Biološki rat

[Bozo13]

Pošto nemamo tu temu, a nemam ni znanja da je kvalitetno započnem, da je za početak otvorimo, pa da vidimo kamo stvar vodi.


BIOLOŠKI RAT

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

(eng. biological warfare, fr. la guerre biolo- gique, nem. biologischer Krieg, r. biolohičeskal vopna), u stručnoj i vojnoj literaturi naziva se ona vrsta rata u kojem se, uz sva druga, upotrebljavaju i sredstva kojima se prouzrokuju zarazne bolesti ljudi, životinja ili bilja . Zajedničkim imenom bioloski agensi (Bioloski agensi) označavaju se uzročnici (prouzrokovači) ovih bolesti i štetne vrste insekata, a agensi zajedno sa sredstvima (živim i neživim) za prenošenje tih oboljenja nazivaju se biološka borbena sredstva.

ISTORIJAT

 Zarazne bolesti su od vajkada bile pratilac ratova, a često su i odlučujuće uticale na njihov ishod. Epidemija kuge, npr., zaustavlja krstaše ispred Jerusalima, a u Napoleonovom pohodu na Rusiju 1812. gubici od zaraznih bolesti (u mrtvima) 6 puta su veći nego od ranjavanja. Epidemije trbušnog tifusa i srdobolje u američkom gradanskom ratu zabeležene su, takode, u istoriji zaraznih bolesti po teškim posledicama koje su prouzrokovale, naročito u vojsci Juga, a širokih razmera bila je i epidemija pegavog tifusa u I SR (samo u Srbiji 1914—15. umrlo je oko 150 000 lica). Saznanja o teškim posledicama koje epidemije prouzrokuju navele su na pomisao još pre mnogo vekova da se u borbi protiv neprijatelja epidemije izazovu i veštački.
Postoje, npr., zapisi o tome da su Tatari (u XIV v.) u opsednute gradove ubacivali ljude i pacove obolele od kuge kako bi izazvali epidemiju i time ubrzali kapitulaciju opsednutih. I britanski general Jeffrey Amherst, guverner Nove Škotske, u istočnom delu Kanade, optužen je da je 1763. izazvao među Indijancima zarazu velikih boginja prodavši im zaraženu ćebad (od zaraze je umrlo navodno oko 8000).
Medutim, sve do kraja XIX v. i početka XX v., kada je konačno utvrđeno da zarazne bolesti prouzrokuju mikroorganizmi, i to samo jedna odredena grupa — patogeni mikroorganizmi, veštačko izazivanje zaraznih bolesti nije šire razmatrano. Od tog doba (tzv. bakteriološke ere) problem biološkog napada počinje i naučno da se izučava. Već u I SR Nemci diverzantskim akcijama namerno zaražavaju konje bedrenicom i sakagijom u Rumuniji i Francuskoj, a istovremeno vrše opite sa simulantima Bioloski agensi u tunelima pariske podzemne železnice.
Strašne posledice pandemije influence 1918—19. u kojoj je izgubilo život preko 20 000 000 ljudi, kao i razvoj medicine posle I SR, ponovno aktueliziraju problem biološkog rata i podstiču neke zemlje da se njime aktivnije bave. Najdalje u tom pravcu idu Nemci i Japanci. Prvi samo nastavljaju istraživanja započeta još pre I SR, i intenziviraju ih naročito posle pobede nacizma 1933. kada sekcija za bojne otrove pri Ministarstvu vazduhoplovstva dobija zadatak da prouči mogućnost upotrebe bakterija u ratne svrhe. Za Japance se, pak, tvrdi da su u predele Centralne Kine bacali iz aviona buve, pirinač, pamučne krpe i drugi materijal zaražen bacilima kuge, a u sovjetskoj literaturi ima podatak da su Japanci razmatrali mogućnost primene biološkog oružja protiv SSSR i radi toga vršili specijalna izvidanja na sovjetskoj granici.

