Izložba povodom stogodišnjice srpskog vojnog vazduhoplovstva
Naša krila
Avioni domaće proizvodnje u naoružanju vazduhoplovstva 1945–2012
Dr Bojan Dimitrijević
Zoran Milovanović
Izložba „Naša krila” – Avioni domaće proizvodnje u naoružanju jugoslovenskog i srpskog vazduhoplovstva 1945–2012, otvorena je 1. avgusta u Domu vojske u Beogradu u organizaciji Medija centra „Odbrana”.
Osnovu izložbe čine fotografije aviona jugoslovenske (srpske) proizvodnje koji su bili u naoružanju ratnog vazduhoplovstva, a koje su u periodu posle 1945. snimili vojni fotografi i nalaze se u arhivi Medija centra „Odbrana”.
Ukupno 95 fotografija, koje su svrstane hronološki u 29 celina, prema tipovima vazduhoplova, ilustruju tipologiju letelica koje su proizvođene u jugoslovenskim (srpskim) fabrikama posle Drugog svetskog rata i koje su potom ušle u naoružanje ratnog vazduhoplovstva. Takođe, uvrštene su i letelice koje su samo ispitivane u Vazduhoplovnom opitnom centru, a nisu proizvođene u serijama.
Pred posetiocima se pojavljuje gama od nekoliko desetina tipova letelica, sa mnogim verzijama i podverzijama, koje su predstavljale razvoj većine postojećih tipova. Oni su svojim postojanjem obeležili nekoliko razvojnih etapa. Najranija, sa prvim tipovima lakih aviona koji su se pojavili svega dve godine posle završetka Drugog svetskog rata, nastalih na bazi projekata iz vremena Kraljevine Jugoslavije, pa do specifičnih „proizvoda” vazduhoplovne industrije u vremenu sukoba sa Sovjetskim Savezom i zemljama Informbiroa, gde se posebno ističu domaći mlazni avioni konstruktora Slavoljuba Bešlina. Potom etapa novih tipova koji su konstruisani pedesetih godina, na bazi iskustava upotrebe prodnih letelica, ojačani savremenim, inostranim motorima i instrumentima.
Sledi etapa domaćih mlaznih tipova Galeb i Jastreb, lakih borbenih aviona i licencno osvojenih helikoptera, a potom zenit konstruktorske delatnosti i proizvodnje oličen u avionima Galeb G-4 i Orao, koji su ušli u sastav vazduhoplovstva osamdesetih godina. Konačno, novu stranicu vazduhoplovne industrije i vojnog vazduhoplovstva u 21. veku otvara avion Lasta.
Reč je uglavnom o tipološkim fotografijama, koje ilustruju pojedine tipove aviona ili helikoptera. Tu je lepota eventualnog umetničkog izražaja fotografa ustuknula pred željom da se dokumentuje sam tip letelice. Ipak, mnoge od izabranih fotografija svedoče ne samo o tipu već i o atmosferi na aerodromima, ljudima koji su leteli na ovim avionima, proizvodili u fabrikama ili ih pripremali za letove. Sakupljene u ovakvu celinu, sve ove fotografije daju istorijski i tehnološki presek razvoja jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva u periodu od završetka Drugog svetskog rata do današnjih dana, kao i vazduhoplovne industrije Jugoslavije, a danas Srbije.
Pored opisa pojedinih fotografija, autori izložbe potrudili su se da identifikuju i imena ljudi koji su snimili prikazani materijal. Smatramo da je to svojevrsno priznanje i omaž njihovom trudu kroz decenije da dokumentuju što je adekvatnije moguće razvoj jugoslovenskog (srpskog) vojnog vazduhoplovstva.
Posetioci izložbe imaju priliku i da prvi put vide pojedine fotografije, pronađene u arhivama Medija centra „Odbrana”, upravo za ovu izložbu, zahvaljujući trudu fotoreportera Zorana Milovanovića.
Izložba fotografija „Naša krila“ 02.08.2012.
U Maloj galeriji Doma Vojske otvorena je izložba fotografija povodom obeležavanja stogodišnjice srpskog vojnog vazduhoplovstva. Izložbu, „NAŠA KRILA – Avioni domaće proizvodnje u naoružanju jugoslovenskog i srpskog vazduhoplovstva 1945 – 2012.“ priredili su dr Bojan Dimitrijević i Zoran Milovanović u saradnji sa Medija centrom „Odbrana”. [ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Otvarajući izložbu direktor Medija centra „Odbrana” potpukovnik Slavoljub Marković čestitao je Dan roda svim pripadnicima avijacije i naglasio da će se vek srpskog vojnog vazduhoplovstva obeležiti nizom aktivnosti, a da je centralni događaj aeromitig na batajničkom aerodromu zakazan za 2. septembar.
- Medija centar „Odbrana“ se uključio u obeležavanje velikog jubileja današnjom izložbom i pripremom niza prigodnih izdanja u našoj produkciji koji su posvećeni istoriji vojnog vazduhoplovstva, a koji će biti krunisani velikom monografijom o vazduhoplovstvu i protivvazduhoplovnoj odbrani- rekao je potpukovnik Marković i dodao da je postavka u Domu Vojske na jedinstven način posvećena jubileju.
Osnovu izložbe čine fotografije aviona jugoslovenske (srpske) proizvodnje koji su bili u naoružanju ratnog vazduhoplovstva, a koje su u periodu posle 1945. snimili vojni fotografi i nalaze se u arhivi Medija centra „Odbrana”.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Postavku čini 95 fotografija koje su svrstane hronološki u 29 celina prema tipovima letelica koje su proizvođene u jugoslovenskim fabrikama posle Drugog svetskog rata. Posebno zanimljiv segment izložbe su fotografije letelica koje su svojevremeno ispitivane u Vazduhoplovnom opitnom centru, a nikada nisu ušle u serijsku proizvodnju.
Izložba fotografija „Naša krla“ biće otvorena do 8. septembra.
Izvor: www.mod.gov.rs
