Boeing B-17, Flying Fortress

Boeing B-17 Flying Fortress, koji je u sastavu zračnih snaga SAD služio tokom čitava drugog svjetskog rata, možda je najglasovitiji avion SAD u ratu. Njegov razvoj u prvoj polovini tridesetih godina pokazuje s kakvim su se elanom Amerikanci bavili pitanjima preciznog teškog bombardera u vrijeme kad se veći dio evropskih projekata bombarderskih aviona odnosio na kategoriju srednjih bombardera.

B-17 je bio projektiran 1934. godine na osnovu zahtjeva što ga je u maju izdao Zrakoplovni korpus armije SAD tražeći projekt višemotornog bombardera koji će biti sposoban da teret najmanje 900kg prenese na udaljenosti od najmanje 1.640km brzinom od 322km/h ili više. Kako je kompanija radila na jednom drugom većem bombarderu, Modelu 294 ili XB-15, odluka da sudjeluje i u natječaju za novi avion bila je riskantna. Rad na nacrtu i konstrukciji napredovao je brzo i prototip Modela 299, kako je firma Boeing označila novi avion, prvi put je poletio u julu 1935. Taj se prototip ponekad pogrešno spominje kao XB-17. Za pogon su služila četri zvijezdasta motora Pratt & Whitney R-1690 Hornet po 750KS, defanzivno naoružanje sastojalo se od pet pojedinačnih mitraljeza od 7,62mm, a ponjeti je mogao teret od 2.177kg bombi. Iako je taj prototip bio uništen u udesu, njegove su performanse toliko obećavale da je USAAC naručio pretproizvodnu partiju od 14 aviona YB-17, koji je u decembru dobio novu oznaku Y1B-17. Prvi primjerak isporučen je u decembru 1936. sa zvijezdastim motorom Wright GR-1820 od 930KS. Prvih 13 aviona Y1B-17 bilo je dovršeno po tom standardu, dok je četrnaesti izgrađen kao jedini model Y1B-17A u toj pariji s motorima opskrbljenim turbokompresorom. S takvim motorima povećana je maksimalna brzina na 501k/h, a operativni plafon na 9.144m, pa su oni korišteni za sve daljnje modela B-17.

Poslije izvršenih ispitivanja, model Y1B-17 dobio je novu oznaku B-17, a model Y1B-17A ozmaku B-17A. Kako je mornarica SAD stavila prigovor na avion kojim se pokušava prisvojiti njeno pravo da brani obale Amerike, planiran veliki broj aviona B-17 koje je USAAC namjeravao nabaviti morao je biti smanjen. Godine 1938. Naručen je prvi stvarno proizvodni model, B-17B koji je imao veće vertikalno kormilo, veće flapsove i modificiran nos aviona. Model B-17B izgrađen je u 39 primjeraka. Proizvodnja modela B-17C, kojih je bilo naručeno 38 komada, započela je 1939. godine. Taj je model mogao ponjeti veću težinu u polijetanju, poboljšani su mu motori i naoružanje. Poslije B-17C slijedila su u 1941. godini 42 aviona modela B-17D. Avion B-17D se samo neznatno razlikovao od svog prethodnika i bio je prva varijanta “leteće tvrđave” koja je u sastavu USAAF ušla u borbu. Veći broj tih aviona uništen je na zemlji prilikom iznenadnog japanskog napada na Havaje i Filipinsko otočja u decembri 1941.

Sljedeći model koji je ušao u naoružanje bio je B-17E, znatno modificiran tip, pri čemu su korištena iskustva što su jih posade Kraljevskih zračnih snaga stekle u borbi. Godine 1941. dobio je RAF deset aviona B-17C, koji su u njegovu sastavu nosili naziv Fortress I, a iskustva u borbi pokazala su da je defanzivno naoružanje od jednog mitraljeza kaibra 7,62mm i šest kalibra 12,7mm sasvim nedovoljno. Prvi od 512 izgrađenih aviona B-17E isporučen je USAAF-u u oktorbru 1941, a karaktriziralo ga je potpuno revidirano defanzivno naoružanje i mnogo veće repne površine, čime je omogućeno bolje upravljanje avionom na velikim visinama. Naoružanje tog novog modela sastojalo se od kupola s po dva mitraljeza od 12,7mm na repu aviona, leđnom i trbušnom dijelu, te dva mitraljeza od 12,7mm na bokovima trupa i dva od 7,62mm u nosu. Teret bombi, koji je kod modela B-17 bio 4.761kg, povećan na 7.983kg za male udaljenosti. Iznenađuje što je B-17E, iako mu je ukupno opterećenje poraslo za 2.880kg, dok su mu za pogon još uvjek služili zvijezdasti motori Wright R-1820-65 od 1.200KS, kave je imao i model B-17C, postizao maksimalnu brzinu od 510km/h na visini od 7.620m, prema 468km/h prethodnog modela na istoj visini. B-17E uključen je u operacije na pacifičkom ratištu u decembru 1941, a na evropskom u julu 1941. Korišten je bio u prvom napadu Osme zrakoplovne armije SAD na Evropu 17. Augusta 1941.