Mada u II SR upotreba bioloških borbenih sredstava zvanično nije dokazana, pojedinačni slučajevi su zabeleženi na mnogim ratištima. Na sudskom procesu koji je 1949. voden u Habarovsku optužena je, npr., grupa Japanaca da su još 1939. u spoljnoj Mongoliji upotrebljavali Biološki agensi protiv civilnog stanovništva, a da su to isto ponovili i 1940. u Kini. Na Nirnberškom procesu protiv fašističkih ratnih zločinaca takode je utvrdeno da su Nemci upotrebljavali biološka borbena sredstva na okupiranoj teritoriji SSSR, i posebno u koncentracionim logorima u kojima su zaražavaii zatvorenike pegavim tifusom i drugim bolestima da bi na njima vršili opite. Početkom 1943. nemački okupatori organizuju institut u Poznanju, koji razvija široku aktivnost radi ispitivanja mogućnosti raspršavanja iz aviona mikrobske emulzije i štetnih insekata, a iste godine formira se i poseban komitet za upotrebu bioloskih sredstava. Iako nema potpunijih podataka o delatnosti ovih institucija, utvrdeno je da su u nekim akcijama, posebno protiv partizanskih pokreta, nemačke jedinice upotrebljavale i biološke agense — zagadivali bunare životinjskim leševima, u neke rejone dovodili obolele od tifusa i slično. Japanci su samo u jednom odeljenju za vodenje biološkog rata u okolini Harbina (u Mandžuriji) imali oko 3000 ljudi (medu kojima veći broj biologa, bakteriologa i epidemiologa) i oko 4500 inkubatora za razmnožavanje buva, koje je trebalo upotrebiti za širenje kuge. Tvrdi se da su bile pripremljene i ogromne količine prouzrokovača kolere i tifusa, te da su izradivane i specijalne porculanske bombe za njihovo raspršivanje. Radi vršenja opita neke zatvore su pretvarali u laboratorije, u kojima su na zatvorenicima isprobavali dejstvo Bioloskih agensa.
O pripremama Nemaca i Japanaca za vodenje biološkog rata Sjedinjene Američke Države su saznale vrlo brzo. Zbog toga već ujesen 1941. preduzimaju protivmere. Formiraju Komitet za bioloski rat (koji je za kratko vreme okupio veći broj stručnjaka), a aprila 1943. u Camp Detrick počnje izgradnja specijalnog istraživačkog centra. U državama Mississippi i Utah uređeni su i posebni tereni za ispitivanje dejstva bioloških agensa, a u Indiana za njihovu masovnu proizvodnju. Za sve to SAD su ulagale znatna novčana sredstva i po izjavi George Mercka, predsednika komiteta za biološki rat, postigle značajne rezultate, naročito u pogledu proučavanja jako zaraznih bakterija, prenošenja zaraza vazduhom, metoda detekcije i identifikovanja bioloskih agensa.
O merama koje su preduzimane u SSSR i V. Britaniji za odbranu od napada biološkim borbenim sredstvima nema pouzdanijih podataka; zna se jedino da su mnogi naučni radnici bili angažovani na ovim zadacima.

Ipak, i pored svih priprema, do upotrebe Bioloski agensi u širim razmerama nije došlo. Države Osovine očito nisu smele da ih upotrebe zbog velike gustine stanovništva na svojoj teritoriji, a članice antihitlerovske koalicije nisu želele da ih upotrebe.

Posle II SR problem biološki rat ponovo postaje aktuelan i, sudeći po literaturi koja se njime bavi, dobija čak i znatno sire dimenzije nego ranije. Mada se podaci o pripremama za vodenje biološkog rata, proizvodnji bioloskih agensa i istraživanjima u tom smislu drže u najvećoj tajnosti, u vojnoj i stručnomedicinskoj literaturi objavljene su mnoge informacije koje o tome govore. Pri tome se navode i podaci o navodnoj upotrebi bioloških sredstava u nekim od vojnih akcija.
Tvrdi, se, naime, da su SAD januara 1952 (u vreme korejskog rata) veštački izazvale zarazu tifusa, kuge i kolere u nekim područjima Severne Koreje i NR Kine, ali to komisija Medunarodnog Crvenog krsta nije mogla da proveri jer nije imala pristup u ova područja. Postoje, takode, indicije da su SAD upotrebljavale Bioloski agensi i u Južnom Vijetnamu u borbi protiv Oslobodilačkog pokreta, i to herbicide za uništavanje pirinča i defolijante za uništavanje vegetacije. O tome je privremena vlada FNO objavila čak i posebnu belu knjigu.

