Higginsi u JRM
FF:
Torpedni čamaci tipa Higgins zauzimaju drugo mesto po broju proizvedenih jedinica ove vrste u II sv. ratu (kompanija Higgins Industries iz New Orleansa izgradila je 199 jedinica do kraja rata). Masovno su korišteni u okršajima na Pacifiku, Mediteranu, La-Manšu i drugim pomorskim ratištima. SAD su određeni broj jedinica ustupile britanskoj kraljevskoj mornarici i RM SSSR-a.
1943. prebazirana je na Sredozemlje američka 15. eskadra torpednih čamaca. Ubrzo, brodovi su ustupljeni Britanskoj Kraljevskoj Mornarici. Sa brodova su skinuta torpeda, a pojačano je artiljerijsko naoružanje, te dobijaju nove oznake - MGB (Motor Gun Boat). Nakon uklanjanja torpeda, naoružanje se sastojalo od 1 topa Bofors 40mm, 2 topa Oerlikon 20mm, 4 mitraljeza Browing 12,7mm i 4 mitraljeza 7,62mm.
U to vreme na Malti počinje prikupljanje ex-Jugoslovenskih pomorskih snaga koje su još uvek bile pod ingerencijom Vlade u izbeglištvu. Nakon kapitulacije Italije, ex-Jugoslovenski ratni brodovi koji su zatečeni u italijanskim lukama počeli su se prikupljati na Malti, gde je počela egzistirati KMvO (Kraljevska Mornarica van Otadžbine) čiji su sastav uglavnom popunjavali pripadnici Jugoslovenske Kraljevske Mornarice koji su se 1941. evakuisali put savezničkih luka u Severnoj Africi i ostatku Mediterana. Oktobra 1944. Britanci pozajmljuju 8 Higginsa Jugoslovenima, čime je formiran jugoslovenski divizion motornih topovnjača, koji su činili matični brod (ex-JKM jahta) "Beli Orao" i motorne topovnjače MGB-181 do MGB-188. Formirana su 2 odreda motornih topovnjača, od kojih je kasnije jedan delovao duž zapadne italijanske obale, a drugi u Jadranu. Iako su nosili britanske oznake, jugoslovenske posade su interno koristile stare američke (PT 201, 204, 207, 208, 209, 211, 213 i 217). Komandant 1. odreda i komandujući na PT 201 bio je poručnik Đorđe Đorđević (jedan od oficira JKM koji su se aprila 1941. podmornicom "Nebojša" domogli Aleksandrije). Komandant flotile motornih topovnjača i komandant 2. odreda bio je poručnik Mihailo Lepetić. Komandujući drugih brodova bili su Milan Perne, Slavoljub Đurković, Roko Kon, Sergej Đuričić, Dobrosav Janković i Dimitrije Omersa. Tokom Oktobra 1944. izvedeno je uvežbavanje novih posada, pri čemu je zabeleženo da su jugoslovenske posade postigle bolje rezultate od Britanaca u protivavionskom gađanju. 17. Oktobra, brodovi su svečano primljeni u sastav Jugoslovenske Mornarice van Otadžbine. Zanimljivo je da su nacionalni sastav i političko opredeljenje posada bili mešoviti (Srbi, Hrvati, Slovenci, pri čemu je bilo oficira koji su zastupali i rojalističku i komunističku opciju), ali veoma kohezan (npr. za vreme boravka na Malti zajednički se slavio i katolički i pravoslavni Božić - 25. decembra 1944, odnosno 7. januara 1945.), i ceo divizion funkcionisao bez ikakvih unutrašnjih nesuglasica.
Januara 1945. 2. odred pod komandom M. Lepetića sa jahtom "Beli Orao" (komandant por. Konstatin Jeremić) napušta Maltu i upućuje se u Livorno, gde mu je za operativnu zonu određeno Tirensko more. Nakon njih, Maltu napušta i 1. odred pod komandom por. Đ.Đorđevića, upućuje se u Bari, sa operativnom zonom u srednjem Jadranu/Dalmaciji.
2. odred je u početku bio angažovan na zaštiti savezničkih luka i sidrišta, ali već polovinom februara 1945. dobija i zadatke prepada na nemačke konvoje duž zapadne italijanske obale. I pored toga, nisu učestvovali u ozbiljnijim okršajima. Za to vreme 1. odred koji je delovao u Jadranu imao je za cilj prepade na nemački i NDH pomorski saobraćaj, i u sadejstvu sa britanskim pomorskim snagama, potopili su nekoliko neprijateljskih brodova.
