Reka Dunav

[Duki]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Geografski položaj slivne površine Dunava
Dunav je najveća reka srednje i jugoistočne evrope, u evropi je od njega duža samo volga a u svetu još 25 reka. Dužina mu iznosi 2857km, kroz zemlje bivše SFRJ protiče 588km što čini 20.5% njegove ukupne dužine. Ukupna slivna površina je 817 000km2 od čega u zemljama bivše SFRJ 176 980 km2. Na teritoriju Srbije (a i Hrvatske) ulazi 8km severno od Bezdana na 143km a napušta je na tromeđi granica sa Rumunijom i Bugarskom kod ušća reke Timok na 845km.
Dunavski basen se prostire u granicama između 42*05’ i 50*25’ geografske širine i 29*47’ i 8*07’ geografske dužine.  Svojim tokom od izvora ispod planine Švarcvald teče uglavnom prema istoku do grada Vac-a u Mađarskoj, odavde naglo skreće prema jugu do Vukovara. Od Vukovara, pod uticajem ogranka Fruške Gore, uzima pravac istok sve do ušća reke Tise pod čijim uticajem skreće ka jugoistoku. Ovaj tok se nastavlja do ušća reke Save a onda se pod njenim uticajem ponovo nastavlja ka istoku sve do ulaza u Đertapsku klisuru u kojoj do ulaska u Vlašku niziju više puta menja tok. Ulaskom u Đerdapsku klisuru, dužine 96.5km Dunav razdvaja Karpatske i Rodopske krečnjačke mase a sama dolina je nastala delovanjem više činilaca. Klisura je sastavljena od više manjih klisura i kotlina tako da je ona kompozitna a dobila je ime koje potiče od presijske reči ’’girdap’’ što znači vir ili vrtlog, reč su preuzeli turci gao ’’Gerdap’’ što takođe znači vir.
Dalji tok je ponovo prema jugoistoku do Svištova gde uzima pravac severositok do Černe vode odakle nastavlja severno do Galca pa ponovo ka istoku do ušća u Crno More. Dunav se u crno more uliva deltom koja je nastala kao posledica male razlike između plime i oseke crnog mora i velikog taloženja reke jer taj talog more nije uspelo svojom prenosnom snagom da odnese u dubinu. Vremenom je reka zasula ušće i produžila svoje korito u morestvarajući današnji oblik delte pa se u more uliva preko tri rukavca – Kilija, Sveti Đorđe i Sulina, od kojih se kanalisana Sulina koristi za rečni saobraćaj.
Vodosabirna površina dunavskog sliva obuhvata na severu i severozapadu istočne padine Švarcvalda, južne padine Švapske Jure, jugozapadne delove češko-moravskih planina i predvorje karpata. Na jugu i jugozapadu obuhvata istočne Alpe, Julijske Alpe, Dinarske planine, severno albanske planine, severne padine Balkanskih planina i zapadno područje Dobrudžskog masiva.

Podela na sektore sa geografskog i nautičkog gledišta
Reka Dunav deli se na tri sektora koji se kasnije dele na više manjih podsektora koji iako nisu striktno razgraničeni imaju posebne karakteristike i specifičnosti u uslovima polovidbe što je i uslovilo ovakvu podelu.
*Gornji Dunav je od izvora Donaušingena (2587km) do Komorana (1767km), dužine 1090km, zbog specifičnosti plovnih uslova deli se na 5 manjih podsetktora:
- Ulm (2588km) - Regensburg (2379km)
- Regensburg (2379km)  - Pasava (2226km)
- Pasava (2226km)-Linc (2135km)
- Linc (2135km) - Beč (1927km)
- Beč (1927km) – Komoran (1767km)
*Srednji Dunav Komoran (1767km) – Prahovo (860km) deli se na tri velika podsektora:
- Komoran (1767km) – Budimpešta (1647km)
- Budimpešta (1647km) – Beograd (1170km)
- Beograd (1170km) – Prahovo (860km)
*Donji Dunavdeli se takođe na tri glavna podsektora
- Prahovo (860km) – Đurđevo (493km)
- Đurđevo (493km) – Braila (170km)
- Braila (170) – Sulina (0km)

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Panorama Dunava u Ritopeku, izvor: wikipedia, autor ''Lošmi''

