Gradjevinska služba JNA

[kosta1961]

U svim armijama sveta gradjevinarstvo je značajna delatnost jer se izvršavanje mnogobrojnih zadataka ne može realizovati bez specifičnih objekata i odgovarajuće infrastrukture.Zbog toga sve armije imaju u svom sastavu vojno gradjevinsku organizaciju.Vojni objekti su specifični po funkciji opremi i specifikaciji,pa se njihova izgradnja odvija po posebnim armiskim normativima.Zbog toga je vojno gradjevinarstvo značajna i specjalizovana vojno-stručna delatnost,koja gradi i održava  objekte neophodne za rad i život armije.

Razvoj ove službe u JNA se može pratiti od kraja 1942g kada je pri Vrhovnom štabu formiran Inžinjerskotehnički odsek ,koje je rukovodilo i gradjevinskom delatnošću. Oni su najčešće bili pri komandama područija i mesta.Postojali su teritorijalni gradjevinski organi,jedinice ili grupe,koje su izvodile neke gradjevinske radove.

Njihova delatnost je bila na oslobodjenim teritorijama,gde su obezbedjivali objekte za smeštaj ranjenika,ljudstva i štabova.To su bile najednostavnije gradjevine,barake,brvnare,pozemni objekti,često na veoma nepristupačnim terenima.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Po oslobodjenju istočnih delova zemlje postaje neohodno organizovanje gradjevinskih organa.Gradjeni su objekti za vojsku i osposobljavale komunikacije,često uz inžinjerske jedinice.Tako je služba polako prelazila na mirnodopski život i rad.Prioritet u tom trenutku je bio zidanja objekata za ljudstvo ali i skladišta za smeštaj trofejne tehnike i municije.
Kasnije je služba bila nadležna u izgradnji vojne industrije,objekata i stanova.


[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Na teritoriji prve Armije,sredinom 1948g počela je izgradnja vojne industrije „21 maj“,sportskog stadiona JA,obnova kasarne Banjica,Više Vojne akademije,počela je izgradnja stanova za oficire i novog dela Vojne bolnice u Beogradu.

Na teritoriji druge Armije pored osbosobljavanja gradjeviskih objekata u Zagrebu,1946g je osposobljena lička pruga.To je omogućilo gradjevinsku delatnost u Dalmaciji.Otvaraju se velika gradilišta gde radi gradjevinski bataljon,majstori koji su plaćeni i preko 2000 zaroblenjika.U Kninu su napravljene dve kasarne,zgrada štaba divizije,stanovi,Dom armije,pekara i skladište.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Nakon prvih izgradjenih objekata Projektni biro Gradjevinskog odelenja MNO je izvršio odredjenu tipizaciju.1950g su doneti kriterijumi o smeštaju ljudstva i materijalnoih dobara(osnova je bila smeštaj pešadiskog bataljona),Izgradjeni su objekti po tim kriterijumima korigovani sa vojnim speifičnostima.Nastali su brojni paviljoni za vojnike,kuhinje sa trpezarijama,pekare,ambulante,perionice,karaule i razne vrste skladišta.

[kosta1961]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Nakon zemljotresa u Skoplju 1963g(kasnije i na drugim mestima) organi službe su organizovano brzo i efikasno pristupili otklanjanju posledica i sa drugim organima krenuli u normalizaciju stanja.Napominje se da su vojni objekti pretrpeli mnogo manju štetu od civilnih.To je bio dokaz da su gradjeni po propisima i uz stalan nadzor.Nakon pregleda oštećnih i srušenih vojnih i stambenih objekata donet je predlog za popravku i izgradju novih objekata pod upravom privremene vojnogradjevinske uprave.

Zadatak uprave je bio da izvrši sanaciju srednje i teško oštećenih vojnih i stambenih objekata i da poruši objekte koji se ne mogu popraviti .Da izgradi novo stambeno naselje sa blizu 1000 stanova i 300 samačkih soba na lokaciji „Aerodrom“ u Skolju. Sve je bilo zavrršeno do septembra 1964g kada je privremena uprava rasformirana.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]