Saznanje o mogućnoj upotrebi bioloskih borbenih sredstava u eventualnom ratu ima za posledicu i preduzimanje odgovarajućih mera u okviru priprema svake zemlje za odbranu. Na tim zadacima angažovane su brojne institucije (vojne i civilne). U literaturi se ističe da bi efekat upotrebe bioloških borbenih sredstava, ukoliko bi do toga došlo, zavisio od mnogih okolnosti, pre svega od karakteristika objekata (područja) na kome bi se upotrebila (gustina stanovništva, topografski stvor zemljišta, ste- pen pripremljenosti za odbranu od Bioloski agensi, i dr.). Smatra se da samo biološko oružje nije u stanju da zameni druge vrste borbenih sredstava, posebno nuklearna, ali da u kombinaciji s njima može, ipak, naneti velike gubitke. Zbog toga se u vojnim pravilima mnogih armija razraduju posebne mere zaštite jedinica od dejstva bioloških borbenih sredstava, a slično se čini i u oblasti civilne zaštite  i teritorijalne odbrane.


Nastavlja se.

Literatura i izvor:
- Vojna enciklopedija, Beograd, 1973., knjiga prva

[Bozo13]

A sada pitanje za znalce.

Na Severo istočnom delu Slovenije, Štajerska, problemi su klopi/krpelje. Procentualno ima jih puno više okuženih Lajmskom boreliozom. (nažalost i moj mali dobio tu bolest, ali je uspešno ozdravljen) nego u ostalim delovima Slovenije.
Stariji ljudi govore, da je ova bolest počela harati tekom drugog svetskog rata, te da su američki bombarderi spuštali krpelji okužene tom bolešču. Ne treba zaboraviti, da je u Mariboru bila tvornica avionskih motora (41-45) za potrebe nemačke vojske ispod zemlje.

Dali je to istina ili ide više u urbane legende?

LPB

[Bozo13]

BIOLOŠKI NAPAD

Biološki napad kao oblik upotrebe bioloških borbenih sredstava može da ima različit opseg, zavisno od cilja koji se želi postići. Obično se razmatraju dve mogućnosti: otvoreni i diverzantski napad. Prvi pretpostavlja masovnu upotrebu Bioloških agensa, a drugi prikriveno ubacivanje odredenih vrsta Bioloških agensa s ograničenim ciljem. Otvoreni biološki napad, kao najteži vid upotrebe bioloških borbenih sredstava, može biti različiog intenziteta i opsega, već prema tome da li ima šire ili uže razmere, da li je izvršen radi uništavanja i onesposobljavanja stanovništva ili vojnih jedinica (ili kombinovano), domaćih životinja ili bilja, i sl. Diverzantski napad se izvodi prikriveno, ograničenog je cilja (zagadivanje izvora pitke vode, ubacivanje Bioloških agensa u skladišta hrane i si.), ali je upravo zato i opasniji.
Za razliku od otvorenog biološkog napada, diverzantska akcija može da se izvodi i u miru, naročito u periodu zategnutosti ili neposredno pred početak agresije. U literaturi se, medutim, ističe da i u otvorenom napadu i diverzantskoj akciji sva biološka sredstva nemaju isti efekt: neki Biološki agensi se mogu veštački primeniti samo ako za to postoje odgovarajući klimatski uslovi, na neke svi ljudi i domaće životinje nisu podjednako osetljivi ili su već stekli imunitet, mnoge biljne vrste, pa čak i pojedine sorte unutar vrste, nisu podjednako osetljive prema određenim Biološkim agensima i sl.