[Duki]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Sliv Dunava je jedan od najvećih u Evropi, izvor slike:wikipedia

Hranjenje reke Dunav i njegova hidrografska mreža, hidrološke osobine, meteorološke sobine
Reka Dunav (keltski Danu, latinski Danubuius (u donjem toku Ister), nemački Donau, rumunski Dunarca,slovenski i ruski Dunaj), formira se od dva izvorišna kraka a to su Brega koja izvire na nadmorskoj visini od 1002m i posle 48.5km se sastaje sa manjom, Brigom, kod Donaušingena na nadmorskoj visini od 679km i čine reku Dunav.
Hranjene reke ostvaruje se obilnim atmosferskim padavinama koje se slivaju sa slivne površine oko basena korita reke, topljenjem snega i lednika u visokim alpskim predelima u većem delu leta, obimnim podzemnim i izdanskim vodama, od svojih pritoka koje skupe najviše vode sa njegove slivne površine. Kako je dužina reke velika tako je i karakter njegove ’’ishrane’’ raznovrstan, na gornjem delu preovladava hranjenje atmosferskim padavinama i topljenjem snega a u nižim delovima basena od podzemnih i površinskih voda.
Rečnu mrežu Dunavskog basena čini oko 120 pritoka kojih sa desne strana daju 66% količine  vode dok one sa leve daju 34% iako prve imanju manju slivnu površinu.
Važnije pritoke gornjeg Dunava sa desne strane su Iler, Izar, In, Traun, Ens i Ibs a sa leve Altmil, Nab, Regen, Ilc i češka Morava. Ove pritoke karakteriše alpski režim sa maksimumom kapaciteta leti a minimumom zimi.
Važnije pritoke srednjeg Dunava sa desne strane su Raba, Drava, Sava i Velika Morava a sa leve Vah, Hron, Ipolj i Tisa. Najviši vodostaj ovih reka je na proleće i jesen.
Pritoke donjeg Dunava nemaju veliki uticaj na promenu režima voda zbog veličine korita na ovom delu reke ali od većih treba pomenuti Timok, Iskar, Vit i Jantu sa desne a Žil, Olt, Vedu, Arges Jalomitu, Seref i Prut sa leve.

Pad uzdužnog profila korita reke
Uzdužni pad korita reke veoma je značajan element koji određuje karakter rečnog toka i brzinu strujanja vode. Ukupan pad Dunava od Donaušingena do ušća (Sulina) je 678m a prosečan pad mu je 24cm/km, međutim pad korita reke nije jednak na svim njegovim delovima. Najveći pad je Dunava na plovidbenom delu je gornjem delu Dunava, od Ulma do Genja i iznosi 356m, na srednjem Dunavu, od Komorana do Sipa je 67m a na donjem, od Sipa do Ušća svega 36m

Raspored padavina
Padavine svih oblika, kao štoi je već pomenuto, veoma su značajne za hranjenje celokupne površine Dunava. Njihova količina i raspored  uslovljeni su klimatskim promenama. Količina i oblik padavina određuju i njegov režim u toku godine zbog različitosti reljefa, blizina mora, kretanja vazdušnih masa i drugih uticaja količina i raspored padavina nisu ravnomerni.
Sa količinom padavina od 2000-3000 mm/m2 su istočni Alpi, Julijski Alpi, Dinaridi i severno-albanske planine, od 1000-200mm/m2 imaju oblasti Švarcvalda, Švapske Jure, Bavarskih i Čeških planina.  Srednji tok je nešto siromašniji sa padavinama 400-800 mm/m2 (mada smo svedoci da ovih godina to i nije baš tako) a najsiromašniji deo padavainama je donji tok do 400 mm/m2
Na osnovu podataka do 1990 godine maksimalno izlučivanje padavina je bilo u maju i junu a minimalno u januaru i februaru.

Vetrovi
Ceo sliv reke Dunava je izložen raznovrsnim strujanjima vazdušnih masa svih pravaca kretanja a uticaj ovih kretanja se kasnije odražava i na vrstu i količinu atmosferskih padavina.  Veći deo toka izložen je opštoj cirkulaciji od zapada prema istoku sa čestim ciklonalnim poremećajima koji donose padavine u svim godišnjim dobima. Najjači vetrovi koji duvaju u podunavlju su Košava, severni i severozapadni vetrovi. Košava se oseća na srednjem i donjem Dunavu a često uzrokuje i prekid plovidbe i veće materijalne štete.

