Savoia-Marchetti S.M. 79 Sparviero
MOTORISTA:
Svako pominjanje italijanskog naoružanja u kontekstu drugog svetskog rata kod većine ljudi izaziva podsmeh. Ovo je totalno pogrešno mišljenje, postojalo je mnogo oružja koja su dokazala svoju vrednost i svoj kvalitet, kao i hrabrost svojih posada. Jedno od tih oružja je svakkako i bombarder Savoia-Marchetti S.M. 79 Sparviero.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Razvoj S.M. 79 je započeo kao prototip brzog putničkog aviona za osam putnika 1934 godine. Jedan od ciljeva je bio i da se koristi u avio trci od Londona do Melburna. Prvi prototip sa civilnom registracijom I-MAGO i pilotom Adrijanom Bakulom za komandama je poleteo 28 septembra 1934. Uskoro je avion pokazao da spada među najbrže avione svog vremena, kada je od Milana do Rima leteo za jedan sat i deset minuta, sa prosečnom brzinom od 410 km/h. Uskoro je Regia Aeronautica zatražila da se prototip adaptira u bombarder, što je dovelo do stvaranja jednog od najboljih italijanskih aviona svih vremena.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Avion S.M. 79 je bio mešovite konstrukcije, trup je bio napravljen od čeličnih cevi, presvučen delimično metalom, delimično drvenom lepenkom i delimično platno. Krila su bila potpuno drvene konstrukcije pokrivena drvenom lepenkom sa metalnim pretkrilcima i zakrilcima kojima je smanjen zalet pri poletanju i protrčavanje pri sletanju aviona. Kao pogonska grupa su korišćena tri motora Alfa Romeo 126RC34, svaki sa 780 KS. Za odbranu je bio naoružan sa tri mitraljeza kalibra 12.7 mm i dva mitraljeza kalibra 7.7 mm. Jedan mitraljez je bio fiksno montiran iznad pilotske kabine, jedan je služio za odbranu od napada iz zadnje gornje, a jedan za odbranu od napada iz zadnje donje polusfere, dok su mitraljezi kalibra 7.7 mm bili montirani na prozorima sa strane za bočnu odbranu. Ofanzivni teret je bio smešten u vertikalnim ćelijama u trupu, što je značilo da su teže bombe bile nošene na spoljnim podtrupnim nosačima. Konfiguracije ofanzivnog tereta su bile 2x500 kg, 5x250 kg, 12x100 kg, 12x50 kg, ili nekoliko stotina malih trenutnih protivpešadijskih bombi od 2 kg. Od 1939 godine je počela ugradnja nosača za dva torpeda kalibra 450 mm, ali je uglavnom nošeno jedno, da bi se očuvale letne karakteristike aviona
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Prvi avioni su isporučeni na ocenjivanje 12 štormu italijanskog vazduhoplovstva početkom 1936 godine. Posle uspešnih ispitivanja i povoljne ocene štormo je postao operativan 1 maja iste godine. Pravi test za S.M. 79 je usledio početkom španskog građanskog rata, kada je prvih šest aviona poslato da se bori na strani fašista. Do početka 1937 je bilo već 15 aviona u španiji, a do kraja građanskog rata je ukupno prošlo kroz jedinice 99 aviona od kojih je 19 izgubljeno u raznim nesrećama. Zadovoljna postignutim rezultatima Regia Aeronautica je do početka rata opremila 14 štormova sa ukupno 612 aviona
Pred sam početak drugog svetskog rata u naoružanje je počela da ulazi poboljšana verzija poznata pod oznakom S.M. 79-II. Najveća razlika je bilo korištenje jačih motora Piaggio P.XIRC40 sa 1000 KS, i ova verzija je bila glavni „radni konj“ italijanskog vazduhoplovstva u drugom svetskom ratu. Krajem 1942 godine se pojavljuje verzija III koja je uglavnom služila kao torpedni bombarder, zbog čega je uklonjen podtrupni mitraljez kalibra 12.7 mm i gondola za bobardera, što je kao posledicu imalo povećanje maksimalne brzine na 460 km/h uprkos korišćenju slabijih motora. Takođe je fiksni mitraljez zamenjen nemačkim topom MG151 kalibra 20 mm.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Posade su sa ovim avionima izvele veliki broj bombardovanja i ukupno do septembra 1943 potopile 86 trgovačkih brodova sa ukupno 697000 t deplasmana. Oštećeno je i nekoliko ratnih brodova, ali ni jedan nije potopljen. Ovaj avion je bio omiljen među svojim posadama od kojih je dobio nadimak Gobbo Maledetto-Prokleti Grbavac.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