Međutim, u maju 1942. Pojavio se B-17F izgrađen na osnovi iskustva koja su B-17D stekli opreirajući na Pacifiku u mjesecima neposredno poslije japanskog napada na Pearl Harbor. Imao je nov, u jednom komadu odliven nos od “perspexa”, poboljšan motor R-1820-97, te ojačan stajni trap, što mu je omogučavao da se opterećenje u polijetanju od 24.494kg poveća na 29.484kg, a na kraju i na 32.659kg. Daljnji elementi su mu dodavani kasnije u toku proizvodnje, ili su mu jih dodavale jedinice prve borbene linije, a radilo se obično o zaštitnom oklopu, defanzivnom naoružanju i povećanju zapremine rezervoara za gorivo u krilima. Na kraju je, ponovnom ugradnjom nosača pod krilima, omogućeno tom modelu da ponese teret od 9.435kg bombi na vrlo kratke udaljenosti. Proizvodnja B-17F iznosila je u svemu 3.405 aviona. Međutim, uprkos svim modifikacijama, B-17F trpio je još uvjek teške gubitke nad Evropom, osobito od strane njemačkih lovaca , čiji su piloti otkrili da je nos slaba točka “leteće tvrđave”.

U nastojanju da doskoči njemačkim frontalnim napadima, kojima je bio razlog slabo naoružanje u nosu aviona, firma Boeing je razvila model B-17G, koji je prvi put poletio u julu 1943. Taj je model imao kupolu ispod nosa aviona s parom mitraljeza od 12,7mm, kakva je bila korištena kod zadnjih aviona modela B-17F, a kasniji avioni serijske proizvodnje imali su poboljšan i turbokompresor, čime je povećan i operativni plafon za 1.524m, tj. na 10.668m. Jedinice prve borbene linije izvršile su i mnoge druge modifikacije. Prioizvodnja B-17G, zadnje varijante osnovnog modela B-17, iznosila je u svemu 8.680 aviona.

Sveukupna proizvodnja tipa B-17 dosegla je brojku 12.731 aviona i “leteća tvrđava” je s velikim uspjehom služila kao standardni dnevni teški bombarder USAAF-a u Evropi, Jugoistočnoj Aziji i na sjeverozapadnom Pacifiku. Međutim, 1946. godine ostalo jih je još samo nekoliko stotina u službi. Glavni nedostatak B-17 bio što je po projektu taj model bio srednji bombarder, pa i ako je kasije u ratu mogao ponjeti vrlo veliki teret bombi, bilo je to samo na uštrb akcionog radijusa. Druga mana bila mu je što se i suviše lako zapalio kad bi bio pogođen neprijateljskom vatrom.

Boeing B-17G Flying Fortress

-Tip: teški bombarder sa deset članova posade
-Motori: četri zrakom hlađena zvijezdasta Wright R-1820-97 Cyclone 9 sa po devet cilindara, svaki snage 1.200KS u polijetanju i 1.000KS na 7.620m
-Naoružanje: defanzivno – dva pokretljiva mitraljeza Browning M2, 12,7mm u kupoli ispod nosa, trbušnoj kupoli, leđnoj kupoli i repnoj kupoli ; i četri mitraljeza Brownig M2 od 12,7mm po jedan na dva položaja s obje strane nosa i dva položaja s obe strane trupa; ofanzivno 7.983kg bombi
-Maksimalna brzina: 462km/h na 7.620m s normalnim teretom bombi
-Brzina krstarenja: 258km/h na 7.620m, s 1.814kg bombi
-Penjanje: 6.096m za 37min
-Operativni plafon: 10.851m
-Dolet: 2.897km pri brzini 258km/h s 1.814kg bombi; 5.472km bez ratnog tereta
-Težine: 16.391kg prazan; 24.948kg opterećen
-Razmah krila: 31,64m
-Dužina: 22,78m
-Visina: 5,82m
-Površina krila: 131,92m²

	Author	Topic: Boeing B-17, Flying Fortress (Read 35626 times)
0 Members and 1 Guest are viewing this topic.