Magla i vidljivost
Kondenzovana vodena para, zgusnuta u nižim slojevima atmosfere, naročito u dolinama reka, je magla. Javlja se u svim godišnjim dobima a leti u planinskim predelima. Postoje radijalne, planinske i dolinske magle.
Pri povoljnim meteorološkim uslovima vidljivost na reci Dunav je i čak do 10km, period loše vidljivosti karakterističan je u jesenjem i zimskom periodu, pogotovo u jutarnjim časovima. Ukoliko se magla ne raziđe do 14h trajaće do narednog dana.

Temperatura vazduha i vode i pojava leda
Na gornjem delu Dunava ekstremne temperaturne razlike vazduha kreću se od +17*C do -36*C, na srednjem +37*C do -28*C a na donjem +43*C do -33*C predstavlja i najveću amplitudu temperature od preko 70*C. Naravno, temperatura vode reke u neposrednoj je zavisnosti od temperature vazduha.
Pošto su na celom slivu u zimskom peridu  niske temperature verovatnoća pojave leda se u zavisnosti od područija kreće od 70% do 90% Zbog brojnih brana, okuka i krivina moguće je nagomilavanje leda i stvaranje ledenih čepova. Neke zemlje poseduju brodove – ledolomce koji se angažuju u ovakvim slučajevima da bi se oslobodio plovni put i sprečila šteta koju led može naneti objektima na vodi. Najveći problem led pravi u Đerdapskoj klisuri gde je i pre pravljenja brane teško prolazio.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ] Panorama Dunava u Zemunu, izvor:wikipedia

[Duki]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Separatni brod, tanker - samohotka

Saobraćajno-ekonomski značaj reke Dunav
Zemlje bivše SFRJ zbog svog geografskog položaja ii hidrografske mreže imaju veoma povoljne mogućnosti za rečni saobraćaj koji spada u najracionalniji, tj. Najekonomičniji, vid kontinentalnog saobraćajnog sistema. Na žalost ovaj vid saobraćaja kod nas nije u velikoj meri razvijen pa samim tim ni saobraćajni kapaciteti reke Dunav nisu u velikoj meri iskorišćeni.

Dunav od  Regensburga u Nemačkoj protiče ili čini granicu 10 zemalja a to su: Nemačka, Austrija, Slovačka, Mađarska, Srbija, Hrvatska, Rumunija, Bugarska, Moladavija i Ukrajina a ukupne dužine je 2857km.
Dužina plovnog puta po zemljama kroz koje protiče iznosi:
-Nemačka, bez kanalske mreže: 177km
-Austrija: 351 + 7km kanala kroz Beč
-Mađarska: 417km + 80km nacionalnog polovnog puta (rukavci i kanali)
-Srbija: 588km
-Hrvatska: 137km
-Rumunija ima najveću dužinu plovnog puta, 914km, ujedino i najveću prevezenu tonažu na  ovoj reci
-Bugarska: 471km
-Ukrajina134km
-Moldavija ima samo jednu luku koja izlazi na reku.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ] Tonaža brodova po zemljama 2002 godine. Izvor: Dunavska strategija

