Samohodno protivvazduhoplovno oruđe M163 Vulcan i modifikacije

[Kubovac]

Artiljerijsko-raketni sistem PVO M163 Vulcan "Machbet"

Machbet (hebrejski: mẖbt, što znači „reket“) je izraelska nadogradnja samohodnog automatskog protivvazduhoplovnog topa M163 Hovet, zasnovanog na oklopnom transporteru M113. Pored rotacionog topa M61 Vulkan kalibra 20 mm, naoružan je sa četiri lansirne cevi za rakete zemlja-vazduh FIM-92 Stinger.

Machbet dolazi opremljen nadograđenim sistemom za praćenje i može uspostaviti vezu sa eksternim radarom. Vozilo nosi 1.800 metaka kalibra 20 mm i 8 projektila Stinger. Izraelska industrija aviona (IAI) razvila je Machbet sredinom 1990-ih. Bio je podvrgnut testiranju u IDF-u 1997. godine i ušao u operativnu službu 1998. godine u izraelskim vazduhoplovnim snagama. IAF je planirao da konvertuje sve svoje Hovete u noviju Machbet konfiguraciju. Većina Hoveta je već pretvorena u Machbet.

Nadogradnja na Machbet Hovet-u dodaje poboljšani paket TV i FLIR mogućnosti automatskog praćenja cilja. Obezbeđena je mogućnost koordinacije i upravljanja vatrom na nivou jedinice, kao i interfejs za sektorski radar za vazdušni nadzor za prijem slike vazduhoplovnih ciljeva. Sve ovo mu omogućava da brže zahvati ciljeve koji se približavaju, čineći Machbet efikasnijim od svog prethodnika.

Iako je planirana uloga Machbeta da obara avione koji se približavaju na malim visinama, takođe se pokazalo korisnim u gradskom ratu i kopnenoj vatrenoj podršci uopšte.

Domet sa IC samonavođenim raketama Stinger iznosi do 6 km po daljini i do 3,5 km po visini.

Rotacioni 6-cevni top M-168 M61 Vulcan kalibra 20 mm, koristi 3 vrste municije, od čega 2 za gađanje ciljeva u vazdušnom prostoru, a 1 za gađanje ciljeva na zemlji.
Maksimalni domet dejstva za ciljeve u vazdušnom prostoru iznosi sa visoko eksplozivnom municijom sa traserom i mehanizmom sa samouništenje M246 do 1200 metara, a sa probojnom municijom sa jezgrom sa osiromašenim uranijumom Mk149 do 2500 metara.
Maksimalni domet dejstva na ciljeve na zemlji sa visoko eksplozivnom municijom M56 iznosi do 3000 metara.
Kupola sa rotacionim topom omogućava dejstvo topu u krugu od 360 stepeni po azimutu, sa brzinom rotacije od 60 stepeni / sekund. Po mesnom uglu omogućeno je dejstvo po uglovima od -5 stepeni do +80 stepeni, uz brzinu podizanja ili spuštanja cevi od 45 stepeni / sekund.

Šasija je bazirana na guseničnom oklopnom transporteru M113.

Fotografije M163 Vulcan "Macbeth":

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Fotografija američkog prethodnika M163 VADS:

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[Kubovac]

Protivvazduhoplovno samohodno oruđe M163 VADS (Vulcan Air Defence System)

Krajem šezdesetih, američka vojska je dobila najnoviji samohodni protivavionski top M163 VADS. Postao je jedno od glavnih sredstava trupne PVO i ostao u službi oko četvrt veka. Vremenom je efikasnost takvog oruđa za PVO u prvobitnoj ulozi smanjena, ali su za njega pronađeni novi borbeni zadaci

Perspektivni sistem

Godine 1964-65. Pentagon je započeo razvoj perspektivnog protivvazduhoplovnog raketnog sistema kratkog dometa za trupnu protivvazduhoplovnu odbranu. Kasnije je ušao u službu pod nazivima M48 i MIM-72 Chaparral. Kao dodatak tome, naručili su protivvazduhoplovni samohodni top sa brzom paljbom malog kalibra. Ovaj projekat je kasnije postao poznat kao M163 VADS (Vulkan sistem protivvazduhoplovne odbrane).

Cilj projekta M163 bio je stvaranje modernog, efikasnog protivvazduhoplovnog samohodnog topa za borbu protiv niskoletećih aviona i helikoptera. Da bi se pojednostavio razvoj, proizvodnja i rad, preporučeno je korišćenje jedne od serijskih šasija i postojećeg oružja.