INFEKTIVNI AEROSOLI I NAČIN NJIHOVE PRIMENE

Većina Bioloških agensa može se iz stanja suspenzije u nekoj tečnoj sredini ili suvog stanja (dobivenog naročitim načinom isušivanja) pretvoriti u zarazne aerosole, odnosno suspenziju čestica u atmosferskom vazduhu. Infektivnim aerosolima se Bioloski agensi mogu veštački unositi u disajne organe ljudi i životinja, bez obzira da li oni u prirodnim uslovima u organizam prodiru tim putem ili nekim drugim (usta, koža, sluzokoža), nanose se na površinu bilja, kao i na uskladištene sirovine i proizvode. S obzirom na to da se infektivnim aerosolima mogu pokriti velike površine i prouzrokovati masovna oboljenja sa visokim procentom smrtnosti, njihova primena se smatra po- tencijalno najefikasnijim načinom biološkog napada. Zbog toga se naročita pažnja posvećuje izučavanju problema iz tog domena, kao što su: način stvaranja infektivnih aerosola, njihova stabilnost u različitim uslovima, odnos optimalne veličine čestica i njihovog taloženja, uticaj toplote, kretanja vazduha i atmosferskih taloga na njih i dr. Eksperimentima je dokazano da su najpovoljniji uslovi za primenu aerosola pri brzini kretanja vazduha od 5 do 15 km/h, i u izotermnoj atmosferi. Takvi uslovi približno postoje u toku leta, pri vedrom vremenu, ujutru i uveče, a zimi pri potpunoj oblačnosti. Kako je upravo u takvim uslovima delovanje ultravioletnih zraka manjeg intenziteta, Bioloski agensi lansirani aerosolima mogu da prežive duže vreme. Ispitivanja su pokazala da infektivni aerosoli dobiveni raspršivanjem tečnih suspenzija Bioloski agensi dejstvuju efikasnije od aerosola dobivenih raspršivanjem Bioloških agensa u suvom stanju, pogotovo ako se lansiraju iznad ravničastog zemljišta (na brdovitom zemljištu aerosoli se neravnomerno rasporeduju i teže usmeravaju na cilj). Mogućnost infekcije traje duže ako se raspršivanje vrši u dolinama, šumama, većim naseljima ili u tesnacima, pošto se aerosoli, zbog težeg provetravanja, na takvim mestima duže zadržavaju. Aerosoli se mogu lansirati na različite načine. Koji će se primeniti — zavisi od mnogih okolnosti, pre svega cilja koji se želi postići. U otvorenom biološkom napadu, za lansiranje bi se, verovatno, najpre upotrebili avioni, brodovi i terenska vozila sa specijalno ugradenim uredajima (atomizerima). Iz aviona se mogu rasturati i pomoću specijalnih avio-bombi (koje eksplodiraju na maloj visini), zatim u specijalnim posudama koje se padobranima izbacuju iz aviona, otvaraju neposredno iznad zemlje i izbacuju insekte ili glodare zaražene Biološkim agensima, i si.
Iz aviona se mogu rasturati i razni zaraženi predmeti ili zaražena hrana. Osim aviona, kao lansirna sredstva mogu se upotrebiti i rakete, artiljerijska municija i mine u koje su stavljeni Biološki agensi. U diverzantskom napadu, međutim, sredstva lansiranja zavisiće ne samo od cilja koji se želi postići (zaražavanje izvora pitke vode, hrane, pro- storija, ventilacionih uredaja i si.), već i od mogućnosti i snalažIjivosti diverzanata.


OSNOVNE MEDICINSKE I VETERINARSKE MERE ZA ODBRANU OD BIOLOŠKOG NAPADA

Osnovne medicinske i veterinarske mere za odbranu od biološkog napada obuhvataju, pre svega, obezbedenje potrebnog broja stručnih kadrova osposobljenih za detekciju, predohranu, lečenje i suzbijanje bolesti izazvanih potencijalnim biološkim agensima, a uporedo s tim i osposobljavanje mirnodopskih mikrobioloških odnosno fitopatoloških i entomoloških laboratorija za brzu detekciju i identifikaciju patogenih mikroorganizama i insekata, te organizovanje razgranate mreže ustanova za dezinfekciju , dezinsekciju i deratizaciju .
Planiranje protivbiološke zaštite za potrebe zdravstvene i veterinarske službe zasniva se, u prvom redu, na organizaciji profilaktičkih mera u što širem obimu (vakcinacija, seroprofilaksa, primena antibiotika i dr.), zatim pooštrenim sanitarno-higijenskim merama, blagovremenom otkrivanju i lečenju obolelih, njihovom izolovanju, organizovanju karantina i dr. Uspešna zastita korisnog bilja pretpostavlja, takode, brojne akcije, od kojih su najznačajnije: stvaranje (uzgajanje) sorti i hibrida otpornih na Biološke agense, proizvodnja što većih količina pesticida i standardizacija metoda za njihovu racionalnu primenu, pravovremeno otkrivanje bolesti i insekata, njihovo brzo prijavljivanje i preduzimanje odgovarajućih mera za uništavanje. Obezbeđenje tehničkih sredstava za pojedinačnu i kolektivnu zaštitu, organizovanje stalnog nadzora nad sirovinama i fmalnim proizvodima, upoznavanje stanovništva sa suštinom i merama samopomoći — čine, takode, značajne elemente u okviru celokupne organizacije protivbiološke zaštite, jedan od važnih uslova suprotstavljanja biološkom napadu.
Konačno, tome treba da doprinese i celokupna organizacija i efikasnost mirnodopske zdravstvene, veterinarske i poljoprivredne službe u borbi protiv prirodno nastalih zaraznih bolesti i napada insekata, jer i od toga zavisi njihova efikasnost u odnosu na potencijalne Bioloski agensi (v. Sanitetska i Veterinarska služba).


Literatura i izvor:
- Vojna enciklopedija, Beograd, 1973., knjiga prva