MOTORISTA:
Tokom službe su se pojavile sledeće verzije:
S.M. 79-I
S.M. 79-II
S.M. 79-III
S.M. 79B ( verzija sa sa dva motora)
S.M. 79C ( verzija za VIP transport sa uklonjenim naoružanjem)
S.M. 79JR ( verzija za rumuniju sa dva motora Junkers Jumo 211Da)
S.M. 79K ( verzija za jugoslaviju, ustvari S.M. 79-I bez opreme koja je označena kao tajna)
S.M. 79T ( poboljšani S.M. 79C sa povećanim doletom)
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Interesantna je verzija S.M. 79 koja je pretvorena u leteću bombu. Naime po zamisli generala Fernanda Rafaelija jedna starija savoja je nakrcana eksplozivom i u nju je ugrađen radio uređaj koji je trebao da posluži za vođenje do cilja. Savojom bi do samog cilja pilotirao jedan pilot koji bi je pred napad napustio padobranom, dok bi vođenje do udara u cilj bio posao jednog aviona CANT Z.1007 Alcione, Jedini takav pokušaj je propao 12 avgusta 1942, pri pokušaju napada na konvoj koji je u okviru operacije Pedestal prenosio zalihe za Maltu. Posle napuštanja savoje od strane pilota došlo je do kvara na radio uređaju za kontrolu tako da je savoja nastavila svoj let dok joj nije nestalo goriva, i srušila se u Alžiru.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Pored italijanskog vazduhoplovstva, ove avioni su korišćeni i u vazduhoplovstvima Španije, Brazila, Iraka, Jugoslavije, Rumunije, NDH, Nemačke i Libana.
- Franku su ostavljeni avioni korišćeni u građanskom ratu i oni su sa nemačkim Hajnkelim pretstavljali udarnu pesnicu španskog vazduhoplovstva do sredine 50-ih. - Brazil je naručio tri aviona S.M. 79T. - Irak je koristio četiri aviona. - Rumunija je kupila 24 aviona sa motorima Gnome-Rhone Mistral Major 14K, zatim još 24 aviona S.M. 79JR sa motorima Junkers Jumo 211Da, kao i licencu za proizvodnju još 16 aviona verzije JR. - Nemci su koristili zarobljene avione posle 8 septembra uglavnom za laki transport. - Liban je koristio avione verzije III posle drugog svetskog rata za transport.
Uspeh aviona S.M. 79 u španiji je bio dovoljan da se VV Kraljevine Jugoslavije odluči za kupovinu ovih aparata. Tokom 1938 godine je naručeno 45 aviona koji su 1939 stigli u zemlju, i bili raspoređeni u 7 bombarderskom puku i 81 vazduhoplovnoj grupi.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
NAŠE SAVOJE U APRILSKOM RATU
7 vazduhoplovni bombarderski puk
Ovaj puk se nalazio raspoređen na aerodromima Preljina ( 66 grupa sa 211 i 212 eskadrilom) i Užička Požega ( 67 grupa sa 213 i 214 eskadrilom), u svom sastavu je imao ukupno 26 aviona. Avioni ovog puka su 6,7 i 8 aprila bombardovali italijanske vojne ciljeve u Albaniji i nemačke oklopne kolone koje su napredovale na pravcima Ćustndil-Kriva Palanka-Stracin i Kumanovo-Kačanik. Prvog dana rata na čelu 66 grupe je leteo i komandant Četvrte vazduhoplovne bombarderske brigade pukovnik Petar Vukčević, jedini komandant brigade koji je leteo na čelu formacije. Tom prilikom su bombardovani mostovi na rekama Bojana i Drim i italijanski aerodromi u okolini Skadra, u cilju podrške trupama Treće armije koja je sa uspehom napadala italijane. Tom prilikom je oboren jedan italijanski lovac Fiat G50. Puk prestaje da postoji pokušajem 5 posada da preleti za Sovjetski Savez, samo su tri stigle do svog cilja. Neki od aviona ovog puka su korišćeni prilikom evakuacije kralja i vlade na Bliski Istok. Puk je obavio ukupno 68 avio poletanja, od čega na bombardovanje oklopnih jedinica otpadaju 32 leta, bombardovanje mostova 6 letova, izviđanje 2 leta, a na manevrovanje i prebaziranje 28 letova.