Sredinom marta 1945. 2. odred dobija naređenje da se iz Livorna vrati na Maltu. Prethodno, Britanci su odlučili da svih 8 brodova ustupe RM NOVJ. Posadama je dat izbor - ili da dobrovoljno pristupe NOVJ i vrate se u Jugoslaviju, ili da prihvate egzil. Nakon što su rojalisti napustili brodove, 4 Higginsa i jahta "Beli Orao", preimenovana u "Biokovo" pod novim jugoslovenskim zastavama, poslati su u Ankonu, sa zadatkom da sadejstvuju u operacijama oslobađanja Dalmatinske obale. Tokom aprila, preostala 4 broda se pridružuju divizionu u Ankoni i prvi put aktivno sadejstvuju sa partizanskim snagama tokom desanta na ostrva Rab i Krk. U međuvremenu, pripadnici jedinice koji su ostali lojalni kraljevskoj kruni, prebačeni su sa Malte u Aleksandriji, gde su otpušteni iz aktivne službe. Nakon završetka II svetskog rata, svih 8 topovnjača formalno je vraćeno Britanskoj Kraljevskoj Mornarici, koja ih je vratila Američkoj Ratnoj Mornarici, koja ih je pak istog dana, 8. Avgusta 1945. prosledila novoformiranoj FNRJ.
(Podaci iz magazina “Storia Militare”, aut. Z. Freivogel)
Ulaskom u sastav JRM, na brodove su vraćena torpeda, i dobili su nove oznake - TČ 101 - 107.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
FF:
U posleratnom razvoju JRM mogu se izdvojiti karaktersitični periodi označeni kao flotni programi. Prvi flotni program iniciran je od vrhovnog komandanta J.B.Tita 1947. i obuhvata period opremanja i razvoja JRM do 1958. kada je usvojena nova doktrina razvoja i organizacije pomorskih snaga. U sklopu 1. Flotnog Programa, 1947. godine donesena je odluka o masovnoj izgradnji torpednih čamaca baziranih na dizajnu Higginsa. Izgradnja je počela 1948. u brodogradilištima na Korčuli i u Trogiru, i već 1948. godine prvi domaći "Higgins" oznake TČ-108 uvršeten je u sastav JRM. U sledećih nekoliko godina, oko 80 brodova ovog tipa izgrađeno je u pomenutim brodogradilištima, od kojih su formirana 4 diviziona torpednih čamaca - 5. divizion (Pula), 8. divizion (Šibenik) i 11. divizion (Split) i 14. divizion (Kotor). Već 1953. godine TČ tipa "Higgins" odigrali su važnu ulogu u Tršćanskoj krizi, kao protivteža italijanskim pomorskim snagama u severnom Jadranu, a u aktivnoj službi JRM ostali su sve do 70-tih godina, kada su zamenjeni savremenijim TČ Tipa 201 (Šersen).
Osnovni podaci:
Osnovni materijal za izgradnju: drvo
Istisnina: 55t
Dimenzije: dužina 24m, širina 6m
Pogon: 3 benzinska 12-cilindrična motora Packard 5M-2500 (3 x 1250KS).
Zalihe goriva: 7t visokoktanskog benzina.
Maksimalna brzina: 40čv.
Naoružanje: 1 top Bofors L60 40mm, 2x2 mitraljeza Browing 12,7mm (kasnije zamanjeni sa 2 topa Hispano 20mm), 2 američka laka torpeda 450mm otvorenog tipa (od 1951. zamenjeni torpedima domaće proizvodnje, zatvorenog tipa).
Smotra brodova RM u čast dana JRM u Splitu, 10.09.1962. - u prvom planu torpedni čamci tipa Higgins:
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
galeb:
Zdravo FF,
najprije pohvala za forum i sve šta se toga tiče. A onda pitanje: dali je ona jahta na sliki dana JRM u Splitu ispred razarača Biokovo ? (na ABG je pogrešno napisano, da je Vis).
LP,
FF:
Pozdrav Galebe.
R22 je "Pula" a ne "Biokovo" (RE-52), a ja mislim da je brod ispred razarača dobro potpisan kao "Vis".
galeb:
Pozdrav,
nisam mislio na razarač Biokovo, nego na jahtu Biokovo - ex beli Orao, za brod ispred R-22 (R-21, R-11). I još uvijek nisam uvjeran, da je ovo Vis. Postoji još jedna fotografija istog mjesta ali sa malo drukčije perspektive, gdje se malo bolje vidi bok tog broda i kad usporedjivam sa bokom Visa jeste slično ali ne izgleda mi baš jednako ... Usporedjivaj odmah iznad donje palube one "otvore" (eh, kako da opišem ovo ?) medju donjo i gornjo palubo, kroz koje se vidi vanjski dio nadgradnje sa prozorima i vratima. Pa onda krmeni dio...
LP,
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page