Kanalom Rajna-Majna-Dunav zemljama srednjeg i donjeg toka Dunava otvaraju se i plovni putevi Francuske, Belgije i Holandije a preko ostale kanalske mreže Nemačke i prema ostalim područijima centralne Evrope.
Uviđajući značaj plovidbenih mogućnosti i saobrasćajnih veza koje pruža reka Dunav, sve podunavske zemlje pristupile su organizovanom prilagođavanju  i obezbeđenju povoljnih gabarita plovnosi svog dela Dunava, ovo znači da je svaka zemlja dužna da obezbedi povoljne gabarite plovnosti prema specifičnosti svoje teritorije i to: Izgradnjom brana i ustava, izvođenjem hidrograđevisnkih regulacionih radova (kanalisanje reka i uklanjanje nanosa), osavremenjivanjem i proširenjem kapaciteta pristaništa.
Na reci Dunav se u privredne svrhe koristi više vrsta plovila. Najzastupljeniji su separatni brodovi ’’samohodke’’ koji u zavisnosti od namene mogu biti korišćeni za prevoz tečnih, čvrstih ili rasutih tereta kao i generalne robe i putnika. Takođe je bitno napomenuti da ovi brodovi zahtevaju veoma mali broj osoblja – Kapetan (brodovođa), strojar i mornar, a nije retkost da na brodu budu i samo dvojica operatera. Brodovi tegljači i tegljenice su ređe zastupljeni zbog pojave modernog sistema potiskivanja tereta ali se remorkeri (tegljači) i dalje koriste kao ispomoć i za pilotažu na određenim delovima gornjeg Dunava. U poslednje vreme sve je veći razvoj brodova motornih potiskivača.Ovi brodovi za razliku od samohodnih brodova zahtevaju veću posadu, takođe svaka potisnica (bar na papiru) mora da ima po jednog mornara a nije retkost da na motornim potiskivačima na dužim plovidbama bude i dupla posada. Primenom modernog sistema potiskivanja u rečnom transportu u mnogome su smanjeni troškovi prevoza, veće je iskorišćenje opterećenja po KW, veće su brzine, fond vremena plovidbe i veća sigurnost.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ] Motorni potiskivač sa potisnicama u sastavu kod Zemuna, autor slike nepoznat

Plovidbeni uslovi
Gornji tok reke Dunav ima sve karakteristike brdsko-planinske reke, usko i plitko korito sa velikom brzinom protoka vode i velikim brojem oštrih krivina. Na ovom sektoru izgrađeno je 12 ustava sa prevodnicama i niz drugih hidroregulacionih radova ali i pored njih nije moguća neprekidna plovidba.
Srednji tok reke Dunav ima znatno povoljnije uslove plovidbe jer ovde poprima sve karakteristike jedne nizijske reke a jednaki su uslovi i na donjem toku. Na srednjem i donjem toku moguće je maksimalno opterećenje plovila zbog velike širine i dubine plovnog puta.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Separatni brod sa bočno privezanom potisnicom, time čini sastav, izvor: Rubikon

[Duki]

Pored ekonomskog značaja, Dunav je veliko prirodno i kulturno-istorijsko bogatstvo Srbije. To bogatstvo čine prirodne lepote i retkosti, tekovine različitih vekova, tradicija i kultura. Na centralnom delu Dunava u Srbiji kod Beograda, milenijumima su se sukobljavali i smenjivali različiti narodi, civilizacije i imperije - od neolita do 60-tih godina 19. veka od kada je Beograd ponovo u posedu Srbije.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

To govori o njegovom značaju kroz istoriju i njegovoj raznolikosti danas. Svako je ostavio neku trag, a Srbija se trudi da osim sopstvenog kulturno-istorijskog nasleđa, sačuva i pokaže tragove drugih naroda i civilizacija. Zahvaljujući tom bogatstvu i istorijskom nasleđu, broj turista koje privlači Dunav stalno je rastao. Veliki turistički brodovi kruzeri su 2013. godini pristali više od 400 puta u Luku Beograd i tom prilikom dovezli više od 52 000 posetilaca.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Sve veći razvoj rečnog turizma - krstarenja

Tvrđave

Teritorija celog Balkana, još od neolita, a naročito današnjeg Podunavlja u Srbiji, hiljadama godina bila je stecište različitih kultura, trgovačkih karavana i pohoda vojski na putu ka osvajanju novih teritorija. Svedok tih osvajačkih pohoda jesu i današnji impozantni ostaci tvrđava u srpskom Podunavlju. Na kulturnoj ruti "Tvrđave na Dunavu", kojom se plovi nizvodno od Bačke na severu do Đerdapa na istoku, mogu se videti očuvani ostaci sedam tvrđava koje spadaju u najveće i najpoznatije u Srbiji: Bačka, Petrovaradinska, Beogradska, Smederevska, Ramska, Golubačka i Fetislam.