81 vazduhoplovna bombarderska grupa
Ova grupa je sa svoje dve eskadrile ( 261 i 262) bila dodeljena Komandi Primoerske armije i bazirala je na aerodromu Ortiješ kod Mostaru. U svom sastavu je imala 14 aviona. Zajedno sa savojama 7 puka su bombardovani italijanski vojni ciljevi u Albaniji, dok su 8 i 9 aprila bombardovali Zadar. Jednom prilikom je i bombardovana lika Drač. Ukupno je grupa izvela 46 letova, od čega 6 odlazi na bombardovanje neprijateljskih aerodroma, 11 na bombardovanje neprijateljskih oklopnih jedinica, 6 napada na mostove, 9 na bombardovanje Zadra, jedan izviđački let, jedno bombardovanje luke Drač i 12 letova radi preleta na druge aerodrome. Početkom ustaške pobune u Mostaru 11 aprila grupa prestaje da postoji, a pojedini avioni preleću u Nikšić gde učestvuju u evakuaciji kralja i vlade na Bliski istok.
Na Bliski Istok su preletele 4 naše savoje sa VE brojevima 3702, 3712, 3713 i 3714. Ovi avioni su jedno vreme korišćeni u 117 skvadronu RAF-a gde su dobili i oznake AX 702-705. Jedna savoja ( 3706) je završila u zrakoplovstvu NDH gde je dobila VE broj 0701 i bila korišćena do 22 avgusta 1942 kada je oborena od strane NOVJ u Vukovskom Polju. Posada majora Adum Romea ( inače komandanta 51 lovačke grupe 6 lovačkog puka u aprilskom ratu) je preživela i bila zarobljena.
[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]
Ukupno je proizvedeno 1350 primeraka svih verzija, a sačuvane su dva aviona. Jedan se nalazi u muzeju ratnog vazduhoplovstva italije u mestu Vinja di Vale, a drugi u muzeju vazduhoplovstva Đani Kaproni u Trentu.
TT KARAKTERISTIKE
tip:bombarder-torpedni bombarder sa 4 do 6 članova posadepogon:S.M. 79-I tri zvezdasta devetocilindrična vazduhom hlađena motora Alfa Romeo 126RC34, svaki sa 780 KS,
S.M. 79-II tri zvezdasta četrnaestocilindrična vazduhom hlađena motora Piaggio P.XIRC40, svaki sa 1000 KS,
S.M. 79-III tri zvezdasta devetocilindrična vazduhom hlađena motora Alfa Romeo 128RC18, svaki sa 860KSdužina:15.6 m ( S.M. 79-III 16.2 m)razmah:21.2 mpovršina krila:61.7 m2masa:S.M. 79-I prazan 6800 kg, poletna 10500 kg,
S.M. 79-III prazan 7700 kg, poletna 11400 kgbrzina:S.M. 79-I 420 km/h,
S.M. 79-II 430 km/h,
S.M. 79-III 460 km/hpenjanje:5.3 m/splafon leta:7500 mautonomija leta:?dolet:1900-2300 kmnaoružanje:1x12.7 mm Breda SAFAT fiksiran iznad pilotske kabine ( na S.M. 79-III 1x20 mm MG-151),
1x12.7 mm Breda SAFAT za odbranu iz zadnje gornje polusfere,
1x12.7 mm Breda SAFAT za odbranu iz zadnje donje polusfere ( na S.M. 79-III skinut),
2x7.7 mm Lewis za odbranu od napada sa strane, do 1250 kg bombi ili 2 torpeda kalibra 450 mm
MOTORISTA:
SM-79 II i SM-84 u akciji.
duje:
SM 79/II
Nezgodno sljetanje SM 79
brodarski:
Imala ga je Kraljevina Jugoslavija u svom sastavu. Piloti su izveli uspješni napad na luku Zadar, skladište streljiva i još neke važne objekte na krajnjim točkama poluotoka. Unatoč žestokoj vatri niti jedan zrakoplov nije pogođen, a zapovjednik je uspio napraviti snimke napada. S ovim zrakoplovima izvedeno je nekoliko uspješnih napada na Zadar.
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page