudjelovali kod snimanja filmova Sutjeska, Bitka na Neretvi i Partizanska eskadrila.

-Prednji dio Soko 522 sa oznakom TE Ljubljana
-Piloti na vježbi na improviziranom aerodromu Nadlesek kod Loža