Dobijena mašina je mogla da deluje u istim borbenim sastavima sa drugom vojnom opremom i da pogađa različite ciljeve koji su uspeli da probiju zonu odgovornosti sistema PVO MIM-72. Osim toga, prema iskustvu ranijih sukoba, nije isključena upotreba brzometnog topa protiv kopnenih ciljeva – kao sredstva vatrene podrške.

Razvoj VADS instalacije je sproveo Rock Island Arsenal uz učešće brojnih komercijalnih organizacija koje su isporučile neophodne komponente i proizvode. Široko rasprostranjena upotreba gotovih jedinica ubrzala je proces projektovanja. Prvi eksperimentalni ZSU(protivvazduhoplovno samohodno oruđe, prim. Kubovac) proizveden je već 1965. godine, a 1967. godine bilo je moguće završiti sva ispitivanja.

Iste godine je pokrenuta serijska proizvodnja mašina M163, skoro istovremeno sa puštanjem u promet sistema PVO M48. Tada je počeo proces raspoređivanja i savladavanja opreme u borbenim jedinicama, usled čega su prve jedinice 1969. godine dostigle početnu operativnu spremnost. Masovna proizvodnja nove opreme omogućila je preopremanje svih trupnih jedinica PVO za nekoliko godina.

Tehničke karakteristike

Novi ZSU M163 VADS je izgrađen na postojećoj guseničarskoj šasiji M741 – bio je to malo modifikovani oklopni transporter M113. Takva šasija je zadržala zavareni trup od neprobojnog / antifragmentacionog oklopa, standardni agregat i pogon. Upravljačko odeljenje je ostalo u prednjem delu trupa, a središnja zapremina je služila kao borbeno odeljenje.

Za ugradnju oružja i opreme za upravljanje vatrom razvijena je pojednostavljena kupola. Ispred se nalazio otvoreni mehanizam za postavljanje topa, a bočne i stražnje izbočine bile su prekrivene zakrivljenom oklopnom pločom. Na levoj strani postavljena je antena radarskog nišana. Kupola nije imala krov, što je pojednostavilo posmatranje vazdušnog prostora, ali je dovodilo do nepotrebnih rizika za strelca-operatera. Dizajn kupole je obezbedio kružno horizontalno nišanjenje na uglovima od -5 ° do + 80 °.

Glavno oružje ZSU VADS bio je šestocevni top M61 Vulkan sa rotirajućim blokom cevi za municiju 20x102 mm. Rad automatskog topa bio je obezbeđen eksternim pogonom; paljenje je električno. Top je mogao da ispali do 6.000 metaka u minuti, ali na samohodnim topovima brzina paljbe je prepolovljena. Efektivni domet vatre na vazduhoplovne ciljeve dostigao je 600-1000 m.

Za upotrebu na M163, ponuđena je municija sa različitim tipovima projektila: visokoeksplozivnim fragmentacionim i protivoklopnim, sa i bez trasera. Na raspolaganju je bila i praktična municija. Municija u 2100 granata nalazila se u kutijama unutar tela samohodnog topa i dovođena je u top pomoću standardnog sistema bez veze.

Navođenje topa je vršeno pomoću automatskog protivavionskog nišana M61. Moguća je upotreba noćnih nišana. Da bi se poboljšala tačnost, korišćen je kompaktni radarski daljinomer. Informacije od njega se šalju u upravljačku jedinicu glavnog nišana. Blok je izračunao preticanje i dao potrebne informacije nišanu. Istovremeno, potraga za metom i nišanjenje topa dodeljeni su operateru pomoću daljinskog upravljanja ili ručnih pogona.

Upravljački sistem je imao dva režima paljbe, što je dalo prihvatljiv odnos efikasnosti i ekonomičnosti vatre. U prvom režimu je top radio brzinom od 3 hiljade hitaca / min. i ispaljivao rafale od 10, 30, 60 ili 100 hitaca. Drugi režim je omogućio operateru da samostalno odredi dužinu rafala, ali je smanjivao brzinu vatre za faktor tri.

Dimenzije ZSU M163 u celini ostale su na nivou objedinjenog BTR M113, ali je visina porasla na 2,9 m. Borbena težina je dostigla 12,7 tona. Vozne performanse i karakteristike se generalno nisu promenile. Samohodnim topom je upravljala četvoročlana posada - vozač, komandir, tobdžija-operater i punilac.

Proces razvoja

Nakon usvajanja ZSU M163 VADS, više puta su prošli popravke i nadogradnje. Tako su projekti M163A1 i M163A2 predviđali nadogradnju šasije na standard M741A1 / A2, čime su poboljšane tehničke i operativne karakteristike. Istovremeno, borbena oprema i odgovarajući parametri nisu se promenili.