Petrovaradinska tvrđava
Petrovaradinska tvrđava podignuta je kod Novog Sada, na desnoj obali Dunava, na mestu rimskog Kuzuma i srednjovekovnog Petrikona, čiji su ostaci srušeni 1690. Sagrađena je od 1692. do 1780. na uzvišici iznad Dunava Tvrđava, kao fortifikacioni objekat po sistemu francuskih utvrđenja graditelja Vobana, a prema projektu austrijskih vojnih inženjera Marsiljija, Kajzersfelda i Vamberga.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ] Petrovaradinska tvrđava, izvor nepoznat

Beogradska tvrđava
Beogradska tvrđava podignuta je na grebenu iznad ušća Save u Dunav u razdoblju od 2. do 18. veka kao kompleks odbrambenog karaktera. Tvrđava je danas svojevrstan muzej istorije Beograda. Ovu celinu čini sama Beogradska tvrđava, podeljena na Gornji i Donji grad, i park Kalemegdan.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Kalemegdan, pogled sa Dunava, izvor:plovidba.info

Smederevska tvrđava
Smederevska tvrđava nalazi se na prostranoj zaravni na ušću reke Jezave u Dunav. Podignuta je s ciljem da bude prestonica zemlje i utvrđeni dvor despota Đurđa Brankovića i da zameni Beograd koji je, nakon smrti despota Stefana 1427. godine, vraćen Mađarima. Građena je uz velike napore i predstavlja poslednje veliko ostvarenje srpske vojne arhitekture.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ] Smederevska tvrđava, izvor:wikipedia

Izvor teksta: Dunavska strategija.rs

[Duki]

Tvrđava Ram
Nalazi se u blizini današnjeg Požarevca. Prvi put se pominje 1128. u bici vizantijske i ugarske vojske. Vizantija je pobedila, a Turci su kasnije osvojili tvrđavu i ojačali je da bi je prilagodili za bitku vatrenim oružjem. Ova tvrđava, u formi nepravilne zvezde petokrake, izuzetno dobro je očuvana.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ] Tvrđava Ram, izvor:plovidba.info, autor potpisan na slici

Golubačka tvrđava
Ova tvrđava sa devet kula nastala je u 14. veku na litici iznad Đerdapske klisure. Taj izuzetan položaj čini je jednom od najupečatljivijih tvrđava na Dunavu i simbolom Đerdapa. Njome su najpre vladali srpski despoti, a Turci su je osvojili u 15. veku. Danas je veoma popularna i zbog svoje povezanosti sa Lepenskim Virom, dragocenim arheološkim nalazištem.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Golubačka tvrđava, autor slike nepoznat

Bačka tvrđava
Sagrađena je između 1338. i 1342. na reci Mostongi, na jugozapadu Bačke, za vreme vladavine Roberta Anžujskog. Ovo je najbolje očuvana tvrđava iz ugarskog perioda u srednjem veku. Ostaci građevine obuhvataju glavnu donžon kulu i osam pomoćnih kula.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Bačka tvrđava, izvor:turistickivodic.info

Tvrđava Fetislam
Ovu tvrđavu na Dunavu, blizu današnjeg Kladova, podigli su Turci 1524. Nazvali su je Fetislam, što znači “pobeda Islama” i podelili je na dva dela – Mali grad i Veliki grad. Kako se pretpostavlja, Mali grad je bio artiljerijska baza koju su štitile kružne kule. Na kapijama koje vode u tvrđavu postavljene su mermerne ploče u slavu sultana Mahmuda II.  

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Tvrđava Fetislam, izvor:Virtuelni muzej Dunava

Izvor teksta: Dunavska strategija.rs

[Duki]

Fauna

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Ukupno uz Dunav živi više od 300 vrsta ptica. Rijeka se nalazi na jednom od najvažnijih europskih migracijskih putova za ptice, a u podunavlju su i područja važna za prezimljavanje, gniježdenje i odmor mnogih retkih vrsta kao što su velika ušara, vodomar, orao štekavac, crna roda, crna lunja i falco rupicoloides. Parkovi Dunav-Auen, Kopački rit i delta Dunava su posebno zaštićena područja.
Regija Nežiderskog jezera je mesto koje je, posebno zimi, stanište velikog broja životinja, kao što su: siva guska, čigre, veliki ronac, patka batoglavica, močvarice, divlja patka. Ovdje žive i neke retke vrste kao: orao klokotaš i žutokljuni labud. Drugo važno zimsko stanište je Park prirode Kopački rit koji pokriva močvarno netaknuto područje na severozapadu Hrvatske na kojem živi više od 260 vrsta ptica.
U ornitološkom smislu, najvažnije područje je delta Dunava koja je glavno raskrižje migracijskih puteva u Europi. U tom području dodiruju se evropski i azijski životinjski svet. Ovdje živi više od 300 vrsta ptica, između ostalih i pelikani, ždralovi, žličarke, ptice grabljivice i crvenovrata guska.

