PS-12 "Spasilac"

[FF]

PS-12 "Spasilac" bio je jedinstven brod u JRM, namenjen za spasavanje podmornica i podmorničara, dizanje potonulih objekata, gašenje požara, tegljenje, izvođenje podvodnih radova i istraživanja podmorja, itd. Nalazio se u sastavu Pomorskog odreda za spasavanje, a matična baza bila mu je u Divuljama kraj Splita.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Osnovni podaci:

- istisnina: 1.590t
- dimenzije: 55,47 x 11,6 x 4,33 [m]
- pogon: 2 dizel motora "Burmaster" po 2.170KS (1.649kW)
- brzina: makismalna 13čv, ekonomska 10čv.
- daljina plovljenja: 11.200NM pri 10čv ; 6.350NM pri 13čv.
- naoružanje: 2 četvorocevna topa 20mm M.75

"Spasilac" je izgrađen u brodogradilištu "Tito" u Beogradu 1976. godine, kao zamena za stari spasilački brod PS-11 "Spasilac". Bio je prvi od ukupno tri izgrađena spasilačka broda i jedini koji je uvršten u flotnu listu JRM. Druga dva broda su izgrađeni za RM Libije i Iraka. PS-13 "Zlatica" porinut je takođe u Beogradu 1977. godine, a 1982. prodat je Libiji, u sastavu čije RM se nalazi i danas pod imenom "Al Munjed" (722). Treći brod iz klase porinut je krajem 1977. godine, a 1978. prodat je Iraku (oznaka A-81, prvobitno A-51). Učestvovao je u 1. zalivskom ratu, gde je oštećen napadom američkih aviona prilikom pokušaja polaganja mina u persijskom zalivu. Navodno, dokrajčen je na ušću Šat-el-Araba u 2. zalivskom ratu. Libijski i Irački spasilački brodovi imali su izmene u konstrukciji nadgrađa u odnosu na PS-12. Konkretno - dimnjaci su pomereni prema krmi, zbog prekomernog zagrevanja barokomore.

Ono što je PS-12 izdvajalo od ostalih pomoćnih brodova jeste (prema ondašnjim standardima) najmodernija oprema za izvođenje spasilačkih operacija. U tu svrhu, brod je bio opremljen spasilačkom podmornicom (batiskaf) tipa "Mermaid IV", za spasavanje posada podmornica na dubinama do 600m. Dimenzije podmornice su: dužina 8m, širina 2,9m, visina 3,2m. Istisnina iznosi 20t, podvodna brizina 2,5čv (maksimalna 3,5čv), a vreme boravka pod vodom, u zavisnosti od konfiguracije i broja članova posade - od 10 do 15 sati. Posadu čine pilot, voditelj i 2-3 ronioca (po potrebi). U spasilačkoj misiji, "Mermaid IV" može ukrcati do 10 osoba (zajedno sa posadom). Maksimalna korisna nosivost je 1000kg. Prednji deo podmornice je zastakljen, što pilotu omogućava izvanrednu preglednost. Podmornica je opremljena podvodnim TV sistemom, podvodnim električnim lokatorom, sistemima veze, sistemom za automatsko izranjanje i daljinski upravljanim manipulatorima (rukama) za sečenje.

"Mermaid IV":

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Pored podmornice "Mermaid IV" brod je opremljen i ronilačkim zvonom, koje omogućava dubinska ronjenja do 300m i može se upotrebljavati kao osmatračka komora. Zvono je opremljeno sistemom za manevrisanje, podvodnim telefonom i kamerom.

Na palubi i nadgrađu broda, nalazi se kompletna oprema za ronjenje na velikim dubinama, i tretman ronica, uključujući i sistem rekompresionih komora kapaciteta 30 ljudi. Pored posade, na brodu su bili ukrcani i posebno uvežbavani saturacioni ronioci i podmorničari koji su opsluživali ronilicu "Mermaid IV".