Godine 1984. Lockheed je razvio projekat modernizacije VADS-a za poboljšanje proizvoda. Samohodni top M163 PIVADS dobio je novi nišan i digitalni sistem za upravljanje vatrom. Zamenjeni su i pogoni za navođenje. Sve ovo je poboljšalo tačnost vatre, ali je top ostao isti, a ukupne borbene karakteristike se nisu promenile. Modernizacija M163A1 / A2 u okviru projekta PIVADS završena je krajem osamdesetih.

Godine 1988. uvedena je improvizovana „modifikacija“, čiji je cilj bio povećanje dometa uništenja. Predloženo je da se u borbenom odeljku nose dva LPRS Stinger. Ako je bilo potrebno, jedan od članova posade morao je da siđe i upotrebi ih sa zemlje.

Tehnika u službi

Prvi i najveći kupac ZSU M163 VADS bila je američka vojska. Kasnije su se pojavili ugovori iz trećih zemalja. Dobili su novu proizvodnu opremu i mašine iz američkih delova ili iz skladišta. Izgrađeno je ukupno 671 borbeno vozilo, što je bilo dovoljno da se pokriju potrebe SAD i niza stranih zemalja.

Nekoliko ranih M163 američke vojske završilo je u Vijetnamu početkom sedamdesetih i korišćeno je u borbi. Neprijatelj nije imao avijaciju, a bilo je i problema sa oklopnim vozilima, zbog čega je američka ZSU morala da se koristi samo kao sredstvo vatrene podrške. Uz sva ograničenja, topovi 20 mm u ovoj ulozi pokazali su dovoljnu efikasnost.

U budućnosti su Sjedinjene Države više puta koristile VADS svih modifikacija u drugim sukobima. Iz očiglednih razloga, veliki broj aviona nije bio uključen u borbeni bilans upotrebe takve opreme. Istovremeno, efikasno se borila protiv vazduhoplovnih i površinskih ciljeva.

Poslednji rat američkog M163 PIVADS bila je „Pustinjska oluja“ – opet bez većeg uspeha u oblasti PVO. Do tog vremena, samohodni topovi su moralno i fizički potpuno zastareli, pa je odlučeno da se uklone iz službe. Poslednje borbene jedinice rashodovale su takvu opremu 1994. godine.

Jedan od glavnih stranih kupaca i primalaca M163 bila je izraelska vojska, koja je ovoj tehnici dala naziv „Hovet“. Kasnije su samohodni topovi prošli modernizaciju, koja je uključivala zamenu dela opreme i ugradnju lansera za četiri rakete Stinger. Ova modifikacija se zvala "Mahbet". Izraelska tehnologija je aktivno korišćena u svim sukobima od ranih osamdesetih do ranih 2000-ih. Makhbet-ovi su povučeni 2006. godine.

Povučena američka oprema u različitim količinama prebačena je u druge strane zemlje. Ukupno je bilo desetak kupaca iz Južne Amerike, Afrike i Azije. Većina njih još uvek koristi takvu opremu kao protivvazduhoplovnu odbranu i oružje za podršku. Jedini izuzetak je Portugal: nabavio je 36 američkih ZSU i učinio ih izvorom rezervnih delova za svoje oklopne transportere M113.

Bez perspektive i bez zamene

Do kraja šezdesetih, kada su se pojavili serijski M163, razvoj borbene avijacije i njenog naoružanja pokrenuo je pitanje perspektive protivavionske artiljerije. Ipak, uprkos svim nedoumicama, VADS proizvod je ušao u upotrebu i bio je aktivno eksploatisan. Međutim, upotreba u prvobitnoj ulozi je praktično bila isključena, a ZSU je morala da savlada novu specijalnost, koja je uključivala gađanje kopnenih ciljeva.

Sredinom sedamdesetih Pentagon je odlučio da zameni postojeći M163 naprednijim samohodnim topovima. Projekat M247 Sergeant York podrazumevao je upotrebu snažnijih topova različitih karakteristika i modernu upravljačku elektroniku. Međutim, razvoj takvog ZSU-a naišao je na niz specifičnih problema i prekinut je. Kao rezultat toga, M163 VADS je zadržao svoje mesto u vojsci - iako je u svakom pogledu bio inferioran u odnosu na razvijeno vozilo.

Međutim, početkom devedesetih M163 je bio potpuno moralno i fizički zastareo, zbog čega su i otpisani. Ubrzo su ih pratili raketni sistemi M48, takođe odlikovani velikom starošću. Stari samohodni topovi ustupili su mesto lakim protivvazduhoplovnim sistemima Avenger i Linebacker sa raketama i topovima. Na osnovu iskustva u rukovanju dekomisioniranim uzorcima, Pentagon je odbio da razvija nove ZSU samo sa artiljerijskim naoružanjem.

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

[ Attachment: You are not allowed to view attachments ]

Izvor