    

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Dunavska Deverika

Tipične dunavske ribe, od kojih su neke endemične (iz roda mrene) – (lat. Barbus), podust, klenić, klen, deverika, šaran, krupatica, štuke, smuđ, grgeč, jegulje, bolen, mladica, kečiga i som, kao i krkuša te uklija.
Nekim vrstama riba prirodno je stanište pomaknuto zbog ljudskog delovanja. Crnka (Umbra krameri), poznata i pod nazivom ruca, vrsta je štuke za koju se vjerovalo da je izumrla od 1975., ponovno je otkrivena 1992. godine. U delti Dunava živi više od 150 vrsta riba, kao što su: ribe iz roda jesetri, te moruna, šaran i mnoge druge.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Uzduž reke, nalazi se i veliki broj sisara: kuna, obična lasica, jazavac,divlja mačka, dabar i vidre. U delti žive i evropska vidrica, vretica i tekunica. Dunav je stanište i brojnim vodozemcima i gmazovima, kao što su bjelica (smuk), zeleni gušter, zidni gušter, bjelouška, livadni gušter, grčka čančara, barska kornjača, te neke endemske vrste kao podunavski vodenjak. U delti Dunava je najveća raznolikost životinjskog svijeta.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Flora
Među vrstama mekog drveća, koja se često nalaze na aluvijalnim područjima su: bijela topola (Populus alba), bijela joha (Alnus incana), te bijela vrba (Salix alba). Od tvrdog drveća koje raste na aluvijalnom tlu tu su: poljski jasen (Fraxinus angustifolia), koji raste nizvodno od Beča, te brijest i hrast lužnjak. U vodama Dunava nalaze se i rijetke vodene biljke, kao što su Aldrovanda vesiculosa i Aldrovanda utricularia.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Izvor: www.wikipedia.org

[Duki]

Upotreba vode

Voda za piće

Dunav je važan izvor pitke vode za deset miliona ljudi koji žive uzduž reke. U Baden-Württembergu, vodovodno preduzeće koje pitkom vodom opskrbljuje područje između Stuttgarta, Bad Mergentheima, Aalena i okruga Alb-Donau, 30% vode od 30 miliona kubnih metara (2004. godine) čini prerađena dunavska voda. Drugi gradovi kao Ulm ili Passau koriste i veće količine dunavske vode kao vodu za piće.

U Austriji se 99 % vode za piće crpi iz podzemnih izvora, a dunavska vode se koristi samo u periodima velikih vrućina. Slično je i u Mađarskoj gdje 91 % pitke vode čini voda iz podzemnih izvora. Druge zemlje takođe slabo koriste vodu iz Dunava zbog velikog zagađenja. Na srednjem i donjem Dunavu samo mesta na rumunskoj obali koriste ovu vodu za piće, jer je reka na tom području ponovno čista (Drobeta Turnu-Severin i mesta na delti Dunava).

Hidroelektrična energija
Pet dunavskih zemalja koriste Dunav kao značajan izvor energije: Nemačka, Austrija, Slovačka, Srbija i Rumunija. Drugim zemljama nedostaje teritorijalna kontrola za sopstvenu izgradnju (Hrvatska, Bugarska i Moldavija kontroliraju samo jednu obalu reke) ili nemaju političku mogućnost, kao u Mađarskoj gdje je javno mišljenje negativno, ili tok reke jednostavno ne dopušta izgradnju kao u Ukrajini.

U Nemačkoj su prve hidroelektrane izgrađene pred kraj 19. veka na gornjem toku reke, blizu Ulma. Ipak, Dunav veću važnost ima nizvodno, jer je u gornjem dijelu reke tok slab, pa je slaba i energetska iskoristivost.