Spuštanje spasilačke podmornice sa PS-12:

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Početkom građanskog rata u bivšoj Jugoslaviji, PS-12 "Spasilac" nalazio se na remontu u remontnom zavodu "Velimir Škorpik" u Šibeniku gde su ga krajem septembra 1991. zarobile hrvatske snage. Danas se nalazi u sastavu obalske straže HRM kao pomoćni (ophodni) brod OB-73 "Faust Vrančić". Spasilačka podmornica "Mermaid IV" nije u funkciji od 1991. i verovatno je rashodovana. Sa broda su uklonjene barokomore i spasilačko zvono, tako da je izgubio svoju izvornu funkciju.

HRM OB-73 "Faust Vrančić":

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[duje]

koliko se sječam,  sa tim zvonom  bila je jedna nesreča. Bilo je i poginulih. Čini mi se, da se to dešavalo negdje na Kornatima prilikom pokušaja vađenja nekog potonulog broda sa opasnim teretom.
Pozdrav

[FF]

Pozdrav,

Nesreća se dogodila prilikom pokušaja vađenja italijanskog broda "Brigita Montanari" koji je potonuo u oluji kod Kornata 1984. godine sa tovarom vinil-hlorida (toksičan i eksplozivan) koji je trebalo da doveze do fabrike "Jugovinil" u Kaštelima kod Splita. Zbog ogromnog rizika po ekosistem, naređeno je planiranje i izvođenje spasilačke operacije koja je za cilj imala dignuti brod sa dubine od 72m i prebaciti ga do obale, vodeći računa da se ne oštete rezervoari sa teretom. S obzirom da je jedino vojska, tj. Jugoslovenska Ratna Mornarica imala kapacitete i potrebnu opremu da ovu operaciju sprovede do kraja, ista je određena za nosioca posla, i prionulo se pripremama za vađenje broda koje su trajale preko godinu dana. Polovinom 1985. brod je lociran sonarom na dnu i obeležen plutačom, a akvatorij u njegovoj neposrednoj blizini bio je zabranjen za plovidbu. Izvedena su ispitivanja hem. sastava vode i utvrđeno je da nema curenja tereta. Potom se čekalo da prođe turistička sezona, pa su se brodovi i plovna sredstva koja su trebala da učestvuju u vađenju Brigite počela prikupljati u naznačenom području krajem septembra 1985. Centar i komando mesto same operacije bio je PS-12 "Sapasilac".

Plan je bio da se na nekoliko mesta ispod broda provuču čelične sajle koje bi se vezale za kesone (vazdušne balone) koji bi se potopili s obe strane potonulog broda. Ispumpavanjem vode iz kesona dobio bi se pozitivan uzgon i kesoni bi podigli brod. Problem je bio što je Brigita ležala na boku, pa ju je prvo trebalo ispraviti, da nebi došlo do prevrtanja tokom podizanja. I ovo je planirano da se izvede pomoću kesona, ali manjih, koji bi se vezali za samo jednu stranu i tako ispravili brod.

Operacija je započela spuštanjem ronilačkog zvona sa roniocem koji je trebao utvrditi stanje u kome se nalazi brod i uslove koji vladaju na dnu. Po okončanju ovog zadatka, spušteno je novo zvono sa trojicom ronilaca. Dragiša Koprivica je bio operater u zvonu, dok su ronioci Dragutin Siljevinac i Husein Hadžić trebali su da izađu van zvona pripreme sajle za vezivanje. U jednom treutku sa dna je komadovano da se zvono podigne 2m i pomeri u stranu, jer se roniocima koji su bili negde na ili uz trup Brigite učinilo da je zvono preblizu broda. Međutim, nisu primetili da je kontrateg (okačen lancima sa spoljne strane zvona) zakačio jednu bitvu na palubi Brigite. Prilikom podizanja, lanac koji je držao kontrateg se otkinuo i nastupila je nesreća. Zvono, oslobođeno tega, poletelo je kao naduvan balon prema površini. Na svom putu, zvono je sa sobom vuklo i dvojicu ronioca koji su bili van, kao i Koprivicu koji je bio unutar zvona. Prilikom dramatičnog iskakanja zvona, na površini se prvo pojavio Siljevinac uzvikujući ‘Nije mi ništa, nije mi ništa’. Ni on, kao ni druga dvojica nisu još uvek bili svesni strašnje dekompresije koju su doživeli. Spasioci sa Brodospasovog remorkera skočili su odmah u vodu i počeli da vade Siljevinca, Hadžića su uhvatili tek nakon što je potonuo ponovo do 30-ak metara dubine, a Koprivicu su su izvukli zajedno sa zvonom na palubu Spasioca. Kada su Siljevinca prvog unosili u dekomopresionu komoru, već je bio u nesvesti i na usta, nos i uši mu je curila krv. Umro je nakon 10-ak minuta. Hadžić je umro nakon nekih 2 sata u komori. Dragiša Koprivica je preživeo, nakon 4 nedelje provedene u rekompresionoj komori. Akcija vađenja Brigite Montanari je odmah prekinuta.