Stanje u Austriji je potpuno drugačije. Iako je prva hidroelektrana izgrađena tek 1953. godine, Austrija je treća zemlja u Evropi po proizvodnji hidroelektrične energije (posle Islanda i Norveške) a 20% ukupne proizvodnje energije čine elektrane na Dunavu. Negativne posledice ovakve proizvodnje energije su usporavanje toka reke i štetno delovanje na okolne šume. Hidroelektrane stvaraju i barijere ribama i ostalim riječnim organizmima kojima se time ograničava slobono kretanje tj. migracija rekom. Primera radi zbog HE Đerdap dunavske jegulje nema uzvodno od pomenute.

U Slovačkoj je hidroelektrična energija sa 16 % drugi izvor električne energije poslije termoelektrana. Najveći deo ove energije proizvodi centrala Gabčíkovo-Nagymaros, koja je prvobitno trebala biti korišćena u saradnji s Mađarskom, što je kasnije odbačeno.

Danas je najveća hidroelektrična centrala u Evropi hidroelektrana Đerdap, kojom od 1972. upravljaju Srbija i Rumunija.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
HE ''Đerdap'', Izvor: Đerdap.rs

[kumbor]

Преки, врло ти је занимљив овај чланак о Дунаву!

[Duki]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Novi Sad — Direktor „Luke Novi Sad“ Aleksandar Milovančev kaže da je u toj luci u novembru ostvaren apsolutni rekord u količini pretovarene robe od 152.478 tona.

Milovančev je istakao da nikada ranije u istoriji luke nije postignut ovako visok mesečni rezultat, te da je dosadašnji rekord bio 143.315 tona, ostvaren u junu 2012. godine.

„Očekujemo da će konačni rezultat pretovara robe na kraju godine biti veći od 900.000 tona. Do kraja novembra pretovareno je oko 850.000 tona, što je za 100.000 više od ukupnog prošlogodišnjg pretovara koji je iznosio 748.236 tona“, rekao je on.

Kako je naveo, unapređenje i poboljšanje poslovanja „Luke Novi Sad“ rezultat je napora koji su uloženi u poboljšanje uslova rada i povećanja kapaciteta.

Kao posebno značajno Milovančev je naglasio završetak izgradnje novog vertikalnog keja koji je omogućio da treći levak radi punim kapacitetom, da je obala luke obeležena „Dunav-blokovima“, što je po propisima JP „Vodevojvodine“, te da je uvedena nova računarska mreža, opremljen novi teretni ulaz za rasute terete i da je obnovljena i uređena signalizacija i saobraćajnice u krugu same luke.

Milovančev je najavio da će naredne nedelje biti otvoren novi deo luke koji će značajno doprineti smanjenju vremena pretovara robe.

„Biće otvoren novi deo luke u kome je postavljena nova sonda za automatsko uzorkovanje, koja će ubrzati pretovar i omogućiti elminisanje vozila sa eventualno nekvalitetnom robom bez stvaranja gužve“, rekao je Milovančev, dodajući da će to smanjenje vremena pretovara, zahvaljujući pomenutoj sondi, biti značajno.

Dajući primer koliko je veliki rezultat u pretovaru robe ostvaren u novembru, on je pomenuo da je „Luka Beograd“, prema njegovim saznanjima, za celu godinu izvršila pretovar oko 200.000 tona, dok je „Luka Novi Sad“ samo u novembru pretovarila pomenutih 152.478 tona.

Prema njegovim rečima, „Luka Novi Sad“ će i ubuduće poboljšanjem sopstvenih kapaciteta raditi na povećanju pretovara, a ovo je inače i jedina luka u Srbiji koja je ostala u državnom vlasništvu.

Milovančev veruje da će menadžment uspeti da u inostranstvu pronađe zainteresovanog partnera za javno privatno partnerstvo u „Luci Novi Sad“.

IZVOR: TANJUG

[lovac]

Preki čestitam - lepa tema.

Jedna mala ispravka: u tvom 1. postu spominješ na nekoliko mesta grad Komoran.
Greška u kucanju ili u izvoru, odakle si uzeo podatke.
Radi se o gradu Komarno (slovački) odnosno Komarom (mađarski).