[Rade]

Izvadili su je kasnije, kada je procurelo...?

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ZastavnikDjemo]

Sve vreme je curelo, ali nikada u količinama koje bi predstavljale opasnost po lokalni ekosistem. Naime, brod je prilikom naglog skretanja udario krmom u peščani sprud, što je dovelo do prevrtanja broda, i lakšeg oštećenja trupa. Vinil hlorid je cureo iz otvora šrine 5 mm, koji je u početnoj fazi ispitivanja olupine zatvoren.

[FF]

Na slici olupine Brigte Montanari vidi se čuvena stara dizalica "Veli Jože" preduzeća Brodospas, koje je u drugom pokušaju rešilo problem, ovog puta na sasvim drugačiji način. Operacija je započela krajem 1987. Prvo su se rešili dela opasnog tereta u oštećenom trupu broda, tako što je na rezervoaru vinil-hlorida otvorena rupa kroz koju je preko priključenog cevovoda i sistema ventila teret izvučen na površinu i prekrcan u nove rezervoare. Potom je marta 1988. brod uspravljen uz pomoć kesona i dignut na dubinu od 50-ak metara i na toj dubini tegljen do jedne uvale na ostrvu Kaprije gde je ponovo nasukan na peščano dno. Zatim je uz pomoć plovne dizalice dignut na dubinu od 30m i ponovo nasukan. Tu se već došlo u područje graničnog pritiska na kome vinil-hlorid prelazi u tečnu fazu. Sistemom cevovoda i pumpi, na površinu je sa Brigite ispumpano još 700t opasnog tereta. Posle toga brod bez problema izvučen na površinu i otegljen u rezalište.

[jantar]

Evo dobro poznatog prethodnika, snimljeno 1951. godine

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[brka-65]

Bio sam u Lori za vreme priprema vadjenja "Brigita Montanari" i secam se svih onih kesona,manjih i velikih a dodao bi da je u akciji ucestvovala i cuvena LDI 18 dizalica sa sopstvenim pogonom. Stvarno je bilo mucno posmatrati povratak cele te "flote" posle takve tragedije...

[Dreadnought]

Iz polovine 70-tih ...

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[duje]

Iz 80-tih godina

[galeb]

Prethodnik za vreme KRM:

[brodarski]

Ovo je već naj. Kakva coca-cola i camel. Brodova smo gladni. Dajte raji brodova i mir u kući.

[Saxum]

BS-73 Faust Vrančić (ilitiga PS-12 Spasilac) u Rijeci na danu HRM-a 2009.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Slika s wiki.

[pukovnik]

Jer brod HRM " ANDRIJA MOHOROVIČIĆ" iz iste serije kao što je " FAUST VRANČIĆ" tj. ex " SPASILAC"?

[MOTORISTA]

Nisu iste klase, ex-JRM PH-33 A.Mohorovičić je hidrografski brod građen u poljskoj 1972 godine i sličan je brodovima njihove RM klase Wodnik.